fbpx
Wikipedia

Kiberidman

Avqust 03, 2021

Kiberidman və ya elektron idman — video oyun yarışmalarına verilən ad. Oyunlar, adətən, peşəkar oyunçular arasında peşəkar təşkilatlar ilə təşkil ediləndə bu adı alır. Kiberidmanlarda ən çox rast gəlinən oyun növləri strategiya oyunları, döyüş oyunları, birinci şəxs atıcı oyunları və idman oyunlarıdır. "League of Legends" dünya çempionatı, "The International", "Evolution Championship Series" və "Intel Extreme Masters" kimi turnirlər canlı yayımlanır ve oyunçulara yüksək miqdarda (bəzi hallarda milyon dollara qədər) mükafat qazandırır. Bundan əlavə "Tetris", "Counter-Strike", "Point Blank" kimi oyunların da çempionatı təşkil edilir. Kiberidman turnirlərində iştirak edən oyunçuya kiberatlet (ing. "cyberathlete") deyilir.

Hər il Sietldə Ki-arenada təşkil olunan Dota 2 turniri, "The International"

Peşəkar oyunçular üçün, adətən, başlama yaşı 16-17 yaşlarıdır, oyunçular təqribi 24 yaşına çatanda sektordan ayrılırlar. Ancaq bu, qayda deyil.

Terminologiya

Kiberidman virtual aləmdə video oyun ilə keçirilən müsabiqələrə verilən addır. Oyunlar, adətən, bir mükafat qarşılığında peşəkar oyunçular tərəfindən peşəkar təşkilatlar ilə təşkil ediləndə bu adı alır.

Bəzi mənbələrdə kiberidman turnirlərində iştirak edən oyunçulara kiberatlet (ing. "cyberathlete") deyirlər.

Kiberidman sözü bəzən elektron idman şəklində də işlədilə bilər. Əvvəllər kiberidman sözü KİV-də çox istifadə olunsa da, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində yox idi. Lakin sonralar AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Elmi Şurasının 18 mart 2016-cı il tarixli qərarı ilə nəşr olunmuş "Yeni sözlər və yeni mənalar lüğəti"ndə kiber- prefiksi öz əksini tapmışdır. Bu prefiks vasitəsilə kiberidman və kiberatlet sözlərinin Azərbaycan dilində işlədilməsi mümkündür.

Tarixi

İlkin dövr (1972-1989)

 
"Space Invaders" çempionatının iştirakçıları 1981-ci ildə ən yüksək xalı toplamağa çalışır.

Bizə məlum olan ən köhnə video oyun yarışması 19 noyabr 1972-ci ildə Stenford Universitetində "Spacewar!" oyunu üzrə keçirilmişdir. Stenford tələbələri böyük mükafatı - "Rolling Stone" musiqi jurnalına bir illik abunə haqqını qazanmaq üçün "Qalaktikalararası kosmos müharibə olimpiadaları"na dəvət edildilər. Bryus Baumqart beş nəfərin iştirak etdiyi təkoyunçulu çempionatı və Tovar və Robert E. Maas isə komanda yarışını qazandı. "Atari" tərəfindən 1980-ci ildə təşkil olunan "Space Invaders" çempionatı ABŞ-da 10.000 nəfərdən çox iştirakçının diqqətini cəlb edən və populyar bir hobbi olaraq rəqabətcil oyun yaradan ilk böyük ölçülü video oyun turniri idi.

1980-ci ilin yayında Volter Dey "Twin Galaxies" adlı yüksək xalları qeyd edən təşkilatı yaratdı. Təşkilat Ginnesin Rekordlar Kitabı kimi yayımlarla video oyunlarını təqdim etməyə və qeydlərini yayımlamağa davam etdi və 1983-cü ildə ABŞ Beynəlxaq Video Oyun Komandasını yaratdı. Komanda Ginnesin Rekordlar Kitabı üçün "Video Game Masters" turnirini davam etdirdi və Şimali Amerika Video Oyun Çağırışı (ing. "North American Video Game Challenge") turnirinə sponsor oldu.

1970-80-ci illərdə populyar veb saytlarda, "Life" və "Time" da daxil olmaq üzrə jurnallarda video oyun oyunçuları və turnirləri barədə yazılmağa başladı. Ən tanınmış klassik arkada oyunu oyunçularından biri Ginnesin Rekordlar Kitabının 1985-ci il nəşrində "Pac-Man" ve "Donkey Kong" kimi altı oyunda rekord qıran Billi Mitçelldir. Bu dövrdə olan kiberidman fəaliyyətləri arasında 1982-1984-cü illər ərzində yayımlanmış və iştirakçıların bir arkada oyununda bir-birlərinin yüksək xallarını keçməyə çalışdıqları cəmi 133 bölüm yayımlayan amerikan şousu "Starcade" verilə bilər.

Onlayn video oyunlar (1990-1999)

1990-cı illərdə bir çox oyun, xüsusilə də kompüter oyunları internet əlaqəsinin inkişaf etməsindən faydalandı. Məsələn, 1988-ci ildə yaradılan "Netrek" bir serverdə 16 oyunçuya qədər oynanıla bilən bir internet oyunu idi. "Netrek" üçüncü internet oyunu olmasına baxmayaraq açıq oyun serverlərini tapmaq üçün meta serverlərindən istifadə edən və istifadəçi məlumatlarının yaddaşda qaldığı ilk internet oyunudur. 1993-də "Wired" tərəfindən "ilk onlayn idman oyunu" olaraq adlandırılmışdır.

