Karen Blinksen

Karen Blinksen (ing. Baronessa Karen Kristenze von Bliksen-Fineke; 17 aprel 1885(1885-04-17)^[…], Rungstedlund^[d], Danimarka – 7 sentyabr 1962(1962-09-07)^[…], Rungstedlund^[d], Danimarka) — danimarka və ingilis dilində əsərlər yazan danimarkalı bir müəllif və yazıçı. İngilis dilli ölkələrdə Isak Dinesen, Alman dilli ölkələrdə Taniya Bliksen, Oskeola və Pierre Andrezel təxəllüsləri ilə də məşhurdur.

Karen Blinksen
dan. Karen Blixen
Təxəllüsü	Isak Dinesen, Taniya Bliksen, Oskeola
Doğum tarixi	17 aprel 1885(1885-04-17)^[…]
Doğum yeri	Rungstedlund^[d], Hørsholm Municipality^[d], Danimarka paytaxt bölgəsi^[d], Danimarka
Vəfat tarixi	7 sentyabr 1962(1962-09-07)^[…] (77 yaşında)
Vəfat yeri	Rungstedlund^[d], Danimarka
Dəfn yeri	Rungstedlund^[d]
Vətəndaşlığı	Danimarka
Milliyyəti	Danimarkalı
Anası	Ingeborg Dinesen^[d]
Fəaliyyəti	hekayə yazıçısı
Fəaliyyət illəri	1905-ci ildən
Əsərlərinin dili	İngilis dili Dan dili
Janr	magik realizm
Tanınmış əsərləri	Afrika xaricində, Babetta bayramı, Yeddi Gotik Nağıl
karenblixen.com​ (ing.)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Karen Keniyada yaşayarkən yazdığı Afrika xaricində əsəri və hekayələrindən biri olan Babetta bayramı ilə lap çox tanınır,onların hər ikisinin əsasında çəkilən filmlər Oskar mükafatına layiq görülüb. O,həmçinin Danimarkada hekayələr toplusu olan Yeddi Qotik Nağıl əsəri ilə tanınır.

Blinksenin bir neçə dəfə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına namizədliyi irəli sürülmüşdü.

Həyatı

 

Karen Blinksenin 1913-cü ildəki fotosu

Erkən həyatı

 

Mattrap ferması 1861-ci ildə

 

Karen Blinksen, qardaşı Tomas ilə 1920-ci illərdə Keniyadakı ailə fermasında

Karen Dinesen, Kopenhagenin şimalında, Runqstedlund malikanəsində dünyaya gəldi. Atası Vilhelm Dinesen (1845–1895), Yutlandiya torpaq mülkiyyətçilərinin ailəsindən olan bir yazıçı və ordu zabiti idi; həyat yoldaşı İnqeborq Vestenholz (1856-1939) varlı bir Unitar burjua tacir ailəsindən idi. Karen Dinesen, üç bacı və iki qardaşdan ibarət bir ailədə ikinci uşaq idi. Kiçik qardaşı Tomas Dinesen Birinci Dünya Müharibəsində Victoriya Xaçını qazanmışdı . Dineseni rəfiqələri "Tanne" kimi tanıyırdı.

Dinesenin həyatının erkən illərinə atasının onunla olan rahat davranışı və xarici həyatı sevməsi güclü təsir etmişdi . Bundan əlavə, ömrü boyu xatirəsini yazdı və Boganis Jagtbreve (Ovçudan məktublar) danimarka ədəbiyyatında kiçik bir klassik oldu. 1872-ci ilin avqustundan 1873-cü ilin dekabrına qədər Vilhelm Viskonsin ştatındakı Odjibve hindularının arasında yaşayırdı və burada bir qız atası oldu. Danimarkaya qayıdarkən, dərin depressiya ilə nəticələnən sifilisdən əziyyət çəkdi . Anna Rasmussendən nikahdan kənar bir uşaq doğulduğundan sonra,qayınanasına,həyat yoldaşına sadiq qalmaq barədə verdiyi vədi pozduğu üçün ailəsi dağıldı. 28 mart 1895-ci ildə Karenin doqquz yaşı olanda özünü asdı.

Karen Dineseninin Runqstedlunddaki həyatı atasının ölümündən sonra əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdi. O vaxtdan etibarən onun həyatında Vestenholz ailəsi əhəmiyyət kəsb etdi. Məktəbdə oxuyan qardaşlarından fərqli olaraq,o,evdə anası,nənəsi və xalası tərəfindən tərbiyə edildi, Unitar ənənələrə uyğun onu tərbiyə edən Mari Vestenholz tərəfindən tərbiyə olunurdu. Vestenholz kimi Bess xalanın Dinesenə olan diqqəti qardaşı oğluna əhəmiyyətli dərəcədə təsir etdi. Onlar qadın hüquqları, kişi və qadın münasibətləri mövzusunda canlı müzakirələr və yazışmalarla məşğul olurdular.

İlk yaşlarında Dinesen vaxtının bir hissəsini anasının ailəsinin Horsens yaxınlığındakı Mattrap fermasında keçirdi, sonrakı illərdə atasının ailəsinə aid olan Hörşolm yaxınlığındakı Folehavegarda ziyarət etdi. Atası sağ ikən aldığı azadlığa həsrət qaldı; kiçik bacısı Ellenin saçlarını düzəldərkən ona gecələr yaxşı,maraqlı hekayələr oxumaqdan məmnuniyyət alırdı; oxuduqca özüdə qismən Danimarka xalq nağılları və İslandiya dastanlarından ilhamlanırdı. 1905-ci ildə bunlar onun ədəbi istedadının ortaya çıxarmağa başladığı Grjotgard Ålvesøn og Aud ı yazmasına səbəb oldu. Bu zaman o,atasının tez-tez yanında,ətrafında gəzdirdiyi itinin Oskeola adını özünə təxəllüs götürərək Danimarka dövri nəşrlərində fantastika janrında yazıları cıxırdı.

1898-ci ildə Dinesen və iki bacısı bir ili İsveçrədə keçirdilər və burada fransızca danışmağı öyrəndilər. 1902-ci ildə 1903-cü ildən 1906-cı ilə qədər Viqqo Yohansen nəzdindəki Kral Danimarka Rəssamlıq Akademiyasında təhsilini davam etdirmədən əvvəl Kopenhagendəki Şarlotte Sode sənət məktəbində iştirak etmişdir.İyirmi yaşlarının ortalarında o, həmçinin təhsili ilə bağlı səfərlərində Paris, London və Romada da olmuşdu.

Hələ gənc ikən Dinesen, tətillərini demək olar ki, ata tərəfindən qohumları ilə; əmisi oğlu ailəsi ilə birlikdə Bliksen-Finekesdə, İsveçin cənubundakı Skane şəhərində keçirirdi. Əvvəlcə gözəl at çapan Hansa aşiq oldu,lakin bu sevgi cavabsız qaldı. Buna görə də o,Hansın əkiz qardaşı Baron Bror Bliksen-Finekenin evlilik təklifini qəbul etməyə qərar verdi və 23 dekabr 1912-ci ildə ailələrinə sürpriz edərək nişanlandıqlarını elan etdilər. Hər ikisinin Danimarkada məskunlaşmaqda çətinlik çəkdiyini nəzərə alaraq ailə xaricə köçmələrini təklif etdi. Tailandda bir sərvət qazanmış onların ortaq əmisi Age Vestenholz (1859-1935), Keniyaya qəhvə fabrikinə başlamaq üçün getmələrini təklif etdi.O və bacısı İnqeborq Dinesen müəssisəyə xeyli vəsait yatırım etdilər. 1913-cü ilin əvvəlində, Bror Bliksen-Fineke Keniyanı tərk etdi. Dekabrda nişanlısı tərəfindən təqib edildi.

Keniyadakı həyatı

 

Bliksenin Afrikadakı evi, indiki Karen Bliksen Muzeyi

Dinesen, o vaxt İngilis Şərqi Afrikasının bir hissəsi olan Keniyaya gəldikdən dərhal sonra, 14 yanvar 1914-cü ildə Mombasada evləndi . Evləndikdən sonra Baronessa Bliksen kimi tanındı və 1929-cu ildə keçmiş əri yenidən evlənənə qədər bu addan istifadə etdi. Əvvəlcə Karen və Bror Bliksen fermalarında mal-qara yetişdirməyi planlaşdırdılar, amma nəticədə qəhvənin daha sərfəli olacağına əmin oldular. Karen Qəhvə Şirkəti, qızı Karenin adını seçən Age Vesterholz tərəfindən quruldu. Cütlük qısa müddətdə ilk ferması olan Böyük Göllər bölgəsində M.Baqasi fermasını qurdular.

