Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Jan Buridan (təqr. 1295, Fransa, Betün, – təqr. 1358, Paris) — orta əsrlər məntiqçisi və filosofu.
| Jan Buridan | |
|---|---|
| lat. Johannes Buridanus | |
 | |
| Doğum tarixi | ən tezi 1295 və ən geci 1300 |
| Vəfat tarixi | təq. 1358 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Dövr | Orta Əsrlər fəlsəfəsi |
| İstiqaməti | nominalizm, məntiq |
| Əsas maraqları | məntiq, Naturfəlsəfə, teologiya |
| Təsirlənib | Vilyam Okkam, Aristotel |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Paris Universitetində dərs demiş, 1328 və 1340-cı illərdə onun rektoru olmuşdur. Aristotelin əsərlərinə şərhlərin və “suallar”ın, həmçinin məntiqə dair traktatların müəllifidir. Məntiqi tədqiqatlarda və naturfəlsəfədə U. Okkamın məntiq və idrak nəzəriyyəsi prinsiplərinə əsaslanmışdır. Buridan elmi bilik anlayışının elə geniş tərifini vermişdir ki, təcrübi təbiətşünaslıq da buraya daxil olmuşdur.
Fəaliyyəti
Elmin Aristotel tərəfindən aydın, zəruri və isbat olunmayan mühakimələr əsasında əldə edilmiş bilik kimi tərifini qəbul edərək, Buridan məntiqi cəhətdən zəruri olan mühakimələri təcrübi müddəalara əsaslanan və şərti mənada zəruri mühakimələrdən fərqləndirmişdir. Bunun la o, sxolastikada qəbul olunmuş fizika prinsiplərinin metafizika ilə müəyyənləşdirilməsi müddəasından imtina etmişdir. İnsan davranışlarında iradə və zəkanın əlaqəsinə dair Buridan təlimi mötədil əxlaqi determinizmlə səciyyələnir. İnsan öz ağlının ən üstün bildiyi neməti istəyir. Bir -birinə bərabər nemətlər arasında seçim mümkün deyil: məşhur “Buridan uzun qulağı” iki eyni ot tayası arasında qalıb ölür, çünki seçim üçün heç bir əsas yoxdur. Aristotelin İmpetus (lat. ani şiddət) nəzəriyyəsi kimi məlum olan hərəkət haqqında təliminin orta əsr modifikasiyası Buridana məxsusdur.
İstinadlar
- Buridan, Jean (ing.). // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm 11 New York, Cambridge, England: University Press, 1911. Vol. 4. P. 824.
- https://www.britannica.com/biography/Jean-Buridan.
- Buridan// Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — V cild. Bakı, 2009. — Səh.: 85.
Xarici keçidlər
- Zupko, Jack. "John Buridan". Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- Bibliography by Fabienne Pironet (up to 2001)
- Buridan's Logic and Metaphysics: an annotated bibliography
- Buridan's Logical Works. I. An Overview of the Summulae de dialectica
- Buridan's Logical Works. II. The Treatise on Consequences and other writings a summary of the other logical writings
- Buridan: Editions, Translations and Studies on the Manuscript Tradition Complete bibliography of the logical and metaphysical works
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Jan Buridan teqr 1295 Fransa Betun teqr 1358 Paris orta esrler mentiqcisi ve filosofu Jan Buridanlat Johannes BuridanusDogum tarixi en tezi 1295 ve en geci 1300Vefat tarixi teq 1358Vefat yeri Paris Il de FransVetendasligi FransaDovr Orta Esrler felsefesiIstiqameti nominalizm mentiqEsas maraqlari mentiq Naturfelsefe teologiyaTesirlenib Vilyam Okkam Aristotel Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiParis Universitetinde ders demis 1328 ve 1340 ci illerde onun rektoru olmusdur Aristotelin eserlerine serhlerin ve suallar in hemcinin mentiqe dair traktatlarin muellifidir Mentiqi tedqiqatlarda ve naturfelsefede U Okkamin mentiq ve idrak nezeriyyesi prinsiplerine esaslanmisdir Buridan elmi bilik anlayisinin ele genis terifini vermisdir ki tecrubi tebietsunasliq da buraya daxil olmusdur FealiyyetiElmin Aristotel terefinden aydin zeruri ve isbat olunmayan muhakimeler esasinda elde edilmis bilik kimi terifini qebul ederek Buridan mentiqi cehetden zeruri olan muhakimeleri tecrubi muddealara esaslanan ve serti menada zeruri muhakimelerden ferqlendirmisdir Bunun la o sxolastikada qebul olunmus fizika prinsiplerinin metafizika ile mueyyenlesdirilmesi muddeasindan imtina etmisdir Insan davranislarinda irade ve zekanin elaqesine dair Buridan telimi motedil exlaqi determinizmle seciyyelenir Insan oz aglinin en ustun bildiyi nemeti isteyir Bir birine beraber nemetler arasinda secim mumkun deyil meshur Buridan uzun qulagi iki eyni ot tayasi arasinda qalib olur cunki secim ucun hec bir esas yoxdur Aristotelin Impetus lat ani siddet nezeriyyesi kimi melum olan hereket haqqinda teliminin orta esr modifikasiyasi Buridana mexsusdur IstinadlarBuridan Jean ing Encyclopaedia Britannica a dictionary of arts sciences literature and general information H Chisholm 11 New York Cambridge England University Press 1911 Vol 4 P 824 https www britannica com biography Jean Buridan Buridan Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde V cild Baki 2009 Seh 85 Xarici kecidlerZupko Jack John Buridan Stanford Encyclopedia of Philosophy Bibliography by Fabienne Pironet up to 2001 Buridan s Logic and Metaphysics an annotated bibliography Buridan s Logical Works I An Overview of the Summulae de dialectica Buridan s Logical Works II The Treatise on Consequences and other writings a summary of the other logical writings Buridan Editions Translations and Studies on the Manuscript Tradition Complete bibliography of the logical and metaphysical works