Lester Pirson

Lester Bouls "Mayk" Pirson (23 aprel 1897 - 27 dekabr 1972) Kanadalı alim, dövlət xadimi, əsgər, baş nazir və diplomatı,1957-ci ildə Süveyş böhranını həll etmək üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təcili Qüvvələrini təşkil etdiyinə görə Nobel sülh mükafatı laueratı.

Lester Pirson
Lester Bouls Prison
Pirson 1957-ci ildə
Kanadanın 14-cü baş naziri 22 aprel 1963-cü il — 20 aprel 1968-ci il (ləqəbi: möhtərəm (ingilis dilli ölkələrdə titul))
Monarx	II Elizabet
Sələfi	Con Difenbeyker
Xələfi	Pyer Trüdo
Kanada Liberal partiyasının lideri 16 yanvar 1958-ci il — 6 aprel 1968-ci il
Sələfi	Lui Stefan Sen-Loran
Xələfi	Pyer Trüdo
Rəsmi müxalifət lideri 16 yanvar 1958-cu il — 22 aprel 1963-cü il
Baş nazir	Con Difenbeyker
Monarx	II Elizabet
Sələfi	Lui Stefan Sen-Loran
Xələfi	Con Difenbeyker
Xarici İşlər üzrə 8-ci Dövlət Katibi 10 sentyabr 1948-ci il — 20 iyun 1957-ci il
Baş nazir	Vilyam Layon Makkenzi Kinq Lui Stefan Sen-Loran
Sələfi	Lui Stefan Sen-Loran
Xələfi	Con Difenbeyker
Kanadanın ABŞ-dakı 2-ci səfiri 1944-ci il — 1946-ci il
Baş nazir	Vilyam Layon Makkenzi Kinq
Sələfi	Leyton Qold Makarti
Xələfi	Hamfrey Hyum Ronq
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisinin 8-ci prezidenti 1952-ci il
Sələfi	Luis Padilla Nervo
Xələfi	Vijaya Lakşmi Pandit
Alqoma Şərq üçün Kanada Parlamentinin üzvü 25 oktyabr 1948-ci il — 23 aprel 1968-ci il
Sələfi	Tomas Farquhar
Şəxsi məlumatlar
Təhsili	Toronto Universiteti
İxtisası	Diplomat Tarixçi
Doğum tarixi	23 aprel 1897(1897-04-23)^[…]
Doğum yeri	Toronto, Ontario, Kanada
Vəfat tarixi	27 dekabr 1972(1972-12-27)^[…] (75 yaşında)
Vəfat yeri	Ottava, Ontario, Kanada
Vəfat səbəbi	qaraciyər xərçəngi
Dəfn yeri	Wakefield^[d]
Vətəndaşlığı	Kanada
Milliyyəti	kanadalı
Həyat yoldaşı	Merin Pirson
Uşağı	Qefri Pirson daxil olmaqla iki uşaq
Hərbi xidmət
Xidmət illəri	1915-1918-ci illər
Qoşun növü	Kanada Ordusu Daimi aktiv milis Kral Uçuş korpusu
Rütbəsi	Leytenant Uçuş zabiti
Döyüşlər	Birinci Dünya müharibəsi
Təltifləri	Nobel Sülh Mükafatı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1963-cü ildən 1968-ci ilə qədər Kanadanın 14-cü baş naziri, 1963-cü və 1965-ci illərdə keçirilən seçkilərdən sonra iki dəfə arxa-arxaya Liberal azlıq hökumətinin başçısı olmuşdur.

Pirsonun baş nazir olduğu dövrdə,onun Liberal azlıq hökumətləri universal səhiyyə, tələbə kreditləri, Kanada pensiya planı, Kanada ordeni və Kanada bayrağını təqdim etdi. Onun Liberal hökuməti Kanadanın silahlı qüvvələrini də birləşdirdi. Pirson, Bilinqualizm və Bikurturalizm üzrə Kral Komissiyasını çağırdı(iki dil rəsmi dövlət dili olaraq qəbul edildi), və Kanadanı Vyetnam müharibəsindən kənarda saxladı. 1967-ci ildə, onun hökuməti,heç istifadə edilməmiş və 1976-cı ildə ləğv edilmiş faktiki olaraq Kanadada edam cəzasını bir neçə kapital cinayətinə məhdudlaşdıraraq ləğv edən Bill C-168-i qəbul etdi. Bu nailiyyətləri ilə, Birləşmiş Millətlər Təşkilatında və beynəlxalq diplomatiyada təməlqoyma işləri ilə birlikdə Pirson ümumiyyətlə XX əsrin ən nüfuzlu Kanadalılar sırasındadır və Kanadanın ən böyük baş nazirləri sırasında yer alır.

Erkən həyatı,ailəsi və təhsili

 

Doğulduğu yerdəki xatirə lövhəsi

Pirson Ontario (indiki Torontonun bir hissəsi),Yorkun Nyutonbruk şəhərində,Anni Sarahın və metodist nazir (sonradan Birləşmiş Kanada Kilsəsi) Edvin Artur Pirsonun oğlu olaraq anadan olub. O,Veyqhan Vayter Pirson və Marmadyuk Pirsonun qardaşı idi. Lester Pirsonun atası,gənc ailəni,burada Yanq-Strit Orora metodist kilsəsində nazir olduğu Torontonun şimalındakı Orora(Ontario), şəhərinə köçürdü. Lester Ororoda böyüdü və Yanq stritdəki ictimai məktəbdə iştirak etdi. Ailə,Spryus və Ketrin küçələrinin küncündəkiMetodist mensedə yaşayırdı. Ev hələ də mövcuddur, ancaq şəxsi evdir. Pirson Orora Reqbi komandasının üzvü idi.