Birinci Dünya Müharibəsinin başlanması ilə əlaqədar,onlar bir çox çətinliklərlə üzləşdilər. Şərqi Afrika kampaniyası ilə aralarındakı mübarizə işçi və təchizat qıtlığına səbəb oldu. Buna baxmayaraq, 1916-cı ildə Karen Qəhvə Şirkəti, Nayrobinin cənub-qərbindəki Nqonq Hills yaxınlığındakı daha böyük bir ferma olan M.Boqanini satın aldı. Mülk 6000 akr (2400 ha) ərazini əhatə edirdi: 600 akr (240 ha) qəhvə əkmək üçün istifadə edildi, 3400 akr (1400 ha) yerli sakinlər tərəfindən otlaq üçün istifadə edildi və 2000 akr (810 ha) meşə zolağı toxunulmamış qaldı.

Torpaq yüksək hündürlüyü nəzərə alaraq qəhvə yetişdirmək üçün uyğun deyildi. Cütlük yerli işçiləri işə götürdü: əksəriyyəti cütlüyün gəlişi zamanı əkin sahələrində yaşayan Kikuyular idi;lakin Vakamba, Kavirondo, Svahili və Masailər kimi xalqlar da var idi. Əvvəlcə Bror Bliksen-Fineke fermanı işlətdi, amma tezliklə məlum oldu ki, ona az maraq göstərir və Safariyə gedərkən fermanı Bliksenə buraxmağı üstün etdi. İlk dəfə ingilis dili onun gündəlik istifadə etdiyi dil oldu. Afrikanın Böyük Göllər bölgəsindəki cütlüyün erkən həyatı haqqında Karen Bliksen daha sonra yazırdı:

Nəhayət, birinin bütün konvensiyalara lənət verməməsi lazım idi, burada o vaxta qədər yalnız xəyallarda tapılan yeni bir azadlıq var idi!

Bliksen və əri təhsildə və xasiyyətdə olduqca fərqli idilər, Bror Bliksen isə həyat yoldaşına sadiq deyildi. 1915-ci ildə evliliyinin birinci ilinin sonuna sifilis diaqnozu qoyuldu . Onun bioqrafiyasını yazan Gudi Surmanın sözlərinə görə, xəstəlik ona yoldaşından yoluxmuşdu. 1915-ci ilin iyununda müalicəsi üçün Danimarkaya qayıtdı. Bliksenin xəstəliyi sonda müalicə olunsa da (bəzi qeyri-müəyyənlik mövcuddur), illərlə ona əziyyətlər verdi. 1919-cu ilə qədər evlilikləri artıq çətin vəziyyətə idi və ərinin 1920-ci ildə boşanmasını tələb etməsinə səbəb oldu. Onun istəklərinə qarşı olsada cütlük 1921-ci ildə ayrılıb və 1925-ci ildə rəsmi şəkildə boşandılar. Bror Bliksen, Karen Qəhvə Şirkətinin sədri Age Vestenholz tərəfindən ferma müdiri vəzifəsindən azad edildi və Karen Bliksen 1921-ci ildə fermanın rəhbərliyini öz üzərinə götürdü.

 

Denis Fink Hatton, 1910–1920-ci illərdə

1918-ci ildə Karen Bliksen İngilis böyük oyun ovçusu,yüksək səviyyəli bir İngilis ordusunun zabiti Denis Fink Hatton (1887-1931) ilə qarşılaşdı. Afrika və İngiltərə arasında tez-tez gedib-gəlir, ara-sıra ona ziyarət edirdi. Həyat yoldaşından ayrıldıqdan sonra o, Fink Hatton ilə yaxın dostluq qurdu və nəticədə bu dostluq uzunmüddətli bir sevgi münasibətinə çevrildi. 1924-cü ildə qardaşı Tomasa yazdığı bir məktubda o yazırdı: "İnanıram ki, hər zaman və əbədi olaraq Denisin, gəzdiyi torpağı sevəcəm,burada olanda sözlərdən kənar xoşbəxt oluram və o ayrıldıqda ölümdən dəfələrlə çox ... daha çox əziyyət çəkirəm." Lakin onun kolleksiyalarındakı digər məktublar münasibətlərin qeyri-sabit olduğunu və Bliksenin, müstəqil olan Fink Hattondan artan asılılığı bir problem idi.

Fink Hatton 1926-1931-ci illər arasında Bliksenin ferma evini ev bazası etdi. Müştəriləri ilə birlikdə safari günü, 1931-ci ilin martında de Havilland DH.60 Moth biplanının qəzasında öldü. Eyni zamanda, qəhvə plantasiyasının uğursuzluğu, səhv idarəetmə nəticəsində, təsərrüfatın yüksəklikdə yerləşməsi, quraqlıq və qlobal iqtisadi depressiyanın yaratdığı böhran qəhvə istehsalının aşağı düşməsi, Blikseni öz əmlakından imtina etməyə məcbur etdi. Ailə korporasiyası torpaq sahəsini yaşayış qurucusuna satdı və Bliksen anası ilə birlikdə yaşamaq üçün 1931-ci ilin avqustunda Danimarkaya qayıtdı. Ömrü boyu Ranqstedlandda qaldı.

Yazıçı kimi həyatı

 

Blikseni müşayiət edən Jurix Moskvitin (orta) və bəstəkar İqor Stravinski (solda), Kopenhagen şəhər meriyasında, 1959-cu il

Keniyada olarkən Bliksen qardaşı Tomasa yazmışdı; "Mən qardaş və bacılarımızın başqa nəyə müraciət edəcəyimizi bilmədiyimiz halda etmək istədiklərimizi etməyə başladım,kitab yazmağa başladım.... Daha sərfəli olacağını düşündüyüm üçün ingiliscə yazmağa başlamışam." Danimarkaya qayıtdıqdan sonra daha çox yazmağa davam etdi. İlk kitabı Seven Gothic Tales 1933-cü ildə tamamlansa da, bir naşir tapmaqda çətinlik çəkdi və kömək etmək üçün qardaşının Doroti Kanfield ilə əlaqələrindən istifadə etdi. Kitab 1934-cü ildə İsak Dinesen təxəllüsü ilə ABŞ-da nəşr olundu, baxmayaraq ki, naşir Bliksenə avans verməkdən imtina etdi və təxəllüsün istifadəsini qadağan etdi. ABŞ-da Ayın kitabı seçimində ayın kitabı olaraq seçildi və satışlar getdikcə artdı. Qotik üslubundan yüksək dərəcədə müəmmalı və daha metaforik olan bu ilk kitab ABŞ-da geniş şöhrət qazandı və kitabın Birləşmiş Krallıqda və Danimarkada çap olunması çətinliklə də olsa izlənildi. Razı qaldığı bir tərcüməçi tapa bilmədiyi üçün, Bliksen danimarkalı versiyalarını özü hazırlamağa başladı,tərcümələr deyil də,hekayələrin fərqli təfərrüatları olan versiyalarını hazırladı. Bliksen fərqi belə izah etdi:" Nə qədər yaxşı tərcümə olursa olsun,Danimarkada orijinal bir Danimarka kitabı olaraq nəşr olunmasını çox istəyirdi." Danimarkalı tənqidçilər kitaba həvəs göstərmirdilər və Bliksenə görə,bunun səbəbi ilk dəfə xaricdə nəşr olunduğuna görə idi. Bliksen bir daha ilk olaraq ingilis dilində kitab nəşr etdirmədi. Sonrakı bütün kitabları ya ilk olaraq danimarka dilində, ya da eyni vaxtda danimarka və ingilis dillərində nəşr edildi.