1990-cı illərə aid böyük kiberidman turnirlərindən biri Amerika Birləşmiş Ştatlarında keçirilən və finalı Kaliforniyadakı "Universal Studios Hollywood"da keçirilən "Nintendo" Dünya Çempionatıdır. Nintendo 1994-cü ildə "Nintendo PowerFest '94" adlı "Super Nintendo Entertainment System" platformasında 2-ci dünya çempionatını təşkil etmişdir. San Dieqoda finalda oynayan 132 finalist arasından Mayk Larossi birinci yeri tutmuşdur. "Blockbuster" "GamePro" jurnalı tərəfindən eyni zamanda idarə edilən öz Dünya Oyun Çempionatlarını 1990-cı illərin əvvəlində təşkil etmişdir. ABŞ, Kanada, Birləşmiş Krallıq, Avstraliya və Çili vətəndaşları yarışmaya haq qazanmışdılar. 1994-cü il çempionatlarının oyunları "NBA Jam" ve "Virtua Racing" olmuşdur.

Bu dövrdə kiberidman ehtiva edən televizor şoularına ingilis "GamesMaster" ve "Bad Influence!" və Avstraliya oyun şousu "A*mazing" ilə Kanadanın şousu "Video & Arcade Top 10" nümunə göstərilə bilər.

1990-cı illərin sonunda təşkil edilən turnirlərə nümunə kimi "Cyberathlete Professional League" (KPL, azərb. Kiberatlet Peşəkarları Liqası‎), "QuakeCon" və "Professional Gamers League" (azərb. Peşəkar Oyunçular Liqası‎) turnirləri verilə bilər. KPL-də oynanılan kompüter oyunları arasında "Counter-Strike" seriyası, "Quake" seriyası və "Warcraft" kimi oyunlar olmuşdur.

Beynəlxalq turnirlər (2000 - hal-hazırda)

 
Hər il "League of Legends" oyunu üzrə keçirilən turnir, "League of Legends" dünya çempionatı

Cənubi Koreyada kiberidmanın inkişafının Asiya maliyyə böhranından sonra "broadband" internet şəbəkələrinin kütləvi olaraq məşhurlaşmasından təsirləndiyi düşünülür. Həmçinin, yüksək işsizlik səviyyəsinin bir çox insanların işləmədikləri vaxtlarda edəcəkləri bir məşğuliyyət axtarmasına səbəb olduğu da düşünülür. Cənubi Koreyada kiberidmanın inkişafının kəmiyyət cəhəti Koreyada "PC bang" adı verilən internet kafe/LAN oyun mərkəzlərinin yayılması idi. Koreya Mədəniyyət, İdman və Turizm Nazirliyinin bir qolu olan Koreya Kiberidman Birliyi 2000-ci ildə elektron idmanı ölkədə tanıtmaq və inkişaf etdirmək üçün qurulmuşdur.

2010-cu ildən etibarən kiberidmanlar həm izlənilmədə, həm də mükafat miqdarında çox böyük bir böyümə yaşamışdır. 21-ci əsrdən əvvəl də böyük turnirlər keçirilmiş olmasına baxmayaraq 2000-ci ildə keçirilən turnirlərin sayı 2010-cu ilə qədər 10-dan 260-a qədər qalxmış və əhatə etdiyi yerlər əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Bu dövrdə "World Cyber Games", "Intel Extreme Masters" və "Major League Gaming" kimi turnirlər də daxil olmaq üzrə bir çox turnirlər təşkil edilmişdir. Turnirlərin inkişafının səbəblərindən biri qeyri-kiberidman turnirlərinin daxilində sınaq məqsədi ilə təşkil edilən kiçikçaplı kiberidman turnirləri olmuşdur. Məsələn, 2006-cı ilin sentyabr ayında "FUN Technologies Beynəlxalq Veb Oyunları Çempionatı"nda təsadüfi oyunlarda 1 milyon dollarlıq büyük mükafat üçün yarışan 71 iştirakçı yer almışdır.

2006-cı ilin aprelində "G7 Teams" federasiyası görkəmli 7 "Counter-Strike" komandası tərəfindən yaradılmışdır. Təşkilatın məqsədi kiberidman dünyasında, xüsusilə də oyunçu transferlərini standartlaşdırmaq, liqalar və təşkilatların davamlılığını təmin etməkdir. Yaradıcı üzvlər "4Kings", "Fnatic", "Made in Brazil", "Mousesports", "NiP", "SK-Gaming", "Team 3D" komandalarıdır. Təşkilat dağılmazdan əvvəl 2009-cu ilə qədər fəaliyyət göstərmişdir.

2000-ci illər televizorda göstərilən kiberidmanlar üçün populyar bir vaxt oldu. Televiziya yayımları - "StarCraft" və "Warcraft III" yarışmaları 24 saat kabelli televiziya oyun kanalları "Ongamenet" və "MBCGame" tərəfindən mütəmadi olaraq yayımlanır, yarışmalar Cənubi Koreyada keçirilirdi. Digər ölkələrdə elektron idman televiziya yayımları mütəmadi olaraq təşkil edilmirdi. Alman "GIGA Televiziyası" 2009-cu ildə bağlanılana qədər elektron idmanları da yayımlayırdı. Birləşmiş Krallıq peyk televiziya kanalı "XLEAGUE.TV" 2007-ci ildən 2009-a qədər elektron idman yarışmalarını yayımladı. Sadəcə onlayn elektron idman yayımı edən "ESL TV" 2006-cı ilin iyunundan 2007-ci ilin payızına qədər "GIGA II" olaraq yenidən adlandırılaraq ödənişli televiziya yayımına keçdi. Fransız "Game One" kanalı elektron idman oyunlarını "Xfire" kuboku üçün "Arena Online" adlı bir şouda yayımladı. Amerika Birləşmiş Ştatları kanalı "ESPN" "Madden NFL" yarışmalarını "Madden Nation" adlı bir şouda 2005-2008-ci illər arasında yayımlanmasını təmin etdi. "DirecTV" 2007 və 2008-ci illərdə iki mövsüm boyunca Çempionat Oyunu Seriyaları (ing. "Championship Gaming Series") turnirini yayımladı. CBS 2007-ci ildə Luisvilldə təşkil edilən "World Series Video Games" turnirinin əvvəlcədən yaddaşa yazılmış görüntülərini yayımladı.