Pirson 1913-cü ildə 16 yaşında Ontario, Hamiltondakı Hamilton Collejət İnstitutunu bitirdi. Elə həmin il Toronto Universitetindəki Viktoriya Kollecinə daxil oldu,Qeyt Housdakı iqamətgahda yaşadı və qardaşı Dyuk ilə bir otağı paylaşdı. Daha sonra Toronto Universitetinə,tarixdə və psixologiyada heyrətamiz sxolastik dərslərinə görə Pi Gamma Mu ictimai elmlər fəxri cəmiyyətlər bölməsinə seçildi. Eynən Nortap Frey və onun tanınmış tələbəsi Marqaret Ətvudda olduğu kimi,Norman Cevison və E. J. Pratt kimi digər öncüllərlə birlikdə - Pirson The Bob Comedy Revue filminin teatr ənənəsində iştirak etdi. Victoriya kollecindən sonra Pirson 1921-1923-cü illərdə Oksforddakı Sent Cons kollecində oxumaq üçün təqaüd qazandı.

İdman maraqları

Toronto Universitetində Pirson,reqbi birliyində diqqətəlayiq bir idmançı oldu və eyni zamanda da basketbol oynayırdı. Daha sonra Oksford Universitetində təhsil alarkən ,1923-cü ildə ilk Spenqler Kubokunu qazanan komandada Oksford Universiteti Buz Hokkey Klubunda da oynamışdır. Pirson gənclik illərində beyzbol və lakrossda üstün performansa sahib idi. Bir infielder kimi onun beyzbol istedadı Qolf Məpl Lifs komandası ilə Ontario Şəhərlərarası Beyzbol Liqası yarı pro oyunu üçün kifayət qədər güclü idi. Pirson, 1923-cü ildə birləşmiş Oksford və Kəmbric Universitetləri lakross komandası ilə Şimali Amerikanı gəzdi. Toronto Universiteti Tarix Şöbəsinə təlimatçı olaraq qatıldıqdan sonra, futbol və hokkey komandalarına məşqçi kimi rəhbərlik etməyə köməklik göstərdi. Qolf və tennisi böyüklər kimi yüksək standartlara uyğun oynadı.

Birinci Dünya Müharibəsi

 

Salonikidə Birinci Dünya Müharibəsində Kanada Ordusu Tibb Korpusunda xidmət edən Pirson

Birinci Dünya Müharibəsi zamanı,Pirson tibbi qaydada xidmət etmək üçün,Toronto Universiteti hospitalı ilə könüllü iştirak etdi. 1915-ci ildə,şəxsi rütbəsi olan bir yayıcı daşıyıcı kimi Kanada Ordusu Tibb Korpusunda xarici xidmətə girdi,müharibədə daha sonra leytenant kimi işə qəbul edildi.Bu xidmət dövründə, təxminən iki il Cənubi Avropada,Misirə göndərildikdən sonra Saloniki cəbhəsində xidmət etdi. Serbiya ordusu ilə yanaşı bir yefreytor olaraq və tibbi qaydada xidmət etdi. 1917-ci ildə Pirson Kral Uçuş Korpusuna köçürüldü, çünki Kral Kanada Hərbi Hava Qüvvələri o vaxt mövcud deyildi;burada iki qəzadan xəsarət alaraq evə göndərilənə qədər uçuş zabit olaraq xidmət göstərdi. Pirson uçuşu İngiltərənin Hendon şəhərindəki təyyarə məktəbində öyrəndi. İlk uçuşu zamanı təyyarə qəzasından sağ çıxdı.

1918-ci ildə Pirson, ümumşəhər miqyaslı bir işıqlandırma zamanı Londonda bir avtobusa dəydi və sağalmaq üçün evə göndərildi,ancaq sonra xidmətdən azad edildi. Bir pilot kimi "Lester" in bir hava yolşcusu üçün çox yumşaq bir ad olduğunu hiss edən uçuş təlimçisi tərəfindən ona "Mayk" ləqəbi verildi. Bundan sonra, Pirson rəsmi sənədlərdə və ictimai həyatda "Lester" adından istifadə edərdi,ancaq dostları və ailələr tərəfindən həmişə "Mayk" olaraq xatırlandı.

Müharibədən sonrakı illər

Müharibədən sonra 1919-cu ildə Toronto Universitetindən İncəsənət bakalavr dərəcəsi alıraq,məktəbə qayıtdı. Müharibə dövründə hərbi xidmətdə olduğu üçün,o dövrdə qüvvədə olan bir hökmlə daha uzun müddətə dərəcəsini bitirə bildi. Sonra bir il Hamilton, Ontario və Çikaqoda heç zövq almadığı ət qablaşdırma sənayesində işlədi.

Oksford

Massi Fondundan təqaüd aldıqdan sonra,iki il Oksford Universitetindəki Sent-Cons kollecində oxudu,burada 1923-cü ildə Müasir tarix üzrə ikinci dərəcəli fərqlənmə ilə bakalavr dərəcəsini, 1925-ci ildə isə magistr dərəcəsini qazandı. Oksforddan sonra Kanadaya qayıtdı və Toronto Universitetində tarix müəllimliyi etdi.

Evlilik,ailə

1925-ci ildə Toronto Universitetində tələbələrindən biri olmuş Vaynpiqdən olan Merin Mudi ilə evləndi. Onların birlikdə, Qefri adlı oğlu və Patrisiya adlı bir qız övladları oldu. Merin əvvəlcə evliliyin ilk on iki ilində ara-sıra çox tənqidi xasiyyəti ilə bilinən bir qadın olsa da, həyat yoldaşını bütün siyasi işlərində hər zaman dəstəklədi.

Diplomat, dövlət qulluqçusu

 

Con Ross Maklin, Vinsent Messi və Corc Vanye ilə Pirson, Kanada Evi, London

 

Avropada buz hokkeyi; Oksford Universiteti, İsveçrə, 1922-ci il. Kanadanın gələcək Baş naziri Lester Pirson sağda öndədir. İsveçrəli ləqəbi "Herr Zig-Zag" idi.

