fbpx
Wikipedia

Lələ Qara Mustafa Paşa

Avqust 12, 2021

Lələ Qara Mustafa Paşa ( d. 1500 - ö. 7 avqust 1580) - III Murad səltənətində 28 aprel 1580 - 7 avqust 1580 tarixlərində, ümumilikdə 3 ay 9 gün sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamıdır.

Lələ Qara Mustafa Paşa
الا قرة مصطفى باشا
Sələfi Şəmsi Əhməd Paşa
Xələfi Qoca Sənan Paşa
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Bosniya
Vəfat tarixi
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Həyat yoldaşları Fatma Xatun, Hümaşah Sultan
Uşaqları Mehmed Paşa, Sultanzadə Əbdülbaki bəy
Hərbi xidmət
Rütbəsi general
Döyüşlər
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İlk böyük hərbi uğurunu Kipr adasının fəthində göstərdiyi üçün "Kipr fatehi" olaraq tarixdə qeyd olunur. "Lələ" olaraq anılmasında əsas səbəb isə şahzadəlik dönəmində II Səlimə lələlik etməsi idi. Şahzadə Bəyazid və Şahzadə Səlim arasındakı mübarizəni qızışdırması və Şahzadə Bəyazidi edama aparan yolu hazırlaması səbəbilə "Qara" ləqəbi almışdır.

İlk illəri

Bosniya əsilli olub, Sokullu Mehmed Paşa ilə eyni kənddə dünyaya gəlmişdir. Böyük qardaşı Dəli Hüsrəv Paşanın dəstəyilə I Səlim dönəmində saraya girdi. Sultan bərbəri olaraq sarayda işlədi və I Süleymanın gözünə girdi. Daha sonra çeşnigar və mirahor vəzifələrinə gətirildi. 1555 tarixində Kürəkən Rüstəm Paşanın sədrəzəm olması ilə saraydan uzaqlaşdırıldı və Fələstin-Safed sancaqbəyi oldu. 1556 tarixində Manisa hakimi Şahzadə Səlimin lələsi oldu. Bu vəzifədə ikən Şahzadə Səlim və Şahzadə Bəyazid arasındakı mübarizəni qızışdırdığı və Şahzadə Bəyazid üsyanında önəmli rol oynadığı tarixi mənbələrdə qeyd olunur. 1559-cu ildə Konya yaxınlığında qarşı-qarşıya gələn iki şahzadə və orduları qanlı mübarizəyə girişdilər. Bu qarşıdurmada Lələ Mustafa Paşa Şahzadə Bəyazidə qarşı döyüşmüş və Şahzadə Bəyazid məğlub olaraq Amasiyaya qaçmışdır.

Lələ Mustafa Paşa 14 sentyabr 1560 tarixində əvvəlcə Budin sancaqbəyi, daha sonra Van bəylərbəyi seçildi. Ərzurum, Hələb və Şam bəylərbəyliyinə də gətirilən Lələ Mustafa Paşa II Səlim dönəmində 1567 tarixində Yəməndə Zeydi imamlarından Topal Mutahhar üsyanına qarşı mübarizəyə göndərildi. Misirdə Yəmən səfərinə hazırlaşarkən yerinə Qoca Sənan Paşa təyin edildi və altıncı vəzir olaraq divana seçilib paytaxta çağırıldı.

Siyasi fəaliyyəti

Kiprin fəthi

 
Lələ Mustafa Paşa Tiflisdə (Nüsrətnamə)

1570 tarixində venesiyalıların əlindəki Kipr adasının yunan əahlisinin çağırışı ilə Kipr adasına səfər təyin olundu. Sədrəzəm Sokullu Mehmed Paşanın səfərə qarşı çıxmasına baxmayaraq Lələ Mustafa Paşa səfəri dəstəkləmişdir. Piyalə Paşanın idarəsindəki donanma ilə öz idarəsindəki 60 min nəfərlik piyada qüvvəni 2 iyul 1570 tarixində Limasol sahilinə çıxardı. 15 sentyabr 1570 tarixində böyük bir mərasimlə Lefkoşa şəhərinə girdi. 15 sentyabr 1571 tarixində adadan ayrıldı və İstanbula geri döndü.

İran səfəri

III Murad dönəmində İran səfəri əsnasında Ərzurum qüvvələrinin sərdarlığına gətirildi. 5 aprel 1578 tarixində səfərə çıxdı və eyni il Səfəvi ordusunu məğlub edərək Tiflisə girdi. Gürcüstan və Şirvanı ələ keçirdi və ardından sərdarlığı Özdəmiroğlu Osman Paşaya buraxaraq İstanbula geri döndü. İbrahim Pəçəvinin qeydlərinə görə, Səfəvi xalqı ondan aldığı zərbəni heç bir sərdardan almamışdı.