Real zamanda multimedia transferi xidmətinin yaranması və populyarlaşması bu dövrdə kiberidmanın böyüməsinə köməkçi vasitə olmuşdu və bu xidmətlər turnirləri izləmənin ən çox istifadə edilən yolu idi. 2011-ci ildə başladılan real zamanda transfer platforması olan "Twitch" populyar kiberidman yarışlarını mütəmadi olaraq yayımlayır. 2013-cü ildə platforma izləyiciləri ən populyar iki yayım olan "League of Legends" və "Dota 2"-nin 12 milyard dəqiqəlik videosunu izləyiblər. "The International" turnirinin bir günündə "Twitch" 4.5 milyon izləyicinin izlədiyi bənzərsiz bir rekord əldə etmişdir. Hər izləyici turniri orta hesabla iki saat izləmişdi.

Müasir kiberidman partlayışı öz məhsullarında kiberidman potensialı görən video oyun şirkətlərində də bir artıma yol açmışdır. Bir müddət kiberidman səhnəsini göz ardına qoyan "Nintendo" illər sonra "Wii Games Summer 2010" turnirinə ev sahibliyi etdi. Bir aydan uzun çəkən turnir 400.000-dən də çox iştirakçıyı gördü və şirkət tarixinin ən geniş və ən əhatəli turniri oldu. 2014-cü ildə "Nintendo" şirkəti "Twitch"də onlayn olaraq nümayiş etdirilən "Electronic Entertainment Expo" mətbuat konfransında "Super Smash Bros. for Wii U" yarışmasına ev sahibliyi etdi. "Halo" oyununun yaradıcısı olan "343 Industries" 2014-cü ildə "Halo"nu "Halo" Çempionat Seriyaları (ing. "Halo Championship Series") ilə 50.000 ABŞ dollarından ibarət bir mükafat fondunun yaradılması ilə bir elektron idman olaraq canlandırmayı planladıqlarını elan etdi. "Blizzard Entertainment" və "Riot Games" "North American Collegiate Championship" (azərb. Şimali Amerika Tələbələr Çempionatı‎) ilə öz universitet sosial yardım proqramlarını təşkil etdilər. 2013-ci ildən bəri Amerika Birləşmiş Ştatlarındakı Robert Morris Universiteti (İllinoys) və Paykvill Universiteti kimi universitetlər və kolleclər elektron idman oyunçularını universitet səviyyəsində atletlər olaraq tanıdır və atlet təqaüdləri təklif edir. 2017-ci ildə "Blizzard Entertainment"in universitetli elektron idman bölümü olan "Tespa" turnirlərdə yarışan universitet elektron idman klubları üçün 1 milyon ABŞ dolları dəyərindəki təqaüd və mükafat vermək kimi yeni bir cəhdini açıqladı.

2014-cü ildə ən böyük müstəqil elektron idman liqası "Electronic Sports League" (azərb. Elektronik İdman Liqası‎) ölkədə elektron idmanı sınamaq və inkişaf etdirmək üçün yerli "Japan Competitive Gaming" (azərb. Yapon Rəqabətli Oyunu‎) markası ilə ortaqlıq yaratdı.

Elektron idman yarışmalarının canlı izlənilməsi və hadisələrin əhatəsi onlayn yayımın böyüməsi ile birlikdə inkişaf etmişdir. 2013-cü ildə Steypls-sentrdə keçirilən "Season 3 League of Legends World Championship" (azərb. "League of Legends" dünya çempionatı, 3-cü mövsüm‎) biletlərinin hamısı satılmışdır. Cənubi Koreyanın Seul şəhərindəki 2014 "League of Legends" dünya çempionatında 40.000 nəfərdən çox azarkeşin qatıldığı tədbirdə "Imagine Dragons" rok qrupu səhnəyə çıxmış və yarışmadan əlavə açılış və bağlanış məraşimi də keçirilmişdir. 2017-ci ildə "League of Legends" dünya çempionatı finalının açılışında canlı bir performans və artırılmış reallıqdan istifadə edərək bir CGI animasiyası istifadə edilmişdir.

2015-ci ildə ilk kiberidman arenası ABŞ-ın ilk kiberidman mərkəzi olaraq Santa-Anada açılmışdır. 2018-ci ildə Luksor Las-Veqas, Las-Veqas-Stripdəki ilk elektron idman arenasını açıldı. Qabaqdakı 10 ildə əlavə mərkəzlərin də açılması planlaşdırılır.[Mənbə göstərin]

Peşəkar liqalar

Bir çox kiberidmanda mütəşəkkil oyun komandanın matçlarda necə oynadığından asılı olaraq enmə və qalxma üsulu ilə edilir. Bu, Avropa və Asiya ölkələrində peşəkar idman modelləri kimidir. Kiberidmana qarşı artan maraq nəticəsində bəzi şirkətlər Şimali Amerikadakı pəşəkar idmanlarda istifadə edilən və bütün komandaların mütəmadi olaraq mövsümdə qarşılaşaraq mövsümün sonundakı oyunlarda iştirak etmək üçün mübarizə apardığı liqaları başladıb.

"Blizzard Entertainment" 2018-ci ilin yanvarında başlayan on iki komandanın iştirak etdiyi 2016-cı ildə yayımlanan "Overwatch" oyununa əsaslanan "Overwatch League" turnirini ilk normal mövsümü ilə başlatdı. Komandalarda oynamaq üçün müqavilə imzalayan oyunçulara illik maaş və əlavə üstünlüklər ilə komandanın gəliri və mükafat qazancından da pay verilir. İlk mövsüm sonunda qalib komandaya 1 milyon Amerika dolları verildi. Mükafat fondu ümumilikdə 3,5 milyon dollar idi.