1927-ci ildə Kanada xarici xidmət giriş imtahanında ən yüksək bal topladıqdan sonra,Kanada Xarici İşlər Nazirliyində karyerasına başladı. Onun istedadı Baş nazir Riçard Bedford Bennettin diqqətini çəkdi. 1930-cu illərin əvvəllərində gənc Lester Pirsonu diqqətə aldı və həvəsləndirdi və Pirsonu iki böyük hökumət sorğusunda: 1931-ci ildə taxılın aqibəti üzrə Kral Komissiyası və 1934-cü ildə qiymətlərin yayılması üzrə Kral Komissiyasında əhəmiyyətli vəzifələrə təyin etdi. Bennett Pirsonun bu işdə parladığını gördükdən sonra onu Britaniya İmperiyası Ordeni ilə mükafatlandırdı, 1800 dollar mükafat təşkil etdi və onu London konfransına dəvət etdi. Pirson 1935-ci ildə Kanadanın Birləşmiş Krallığa Yüksək Komissiyasına təyin edildi və 1939-1942-ci illər arasında II Dünya Müharibəsi əsnasında Kanada Evində ikinci komandan olaraq hərbi xidmət və qaçqın problemlərini nizamlamış, Ali Komissar Vinsent Messinin köməkçisi vəzifəsini yerinə yetirmişdir. Kitabında ("Mayk: Rt. Hon. Lester B.Pirson, Birinci Cild: 1897-1948" olaraq nəşr olundu),Pirson, 1940-cı ildə "Intrepid(Qorxmaz)" kimi tanınan müəmmalı II Dünya Müharibəsi casusu Ser Vilyam Stefenson tərəfindən "Kralın Elçisi" və ya gizli sənədləri Avropaya çatdıran kuryer olaraq işə götürüldüyünü qeyd edir.(Qorxmaz Çağrılan Adam - Gizli Müharibə, Vilyam Stefenson (1976)).

Pirson bir neçə aya Ottavaya qayıtdı, burada 1941 - 1942-ci illərdə katib köməkçisi oldu. 1942-ci ilin iyun ayında Kanadanın Vaşinqtondakı səfirliyinə, bir nazir müşaviri olaraq göndərildi. Təxminən iki il müddətində ikinci komandan vəzifəsini icra etdi. 1944-cü ildə səlahiyyətli nazir, 1 yanvar 1945-ci ildə Kanadanın ABŞ-dakı ikinci səfiri oldu. 1946-cı ilin sentyabr ayına qədər bu vəzifədə qaldı.

Pirson həm Birləşmiş Millətlər Təşkilatının, həm də Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının qurulmasında mühüm rol oynamışdı.

Pirson 1946-cı ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ilk baş katibi oldu, ancaq Sovet İttifaqı tərəfindən veto qoyuldu. İngilislərin onun adından güclü seçki kampaniya apardlğı zaman 1953-cü ildə keçirilən seçkidə də baş katibliyə aparıcı namizəd idi. Təhlükəsizlik Şurasında 11 səsdən 10 lehinə səs ilə birinci oldu,lakin tək əlryhinə səsvermə başqa bir Sovet vetosu idi. Təhlükəsizlik Şurası əvəzinə İsveç diplomatı Daq Hammarşeld qərar verdi, bütün BMT Baş katibləri Soyuq müharibənin qalan hissəsi üçün neytral ölkələrdən gələcəklərdi.

Kanadanın Baş naziri Vilyam Layon Makkenzi Kinq,Pirsonu müharibə enişə keçən kimi hökumətinə cəlb etməyə çalışdı. Pirson Kinqin yanaşmasından şərəf duydu, amma müqavimət göstərdi, Kinqin zəif şəxsi üslubunu və siyasi metodlarını şəxsən bəyənməməsi səbəbindən o zaman buna qarşı çıxdı. Pirson bir neçə il sonra siyasətə keçidi etmədi,yalnız,Kinq Kanadanın Baş naziri vəzifəsindən istefa etdiyini elan etdikdən sonra siyasətə keçdi.

Erkən siyasi karyerası

 

Baş nazir Lui Stefan Sen-Loran (soldan) və Peirson (sağdan) Böyük Britaniyanın Baş naziri Vinston Çörçilli və Xarici İşlər Naziri Entoni Edeni 29 iyun 1954-cü ildə Ottavada, Rokkliff hava limanında qarşılayır.

1948-ci ildə, təqaüdə çıxmadan əvvəl, Baş nazir Kinq Liberal hökumətdə Pirsonu Xarici İşlər üzrə Dövlət katibi (xarici işlər naziri) təyin etdi. Bir qədər sonra Pirson Şimali Ontarioda Alqoma Şərqi federal gəzintisi üçün İcmalar Palatasında yer qazandı. Pirson daha sonra,1957-ci ildə Sen-Loran hökumətinin məğlubiyyətinə qədər baş nazir Lui Stefan Sen-Loran üçün Xarici İşlər üzrə Dövlət Katibi olaraq vəzifə yerinə yetirdi.

Nobel Sülh Mükafatı

 

Sülhməramlı Abidə üzərində Lestor Pirsonun sitatı

1957-ci ildə Süveyş böhranının Birləşmiş Millətlər Təşkilatı vasitəsilə həll edilməsindəki roluna görə Pirson Nobel sülh mükafatına layiq görüldü. Seçki komitəsi Pirsonun "dünyanı xilas etdiyini" iddia etdi,lakin tənqidçilər onu vətənə və Kanadanın İngiltərə ilə əlaqələrinə xəyanətdə ittiham etdilər. Pirson və BMT-nin ikinci baş katibi Daq Hammarşeld müasir sülhməramlı anlayışın ataları hesab olunurlar. Birlikdə,beş günlük uçuşda 1956-cı il noyabrın əvvəlində,Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təcili Qüvvələrini təşkil edə bildilər. Onun Nobel medalı,Kanada Xarici İşlər Nazirliyinin Ottavadakı qərargahında,Lester B. Pirson Binasının ön foyesində daimi nümayiş olunur.

Partiya rəhbərliyi

 

Pirson, 1945-ci ildə BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı təsis konfransının plenar iclasına sədrlik edir.