İndi onun əsərlərinin ən yaxşı kimi bilinən ikinci kitabı, "Afrika xaricində", 1937-ci ildə nəşr olundu. Müvəffəqiyyəti onun nüfuzunu möhkəmləndirdi. Əvvəlki təcrübəsinə əsaslanaraq Bliksen kitabı əvvəlcə Danimarka və İngiltərədə, sonra ABŞ-da nəşr etdirdi. Kitabı Ayın kitabı klub seçiminə təqdim edən Bliksen, bu yeni əsərin satışından əlavə, Yeddi Qotik Nağıl kitabına olan marağı da artırdı . 1939-cu ildə Tagea Brandt Rejselegat (sənət və ya akademik həyatda qadınlar üçün Danimarka mükafatı) ilə təltif edilmişdi . Əsər yalnız kitabın ədəbi qiymətləndirilməsi ilə deyil, Bliksenin niyyət və əxlaqının müəyyənləşdirilməsi ilə də maraqlanan tənqidçilərin diqqətini çəkdi. Post-müstəmləkə tənqidçiləri onu müasir İngilis yazıçıları ilə əlaqələndirdi və bəzi hallarda onu başqa bir əxlaqi iflas edən ağ Avropa aristokratı olaraq tanıtdı. Danimarkalı alimlər onun əxlaqı ilə bağlı ümumiyyətlə mühakimə etməmişlər, bəlkə də irqçilik və müstəmləkə xurafatları, kontekst və dövrü nəzərə alaraq, əsərin özünəməxsus olduğunu dərk edərək,işindən daha çox,onun Dane və bir qadın kimi mövqeyini daha mürəkkəb qiymətləndirirdilər. Bəzi tənqidçilər, o cümlədən Karolin Martin Şou və Raoul Qranqvist, onu irqçi və ağ supremakist hesab etdilər , Abdul R. Xan Mohamed kimi digər tənqidçilər həm romantik müstəmləkə münasibətlərini, həm də Afrika millətçilərinə olan qayğısı və hörmətini,müstəmləkə problemlərini anlamasını müsbət qiymətləndirdilər.

"Afrika xaricində" nin nəşrindən beş il sonra, Bliksen Qışın Nağılları (1942; dan. Vinter-eventyr) adlı hekayələr toplusunu nəşr etdirdi. Əvvəlki Qosik əsərlərindən uzaqlaşma hiss olunurdu, yeni hekayələrdə dövrün sərtliyi, cəsarət və qürur hissi ilə dolu işğal və gələcək üçün ümidlər əks olunurdu. Hekayələr müqaviməti əks etdirmir,əksinə müqavimət göstərinrdi və qarşı tərəflərin qarşılıqlı asılılığını araşdırırdı. "Heroine" də qürura qarşı utanc hissini, "İncilər" əsərində qorxaqlıq və cəsarəti, "Yenilməz qul-sahiblər" i əsərində usta və xidmətçinin, ölümə qarşı həyat və azadlığını, "Piter and Rosa" filmində azadlığı əks etdirirdi. Ən məşhur hekayəsi olan "Sorrow-acre" də,Bliksen zərər və zülmü araşdırır. Müharibə səbəbindən əlyazmanı nəşr etdirmək üçün, Stokholma getmək və həm Amerika, həm də Britaniya səfirliklərində işçilərlə görüşmək üçün yaradıcı olmalı idi. Amerikalılar şəxsi əşyaları göndərə bilmədilər,lakin Britaniya səfirliyində sənədinin ABŞ-da nəşrə göndərmək üçün razılaşdı. Münaqişə illərində Silahlı Xidmətlər Nəşrlərini((ASE), İkinci Dünya Müharibəsi əsnasında Amerika ordusunda paylanmış bədii və bədii olmayan kiçik sənədsiz kitablar idi) oxuyan Amerika əsgərlərinin hekayələrini tərifləyən yazışma alsada,Müharibə bitəndən sonra Bliksen Qış Nağılları haqqında əlavə məlumat almadı.

Jyul Romen tərəfindən yazılan Yaxşı iradə adamları (isp. Les Hommes de bonne volonte ) üslubunda iri həcmli,bir neçə cilddə bir-birinə toxunan hekayələr yazmağa ümid edərək, Bliksen uzun illər Albondokani adlı bir roman üzərində çalışdı. Baş qəhrəman Harun ər-Rəşid Min Bir Gecədən götürülmüşdü. Bir anda bir neçə kolleksiya çalışmış, mövzularına görə əsasən pul qazanmaq və ya ədəbiyyata meyl istəklərinə uyğun kateqoriyalara bölmüşdür.Albondokani üçün hekayələr toplusunun üzərində çalışarkən Taleyin Lətifələri nə, Yeni Qotik Nağılları və Yeni Qış Nağılları na hekayələr yazmağa atladı . 1940-1950-ci illərdəki Bliksen demək olar ki, bütün nağıllarında şəxsiyyət, əxlaq və fəlsəfi araşdırma vasitəsi olaraq mif və cadu ilə inkest və qətl kimi Qotik mövzularına toxunaraq ənənəvi hekayə tərzində yazırdı. Əksər hadisələr XIX əsrin və ya daha əvvəlki dövrlərin fonunda baş verirdi. Qəsdən köhnə tərzi ilə əlaqədar olaraq,Bliksen bir neçə reportajda müasir dövrdə mövcud olmayan bir ruhu ifadə etmək istədiyini, bunu etmək istəyən biri olduğunu söylədi. Onun povestləri məharətlə hazırlanmış illüziya və romantizm arasında idi və oxucuların zövqlərini oxşaya bilirdi. Bliksen İngilis nağıllarını daha birbaşa tərzdə tərtib etmiş və onlara daha çox müraciət ediləcəyini düşünərək Danimarka nağıllarını XIX əsr yazı üslubunda hazırlamışdır. Bu dövrdə yazılmış əsərlər ilk yazıldıqlarından təqribən on il sonra nəşr olunmadı,çünki o,eyni vaxtda müxtəlif kolleksiyalar üzərində işləyirdi.

II Dünya Müharibəsi dövründə, Danimarka Almanlar tərəfindən işğal edildikdə, Bliksen, yalnız Pierre Andrezel təxəllüsü ilə The Angelic Avengers introspektiv nağılına başladı. Danimarka dilində yazılsa da, bunun müharibələr arasında yazılmış bir fransız əsərinin tərcüməsi olduğunu iddia etdi və müəllifi olduğunu inkar etdi. Kitab 1944-cü ildə nəşr olundu və Kitab ayı Klub seçiminə 3-cü dəfə namizəd oldu. Bliksen əvvəlcə kitabın namizəd olmasını istəməsədə,lakin nəticədə qəbul etməli oldu. Gənc qəhrəmanların yaşadıqları dəhşətlər, Nasizmin uydurması kimi şərh edildi, Bliksen də bu təfsiri rədd etdi,əvəzində romanın müharibə tərəfindən həbsdə olmaq hissindən yaxa qurtarmağa kömək edən bir yayındırma olduğunu iddia etdi. 1956-cı ildə "Paris araşdırması" na verdiyi müsahibədə nəhayət romanın müəllifi olduğunu etiraf edərək bunun "qanunsuz uşağı" olduğunu söylədi. Doroti Kanfield, Book-of-the-Month Club News icmalında "Mələk Avengerləri" ni "olduqca gözəl ədəbi keyfiyyətli",incə üslubda fərqlənən yazılı əsər olaraq xarakterizə etdi.

Hekayələr toplusu, Son Nağıllar (dan. Sidste fortællinger) 1957-ci ildə nəşr edildi, 1958-ci ildə Taleyin lətifələri (dan. Skæbne-Anekdoter) kolleksiyası tərəfindən izlənildi. "Son Nağıllar", Bliksenin Albondokaninin hissəsi olmağı düşündüyü yeddi hekayəni əhatə etdi. Buraya Yeni Qotik Nağılları və Yeni Qış Nağılları deyilən hissələr də daxil idi. Bliksenin hekayə sənəti anlayışı bəlkə də Son nağıllarda "Boş səhifə" və "Kardinalın ilk nağılı" hekayələrində ən çox birbaşa ifadə olunur. Bu nağıllarda Bliksenin oxucunu hekayənin yaranmasında iştirak etməsinə məcbur etmək üçün istifadə etdiyi çox sayda canlı var. Açıq müşahidə ilə qaranlıq istinadları qarışdırdı. Onun yazısı yalnız nağılların təkrarlanması deyildi; bu oxucunu Bliksenin niyyətini üzə çıxarmağa və nəticə çıxarmağa məcbur edən ipuçları və ikiqat mürəkkəb bir quruluş idi . Bliksen üçün hekayəni ifadə etmək vacib idi:bu eyni zamanda mümkün olanı görmə qabiliyyəti idi.