İstinadlar

  1. "Esports: A Guide to Competitive Video Gaming" (ingilis). Toptal. (#parameter_ignored_suggest)
  2. "Espor nedir? Bora Koçyiğit Fanatik'e anlattı!" (türk). 12 aprel 2017. 2017-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-30. (#parameter_ignored_suggest)
  3. "Cyberathlete" (ingilis). The Free Dictionary. İstifadə tarixi: 6 fevral 2018.
  4. "Good Game - The rise of the professional cyber athlete" (ingilis). The New Yorker. 24 noyabr 2014. 2018-02-03 tarixində . İstifadə tarixi: 6 fevral 2018.
  5. Semih Kalkan (İyun 2017). . Aristokrat Dergi (türk). 2017-07-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 yanvar 2018.
  6. Məmmədli, İsmayıl (18 mart 2016). Yeni sözlər və yeni mənalar lüğəti (PDF). Bakı: "Elm" nəşriyyatı. səh. 133.
  7. Owen Good (19 noyabr 2012). "Today is the 40th Anniversary of the World's First Known Video Gaming Tournament" (ingilis). Kotaku. 2018-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 1 avqust 2013.
  8. "Players Guide To Electronic Science Fiction Games". Electronic Games (ing.). 1 (2): 35–45 [36]. Mart 1982. İstifadə tarixi: 1 fevral 2012.
  9. Bramwell, Tom (8 mart 2010). "Walter Day leaves Twin Galaxies". EuroGamer. 2017-07-25 tarixində . İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2013.
  10. Carless, Simon (20 noyabr 2006). "World's Oldest Competitive Gamer Passes On". GameSetWatch (ingilis). 2017-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2013.
  11. Caoili, Eric (4 may 2009). "Walter Day: Twin Galaxies and the Two Golden Domes". GameSetWatch (ingilis). 5 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2013.
  12. "Video champ tourney bound". Sunday Star-News (ingilis). 23 dekabr 1984. səh. 6F. İstifadə tarixi: 20 sentyabr 2013.
  13. Michael Borowy (2012). "3". Public Gaming: eSport and Event Marketing in the Experience Economy (PDF) (Tezis). İstifadə tarixi: 2013-09-18.
  14. Ramsey, David. "The Perfect Man: How Billy Mitchell became a video-game superstar and achieved Pac-Man bliss". Oxford American (ingilis). 29 fevral 2008 tarixində .
  15. Kevin Kelly (dekabr 1993). "The First Online Sports Game" (ingilis). wired.com. 2012-11-02 tarixində . İstifadə tarixi: 1 iyul 2013.
  16. "Blockbuster Video World Game Championship Guide" (ingilis). GamePro Magazine. İyun 1994.
  17. Mozur, Paul (19 noyabr 2014). "For South Korea, E-Sports Is National Pastime". New York Times (ingilis). 2017-12-03 tarixində . İstifadə tarixi: 13 iyun 2015.
  18. Jin, Dal Yong (2010). Korea's Online Gaming Empire. MIT Press.
  19. "History of Korea e-Sports Association 1999–2004" (koreya). KeSPA. 2017-06-27 tarixində . İstifadə tarixi: 7 noyabr 2013.
  20. Patrick Miller (29 dekabr 2010). "2011: The Year of eSports" (ingilis). PCWorld. 13 May 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 15 avqust 2013.
  21. Gaudiosi, John (12 fevral 2014). . Chicago Tribune (ingilis). 26 fevral 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 fevral 2014.
  22. Ben Popper (30 sentyabr 2013). "Field of streams: how Twitch made video games a spectator sport" (ingilis). TheVerge. 2017-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 9 noyabr 2013.
  23. Tim Surette (11 sentyabr 2006). "Casual gamer gets serious prize" (ingilis). GameSpot. 2007-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-31.
  24. G7 FEDERATION (20 aprel 2006). . Fnatic (ingilis). 2016-12-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 iyun 2015.
  25. Taylor, TL (2013). Raising the Stakes: E-Sports and the Professionalization.
  26. ↑ Kim, Ryan (11 iyun 2007). "League beginning for video gamers" (ingilis). Sfgate.com. 2008-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 4 iyun 2012.
  27. (alman). 4 may 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 sentyabr 2013.
  28. "Xfire Trophy CC3 @ Arena Online on Gameone TV". SK Gaming (ingilis). 2017-11-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-31.
  29. Steve_OS (15 sentyabr 2008). "ESPN2's Madden Nation to Begin Fourth Season" (ingilis). Operation Sports. İstifadə tarixi: 16 sentyabr 2013.
  30. Schiesel, Seth (28 iyul 2007). "Video Game Matches to Be Televised on CBS". The New York Times (ingilis). 2017-06-27 tarixində . İstifadə tarixi: 4 dekabr 2013.
  31. Patrick Howell O'Neill (16 yanvar 2014). "Twitch dominated streaming in 2013, and here are the numbers to prove it" (ingilis). The Daily Dot. 2016-10-25 tarixində . İstifadə tarixi: 9 noyanr 2014.
  32. Ben Popper (30 sentyabr 2013). "Field of streams: how Twitch made video games a spectator sport" (ingilis). The Verge. 2017-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 9 noyabr 2014.
  33. Alex R (29 aprel 2014). (ingilis). eSports Max. 9 noyabr 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2014.
  34. Jasmine Henry (7 sentyabr 2014). "Microsoft Launching 'Halo Championship Series' eSports League" (ingilis). Game Rant. 2017-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 9 noyabr 2014.
  35. Steve Jaws Jaworski (1 iyul 2014). "ANNOUNCING THE NORTH AMERICAN COLLEGIATE CHAMPIONSHIP" (ingilis). Riot Games. 2015-09-16 tarixində . İstifadə tarixi: 9 noyabr 2014.
  36. Emanuel Maiberg (8 fevral 2014). "Blizzard eSports initiative will support your college gaming club" (ingilis). Game Spot. 2017-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 9 noyabr 2014.
  37. Tassi, Paul. "Second US College Now Offering 'League of Legends' Scholarship". www.forbes.com (ingilis). 2017-07-29 tarixində . İstifadə tarixi: 22 fevral 2015.
  38. "Tespa to expand collegiate esports with $1 million in scholarships and prizes". ESPN.com (ingilis). İstifadə tarixi: 21 sentyabr 2017.
  39. "ESL to bring world class eSports to Japan with new local partner" (ingilis). 4 sentyabr 2014. 2016-11-17 tarixində . İstifadə tarixi: 9 noyabr 2014.
  40. Tassi, Paul. "ESPN Boss Declares eSports 'Not A Sport'" (ingilis). Forbes. 2017-12-16 tarixində . İstifadə tarixi: 15 dekabr 2017.
  41. "One World Championship, 32 million viewers" (ingilis). 2018-01-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2 sentyabr 2015.
  42. Magrino, Tom. "Welcome to the League of Legends 2014 World Championship!" (ingilis). 2015-09-23 tarixində . İstifadə tarixi: 20 avqust 2014.
  43. "League of Legends World Finals Had A Freaking Dragon" (ingilis).
  44. Esports arena is coming to the Luxor Hotel in Las Vegas  (ing.)
  45. Hill, Nathan (7 dekabr 2017). "The Overwatch Videogame League Aims to Become the New NFL". Wired. 2018-01-26 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2017.