Sədarət dönəmi

28 aprel 1580 tarixində Şəmsi Əhməd Paşanın ani ölümüylə sədarətə gəldi və 3 ay 9 gün sonra İstanbulda vəfat etdi. Məzarı Əyyub Sultan məscidindədir.

 
Lələ Mustafa Paşanın məzardaşı

Evlilikləri

İlk evliliyi Məmlük sultanı Kansu Qavrinin nəvəsi Fatma Xatunla baş tutmuşdur. Bu evlilikdən dünyaya gələn oğlu Mehmed Paşa atasından 5 il əvvəl, Hələb bəylərbəyi ikən vəfat etmişdir. İkinci evliliyi isə Qanuni Sultan Süleymanın oğlu Şahzadə Mehmedin qızı Ayşə Hümaşah Sultanla baş tutdu. Bu evlilikdən isə Sultanzadə Əbdülbaki bəy adlı oğlu olmuşdur.

Həmçinin bax

Mənbə

  1. "Arxivlənmiş surət". 2016-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-29.
  2. . 2012-03-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-18.
  3. http://www.semerkanddergisi.com/Detay.aspx?Sayi=96&YaziID=1324
  4. ↑ Eker, Aydın (1994) (Türkçe). Yeni Rehber Ansiklopedisi. Türkiye Gazetesi. s. C. 12 209. ISBN.
  5. "Arxivlənmiş surət". 2016-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-29.
  6. Hacı Osman Yıldırım, Hasan Çağlar, Vahdettin Atik, a.g.e., s. 51.
  7. (Türkçe) Hürriyet ansiklopedik yıllığı. Hürriyet Yayıncılık. 1975. s. 198. ISBN.
  8. Küçükdağ, Yavuz (2005) (Türkçe). Türk tasavvuf araştırmaları. Kultur ve. s. 209. ISBN.
  9. Ibrahim Peçevi Efendi (haz. Bekir Sıtkı Baykal) (1999), Peçevi Tarihi (2 Cilt), İstanbul:Kültür ve Turizm Bakanlığı) ISBN 975-17-1109-6