Lui Stefan Sen-Loran 1957-ci ildə keçirilən seçkidə Con Difenbeykerin rəhbərliyindəki Kanadanın Proqressiv Mühafizəkarlar partiyası tərəfindən məğlub edildi. Müxalifətin lideri olaraq bir neçə aydan sonra Sen-Loran təqaüdə çıxdı və Pirsonu varisi olaraq təsdiqlədi. Pirson,1958-ci ildə Kanada Liberal partiyasına keçirilən rəhbərlik seçimində,əsas rəqibi, keçmiş kabinet naziri Paul Martini məğlub edərək Liberal partiyasının lideri seçildi.

Müxalifət lideri kimi ilk parlament iclasında, Pirson, son iqtisadi böhran səbəbiylə Diefenbeykerdən seçki olmadan səlahiyyətləri geri verməsini istədi. Difenbeyker, iqtisadiyyatın həmin il bir enişlə üzləşəcəyini söyləyərək təsnif edilmiş Liberal sənədini göstərəndə bu strategiya dəstəkləndi.Bu,1957-ci il Liberalların kampaniya vədləri ilə çox ziddiyyətlidir.

Nəticə etibarilə,1958-ci il Kanada Federal seçkisində Pirsonun partiyası yönləndirildi. Liberallar yerlərinin yarısından çoxunu itirdilər, Difenbeykerin Mühafizəkarları Kanadada indiyə qədər görülən ən böyük səs çoxluğunu qazandı (265 yerdən 208-i).Bundan əlavə, seçki liberalların Kvebekdəki dayaqları hesabına başa gəldi. Bu əyalət 1917-ci il Hərbi Çağırış Böhranından bəri federal seçkilərdə əsasən Liberallara səs vermişdi,lakin Kvebekdə 1948-ci ildən bəri olduğu kimi sevimli oğul lideri yox idi.

Pirson ,1960-cı ildə Ontario, Kinqstonda "Düşünənlər Konfransı" adlı əhəmiyyətli yığıncaq təşkil etdi. Bu hadisə baş nazir olanda,sonradan həyata keçirilmiş bir çox ideyanı inkişaf etdirdi.

1962-ci ildəki federal seçkilərddə Pirsonun rəhbərlik etdiyi Liberallar, 30 Sosial Kredit deputatının sürpriz seçimi,Toriləri çoxluqdan məhrum etdi. Nəticədə,artıq Difenbeyker azlıqların hökumətinə başçılıq etməli idi.

Seçkidən bir müddət sonra Pirson Mühafizəkarlar tərəfindən Amerikanın nüvə başlıqlarını Kanadanın CİM-10 BOMARK raketlərinə qəbul etməmək qərarını verdi. Difenbeykerin döyüş başlıqlarını qəbul etməsinə qarşı çıxdığı üçün Kanada Milli Müdafiə Naziri Daqlıs Harkness 4 fevral 1963-cü ildə Nazirlər Kabinetindən istefa verdi. Növbəti gün, hökumət milli seçkiyə məcbur edərək, məsələ ilə bağlı iki etibarsız vəsatətini itirdi. Həmin seçkidə Liberallar Torilərin 95 yerinə qarşı 129 yer aldılar. 41 faiz səs qazanmaqlarına baxmayaraq,liberallar səs çoxluğu ilə beş yerə çatdılar çünki Preridə cəmi üç yer qazanmışdılar. Kvebekdən olan altı Sosial Kredit deputatının dəstəyi ilə, Pirson,general-qubernatora sabit hökuməti təmin edə bildi və Difenbeyker istefa verərək Pirsona azlıq hökumətini yaratmağa imkan verdi.O,22 aprel 1963-cü ildə Baş nazir olaraq and içdi. Sosial Kredit millət vəkillərinin dəstəyi tezliklə geri alınsa da, Pirson Yeni Demokrat partiyasının dəstəyi ilə hökuməti davam etdirə bildi.

Baş nazir (1963-1968)

 

Parlament təpəsindəki heykəli

Pirson "60 gün qərar" vəd edən seçki dövründə təşviqat aparıb, CİM-10 Bomark yerüstü-hava raket proqramını dəstəklədi. Pirson İcmalar palatasında heç vaxt çoxluqda olmadı, lakin o, Kanadaya universal səhiyyə, Kanada Pensiya Planı və Kanada Tələbə Kreditləri də daxil olmaqla bir çox əsas yenilənmiş sosial proqramı gətirdi və Ağcaqayın yarpağının təsviri olan yeni milli bayrağı; Kanada bayrağını təsis etdi. O, həmçinin 40 saatlıq iş həftəsini, iki həftəlik tətil müddətini və yeni minimum əmək haqqını təsis etdi.

15 yanvar 1964-cü ildə Pirson Fransaya rəsmi dövlət səfəri edən ilk kanadalı Baş nazir oldu.

Pirson, Kanada-Amerika Avtomobil Yolları Sazişini (və ya Auto Paktı) 1965-ci ilin yanvarında imzaladı və işsizlik son on ildə ən aşağı nisbətə düşdü. Vəzifədə olarkən Pirson, ABŞ-ın Kanadalı döyüş qüvvələrini Vyetnam müharibəsinə göndərmək istəyini rədd etdi. Pirson 2 aprel 1965-ci ildə ABŞ-a səfər edərkən Filadelfiyadakı Templ Universitetində nitq söylədi və Amerikanın Şimali Vyetnamı bombalamasına bir ara verdiyini dəstəklədiyini bildirdi,beləliklə böhranın diplomatik həlli yolu açıldı. Prezident Lindon Conson üçün Amerikanın xarici siyasətini Amerika torpaqlarında tənqid etmək dözülməz bir günah idi. Pirson nitqini bitirdikdən,bir gün sonra Consonla görüşmək üçün Merilend ştatındakı Kemp-Devidə çağrıldı. Siyasətdəki şəxsi təması ilə məşhur olan Consonun Pirsonu lapellərdən tutduğunu bildirirək,ona qışqırara bildirdi: "Qonaq otağıma girib xalçama baxma". Filadelfiya çıxışının mətni, Pirsonun əslində prezident Consonun Vyetnamdakı siyasətini dəstəklədiyini göstərdi, hətta "Hökumət və ölkəmin böyük əksəriyyəti ABŞ-ın Vyetnamdakı sülhməramlı siyasətini ürəkdən dəstəklədi" ifadəsini istifadə etdi.