Avqust 03, 2021
kiberidman, elektron, idman, video, oyun, yarışmalarına, verilən, oyunlar, adətən, peşəkar, oyunçular, arasında, peşəkar, təşkilatlar, ilə, təşkil, ediləndə, adı, alır, larda, çox, rast, gəlinən, oyun, növləri, strategiya, oyunları, döyüş, oyunları, birinci, ş. Kiberidman ve ya elektron idman video oyun yarismalarina verilen ad Oyunlar adeten pesekar oyuncular arasinda pesekar teskilatlar ile teskil edilende bu adi alir Kiberidmanlarda en cox rast gelinen oyun novleri strategiya oyunlari doyus oyunlari birinci sexs atici oyunlari ve idman oyunlaridir League of Legends dunya cempionati The International Evolution Championship Series ve Intel Extreme Masters kimi turnirler canli yayimlanir ve oyunculara yuksek miqdarda bezi hallarda milyon dollara qeder mukafat qazandirir Bundan elave Tetris Counter Strike Point Blank kimi oyunlarin da cempionati teskil edilir Kiberidman turnirlerinde istirak eden oyuncuya kiberatlet ing cyberathlete deyilir Her il Sietlde Ki arenada teskil olunan Dota 2 turniri The International Pesekar oyuncular ucun adeten baslama yasi 16 17 yaslaridir oyuncular teqribi 24 yasina catanda sektordan ayrilirlar Ancaq bu qayda deyil 1 Mundericat 1 Terminologiya 2 Tarixi 2 1 Ilkin dovr 1972 1989 2 2 Onlayn video oyunlar 1990 1999 2 3 Beynelxalq turnirler 2000 hal hazirda 2 3 1 Pesekar liqalar 3 IstinadlarTerminologiya RedakteKiberidman virtual alemde video oyun ile kecirilen musabiqelere verilen addir Oyunlar adeten bir mukafat qarsiliginda pesekar oyuncular terefinden pesekar teskilatlar ile teskil edilende bu adi alir 2 Bezi menbelerde kiberidman turnirlerinde istirak eden oyunculara kiberatlet ing cyberathlete deyirler 3 4 5 Kiberidman sozu bezen elektron idman seklinde de isledile biler Evveller kiberidman sozu KIV de cox istifade olunsa da Azerbaycan dilinin izahli lugetlerinde yox idi Lakin sonralar AMEA Nesimi adina Dilcilik Institutunun Elmi Surasinin 18 mart 2016 ci il tarixli qerari ile nesr olunmus Yeni sozler ve yeni menalar lugeti nde kiber prefiksi oz eksini tapmisdir Bu prefiks vasitesile kiberidman ve kiberatlet sozlerinin Azerbaycan dilinde isledilmesi mumkundur 6 Tarixi RedakteIlkin dovr 1972 1989 Redakte Space Invaders cempionatinin istirakcilari 1981 ci ilde en yuksek xali toplamaga calisir Bize melum olan en kohne video oyun yarismasi 19 noyabr 1972 ci ilde Stenford Universitetinde Spacewar oyunu uzre kecirilmisdir Stenford telebeleri boyuk mukafati Rolling Stone musiqi jurnalina bir illik abune haqqini qazanmaq ucun Qalaktikalararasi kosmos muharibe olimpiadalari na devet edildiler Bryus Baumqart bes neferin istirak etdiyi tekoyunculu cempionati ve Tovar ve Robert E Maas ise komanda yarisini qazandi 7 Atari terefinden 1980 ci ilde teskil olunan Space Invaders cempionati ABS da 10 000 neferden cox istirakcinin diqqetini celb eden ve populyar bir hobbi olaraq reqabetcil oyun yaradan ilk boyuk olculu video oyun turniri idi 8 1980 ci ilin yayinda Volter Dey Twin Galaxies adli yuksek xallari qeyd eden teskilati yaratdi 9 Teskilat Ginnesin Rekordlar Kitabi kimi yayimlarla video oyunlarini teqdim etmeye ve qeydlerini yayimlamaga davam etdi ve 1983 cu ilde ABS Beynelxaq Video Oyun Komandasini yaratdi Komanda Ginnesin Rekordlar Kitabi ucun Video Game Masters turnirini davam etdirdi 10 11 ve Simali Amerika Video Oyun Cagirisi ing North American Video Game Challenge turnirine sponsor oldu 12 1970 80 ci illerde populyar veb saytlarda Life ve Time da daxil olmaq uzre jurnallarda video oyun oyunculari ve turnirleri barede yazilmaga basladi 13 En taninmis klassik arkada oyunu oyuncularindan biri Ginnesin Rekordlar Kitabinin 1985 ci il nesrinde Pac Man ve Donkey Kong kimi alti oyunda rekord qiran Billi Mitcelldir 14 Bu dovrde olan kiberidman fealiyyetleri arasinda 1982 1984 cu iller erzinde yayimlanmis ve istirakcilarin bir arkada oyununda bir birlerinin yuksek xallarini kecmeye calisdiqlari cemi 133 bolum yayimlayan amerikan sousu Starcade verile biler Onlayn video oyunlar 1990 1999 Redakte 1990 ci illerde bir cox oyun xususile de komputer oyunlari internet elaqesinin inkisaf etmesinden faydalandi Meselen 1988 ci ilde yaradilan Netrek bir serverde 16 oyuncuya qeder oynanila bilen bir internet oyunu idi Netrek ucuncu internet oyunu olmasina baxmayaraq aciq oyun serverlerini tapmaq ucun meta serverlerinden istifade eden ve istifadeci melumatlarinin yaddasda qaldigi ilk internet oyunudur 1993 de Wired terefinden ilk onlayn idman oyunu olaraq adlandirilmisdir 15 1990 ci illere aid boyuk kiberidman turnirlerinden biri Amerika Birlesmis Statlarinda kecirilen ve finali Kaliforniyadaki Universal Studios Hollywood da kecirilen Nintendo Dunya Cempionatidir Nintendo 1994 cu ilde Nintendo PowerFest 94 adli Super Nintendo Entertainment System platformasinda 2 ci dunya cempionatini teskil etmisdir San Dieqoda finalda oynayan 132 finalist arasindan Mayk Larossi birinci yeri tutmusdur Blockbuster GamePro jurnali terefinden eyni