Bliksen, "Taleyin lətifələrini" 1953-cü ildə "Son nağıllar"ın son hissəsi olmağı planlaşdırdı,lakin bütün hekayələri hazırladığından lətifələri ayrıca bir cild şəklində nəşr etmək qərarına gəldi. Hər iki kitabın eyni vaxtda görünməsini istədi,ancaq nəşr mövzularına görə "Lətifələr" bir il təxirə salındı. Lətifələrdə ən məşhur nağıl son möhtəşəm qurmə yeməyi hazırlamaq üçün bütün 10.000 franklıq lotereya mükafatını xərcləyən bir aşpaz haqqında olan "Babettin Bayramı"dır. Hekayə, münasibətləri qiymətləndirir və bacıların başçılıq etdiyi sərt,lakin xeyirxah həyatın ideala və ev sahibinin qəlbindən gələn ehtiraslı hədiyyədən daha az imana sadiq uyğun olub olmadığını araşdırır . Hekayə Qabriel Akselin rejissorluğu ilə yazdığı bir filmdə əks olundu, 1987-ci ildə yayımlanaraq,1988-ci ildə Ən Yaxşı Beynəlxaq Film Akademiyası Mükafatını qazandı.

 

Bliksen,

1957]]-ci ildə Kopenhagendəki Kastrap hava limanında SAS reysinə minərkən.]]

Bliksen ABŞ-a yeganə səfərini 1959-cu ildə etdi. Bu yanvar ayından aprel ayına qədər uzanan bir səyahət idi və məqsəd Forda Fondu və Britannika Ensiklopediyası üçün bir sıra təhsil filmləri və müzakirələri başa çatdırmaq idi,Bliksenin bu səyahəti ona xoş təəsüratlar bəxş etdi . 19 yanvar 1959-cu il tarixində Life (jurnal)da məqaləsinin nəşr olundu,xüsusiyyəti idi,iki Broadvey teatr açılışında iştirak etdi. Nyu York cəmiyyətinə Bliksen, sosialistlər Beybi Paley və Qloriya Vanderbilt ilə nahar etməyə dəvət edildi. Riçard Avedon və Sesil Briton tərəfindən fotoşəkili çəkildi; şərəfinə Con Steynbek və Mariya Kallas tərəfindən kokteyl qonaqlğı verildi. Nobel mükafatı laureatlarının siyahısında olan Perl Bak və şairlər Eduard Esten Kumminss və Mariana Mur də onu görmək üçün gəlmişdi. Bliksen Merilin Monro ilə görüşmək istədiyini bildirəndə müəllif Karson MakKallers Monro və əri, dramaturq Artur Miller ilə görüşü təşkil etdi. Səfər boyu Bliksen özünün hazırladığı personajı özünə məxsus bir aristokrat və kənar adam kimi oynayırdı, eyni zamanda yalnız stridiya və üzüm yeyən və yalnız şampan içən ekssentrik bir adam idi. Xəstə olduğu aydın idi, onun "zəif" olduğu bildirildi və "63 kilo ağırlığında" idi və o, vaxtının bir hissəsini "venadaxili infuziyalar" almağa sərf edirdi.

Danimarkaya qayıtdıqdan sonra Bliksen,ağır xəstəliyə baxmayaraq, 1960-cı ildə Ot üzərində kölgələr adlı işinə davam etdi. Həyatı boyunca nəşr olunan əsərlərinin sonuncusu, ABŞ-da Ayın kitabı seçimində 5-ci dəfə ayın kitabı olaraq seçildi. Afrika xatirələrini əks etdirən Kölgələr də Avropalıların və Afrikalıların stereotiplərini və etiketlərini araşdırır, "xurafatlar dərk ediləndən daha çox qavrayıcı haqqında daha çox məlumat verir" qənaətinə gəlindi. Kitab dörd nağıldan ibarətdir: Somali qulluqçusu Fərəhə həsr olunmuş "Çəmənliyə kölgələr"; Simvolizmin əhəmiyyətini ifadə edən "İnam aşkar edildi"; Cəmiyyətindəki tibbi problemləri təsvir edən "Böyük jest"; Afrikadan ayrıldıqdan sonra onun təkliyini və Afrikadakı köhnə evindəki xatirələrini,yorğunluğunu əks etdirən "Dağlardan gələn nağıllar".

Xəstəliyi və ölümü

 

Danimarkanın Runqstedlund şəhərindəki Karen Bliksenin məzarı

Bliksenə sifilis diaqnozu qoyulanda, civə həbləri ilə müalicə olundu. Bəzi məlumatlara görə demək olar ki, bir il ərzində gündə təxminən 1 qram civə götürdü,başqa məlumatlatr isə bunu yalnız bir neçə ay ərzində etdiyini göstərir . Daha sonra müalicə üçün Danimarkada vaxt keçirdi və ona arsenik verildi,davam edən ağrısının səbəb olduğunu düşündüyü sifilis üçün müalicə olaraq damla şəklində almağa davam etdi . Bliksen hələ Keniyada olarkən 1921-ci ildə şiddətli qarın ağrısından əziyyət çəkdiyini bildirirdi. Bir neçə tanınmış həkim və həm daxili tibb, həm də nevrologiyanın mütəxəssisləriona üçüncü mərhələli xroniki sifilis diaqnozu qoymuşdular. Bliksenin nevroloqu olan Moqens Foq, qan və onurğa mayesi testlərinin mənfi olmasına baxmayaraq, mədə problemlərinin sifilisə aid olduğunu düşünürdü. Afrikadan ayrılan zaman Bliksen anemiyadan əziyyət çəkirdi, sarılıq keçirdi və arsenik həddindən artıq çox idi. Saçları tökülməyə başlayan kimi,papaq və çalma taxmağa başladı.

Sifilisin Bliksenin bütün həyatı boyunca davam etdirdiyinə çox inanılırdısa da, 1925-ci ildən sonra sistematik şəkildə geniş testlər sifilis xəstəliyinə dair dəlil aşkar edə bilmədi . Yazıçı şücaəti,yaradıcılığı sifilisin gec mərhələlərində zehni degenerasiyasından əziyyət çəkmədiyini göstərir. Arsenik əsaslı anti-sifilis əleyhinə dərman sayılsada istifadəsi ayaqlarında yüngül davamlı ağrılara səbəb oldu. Mədə ağrısı tez-tez "tropik dizenteriya" adlanırdı,baxmayaraq ki,tibbi qeydlərində heç bir tabure analizi bildirilməmişdi. Kilo almaqdan narahat olan Bliksen, "bütün yetkin həyatı boyu" güclü laksatiflər qəbul etmişdi, bu da illərlə sui-istifadədən sonra həzm sisteminə təsir göstərmişdi. O, eyni zamanda minimal qida qəbulu ilə birlikdə peptik xoranın inkişafına səbəb olan siqaret aludəçisi idi.

1946 və 1955-ci illərdə neyrocərrah Eduard Baş Bliksenin onurğa beyni nahiyəsində simpatikektomiyasını müakicə etsədə,ancaq ağrıları geri döndü. 1956-cı ildə mədə xorası diaqnozu qoyulduğunda professor Torben Knudtzon Kopenhagen Universiteti Xəstəxanasında onu əməliyyat etdi, ancaq o vaxta qədər yetmiş yaşında idi və artıq sağlamlığı çox zəif idi. Sonrakı bir neçə il ərzində o, susuzluqdan və qidalanma çatışmazlığından əziyyət çəkməyə davam etdi,bu onu zəiflətdi, Hilleroddaki Mərkəzi Xəstəxanada dörd əlavə şöbəsinə qaldırılmasına səbəb oldu . Müalicəsinin sonunda o, nəhayət həkimlərə laksatif istifadə etdiyini etiraf etdi. Qarındakı problemlərin mənbəyi naməlum olaraq qalır. Danimarkalı həkim Kaare Veiyzmann tərəfindən 1995-ci ildə yayımlanan bir hesabatda, xroniki ağrı və xəstəliyin səbəbinin ağır metal zəhərlənməsi olduğu qənaətinə gəlindi. Danimarka Tibb Tarixi Jurnalında Soqaardın 2002-ci il tarixli bir hesabatı (dan. Dansk Medicinhistorisk Årbog), onun səhv diaqnozununun Bliksenin və həkimlər ilə ünsiyyətdə olmaması ilə əlaqələndirdi. Laksatifdən çox istifadəsi barədə onlara demədiyi üçün və həkimlərin müalicə illərində AİDS epidemiyasına yaxın olan sifilislə mübarizə apardıqlarına inandıqları üçün hər biri effektiv müalicə üçün fürsəti əldən verdi.