Daha sonra Pirson görüşün ürəkaçan olduğunu söyləsədə,ikisi də bu görüşdən ürəklə ayrıldı.Bu hadisədən sonra Lindon B. Conson Amerika Birləşmiş Ştatları olaraq Vyetnam müharibəsindəki səylərini artırmaq və davam etdirmək üçün Kanadanın xammal və qaynaqlarına güvəndiyini bildirmək üçün Pirsonla daha iki dəfə Kanadada görüşdülər.

Pirson da bir sıra Kral Komissiyalarını; o cümlədən Qadın Hüquqları üzrə və Biqualizm və Bikulturalizm üzrə Kral Komissiyalarını çağırdı. Bu təkliflər qadınlar üçün qanun bərabərliyini yaratmağa,rəsmi ikidilliyə kömək etdi. Pirson vəzifədə olandan sonra,fransız dili rəsmi dil oldu və Kanada hökuməti həm ingilis, həm də fransız dillərində xidmətlər göstərdi. Pirson özü ümid edirdi ki, Kanadanın son birdilli baş naziri olacaq və ingilis və fransız dillərində səlis danışma, Pirson vəzifədən getdikdən sonra Baş nazir namizədləri üçün qeyri-rəsmi bir tələb halına gəldi.

Pirson hökuməti,1964-cü ilin martında Müdafiə haqqında Ağ Kağızın müzakirəsindən sonra, 1960-cı illərin ortalarında Kanadanın hərbi xidmətlərində əhəmiyyətli mübahisələrə dözdü. Bu sənəd, Kral Kanada Hərbi Dəniz Qüvvələrini, Kral Kanada Hava Qüvvələrini və Kanada Ordusunu Kanada Qüvvələri adlanan vahid bir xidmət yaratmaq üçün birləşdirmək planını ortaya qoydu. Hərbi birləşmə,Kanada Qüvvələrinin Yenidənqurma Qanunu Royal Assent aldığı vaxt;1 fevral 1968-ci ildə qüvvəyə mindi.

Pirson dünyanın ilk irqsiz immiqrasiya sistemini qurdu. Siyasəti kimin yaratması mübahisəli məsələdir və ehtimal ki, Con Difenbeyker ilə paylaşılmalıdır. 1962-ci ildə Difenbeyker hökuməti yeni irqsiz siyasət tətbiq etdi; lakin, 1962-ci il siyasətinə görə amerikalılara yenə də üstünlük verildi. 1967-ci ildə Pirson bu gün də mövcud olduğu sistemin öncülü olan Kanadaya immiqrasiyanı təşviq edən ayrıseçkiliksiz bir nöqtəyə əsaslanan sistem təqdim etdi.

Pirson, təqaüdə çıxmadan əvvəl, 1967-ci ildə Kanadanın yüzillik qeyd etmələrinə nəzarət etdi. Kanada xəbər agentliyi olan Canadian Press, yüz illik qeyd etmələrindəki liderliyini əsas gətirərək,Yüzillik Alovu Parlament təpəsinə gətirərək həmin il onu "İlin xəbər aparıcısı" adlandırdı.

Həmçinin 1967-ci ildə Fransa Prezidenti Şarl de Qoll Kvebekə ziyarət etdi. Bu ziyarət əsnasında de Qoll, Kvebek separatizminin möhkəm vəkili idi, hətta Monrealdan gedişi,İkinci Dünya Müharibəsi zamanı faşistlərdən azad edildikdən sonra ona Parisə dönməsini xatırlatdı. Prezident de Qoll da səfər zamanı "Yaşasın azad Kvebek" nitqini söylədi. Kanadalıların hər iki dünya müharibəsi zamanı Fransaya kömək səyləri,Pirsonu qəzəbləndirdi. Ertəsi gün de Qoll bir çıxışında "Kanadalıların azad edilməsinə ehtiyac olmadığını" söylədi, de Qoll Kanadada artıq xoş qarşılanmadığını açıqladı.

Ali məhkəməyə təyinatları

Pirson, Baş qubernator tərəfindən Kanada Ali Məhkəməsinə hakim təyin ediləcək aşağıdakı hüquqşünasları seçdi:

• Rober Taşro (Baş hakim olaraq 22 aprel 1963 - 1 sentyabr 1967-ci illər);9 fevral 1940-cı ildə Baş nazir Kinqin yanına hakim təyin etdi.)
• Vişart Flett Spens (30 may 1963 – 29 dekabr 1978-ci illər)
• Con Robert Kartrayt (Baş hakim olaraq 1 sentyabr 1967 - 23 mart 1970-ci illər; 22 dekabr 1949-cu ildə Baş Nazir Lui Stefan Sen-Loran yanına hakim təyin etdi.)
• Luis Filip Picn (21 sentyabr 1967 – 8 fevral 1980-cı illər)

Təqaüdü

 

Pirsonun Kvebek,Uyekfilddəki qəbirüstü abidəsi

14 dekabr 1967-cü ildə siyasətdən geri çəkildiyini açıqlamasından sonra,onun rəhbərliyi ilə konfrans keçirildi. Pirsonun varisi,onu Pirsonun işə götürdüyü və kabinetində ədliyyə naziri olan Pyer Trüdo oldu. Digər iki kabinet nazirləri Con Törner və Jan Kretyeni,Pirson tərəfindən işə qəbul edildilər,Trüdonun təqaüdə çıxmasının ardından baş nazir vəzifəsini yerinə yetirdilər.

1968-1969-cu illərdə Pirson Dünya Bankı tərəfindən maliyyələşdirilən Beynəlxalq İnkişaf Komissiyasının (Pirson Komissiyası) sədri vəzifəsini icra etdi. Təqaüdə çıxdıqdan dərhal sonra,xatirələrini yazarkən Karlton Universitetində tarix və siyasi elmlərdən mühazirə oxuyub. 1970-1972-ci illərdə Beynəlxalq İnkişaf Tədqiqat Mərkəzinin İdarə Heyətinin ilk sədri oldu. 1969-cu ildən ildə ölümünə qədər(1972),Ottavadakı Karlton Universitetinin kansleri oldu.