zamanda idare edilen oz Dunya Oyun Cempionatlarini 1990 ci illerin evvelinde teskil etmisdir ABS Kanada Birlesmis Kralliq Avstraliya ve Cili vetendaslari yarismaya haq qazanmisdilar 1994 cu il cempionatlarinin oyunlari NBA Jam ve Virtua Racing olmusdur 16 Bu dovrde kiberidman ehtiva eden televizor soularina ingilis GamesMaster ve Bad Influence ve Avstraliya oyun sousu A mazing ile Kanadanin sousu Video amp Arcade Top 10 numune gosterile biler 1990 ci illerin sonunda teskil edilen turnirlere numune kimi Cyberathlete Professional League KPL azerb Kiberatlet Pesekarlari Liqasi QuakeCon ve Professional Gamers League azerb Pesekar Oyuncular Liqasi turnirleri verile biler KPL de oynanilan komputer oyunlari arasinda Counter Strike seriyasi Quake seriyasi ve Warcraft kimi oyunlar olmusdur Beynelxalq turnirler 2000 hal hazirda Redakte Her il League of Legends oyunu uzre kecirilen turnir League of Legends dunya cempionati Cenubi Koreyada kiberidmanin inkisafinin Asiya maliyye bohranindan sonra broadband internet sebekelerinin kutlevi olaraq meshurlasmasindan tesirlendiyi dusunulur 17 Hemcinin yuksek issizlik seviyyesinin bir cox insanlarin islemedikleri vaxtlarda edecekleri bir mesguliyyet axtarmasina sebeb oldugu da dusunulur 18 Cenubi Koreyada kiberidmanin inkisafinin kemiyyet ceheti Koreyada PC bang adi verilen internet kafe LAN oyun merkezlerinin yayilmasi idi Koreya Medeniyyet Idman ve Turizm Nazirliyinin bir qolu olan Koreya Kiberidman Birliyi 2000 ci ilde elektron idmani olkede tanitmaq ve inkisaf etdirmek ucun qurulmusdur 19 2010 cu ilden etibaren kiberidmanlar hem izlenilmede hem de mukafat miqdarinda cox boyuk bir boyume yasamisdir 20 21 21 ci esrden evvel de boyuk turnirler kecirilmis olmasina baxmayaraq 2000 ci ilde kecirilen turnirlerin sayi 2010 cu ile qeder 10 dan 260 a qeder qalxmis ve ehate etdiyi yerler ehemiyyetli derecede artmisdir 22 Bu dovrde World Cyber Games Intel Extreme Masters ve Major League Gaming kimi turnirler de daxil olmaq uzre bir cox turnirler teskil edilmisdir Turnirlerin inkisafinin sebeblerinden biri qeyri kiberidman turnirlerinin daxilinde sinaq meqsedi ile teskil edilen kicikcapli kiberidman turnirleri olmusdur Meselen 2006 ci ilin sentyabr ayinda FUN Technologies Beynelxalq Veb Oyunlari Cempionati nda tesadufi oyunlarda 1 milyon dollarliq buyuk mukafat ucun yarisan 71 istirakci yer almisdir 23 2006 ci ilin aprelinde G7 Teams federasiyasi gorkemli 7 Counter Strike komandasi terefinden yaradilmisdir Teskilatin meqsedi kiberidman dunyasinda xususile de oyuncu transferlerini standartlasdirmaq liqalar ve teskilatlarin davamliligini temin etmekdir Yaradici uzvler 4Kings Fnatic Made in Brazil Mousesports NiP SK Gaming Team 3D komandalaridir 24 Teskilat dagilmazdan evvel 2009 cu ile qeder fealiyyet gostermisdir 25 2000 ci iller televizorda gosterilen kiberidmanlar ucun populyar bir vaxt oldu Televiziya yayimlari StarCraft ve Warcraft III yarismalari 24 saat kabelli televiziya oyun kanallari Ongamenet ve MBCGame terefinden mutemadi olaraq yayimlanir yarismalar Cenubi Koreyada kecirilirdi 26 Diger olkelerde elektron idman televiziya yayimlari mutemadi olaraq teskil edilmirdi Alman GIGA Televiziyasi 2009 cu ilde baglanilana qeder elektron idmanlari da yayimlayirdi Birlesmis Kralliq peyk televiziya kanali XLEAGUE TV 2007 ci ilden 2009 a qeder elektron idman yarismalarini yayimladi Sadece onlayn elektron idman yayimi eden ESL TV 27 2006 ci ilin iyunundan 2007 ci ilin payizina qeder GIGA II olaraq yeniden adlandirilaraq odenisli televiziya yayimina kecdi Fransiz Game One kanali elektron idman oyunlarini Xfire kuboku ucun Arena Online adli bir souda yayimladi 28 Amerika Birlesmis Statlari kanali ESPN Madden NFL yarismalarini Madden Nation adli bir souda 2005 2008 ci iller arasinda yayimlanmasini temin etdi 29 DirecTV 2007 ve 2008 ci illerde iki movsum boyunca Cempionat Oyunu Seriyalari ing Championship Gaming Series turnirini yayimladi 26 CBS 2007 ci ilde Luisvillde teskil edilen World Series Video Games turnirinin evvelceden yaddasa yazilmis goruntulerini yayimladi 30 Real zamanda multimedia transferi xidmetinin yaranmasi ve populyarlasmasi bu dovrde kiberidmanin boyumesine komekci vasite olmusdu ve bu xidmetler turnirleri izlemenin en cox istifade edilen yolu idi 2011 ci ilde basladilan real zamanda transfer platformasi olan Twitch populyar kiberidman yarislarini mutemadi olaraq yayimlayir 2013 cu ilde platforma izleyicileri en populyar iki yayim olan League of Legends ve Dota 2 nin 12 milyard deqiqelik videosunu izleyibler 31 The International turnirinin bir gununde Twitch 4 5 milyon izleyicinin izlediyi benzersiz bir rekord elde etmisdir Her izleyici turniri orta hesabla iki saat izlemisdi 32 Muasir kiberidman partlayisi oz mehsullarinda kiberidman potensiali goren video oyun sirketlerinde de bir artima yol acmisdir Bir muddet kiberidman sehnesini goz ardina qoyan Nintendo iller sonra Wii Games Summer 2010 turnirine ev sahibliyi