Bliksenin panik atakdan əziyyət çəkdiyi də bilinir, çünki onları "Afrika ferması" kitabında bunu təsvir etmişdir. Bliksenin xəstəlikləri ilə bağlı tibbi tarixini təhlil edərkən Donelson, Bliksenin ağrısının psixosomatik olub olmadığını düşündüyünü və Bliksenin dövründə xəstəliklərinin uydurma olduğunu söylədi. Naşir, Bliksenin sifilisinin özəl bir mif olduğunu, ancaq açıq şəkildə ifadə edirdi,Bliksen xroniki sağlamlıq problemlərinə görə sifilisini günahlandırdı. Donelson belə nəticəyə gəldi: "Xəstəliyi ilə bağlı nəyi olursa olsun,xəstəlik öz fərdi əfsanəsini yaratmaq üçün sənətçinin dizaynına uyğun gəldi."

Yeyə bilməyən Bliksen 1962-ci ildə ailəsinin əmlakı olan Ranqstedlənddə 77 yaşında vəfat etdi. Digərləri onun arıqlamasını və nəticədə ölümünü anoreksiya sinirozu ilə əlaqələndirirlər.

Ölümündən sonrakı əsərləri

Bliksenin ölümündən sonra nəşr olunan əsərləri arasında: Ehrengard (1962), Karnaval: Əyləncələr və ölümdən sonrakı nağıllar (1977), Daguerreotayps və digər esseler (1979) və Afrikadan gələn məktublar 1914-31 də(1981) vardır. 1960-cı illərin sonlarında Orson Velles, Dinesenin yayımlamağı planlaşdırdığı filmlərinin:"Qəhrəman", "Norderneydəki daşqın", "Bir ölkə nağılı" və "Dolu ay" ın antologiyasını planlaşdırdı. Budapeştdə "Heroine" filmi çəkiləndən bir gündən sonra,filmin maliyyəçisi iflas etdiyi üçün layihə ləğv edildi. Ölümsüz Hekayə 1968-ci ildə Velles tərəfindən filmə uyğunlaşdırıldı və eyni zamanda Fransa televiziya və teatrlarına buraxıldı. Daha sonra Velles "Xəyalpərəstlər" filmini çəkməyə cəhd etdi, lakin yalnız bir neçə səhnə tamamlandı. 1982-ci ildə Emidio Qreko, Bliksenin eyni adlı əsəri əsasında hazırlanan, Ehrengard adlı bir italyan filmini çəkdi.

İrsi

Mükafatları və təltifləri

Ədəbi uğurlarına görə Bliksen 1949-cu ildə Danimarka Holberq medalı, 1950-ci ildə İngenio et Arti medalı, 1955-ci ildə Danimarka Yazıçılar Birliyinin açılışında Hans Kristian Andersen Təqaüdünə layiq görüldü və 1959-cu ildə Henrik Pontoppidan Xatirə Vəqfi Qrantı aldı . İsveç Akademiyasının daimi katibi Piter Enqlund, Bliksenin 1930-cu illərdə Nobel Ədəbiyyat Mükafatına layiq görülməməsini və 1954-cü ildə Hemingvey mükafatı qazandığını "səhv" olaraq xarakterizə etdi,o, Bernard Berenson,Karl Sandberq və Bliksenin etdiklərindən daha çox mükafata layiq olduqlarını bildirdi. Heç vaxt mükafata layiq görülməsə də, 1961-ci ildə Qrem Qrinidənİvo Andrik mükafatına layiq görülərək sonra üçüncü yerdə bitirdi. 2012-ci ildə Nobel qeydləri 50 ildən sonra açıldı və Blixenin 1962-ci ildə Nobel Ədəbiyyat Mükafatına baxılan müəlliflərin: Con Steiynbek (son qalib) ilə birlikdə Robert Greyvs, Laurens Durrell və Jan Anuyl qısa siyahısı arasında olduğu ortaya çıxdı. Bliksen həmin ilin sentyabrında öldükdən sonra bu mükafat əlçatmaz oldu.

Bliksenin keçmiş katibi və ev meneceri Klara Svendsen, 1974-cü ildə Afrikaya köçən gənc qadının mükəmməl yazıçıya çevrilməsindən bəhs edən Karen Bliksen (dan. Notater om Karen Blixen) haqqında bir kitab yazdı. Bliksenin həyatı ilə bağlı fərdi lətifələr verən Svindsen, ictimai imicinin arxasındakı xüsusi qadına diqqəti yönəltdi. Bliksenin böyük bacısı oğlu Anders Vestenholz, özü və onun haqqında iki kitab yazdı: Kraftenz buynuzu: Karte Blixens liv (1982) (İngilis dilinə tərcümə olunmuşdur: Qoç Gücü olaraq: Karen Bliksenin həyatındakı mif və reallıq haqqında olan əsər 1987-ci ildə yenidən nəşr olundu)və Den Glemte abe: mand og kvinde hos Karen Blixen (1985) (Unudulmuş meymun: Karen Blixendəki kişi və qadın).

Karen Blixenin portreti Danimarkanın 50 kralı əskinasın ön hissəsində 1997-ci il seriyasında, 7 may 1999-cu ildən 25 avqust 2005-ci ilədək olan seriyalarında eksini tapmışdı.

O, 1980 və 1996-cı illərdə onun şəkli buraxılmış Danimarka poçt markaları buraxılmışdır.

Asteroid 3318 Bliksen 100 yaşında şərəfinə adlandırıldı.

17 aprel 2010-cu ildə, Google onun 125 yaşını bir Google Doodle da qeyd etdi.

Runqstedlund Muzeyi

 

Danimarkada,Runqstendlunddakı Karen Bliksen muzeyi

Bliksen ömrünün çox hissəsini 1879-cu ildə atası tərəfindən alınan Rungstedlund ailə mülklərində yaşadı. Mülk, Danimarkanın paytaxtı Kopenhagendən 24 km (15 mil) şimalda, Runqsteddə yerləşir . Əmlakın ən qədim hissələri 1680-ci ilə aiddir və həm mehmanxana, həm də təsərrüfat kimi fəaliyyət göstərmişdir. Bliksenin yazı işlərinin çoxunu,müəllif Yohannes Evaldın adını daşıyan Evval otağında etmişdi.

1940-cı illərdə Bliksen əmlakın satış xərcləri səbəbindən satılmasını düşünür,lakin ev bir qrup gənc ziyalı Sorkild Bjornviq, Frank Ceqr,Örlinq Skhroedər üçün sığınacaq oldu. Əmlakı 1991-ci ilə qədər sənətçilər tərəfindən istifadə edilməyə davam edən bir ədəbi salon olaraq istifadə etməyə başladılar. Heretika jurnalını redaktə edən Bjørnviq, Bliksen ilə də yaxın dostluq münasibətini inkişaf etdirirdi. Ev 1958-1960-cı illər arasında təmir edilərək bərpa edilərək,əmlakın bir hissəsi quş ziyarətgahı kimi ayrıldı. Bərpa edildikdən sonra əmlak Danimarka Ədəbiyyat Akademiyasına verildi və Bliksen və bacı-qardaşları tərəfindən qurulan Runqstedlund Fondu tərəfindən idarə edildi. 1991-ci ildə bir muzey olaraq xalqa açıldı. 2013-cü ildə Karen Bliksen Muzeyi Nordik muzey portalına qoşuldu.

Karen Bliksen Muzeyi, Nairobi

1931-ci ildə Bliksen Danimarkaya qayıdarkən, 20 hektarlıq (8.1 ha) əmlakını,buranı daha da inkişaf etdiricək Remi Martinə satdı. Blixksenin qəhvə istehsal etdiyi Nairobi ərazisinin ətraf yani sahələri indi Karen adlanır. Bliksen özü sonrakı yazılarında "Karen yaşayış massivi" nin "məndən sonra adlandırıldığını" bəyan etmişdi. Bliksenin fermasına sahib olan ailə korporasiyası "Karen Qəhvə Şirkəti" olaraq birləşdirildi və yaşadığı evi idarə heyətinin sədri, dayısı Age Vestenholz tikdirmişdi. Vestenholz qəhvə şirkətini Bliksen deyil, öz qızı Karenin adı ilə adlandırsada,şəhərətrafı ərazinin inkişaf etdiricisi, şirkətin deyil,rayonunun adının məşhur müəllif / fermerin adı ilə adlandırdı.