Avqust 12, 2021
lələ, qara, mustafa, paşa, 1500, avqust, 1580, murad, səltənətində, aprel, 1580, avqust, 1580, tarixlərində, ümumilikdə, gün, sədrəzəm, olmuş, osmanlı, dövlət, adamıdır, الا, قرة, مصطفى, باشاosmanlı, sədrəzəmi28, aprel, 1580, avqust, 1580sələfi, şəmsi, əhməd, . Lele Qara Mustafa Pasa d 1500 o 7 avqust 1580 III Murad seltenetinde 28 aprel 1580 7 avqust 1580 tarixlerinde umumilikde 3 ay 9 gun sedrezem olmus Osmanli dovlet adamidir Lele Qara Mustafa Pasaالا قرة مصطفى باشاOsmanli sedrezemi28 aprel 1580 7 avqust 1580Selefi Semsi Ehmed PasaXelefi Qoca Senan PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1500Dogum yeri BosniyaVefat tarixi 7 avqust 1580Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiDefn yeri Eyyub Sultan mescidiHeyat yoldaslari Fatma Xatun Humasah SultanUsaqlari Mehmed Pasa Sultanzade Ebdulbaki beyHerbi xidmetRutbesi generalDoyusler Osmanli Venesiya muharibesi 1570 1573 Vikianbarda elaqeli mediafayllarIlk boyuk herbi ugurunu Kipr adasinin fethinde gosterdiyi ucun Kipr fatehi olaraq tarixde qeyd olunur Lele olaraq anilmasinda esas sebeb ise sahzadelik doneminde II Selime lelelik etmesi idi Sahzade Beyazid ve Sahzade Selim arasindaki mubarizeni qizisdirmasi ve Sahzade Beyazidi edama aparan yolu hazirlamasi sebebile Qara leqebi almisdir Mundericat 1 Ilk illeri 2 Siyasi fealiyyeti 2 1 Kiprin fethi 2 2 Iran seferi 2 3 Sedaret donemi 3 Evlilikleri 4 Hemcinin bax 5 MenbeIlk illeri RedakteBosniya esilli olub Sokullu Mehmed Pasa ile eyni kendde dunyaya gelmisdir Boyuk qardasi Deli Husrev Pasanin desteyile I Selim doneminde saraya girdi 1 Sultan berberi olaraq sarayda isledi ve I Suleymanin gozune girdi Daha sonra cesnigar ve mirahor vezifelerine getirildi 1555 tarixinde Kureken Rustem Pasanin sedrezem olmasi ile saraydan uzaqlasdirildi ve Felestin Safed sancaqbeyi oldu 1556 tarixinde Manisa hakimi Sahzade Selimin lelesi oldu Bu vezifede iken Sahzade Selim ve Sahzade Beyazid arasindaki mubarizeni qizisdirdigi ve Sahzade Beyazid usyaninda onemli rol oynadigi tarixi menbelerde qeyd olunur 2 1559 cu ilde Konya yaxinliginda qarsi qarsiya gelen iki sahzade ve ordulari qanli mubarizeye girisdiler Bu qarsidurmada Lele Mustafa Pasa Sahzade Beyazide qarsi doyusmus 3 ve Sahzade Beyazid meglub olaraq Amasiyaya qacmisdir Lele Mustafa Pasa 14 sentyabr 1560 tarixinde evvelce Budin sancaqbeyi daha sonra Van beylerbeyi secildi 4 Erzurum Heleb ve Sam beylerbeyliyine de getirilen Lele Mustafa Pasa II Selim doneminde 1567 tarixinde Yemende Zeydi imamlarindan Topal Mutahhar usyanina qarsi mubarizeye gonderildi Misirde Yemen seferine hazirlasarken yerine Qoca Senan Pasa teyin edildi ve altinci vezir olaraq divana secilib paytaxta cagirildi 5 Siyasi fealiyyeti RedakteKiprin fethi Redakte Lele Mustafa Pasa Tiflisde Nusretname 1570 tarixinde venesiyalilarin elindeki Kipr adasinin yunan eahlisinin cagirisi ile Kipr adasina sefer teyin olundu Sedrezem Sokullu Mehmed Pasanin sefere qarsi cixmasina baxmayaraq Lele Mustafa Pasa seferi desteklemisdir Piyale Pasanin idaresindeki donanma ile oz idaresindeki 60 min neferlik piyada quvveni 2 iyul 1570 tarixinde Limasol sahiline cixardi 6 7 15 sentyabr 1570 tarixinde boyuk bir merasimle Lefkosa seherine girdi 8 15 sentyabr 1571 tarixinde adadan ayrildi ve Istanbula geri dondu Iran seferi Redakte III Murad doneminde Iran seferi esnasinda Erzurum quvvelerinin serdarligina getirildi 5 aprel 1578 tarixinde sefere cixdi ve eyni il Sefevi ordusunu meglub ederek Tiflise girdi Gurcustan ve Sirvani ele kecirdi ve ardindan serdarligi Ozdemiroglu Osman Pasaya buraxaraq Istanbula geri dondu Ibrahim Pecevinin qeydlerine gore Sefevi xalqi ondan aldigi zerbeni hec bir serdardan almamisdi 9 Sedaret donemi Redakte 28 aprel 1580 tarixinde Semsi Ehmed Pasanin ani olumuyle sedarete geldi ve 3 ay 9 gun sonra Istanbulda vefat etdi Mezari Eyyub Sultan mescidindedir Lele Mustafa Pasanin mezardasiEvlilikleri RedakteIlk evliliyi Memluk sultani Kansu Qavrinin nevesi Fatma Xatunla bas tutmusdur Bu evlilikden dunyaya gelen oglu Mehmed Pasa atasindan 5 il evvel Heleb beylerbeyi iken vefat etmisdir 4 Ikinci evliliyi ise Qanuni Sultan Suleymanin oglu Sahzade Mehmedin qizi Ayse Humasah Sultanla bas tutdu Bu evlilikden ise Sultanzade Ebdulbaki bey adli oglu olmusdur 4 Hemcinin bax RedakteIII Murad Sedrezem Durgunluq donemi Osmanli sedrezemleriMenbe Redakte Arxivlenmis suret 2016 01 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 01 29 Arxivlenmis suret 2012 03 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 18 http www semerkanddergisi com Detay aspx Sayi 96 amp YaziID 1324 1 2 3 Eker Aydin 1994 Turkce Yeni Rehber Ansiklopedisi Turkiye Gazetesi s C 12 209 ISBN Arxivlenmis suret 2016 01 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 01 29 Haci Osman Yildirim Hasan Caglar Vahdettin Atik a g e s 51 Turkce Hurriyet ansiklopedik yilligi Hurriyet Yayincilik 1975 s 198 ISBN Kucukdag Yavuz 2005 Turkce Turk tasavvuf arastirmalari Kultur ve s 209 ISBN Ibrahim Pecevi Efendi haz Bekir Sitki Baykal 1999 Pecevi Tarihi 2 Cilt Istanbul Kultur ve Turizm Bakanligi ISBN 975 17 1109 6Menbe https az wikipedia org w index php title Lele Qara Mustafa Pasa amp oldid 6059425, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.