etdi Bir aydan uzun ceken turnir 400 000 den de cox istirakciyi gordu ve sirket tarixinin en genis ve en ehateli turniri oldu 2014 cu ilde Nintendo sirketi Twitch de onlayn olaraq numayis etdirilen Electronic Entertainment Expo metbuat konfransinda Super Smash Bros for Wii U yarismasina ev sahibliyi etdi 33 Halo oyununun yaradicisi olan 343 Industries 2014 cu ilde Halo nu Halo Cempionat Seriyalari ing Halo Championship Series ile 50 000 ABS dollarindan ibaret bir mukafat fondunun yaradilmasi ile bir elektron idman olaraq canlandirmayi planladiqlarini elan etdi 34 Blizzard Entertainment ve Riot Games North American Collegiate Championship azerb Simali Amerika Telebeler Cempionati ile oz universitet sosial yardim proqramlarini teskil etdiler 35 36 2013 ci ilden beri Amerika Birlesmis Statlarindaki Robert Morris Universiteti Illinoys ve Paykvill Universiteti kimi universitetler ve kollecler elektron idman oyuncularini universitet seviyyesinde atletler olaraq tanidir ve atlet teqaudleri teklif edir 37 2017 ci ilde Blizzard Entertainment in universitetli elektron idman bolumu olan Tespa turnirlerde yarisan universitet elektron idman klublari ucun 1 milyon ABS dollari deyerindeki teqaud ve mukafat vermek kimi yeni bir cehdini aciqladi 38 2014 cu ilde en boyuk musteqil elektron idman liqasi Electronic Sports League azerb Elektronik Idman Liqasi olkede elektron idmani sinamaq ve inkisaf etdirmek ucun yerli Japan Competitive Gaming azerb Yapon Reqabetli Oyunu markasi ile ortaqliq yaratdi 39 Elektron idman yarismalarinin canli izlenilmesi ve hadiselerin ehatesi onlayn yayimin boyumesi ile birlikde inkisaf etmisdir 40 2013 cu ilde Steypls sentrde kecirilen Season 3 League of Legends World Championship azerb League of Legends dunya cempionati 3 cu movsum biletlerinin hamisi satilmisdir 41 Cenubi Koreyanin Seul seherindeki 2014 League of Legends dunya cempionatinda 40 000 neferden cox azarkesin qatildigi tedbirde Imagine Dragons rok qrupu sehneye cixmis ve yarismadan elave acilis ve baglanis merasimi de kecirilmisdir 42 2017 ci ilde League of Legends dunya cempionati finalinin acilisinda canli bir performans ve artirilmis realliqdan istifade ederek bir CGI animasiyasi istifade edilmisdir 43 2015 ci ilde ilk kiberidman arenasi ABS in ilk kiberidman merkezi olaraq Santa Anada acilmisdir 44 2018 ci ilde Luksor Las Veqas Las Veqas Stripdeki ilk elektron idman arenasini acildi Qabaqdaki 10 ilde elave merkezlerin de acilmasi planlasdirilir Menbe gosterin Pesekar liqalar Redakte Bir cox kiberidmanda mutesekkil oyun komandanin matclarda nece oynadigindan asili olaraq enme ve qalxma usulu ile edilir Bu Avropa ve Asiya olkelerinde pesekar idman modelleri kimidir Kiberidmana qarsi artan maraq neticesinde bezi sirketler Simali Amerikadaki pesekar idmanlarda istifade edilen ve butun komandalarin mutemadi olaraq movsumde qarsilasaraq movsumun sonundaki oyunlarda istirak etmek ucun mubarize apardigi liqalari basladib Blizzard Entertainment 2018 ci ilin yanvarinda baslayan on iki komandanin istirak etdiyi 2016 ci ilde yayimlanan Overwatch oyununa esaslanan Overwatch League turnirini ilk normal movsumu ile baslatdi Komandalarda oynamaq ucun muqavile imzalayan oyunculara illik maas ve elave ustunlukler ile komandanin geliri ve mukafat qazancindan da pay verilir Ilk movsum sonunda qalib komandaya 1 milyon Amerika dollari verildi Mukafat fondu umumilikde 3 5 milyon dollar idi 45 Istinadlar Redakte Esports A Guide to Competitive Video Gaming ingilis Toptal parameter ignored suggest Espor nedir Bora Kocyigit Fanatik e anlatti turk 12 aprel 2017 2017 08 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 07 30 parameter ignored suggest Cyberathlete ingilis The Free Dictionary Istifade tarixi 6 fevral 2018 Good Game The rise of the professional cyber athlete ingilis The New Yorker 24 noyabr 2014 2018 02 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 fevral 2018 Semih Kalkan Iyun 2017 Vucut Jimnastigi mi Yoksa Beyin Jimnastigi mi Aristokrat Dergi turk 2017 07 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 yanvar 2018 Memmedli Ismayil 18 mart 2016 Yeni sozler ve yeni menalar lugeti PDF Baki Elm nesriyyati seh 133 Owen Good 19 noyabr 2012 Today is the 40th Anniversary of the World s First Known Video Gaming Tournament ingilis Kotaku 2018 01 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 avqust 2013 Players Guide To Electronic Science Fiction Games Electronic Games ing 1 2 35 45 36 Mart 1982 Istifade tarixi 1 fevral 2012 Bramwell Tom 8 mart 2010 Walter Day leaves Twin Galaxies EuroGamer 2017 07 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 sentyabr 2013 Carless Simon 20 noyabr 2006 World s Oldest Competitive Gamer Passes On GameSetWatch ingilis 2017 06 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 sentyabr 2013 Caoili Eric 4 may 2009 Walter Day Twin Galaxies and the Two Golden Domes GameSetWatch ingilis 5 March 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 