Bir neçə əl dəyişdirərək, Bliksen tərəfindən tutulmuş orijinal təsərrüfat evi Danimarka hökuməti tərəfindən satın alındı və 1964-cü ildə müstəqillik hədiyyəsi olaraq Keniya hökumətinə verildi. Hökumət burada qidalanma kolleci qurdu və 1985-ci ildə Afrika xaricində film çəkildikdə, kollec Keniya Milli Muzeyləri tərəfindən tutuldu. Bir il sonra Karen Bliksen Muzeyi açıldı və Leydi MakMillandan geri Bliksenin özünə aid bir çox əşyalar geri alındı. MakMillan, Bliksen Afrikadan çıxarkən onları satın almışdı. Muzey evi yalnız Bliksenə görə deyil,ümumiyyətlə əhəmiyyətli bir mədəni məkan kimi, Keniyanın Avropa yaşayış məskəninin mədəniyyət nümayəndəsi və XIX əsrin sonlarına aid bunqalo kimi əhəmiyyətli bir memarlıq üslubu kimi də qiymətləndirildi.

Əsərləri

Kopenhagen Kral Kitabxanasındakı Karen Bliksen arxivinin xeyli hissəsi Karen Dinesenin evlənmədən və Afrikaya getməmişdən əvvəl çap olumamış şeir, pyes və qısa hekayələrindən ibarətdir.Gənc yaşlarında, xüsusilə 20-li yaşlarında çox vaxt boş vaxtlarını yazı sənətinə sərf etmişdi. Yalnız 22 yaşında olanda Oskeola təxəllüsünü götürərək bəzi qısa hekayələrini ədəbi jurnallarda dərc etmək qərarına gəldi. Onun bu əsərlərindən bəziləri ölümündən sonra müxtəlif dövrlər üçün yazdığı esselər və əvvəlki kolleksiyalardan çıxarılan nağıllar da daxil olmaqla nəşr olundu:

• Eneboerne (Hermits), avqust 1907, Tilskueren jurnalında Oskeola təxəllüsü ilə Danimarkada nəşr olunmuşdur) .
• Pløjeren (Plouman), oktyabr 1907, Danimarkada Qads Danske jurnalında Oskeola təxəllüsü ilə nəşr edilmişdir).
• Familien de Cats ( Pişiklər Ailəsi), yanvar 1909, Tilskueren jurnalında Oskeola təxəllüsü ilə Danimarkada nəşr olunmuşdur) .
• Sandhedens hævn - En marionetkomedie, may, 1926, Karen Bliksen-Fineke təxəllüsü ilə Tilskueren jurnalında Danimarkada nəşr olunmuş^[101] ; Donald Hannah Həqiqət qisası adı ilə İngilis dilinə tərcümə edilmişdir: 1986-cı ildə Performing Arts jurnalında Marionette komediyası nəşr olundu.
• Yeddi qotik Nağıllar (ABŞ-da 1934, Danimarkada 1935).
• Afrika xaricində (1937 Danimarka və İngiltərədə, 1938 ABŞ-da).
• Qış Nağılları (1942).
• Avengersin Mələkləri (1946).
• Son Nağıllar (1957).
• Taleyin lətifələri (1958) (Babetta Bayramına daxil idi).
• Ot üzərində kölgələr (1960-cı ildə İngiltərə və Danimarkada, 1961-ci ildə ABŞ-da)
• Ehrengard (posthumous 1963, United States).
• Ehrengard (ölümündən sonra 1963, Amerika Birləşmiş Ştatları)
• Karnaval: Əyləncələr və ölümdən sonrakı nağıllar (ölümündən sonra 1977, Amerika Birləşmiş Ştatları).
• Daquerreotayps və digər esselər (ölümündən sonra 1979, Amerika Birləşmiş Ştatları).
• Müasir evlilik və digər Müşahidələr (ölümündən sonra 1986, Amerika Birləşmiş Ştatları).
• Afrikadan məktublar, 1914–1931 (vəfatından 1981, Amerika Birləşmiş Ştatları).
• Danimarkadakı Karen Bliksen: Brev 1931–1962 (ölümündən sonra 1996, Danimarka)
• Karen Blixen i Afrika. En brevsamling, 1914–31 i IV bind (ölümündən sonra 2013, Danimarka).

İstinadlar

1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
2. Internet Broadway Database — 2000.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1217"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1220"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1218"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1219"></a>
3. LIBRIS — 2018.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1182"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5587"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P906"></a>
4. Lundy D. R. The Peerage
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P4638"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>
5. Engberg, 2003
6. C. Brad Faught, 'The Great Dane and her hero brother', National Post, Toronto, 4 May 2002.
7. Updike, 1986. səh. 1
8. Wivel, 2013
9. Schmidt-Madsen, 2012. səh. 18–23
10. Winther, 2015
11. Bjerg, 2014
12. Isaacson, 1991. səh. 319
13. Stambaugh, 1998
14. Lorenzetti, 1999
15. Karen Blixen Museet, 2016
16. Hannah, 1971. səh. 207
17. Thurman, 1983. səh. 150
18. Wheeler, 2010. səh. 153
19. Encyclopædia Britannica, 2016
20. Dinesen, 1984. səh. 419
21. Updike, 1986. səh. 2
22. Alexanderson, 2008. səh. 234
23. Jensen, #3, 2010
24. Brantly, 2013. səh. 30
25. Brantly, 2013. səh. 44
26. Brantly, 2013. səh. 36–37
27. Brantly, 2013. səh. 38
28. Welty, 1994. səh. 136
29. Whissen, 1976. səh. 58
30. Whissen, 1976. səh. 59
31. Whissen, 1976. səh. 60
32. Walter, 1956
33. Hansen, Kynoch, 2003. səh. 36
34. Hansen, Kynoch, 2003. səh. 38
35. Power, 2014
36. Hansen, Kynoch, 2003. səh. 10
37. Stecher-Hansen, 2006. səh. 38
38. Henriksen, 1967. səh. 341
39. Behrendt, 2012
40. Stecher-Hansen, 2006. səh. 37
41. Hansen, Kynoch, 2003. səh. 30
42. Stecher-Hansen, 2006. səh. 33
43. Welty, 1994. səh. 137
44. Hansen, Kynoch, 2003. səh. 37
45. Brantly, 2002. səh. 160–163
46. Brantly, 2002. səh. 161
47. Scott, 2009
48. Gagné, 2008. səh. 226, 228
49. Kempley, 1988
50. Gagné, 2008. səh. 229–230
51. Gagné, 2008. səh. 232
52. Canby, 1988
53. BBC News, 2014
54. Brantly, 2002. səh. xv
55. The Bridgeport Post, 1959. səh. 39
56. The Standard-Sentinel, 1959. səh. 4
57. Life, 1959. səh. 47–50
58. The Times, 1959. səh. 23
59. Maraniss, 2012. səh. 110
60. Knickerbocker, 1959. səh. 4
61. Donelson, 2010
62. Rowe, 1965. səh. 9
63. The Gaffney Ledger, 1959. səh. 5
64. The Wilmington News-Journal, 1959. səh. 5
65. The Columbia Encyclopedia, 6th ed, 2015
66. Hall, 1961. səh. 21
67. Münster, 2015
68. Søgaard, 2002
69. Weismann, 2007
70. Cullen, 2008. səh. 46
71. The New York Times, 1962
72. Stuttaford, 2007
73. Maria Helleberg; Jørgen Lange Thomsen (Medical examiner) (2016). Berømte dødsfald : fra Cæsar til Blixen (1. udgave). FADL. ISBN 9788777498916.
74. McBride, 2013. səh. 175
75. McBride, 1996. səh. xiii
76. McBride, 2013. səh. 315
77. La Repubblica, 2012
78. Jensen, #1, 2010
79. Jensen, #2, 2010
80. Rising, Ritter, 2010
81. Flood, 2012
82. Flood, 2013
83. Porte, 1976. səh. 469–471
84. Hansen, Kynoch, 2003. səh. 158
85. Danmarks Nationalbank, 2005. səh. 14–15
86. Norbyhus, 2010
87. Schmadel, 2007. səh. 276–277
88. "Karen Blixen's 125th Birthday". Google. 17 April 2010.
89. Fortune, 2016
90. Bleecker, 1998. səh. 1–2
91. Isaacson, 1991. səh. 321
92. Bleecker, 1998. səh. 2
93. National Museums of Kenya, 2007
94. Dinesen, 1989. səh. 458
95. Thurman, 1983. səh. 141
96. Richards, 2007. səh. 38
97. The EastAfrican, 2010
98. Det Kongelige Bibliotek, 2015
99. Karen Blixen Museet, 2015
100. Wilson, 1991. səh. 318
101. "Marionette Plays", 2016
102. Dinesen, Hannah, 1986. səh. 107–127
103. Fall, John Updike; John Updike's New Novel, Roger's Version, Will Be Published In The (23 February 1986). "'SEVEN GOTHIC TALES': THE DIVINE SWANK OF ISAK DINESEN". The New York Times. ISSN 0362-4331. İstifadə tarixi: 15 April 2017.
104. Spurling, Hilary. "Book choice: Winter's Tales". Telegraph.co.uk (ingilis). İstifadə tarixi: 15 April 2017.
105. THE ANGELIC AVENGERS by Isak Dinesen | Kirkus Reviews (ingilis).
106. LAST TALES by Isak Dinesen | PenguinRandomHouse.com (ingilis).
107. Curry, 2012
108. "Shadows on the Grass by Isak Dinesen". www.penguin.co.uk (ingilis). İstifadə tarixi: 15 April 2017.
109. "Ehrengard | Karen Blixen". Adelphi Edizioni (italyan). İstifadə tarixi: 15 April 2017.
110. Carnival.
111. Daguerreotypes and Other Essays.
112. Summary/Reviews: On modern marriage, and other observations /. www.buffalolib.org (ingilis). St. Martin's Press. 1986. ISBN 9780312584436. İstifadə tarixi: 15 April 2017.
113. "The British Empire, Imperialism, Colonialism, Colonies". www.britishempire.co.uk. İstifadə tarixi: 15 April 2017.
114. "Karen Blixen i Afrika : en brevsamling, 1914–31 – Karen Blixen | bibliotek.dk". bibliotek.dk (danimarka). İstifadə tarixi: 15 April 2017.