Xəstəliyi və ölümü

1970-ci ildə,Pirson sağ gözündə olan şişi çıxarmaq üçün əməliyyat olundu.

Pirson o zaman üç cildlik xatirə toplusu yazmağı planlaşdırmışdı və 1972-ci ilə qədər birinci cildini nəşr etdirmişdi. 1972-ci ilin noyabrında ikinci cildin bir neçə hissəsini bitirmişdi, sonradan təyin olunmamış müalicə üçün xəstəxanaya müraciət etdiyi,lakin proqnozun zəif olduğu bildirildi. Baş nazirlik karyerasının hekayəsini bu məqamda yazmağa çalışdı, amma vəziyyəti Milad bayramı ərəfəsində sürətlə pisləşməyə başladı.

27 dekabr 1972-ci ildə xərçəngin qaraciyərə yayıldığı və Pirsonun komaya düşdüyü elan edildi. 27 dekabr 1972-ci il tarixində saat 11: 40-da Ottavadakı evində öldü.

Pirson Kvebek,Uyekfilddə(Gatineau-dan yalnız şimalda) olan Maklaren qəbiristanlığında, Xarici İşlər Naziləri olan yaxın dostları Hamfrey Hyum Vronq və Norman Robertsonun yanında dəfn olundu.

Fəxri fərmanlar və mükafatları

  
   
   

Lent	Təsvir	Qeydlər
	Fəxri Fərman (Böyük Britaniya)	1971
	Kanada ordeni şəriki	28 iyun 1968-ci ildə təltif edilmişdir.
	Britaniya İmperiyası Ordeni	1931-ci il ilə 1935-ci illər arasında baş nazir Riçard Bedford Bennettin premyerası dövründə İmperator Fəxri adların qısa canlanması zamanı.
	Ulsuz 1914-15-ci illər	Kanada Silahlı qüvvələrinin üzvü kimi
	İngilis hərb medalı	Kanada Silahlı qüvvələrinin üzvü kimi
	Qələbə Medalı(Birləşmiş Krallıq)	Kanada Silahlı qüvvələrinin üzvü kimi
	II Elizabetin Tacqoyma Medalı	1953 Kanada Kraliçasının Şəxsi Heyətinin üzvü və Kanada İcmalar Palatasının seçilmiş üzvü olaraq, daha sonra fəxri Lester B.Pirson, Britaniya İmperiyası Ordeni, Kanada üçün Kraliçanın Şəxsi Şurası ordenləri,Kanadalılar üçün üstünlük medalları ilə təltif ediləcəkdir.
	Kanada Yüzillik Medalı	1967 Kanadanın Baş naziri və Kanadanın İcmalar Palatasının üzv seçildiyi üçün fəxri Lester B. Pirson, Kanadalılar üçün üstünlük medalları ilə təltif ediləcəkdir.

• 1957-ci ildə Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının xarici bir fəxri üzvü seçildi.
• Kanada mətbuatı Pirsonu 9 dəfə "İlin xəbər aparıcısı" adlandırdı,xələfi Pyer Trüdonun 2000-ci ilə qədər olan rekordunu üstələdi. O,həm əvvəl, həm də baş nazir olduqda (digəri Brayn Malruni olan) şərəf ordeninə layiq görülən iki baş nazirdən yalnız biri idi.
• Pirson 2000-ci ildə Kanada Sülh Şöhrət Zalına induksiya olundu.
• 1979-cu ildə ilk dəfə təqdim olunan Pirson Barış Medalı, Kanadadakı Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən hər bir kanadalının "beynəlxalq xidmətə verdiyi töhfəni" tanıtması üçün verilən mükafatdır.
• Şimali Yorkdakı Şimali Amerika Həyatı binasının şimal qurtaracağındakı lövhə,Villoudeyldəki Federal Liberal Partiyası Dərnəyi tərəfindən yerləşdirilmiş,Pirsonun əvvəllər doğulduğu yerin yerləşdiyi yeri xatırladır. Digər lövhə,Ontario İnam İrs cəmiyyəti tərəfindən qoyulan, Nyutonbruk Birləşmiş Kilsəsi, sahib olduğu cəmiyyətin varisi cəmiyyəti əsasındadır.
• Kanadalı tarixçilərin Jan Kretyen vasitəsilə ilk 20 Baş Nazir arasında keçirdiyi sorğuda Pirson 6-cı yeri tutdu.
• II Dünya Müharibəsindən sonra xidmət edən kanadalı baş nazirlərin kanadalı tarixçiləri tərəfindən edilən sorğusunda, Pirson birinci yeri tutdu.

Fəxri dərəcələri

 

Lester B.Pirson, Kanadanın ABŞ-dakı səfiri, Toronto Universitetində, 1945-ci il

Yer	Tarix	Universitet	Dərəcə
Ontario	1945	Toronto Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Nyu-York	1947	Roçester Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Ontario	may 1948	Makmaster Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Men	1 iyun 1951	Beyts Kolleci	Hüquq elmləri doktoru
Massaçusets	1953	Harvard Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Nyu-Cersi	1956	Prinston Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Britaniya Kolumbiyası	25 sentyabr 1958	Britaniya Kolumbiyası Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
İndiana	9 iyun 1963	Notr-Dam Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Ontario	29 may 1964	Qərbi Ontario Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Nyufaundlend və Labrador	sentyabr 1964	Nyufaundlend Memorial Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Ontario	dekabr 1964	Uilfrid Lore Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Merilend	1964	Cons Hopkins Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Ontario	1965	Lavrenti Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Saskaçevan	17 may 1965	Redjayn Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Kvebek	28 may 1965	MakGill Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Ontario	1965	Kinqston Kuins Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Yeni Şotlandiya	1967	Delhaus Universiteti	Hüquq elmləri doktoru
Alberta	29 mart 1967	Kalqari Universiteti
Şahzadə Eduard Adası	1967	Prins of Vals Kolleci
Kaliforniya	1967	Santa-Barbara Kaliforniya Universiteti
Ontario	1967	Ottava Universiteti	Siyasi elmlər doktoru
Ontario	22 may 1971	Kanada Kral Hərbi Kolleci	Hüquq elmləri doktoru
Nyu-York		Kolumbiya Universiteti
İngiltərə		Oksford Universiteti	Mülki hüquq doktoru