sentyabr 2013 Video champ tourney bound Sunday Star News ingilis 23 dekabr 1984 seh 6F Istifade tarixi 20 sentyabr 2013 Michael Borowy 2012 3 Public Gaming eSport and Event Marketing in the Experience Economy PDF Tezis Istifade tarixi 2013 09 18 Ramsey David The Perfect Man How Billy Mitchell became a video game superstar and achieved Pac Man bliss Oxford American ingilis 29 fevral 2008 tarixinde arxivlesdirilib Kevin Kelly dekabr 1993 The First Online Sports Game ingilis wired com 2012 11 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 iyul 2013 Blockbuster Video World Game Championship Guide ingilis GamePro Magazine Iyun 1994 Mozur Paul 19 noyabr 2014 For South Korea E Sports Is National Pastime New York Times ingilis 2017 12 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 iyun 2015 Jin Dal Yong 2010 Korea s Online Gaming Empire MIT Press History of Korea e Sports Association 1999 2004 koreya KeSPA 2017 06 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 noyabr 2013 Patrick Miller 29 dekabr 2010 2011 The Year of eSports ingilis PCWorld 13 May 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 avqust 2013 Gaudiosi John 12 fevral 2014 Ender s Game Blu ray gets ESports tournament Chicago Tribune ingilis 26 fevral 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 fevral 2014 Ben Popper 30 sentyabr 2013 Field of streams how Twitch made video games a spectator sport ingilis TheVerge 2017 07 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 noyabr 2013 Tim Surette 11 sentyabr 2006 Casual gamer gets serious prize ingilis GameSpot 2007 10 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 07 31 G7 FEDERATION 20 aprel 2006 G7 teams launched Fnatic ingilis 2016 12 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 iyun 2015 Taylor TL 2013 Raising the Stakes E Sports and the Professionalization 1 2 Kim Ryan 11 iyun 2007 League beginning for video gamers ingilis Sfgate com 2008 10 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 4 iyun 2012 ESL TV alman 4 may 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 sentyabr 2013 Xfire Trophy CC3 Arena Online on Gameone TV SK Gaming ingilis 2017 11 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 07 31 Steve OS 15 sentyabr 2008 ESPN2 s Madden Nation to Begin Fourth Season ingilis Operation Sports Istifade tarixi 16 sentyabr 2013 Schiesel Seth 28 iyul 2007 Video Game Matches to Be Televised on CBS The New York Times ingilis 2017 06 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 4 dekabr 2013 Patrick Howell O Neill 16 yanvar 2014 Twitch dominated streaming in 2013 and here are the numbers to prove it ingilis The Daily Dot 2016 10 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 noyanr 2014 Ben Popper 30 sentyabr 2013 Field of streams how Twitch made video games a spectator sport ingilis The Verge 2017 07 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 noyabr 2014 Alex R 29 aprel 2014 NINTENDO ANNOUNCES SUPER SMASH BROS INVITATIONAL AT E3 2014 ingilis eSports Max 9 noyabr 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 noyabr 2014 Jasmine Henry 7 sentyabr 2014 Microsoft Launching Halo Championship Series eSports League ingilis Game Rant 2017 07 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 noyabr 2014 Steve Jaws Jaworski 1 iyul 2014 ANNOUNCING THE NORTH AMERICAN COLLEGIATE CHAMPIONSHIP ingilis Riot Games 2015 09 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 noyabr 2014 Emanuel Maiberg 8 fevral 2014 Blizzard eSports initiative will support your college gaming club ingilis Game Spot 2017 07 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 noyabr 2014 Tassi Paul Second US College Now Offering League of Legends Scholarship www forbes com ingilis 2017 07 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 fevral 2015 Tespa to expand collegiate esports with 1 million in scholarships and prizes ESPN com ingilis Istifade tarixi 21 sentyabr 2017 ESL to bring world class eSports to Japan with new local partner ingilis 4 sentyabr 2014 2016 11 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 noyabr 2014 Tassi Paul ESPN Boss Declares eSports Not A Sport ingilis Forbes 2017 12 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 dekabr 2017 One World Championship 32 million viewers ingilis 2018 01 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 sentyabr 2015 Magrino Tom Welcome to the League of Legends 2014 World Championship ingilis 2015 09 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 avqust 2014 League of Legends World Finals Had A Freaking Dragon ingilis Esports arena is coming to the Luxor Hotel in Las Vegas ing Hill Nathan 7 dekabr 2017 The Overwatch Videogame League Aims to Become the New NFL Wired 2018 01 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 dekabr 2017 Menbe https az wikipedia org w index php title Kiberidman amp oldid 5989381, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.