Ədəbiyyat

• Alexanderson, Kris (2008). "Blixen, Karen". In Smith, Bonnie G. (ed.). The Oxford Encyclopedia of Women in World History: 4 Volume Set. Volume 1: Abayomi-Czech Republic. New York, New York: Oxford University Press, USA. 234–235. ISBN 978-0-19-514890-9.
• Behrendt, Poul (5 September 2012). . News KU. Copenhagen, Denmark: University of Copenhagen. 2 October 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 November 2016.
• Bjerg, Hans Christian (28 May 2014). . Dansk Biografisk Leksikon (Danish). Copenhagen, Denmark: Gyldendal. 23 October 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 October 2016.
• Bleecker, Arline (21 June 1998). . The Orlando Sentinel. Orlando, Florida. 25 December 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 December 2016.
• Brantly, Susan (December 2013). Christiansen, Lene Bull; Hvenegård-Lassen, Kirsten; Hansen, Nanna Kirstine Leets (eds.). "Karen Blixen's Challenges to Postcolonial Criticism" (PDF). KULT Postkolonial Temaserie. Made in Denmark—Investigations of the Dispersal of “Danishness”. 11: 29–44. ISSN 1904-1594. İstifadə tarixi: 19 November 2016.
• Brantly, Susan (2002). Understanding Isak Dinesen. Columbia, South Carolina: University of South Carolina Press. ISBN 978-1-57003-428-2.
• Canby, Vincent (4 March 1988). . The New York Times. New York City, New York. 25 May 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 November 2016.
• Cullen, William R. (2008). Is Arsenic an Aphrodisiac?: The Sociochemistry of an Element. Cambridge, England: Royal Society of Chemistry. ISBN 978-0-85404-363-7.
• Curry, Thomas J. (October 2012). "Babette's Feast and the Goodness of God". Journal of Religion & Film. 16 (2). ISSN 1092-1311. article 10.
• Dinesen, Isak (1984). Letters from Africa, 1914–1931. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-15311-7.
• Dinesen, Isak (1989). Out of Africa and Shadows on the grass (International Vintage). New York, New York: Vintage Books. ISBN 978-0679724759.
• Donelson, Linda (2010). "Karen Blixen's Medical History: A New Look". Karen Blixen. Iowa City, Iowa. İstifadə tarixi: 25 December 2010. Excerpted from Donelson, Linda (1998). Out of Isak Dinesen in Africa. Iowa City, Iowa: Coulsong Press. ISBN 978-0-9643893-9-7.
• Dinesen, Isak; Hannah, Donald (translator) (1986). "The Revenge of Truth: A Marionette Comedy". Performing Arts Journal. 10 (2): 107–127. ISSN 0735-8393. JSTOR 3245622.
• Engberg, Charlotte (2003). . Kvinfo (Danish). Copenhagen, Denmark: Danish Centre for Gender, Equality and Diversity. 20 April 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 August 2016.
• Flood, Alison (5 January 2012). . The Guardian. London, England. 1 February 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
• Flood, Alison (3 January 2013). . The Guardian. London, England. 13 July 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
• Fortune, Bonnie (29 February 2016). . The Copenhagen Post. Copenhagen, Denmark. 23 December 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 December 2016.
• Gagné, Laurie Brands (Spring 2008). "The Artist as Peacemaker: "Babette's Feast" as a Narrative of Reconciliation". Renascence (journal). 60 (3): 224–235. doi:10.5840/articledoi. ISSN 0034-4346. İstifadə tarixi: 19 November 2016. (#text_ignored)
• Hall, Barbara Hodge (5 February 1961). "'Shadows in the Grass' Reveals Isak Dinesen's Masterful Touch". The Anniston Star. Anniston, Alabama. səh. 21. İstifadə tarixi: 24 December 2016 – Newspapers.com vasitəsilə.
• Hannah, Donald (1971). "Isak Dinesen" and Karen Blixen: the mask and the reality. New York, New York: Random House. ISBN 978-037-00011-4-2.
• Hansen, Frantz Leander; Kynoch, Gaye (translator) (2003). The Aristocratic Universe of Karen Blixen: Destiny and the Denial of Fate. Brighton, England: Sussex Academic Press. ISBN 978-1-903900-33-8.
• Henriksen, Aage (March 1967). "A Portrait of Karen Blixen". Orbis Litterarum. 22 (1): 319–342. doi:10.1111/j.1600-0730.1967.tb00467.x. ISSN 1600-0730. İstifadə tarixi: 20 November 2016.
• Isaacson, Lanae Hjortsvang (1991). "Isak Dinesen (a.k.a. Karen [Tanne] Christence Dinesen Blixen-Finecke)". In Wilson, Katharina M. (ed.). An Encyclopedia of Continental Women Writers. I: A-K. New York, New York: Garland Publishing. ISBN 978-0-8240-8547-6.
• Jensen, Niels (25 August 2010). [Danish Writers Association Awards]. Litteraturpriser Denmark (Danish). 5 August 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 November 2016. List of recipients. Self-published, but with references .
• Jensen, Niels (25 August 2010). [For science and art, the Ingenio et Arti medal: Frederik IX's time (1947–1972)]. Litteraturpriser Denmark (Danish). 13 January 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 September 2010. List of recipients. Self-published, but with references .
• Jensen, Niels (25 August 2010). [Tagea Brandts Travel Scholarship]. Litteraturpriser Denmark (Danish). 14 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 November 2016. List of recipients. Self-published, but with references .
• Jørgensen, Bo Hakon; Juhl, Marianne (1 August 2016). "Karen Blixen". Den Store Danske (Danish). Copenhagen, Denmark: Gyldendal. İstifadə tarixi: 14 August 2016.
• Jørgensen, Bo Hakon; Juhl, Marianne (1 August 2016). "Karen Blixen". Den Store Danske (Danish). Copenhagen, Denmark: Gyldendal. İstifadə tarixi: 14 August 2016.
• Kempley, Rita (8 April 1988). "'Babette's Feast'". The Washington Post. Washington, D.C. İstifadə tarixi: 19 November 2016.
• Knickerbocker, Cholly (4 February 1959). "The Smart Set". Shamokin, Pennsylvania: The Shamokin News-Dispatch. səh. 4. İstifadə tarixi: 24 December 2016 – Newspapers.com vasitəsilə.
• Lorenzetti, Linda Rice (1 September 1999). . Tea & Coffee Trade Journal. ISSN 0040-0343. 16 November 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 November 2016 – HighBeam Research vasitəsilə.
• Maraniss, David (2012). Barack Obama: The Making of the Man. London, England: Atlantic Books. ISBN 978-0-85789-856-2.
• McBride, Joseph (1996). Orson Welles (Revised). New York City, New York: Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80674-2.
• McBride, Joseph (2013). What Ever Happened to Orson Welles?: A Portrait of an Independent Career. Lexington, Kentucky: University Press of Kentucky. ISBN 978-0-8131-4596-9.
• Münster, Erik (2015). [Karen Blixen Failed Treatment of Syphilis]. Sundheds Magasinet (Danish). Copenhagen, Denmark. 13 September 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 December 2016.
• Porte, Michael (Autumn 1976). "Reviewed Work(s): Notater om Karen Blixen by Clara Svendsen". Scandinavian Studies. 48 (4): 469–472. ISSN 0036-5637. JSTOR 40917664.
• Power, Chris (20 May 2014). . The Guardian. London, England. 10 September 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 December 2016.
• Richards, Dave (2007). Kenya Travel Guide (5th). London, England: New Holland Publishers. ISBN 978-1-84537-879-0.