Həmçinin bax

• Pyer Trüdo
• Kanada
• Kanada bayrağı
• Toronto Universiteti
• Vyetnam müharibəsi
• Süveyş böhranı

İstinadlar

1. Bibliothèque nationale de France Pearson, Lester Bowles // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması — 2011.
2. Lester B. Pearson // Encyclopædia Britannica (ing.)
3. University of Toronto, Laval University LESTER BOWLES PEARSON // Dictionary of Canadian Biography, Dictionnaire biographique du Canada (ing.) / G. Brown, D. Hayne, F. Halpenny, R. Cook, J. English, M. Trudel, A. Vachon, J. Hamelin — UTP, Presses de l'Université Laval, 1959. — ISSN 0420-0446; 0070-4717
4. Lester Bowles Pearson // Library of Parliament (Canada)
5. Bothwell, Robert. "Lester B. Pearson". The Canadian Encyclopedia. İstifadə tarixi: 2016-02-20.
6. MacDonald, L. Ian. "The Best Prime Minister of the Last 50 Years — Pearson, by a landslide", Institute for Research on Public Policy, June–July 2003. Accessed 3 April 2014.
7. S. Azzi, N. Hillmer. "Ranking Canada's best and worst prime ministers",Maclean's, October 2016. Accessed 27 May 2017
8. "Pearson, Lester Bowles". Dictionary of Canadian Biography Online, 2019 –2018 (Volume XX). University of Toronto/Université Laval. 2000. İstifadə tarixi: 13 June 2011.
9. O'Grady, Conner 2018-06-16 at the Wayback Machine "Despite cuts and critics, Bob carries on"; the newspaper; University of Toronto; 18 Dec. 2013.
10. English (1989–1992), Volume I
11. Politika (15 November 2008). "Najstarija plomba na svetu" (Serbian). İstifadə tarixi: 1 July 2012.
12. Lester B. Pearson at The Canadian Encyclopedia
13. Lester Bowles Pearson at Library and Archives Canada
14. Lester Bowles Pearson (1897-1972), Canada and the First World War at Library and Archives Canada
15. "Biography". The Nobel Peace Prize 1957 – Lester Bowles Pearson. Nobel Foundation. 1957. İstifadə tarixi: 13 October 2008.
16. English, John (2011-09-14). The Worldly Years: Life of Lester Pearson 1949-1972 (ingilis). Knopf Canada. ISBN 9780307375391.
17. EncyclopediaCanadiana (1972)
18. EncyclopediaCanadiana (1972). "He attended many international conferences and was active in the U.N. from its inception." and "He signed the North Atlantic Treaty for Canada in 1949 and represented his country at subsequent NATO Council meetings, acting as the chairman in 1951–52."
19. Hamilton, Thomas J. (13 March 1953). "Soviet Veto Blocks Pearson U.N. Boom; Romulo Also Fails". The New York Times. səh. 1.
20. "Selecting the UN Secretary-General: Vetoes, Timing and Regional Rotation" (PDF). Security Council Report. September 20, 2015. İstifadə tarixi: 30 December 2016.
21. Hutchison (1964)
22. "History of Federal Ridings since 1867". lop.parl.ca.
23. "Nobel peace Prize 1957 Lester Bowles Pearson". Norwegian Nobel Institute.
24. English, John (2006). Citizen of the World: The Life of Pierre Elliott Trudeau. Vol. I, 1919–1968. Toronto: Alfred A. Knopf Canada. ISBN 978-0-676-97521-5. OCLC 670444001.
25. "Pearson Offered Majority". Pittsburgh Post Gazette. April 13, 1963.
26. "On This Day – Jan. 15, 1964 – First state visit to France by a Canadian PM". CBC Digital Archives. Canadian Broadcasting Corporation. İstifadə tarixi: 14 January 2011.
27. "The Auto Pact: En Route to Free Trade". CBC Digital Archives. Canadian Broadcasting Corporation. İstifadə tarixi: 29 August 2011.
28. "The Week". National Review. 23 December 2002. İstifadə tarixi: 4 February 2009.
29. FitzGerald, Frances (8 August 2004). "The View From Out There". The Washington Post. İstifadə tarixi: 29 August 2011. A book review of Lindaman, Dana; Ward, Kyle Roy (2004). History lessons : how textbooks from around the world portray U.S. history. New York City: The New Press. ISBN 978-1-56584-894-8. OCLC 54096924.
30. Kitchen, Veronica M. (13 April 2010). The Globalization of NATO: Intervention, Security and Identity. ISBN 9781136955679. İstifadə tarixi: 5 October 2019.
31. "Why does mainstream media keep repeating lies about Lester Pearson?". 15 March 2016.
32. McQuaig, Linda. "Holding the Bully's Coat: Canada and the U.S. Empire". İstifadə tarixi: 5 October 2019.
33. "Presidential visits with heads of state and chiefs of government". Lyndon Baines Johnson Library and Museum. 16 November 2001 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2011.
34. Daume, Daphne; Watson, Louise, eds. (1967). Britannica Book of the Year 1967. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc. səh. 191. OCLC 42780089. Strong exports to the United States resulting from the mounting demands of the war in Vietnam, combined with a booming domestic market, made 1966 a year of impressive economic growth for Canada. Also OCLC 19056858.
35. Editorial Board (3 November 2009). "Racist immigration policy must change". The McGill Daily. İstifadə tarixi: 29 August 2011.
36. Korski, Tom (3 November 2010). "Liberals abolished race-based immigration: Political myth". The Jewish Tribune (Canada). 5 September 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2011.
37. McIntyre, Tobi (January–February 2001). . Canadian Geographic. Royal Canadian Geographical Society. ISSN 0706-2168. 6 July 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
38. . The Globe and Mail. 28 December 1972. 14 August 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 September 2014.
39. Pearson, 1973. səh. i
40. . The Globe and Mail. 28 December 1972. 22 June 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 September 2014.
41. . Parks Canada. Government of Canada. 20 December 2010. 8 February 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 February 2014.
42. Palmer, Alan Warwick (1986). Who's Who in World Politics: From 1860 to the Present Day. London, New York City: Routledge. ISBN 978-0-415-13161-2. OCLC 33970883.
43. "Lester B. Pearson, P.C., C.C., O.M., O.B.E., M.A., LL.D". Honours – Order of Canada. Governor General of Canada. 30 April 2009. İstifadə tarixi: 29 August 2011.
44. . 7 February 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 March 2017.
45. "Book of Members, 1780–2010: Chapter P" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. İstifadə tarixi: 15 April 2011.
46. . Canadian Centres for Teaching Peace. 27 September 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2011.
47. Brown, Alan L. . Toronto's Historical Plaques. 18 January 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 January 2018.
48. . Plaque Information. Ontario Heritage Trust. 24 July 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2011.
49. http://www.governingcouncil.utoronto.ca/Assets/Governing+Council+Digital+Assets/Boards+and+Committees/Committee+for+Honorary+Degrees/degreerecipients1850tillnow.pdf
50. . www.rochester.edu. 2018-06-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-07.
51. https://www.mcmaster.ca/univsec/reports_lists/S_HD_Recipients.pdf
52. "List of Honorary Degree Recipients - Office of the President - Bates College". www.bates.edu.
53. https://guides.library.harvard.edu/ld.php?content_id=14900437
54. "Princeton - Honorary degrees Awarded". www.princeton.edu.
55. "University of British Columbia Library – University Archives". Library.ubc.ca. İstifadə tarixi: 28 July 2010.
56. "UBC Archives - Honorary Degree Citations 1958-1962". www.library.ubc.ca.
57. (PDF). 2018-08-12 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-07.
58. https://www.uwo.ca/univsec/pdf/senate/honorary/honorary_degrees_by_year.pdf
59. "Honorary Graduates of Memorial University of Newfoundland 1960-2002". Memorial University of Newfoundland. İstifadə tarixi: March 10, 2020.
60. "Honorary Degrees". Waterloo Lutheran University. İstifadə tarixi: March 10, 2020.
61. "Honorary Degrees Awarded". Johns Hopkins University. İstifadə tarixi: March 10, 2020.
62. . Laurentian University. 1 July 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 May 2018.
63. "The Right Honorable Lester Bowles Pearson". University of Saskatchewan (Regina Campus). İstifadə tarixi: March 10, 2020.
64. (PDF). 17 March 2017. 17 March 2017 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
65. "Honorary Degrees" (PDF). Queen's University. September 14, 2011. İstifadə tarixi: March 10, 2020.
66. "1892 ‑ 1999 Honorary Degree Recipients". Dalhousie University.
67. (PDF). 27 March 2006 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 December 2005.
68. [1] 15 iyun 2007 at the Wayback Machine
69. https://www.ucalgary.ca/senate/files/senate/hd-recipients-by-last-name_february-2017.pdf^{[ölü keçid]}
70. "Past Honorary Degree Recipients". University of Prince Edward Island. İstifadə tarixi: March 10, 2020.
71. "PEARSON, Lester B." University of Ottawa. İstifadə tarixi: March 10, 2020.
72. Bennett, Pete (19 July 2016). "Royal Military College of Canada Honorary Degree Recipients". www.rmcc-cmrc.ca.