• Rising, Malin; Ritter, Karl (6 October 2010). . The Washington Times. Washington, D.C. AP. 4 October 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. There were some prizes that went wrong, there were a number of people that the academy missed," Englund said. "This is not the Vatican of literature, we are not infallible in that way." Englund declined to name the prizes that he believed went wrong, but said it was a mistake to not give the prize to Danish author Karen Blixen, also known by her pen name, Isak Dinesen, who wrote Out of Africa about her life in Kenya in the early 1930s. Other famous writers who were not awarded the prize include Leo Tolstoy, Marcel Proust, James Joyce and Graham Greene.
• Rowe, Kaye (18 March 1965). "Book Recalls Presence of Writer Isak Dinesen". Brandon, Manitoba, Canada: The Brandon Sun. səh. 9. İstifadə tarixi: 24 December 2016 – Newspapers.com vasitəsilə.
• Schmadel, Lutz D. (2007). "(3318) Blixen". Dictionary of minor planet names (5th rev. & enlarged). Berlin: Springer-Verlag. 276–277. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_3319. ISBN 978-3-540-00238-3.
• Schmidt-Madsen, Sune de Souza (2012). En lille bog om Blixen [A Small Book about Blixen] (Danish). Copenhagen, Denmark: Lindhardt og Ringhof. ISBN 978-87-11-38035-2.
• Scott, Joanna (12 August 2009). . The Nation. New York City, New York. 20 December 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 December 2016.
• Søgaard, I. (2002). "Abstract: Karen Blixen and her physicians". Dansk Medicinhistorisk Arbog: 25–50. PMID 12561802.
• Stambaugh, Sara (28 October 1998). . The Canadian Initiative for Nordic Studies. Edmonton, Alberta, Canada: University of Alberta. 19 April 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 August 2015.
• Stecher-Hansen, Marianne (2006). (PDF). The Bridge. 29 (2): 25–41. ISSN 0741-1200. 4 March 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 November 2016.
• Stuttaford, Thomas (20 September 2007). "Let's all go pear-shaped: In an age of obesity and anorexia it's vital to understand the best shape and composition for our bodies". The Times. London.
• Thurman, Judith (1983). Isak Dinesen: The Life of a Storyteller. New York, New York: St Martin's Press. ISBN 978-0-312-43738-1.
• Updike, John (23 February 1986). . The New York Times. New York City, New York. 26 October 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 October 2016.
• Walter, Eugene (Autumn 1956). "Isak Dinesen, The Art of Fiction". The Paris Review (14). ISSN 0031-2037. İstifadə tarixi: 20 November 2016.
• Weismann, Kaare (8 September 2007). [The treatment made Karen Blixen ill] (PDF). Berlingske (Danish). Copenhagen, Denmark. 24 December 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 December 2016.
• Welty, Eudora (1994). McHaney, Pearl Amelia (ed.). Eudora Welty, A Writer's Eye: Collected Book Reviews. Jackson, Mississippi: University Press of Mississippi. ISBN 978-1-60473-582-6.
• Wheeler, Sara (2010). Too Close To The Sun: The Life and Times of Denys Finch Hatton. New York, New York: Random House. ISBN 978-1-4070-5278-6.
• Whissen, Thomas (January 1976). "Without Fear: Isak Einesen's Winter Tales and Occupied Denmark". International Fiction Review. 3 (1): 57–61. ISSN 1911-186X. İstifadə tarixi: 19 November 2016.
• Wilson, Katharina M. (1991). An Encyclopedia of Continental Women Writers. Taylor & Francis. ISBN 978-0-8240-8547-6.
• Winther, Tine Maria (21 March 2015). [Unknown sister sheds new light on Karen Blixen] (Danish). Copenhagen, Denmark: Politiken. 29 May 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 March 2015.
• Wivel, Ole (29 August 2013). . Dansk Biografisk Leksikon (Danish). Copenhagen, Denmark: Gyldendal. 21 October 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 October 2016.
• . BBC News. London, England. 10 February 2014. 7 March 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 November 2016.
• "Baroness Karen von Blixen-Finecke (1885–1962)". Stamp Community. Literary Stamp Collecting. 19 August 2012. 21 October 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2014.
• "Book Nook". Wilmington, Ohio: The Wilmington News-Journal. 12 January 1959. səh. 5. İstifadə tarixi: 24 December 2016 – Newspapers.com vasitəsilə.
• (PDF). The coins and banknotes of Denmark (2nd [1. oplag]). Copenhagen, Denmark: Danmarks Nationalbank. 2005. ISBN 978-87-87251-55-6. 19 May 2006 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
• . The EastAfrican. Nairobi, Kenya. 2 November 2010. 25 December 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 December 2016.
• "Isak Dinesen". Britannica. London, England: Encyclopædia Britannica. 2016. İstifadə tarixi: 1 January 2016 – Encyclopædia Britannica vasitəsilə.
• . Encyclopedia. New York City, New York: Columbia University Press. 2015. 2 January 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 January 2016.
• "Isak Dinesen, Author, Is Dead; Noted for Her Gothic Fantasies; Danish Baroness, 77, Was Creator of Short Stories Set in Romantic Past". The New York Times. New York City, New York. 8 September 1962. 19 August 2016 tarixində .
• "Isak Dinesen Comes to US to Make Educational Films". The Bridgeport Post. Bridgeport, Connecticut. 11 January 1959. səh. 39. İstifadə tarixi: 24 December 2016 – Newspapers.com vasitəsilə.
• "Isak Dinesen Talks of Her Art". Hazelton, Pennsylvania: The Standard-Sentinel. 23 March 1959. səh. 4. İstifadə tarixi: 24 December 2016 – Newspapers.com vasitəsilə.
• . National Museums of Kenya. Nairobi, Kenya. 2007. 10 November 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 December 2016.
• . Blixen Denmark (English). Rungsted Kyst, Denmark: Karen Blixen Museet. 2016. 23 October 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 October 2016.
• "Karen Blixen: Tidlige arbejder ("Familien de Cats" og "Sandhedens Hævn")" [Karen Blixen: Early Works ("The de Cats Family" and "Revenge of Truth")]. Det Kongelige Bibliotek (Danish). Copenhagen, Denmark: Københavns Universitetsbibliotek. İstifadə tarixi: 13 January 2017.
• "Marilyn Wiggles into the Literary Set". Gaffney, South Carolina: The Gaffney Ledger. 24 February 1959. səh. 5. İstifadə tarixi: 24 December 2016 – Newspapers.com vasitəsilə.
• . Blixen Denmark (English). Rungsted Kyst, Denmark: Karen Blixen Museet. 2016. 27 December 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 January 2017.
• [Death of Emidio Greco the director with passion]. la Repubblica (Italian). Rome, Italy. 23 December 2012. 24 December 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 December 2016.
• "New Europe Stamps will be issued on 9 May 1996". Norbyhus. Cophenhagen, Denmark: Post Denmark, Stamps & Philately. 27 September 2010. 7 April 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2014.
• "Posthumous Publications". Blixen Denmark (English). Rungsted Kyst, Denmark: Karen Blixen Museet. 2015. 16 October 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 9 May 2015.
• "Shed Real Tears". San Mateo, California: San Mateo County Times. 6 February 1959. səh. 23. İstifadə tarixi: 24 December 2016 – Newspapers.com vasitəsilə.
• "A Tale-weaving sorcerous". Life (magazine). 46 (3). 19 January 1959. ISSN 0024-3019. İstifadə tarixi: 24 December 2016.

Xarici keçidlər

• KAREN BLIXEN - ISAK DINESEN MƏLUMAT SAYTI  (ing.)
• Karen Kristens Dinesen  (ing.)
• Karen Blixsen muzeyi 2011-03-17 at the Wayback Machine, Danimarka  (ing.)
• , Keniya  (ing.)
• Ailə şəcərəsi  (ing.)
• Googlun 3D Anbarında Karenin Runqstedlundakı evinin bir modeli,Danimarka  (ing.)
• Googlun 3D Anbarında Karenin Nairobidəki evinin bir modeli, Keniya  (ing.)