Ədəbiyyat

Pirsonun əsərləri

• Pearson, Lester B. (1972). Mike: The Memoirs of the Rt. Hon. Lester B. Pearson. 1. University of Toronto Press. [ online free]
• Pearson, Lester B.; Munro, John A.; Inglis, Alexander I. (1973). Mike: The Memoirs of the Rt. Hon. Lester B. Pearson: 1948-1957. 2. University of Toronto Press.online free
• Mike: The Memoirs of the Rt. Hon. Lester B. Pearson: 1957-1968 vol 3 online free

Pirson haqqında olan əsərlər

• Bothwell, R. Pearson (1978)
• Canadian Encyclopedia. "Lester B. Pearson" (2015)online
• English, John. Shadow of heaven : the life of Lester Pearson: Volume 1 1897-1948 (1990) online free
• John English (2011). The Worldly Years: vol. 2: Life of Lester Pearson 1949–1972. Random House Digital, Inc. ISBN 978-0-307-37539-1.
• Ferguson Will (1999). Bastards and Boneheads: Canada's Glorious Leaders, Past and Present. Vancouver: Douglas & McIntyre. ISBN 978-1-55054-737-5. OCLC 44883908.
• Pearson Lester,Fry Michael (1975). "Freedom and change" : essays in honour of Lester B. Pearson. Toronto: McClelland & Stewart. ISBN 978-0-7710-3187-8. OCLC 2692327. online free.
• Hillmer Norman, Jack Granatstein (1999). Prime ministers: ranking Canada's leaders. Toronto: HarperCollins. ISBN 978-0-00-200027-7. OCLC 41432030. Also ISBN 978-0-00-638563-9.
• Bruce Hutchison (1964). Mr. Prime Minister 1867–1964. Don Mills, Ont: Longman. OCLC 5024890. (#text_ignored).
• Lester Pearson's Peacekeeping: The Truth May Hurt by Yves Engler Publication Date: Feb 2012 Pages: 160
• Pearson, Geoffrey A.H. (1993). Seize the Day: Lester B. Pearson and Crisis Diplomacy. Ottawa: Carleton University Press.

Xarici keçidlər

 

   

Vikianbarda Lester Pirson ilə əlaqəli mediafayllar var.

 

   

Vikisitatda Lester Pirson ilə əlaqəli məlumatlar var.

• Lestor Pirsonun bioqrafiyası (ing.)
• Lester Pirsonun bioqrafiyası (ing.)
• Lester Bouls Pirson Bioqrafiya (ing.)
• Sülhün dörd üzü - Nobel mühazirəsi, 11 dekabr 1957-ci il (ing.)