Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Vilyam Okkam və ya Uilyam Okkam (ən tezi 1287 və ən geci 1288 – 9 aprel 1349, Münxen, Bavariya hersoqluğu[d]) — məntiq alimi, filosof və ilahiyyatçı.
| Vilyam Okkam | |
|---|---|
| ing. William of Ockham | |
 | |
| Doğum adı | Guilelmus Occhamus William of Ockham |
| Doğum tarixi | ən tezi 1287 və ən geci 1288 |
| Vəfat tarixi | 9 aprel 1349 |
| Vəfat yeri |
|
| Elm sahələri | epistemologiya, metafizika, teologiya |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Tanınmış yetirmələri | Jan Buridan |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Vilyam Okkam 1285-ci ildə (AD) Londonun cənubundakı Surreydə (İngiltərə) Okkam kəndində anadan olmuşdur. O, çox güman ki, Skotun rəqsinin tələbəsi idi. Okkam bir müddət Parisdə dərs deyirdi və kilsə ilə hökumət arasında davam edən mübarizədə millətçiliyin tərəfdarı oldu və nəticədə kilsə ondan narazı qaldı və Bavariya hökmdarına sığınmağa məcbur oldu.
Fəlsəfi görüşləri
Uilyam Okkam XIV əsrin ən məşhur filosof idi, əslində sxolastik fəlsəfə dövrü Okkamla bitir. O İngiltərədə doğulub, Oksford universitetində oxuyub və dərs demişdir, fransiskanlar ordeninə daxil olub, papalığa qarşı mübarizədə fəal iştirak etmişdir. 1324-cü ildə bidətçilikdə ittiham edilir və Avinyonda həbsə alınır, sonradan Münhenə qaçmış, orada 1349-cu ildə vəbadan ölmüşdür. O dövləti papanın nüfuzundan müdafiə etmişdir. Filosof olaraq o, belə hesab edirdi ki, teologiya (ilahiyyat) elm deyil, fəlsəfə və həqiqi elmlər dinin təsirindən azad olmalıdır. Bilik inamdan ayrılmalıdır. İnsan biliyinin əsasında konkret təcrübə dayanır. Dünyanın əsasında qüdrətli və müəyyən edilə bilməyən ilahi iradə dayanır. Gerçək təkcə şeylər mövcuddur, ümumi anlayışlar (universallar) isə yalnız ağılda mövcuddur. U. Okkama görə zərurət olmadan mahiyyət artırmaq lazım deyil. İnsan ətraf dünyanı dərk edə bilərmi? Okkam cavab verir: yox. İnsana iki gerçəklik verilib: vəhy vasitəsilə əta edilmiş ilahi gerçəklik və bilavasitə təcrübə vasitəsilə dərk olunan empirik dünya gerçəkliyi. İnsan Allahı empirik (eksperiment yolu ilə) dərk edə bilməz.
Okkamın fikrincə həqiqət ikilidir: bir həqiqət xristian Vəhyində verilir, o nə şübhəyə, nə də rasional dərkə açıq deyil, ikinciyə isə empirik elm və rasional fəlsəfə vasitəsilə təsvir edilən xüsusi faktlar aiddir. Onların bir-birinin ardı kimi çıxış etməsi vacib deyil. Okkamın təlimi Qərbi Avropa fəlsəfəsinin inkişaf yolunu müəyyənləşdirmişdir. Okkam hesab edirdi ki, kilsə siyasi planda dövlətdən ayrılmalıdır. Allahın gerçəkliyi teoloji planda empirik gerçəklikdən fərqlənməlidir. Bu anlayışlar Reformasiya dövründə fundamental anlayışlar olmuşdur.
Allah heç nəyə borclu ola bilməz və odur ki, Allah nə istəyirsə, ədalətlidir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118633015 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Şükürov, Ağayar; Şükürov, Məsud. (2010). Hamı üçün fəlsəfə. Bakı. Mütərcim nəşriyyatı, səh. 41–42
- "Interesting Informations". 2023-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-24.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vilyam Okkam ve ya Uilyam Okkam en tezi 1287 ve en geci 1288 9 aprel 1349 Munxen Bavariya hersoqlugu d mentiq alimi filosof ve ilahiyyatci Vilyam Okkaming William of OckhamDogum adi Guilelmus Occhamus William of OckhamDogum tarixi en tezi 1287 ve en geci 1288Vefat tarixi 9 aprel 1349Vefat yeri Munxen Bavariya hersoqlugu d Elm saheleri epistemologiya metafizika teologiyaIs yeri Oksford UniversitetiTehsili Oksford UniversitetiTaninmis yetirmeleri Jan Buridan Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiVilyam Okkam 1285 ci ilde AD Londonun cenubundaki Surreyde Ingiltere Okkam kendinde anadan olmusdur O cox guman ki Skotun reqsinin telebesi idi Okkam bir muddet Parisde ders deyirdi ve kilse ile hokumet arasinda davam eden mubarizede milletciliyin terefdari oldu ve neticede kilse ondan narazi qaldi ve Bavariya hokmdarina siginmaga mecbur oldu Felsefi gorusleriUilyam Okkam XIV esrin en meshur filosof idi eslinde sxolastik felsefe dovru Okkamla bitir O Ingilterede dogulub Oksford universitetinde oxuyub ve ders demisdir fransiskanlar ordenine daxil olub papaliga qarsi mubarizede feal istirak etmisdir 1324 cu ilde bidetcilikde ittiham edilir ve Avinyonda hebse alinir sonradan Munhene qacmis orada 1349 cu ilde vebadan olmusdur O dovleti papanin nufuzundan mudafie etmisdir Filosof olaraq o bele hesab edirdi ki teologiya ilahiyyat elm deyil felsefe ve heqiqi elmler dinin tesirinden azad olmalidir Bilik inamdan ayrilmalidir Insan biliyinin esasinda konkret tecrube dayanir Dunyanin esasinda qudretli ve mueyyen edile bilmeyen ilahi irade dayanir Gercek tekce seyler movcuddur umumi anlayislar universallar ise yalniz agilda movcuddur U Okkama gore zeruret olmadan mahiyyet artirmaq lazim deyil Insan etraf dunyani derk ede bilermi Okkam cavab verir yox Insana iki gerceklik verilib vehy vasitesile eta edilmis ilahi gerceklik ve bilavasite tecrube vasitesile derk olunan empirik dunya gercekliyi Insan Allahi empirik eksperiment yolu ile derk ede bilmez Okkamin fikrince heqiqet ikilidir bir heqiqet xristian Vehyinde verilir o ne subheye ne de rasional derke aciq deyil ikinciye ise empirik elm ve rasional felsefe vasitesile tesvir edilen xususi faktlar aiddir Onlarin bir birinin ardi kimi cixis etmesi vacib deyil Okkamin telimi Qerbi Avropa felsefesinin inkisaf yolunu mueyyenlesdirmisdir Okkam hesab edirdi ki kilse siyasi planda dovletden ayrilmalidir Allahin gercekliyi teoloji planda empirik gerceklikden ferqlenmelidir Bu anlayislar Reformasiya dovrunde fundamental anlayislar olmusdur Allah hec neye borclu ola bilmez ve odur ki Allah ne isteyirse edaletlidir Hemcinin baxOkkam ulgucu NominalizmIstinadlarDeutsche Nationalbibliothek Record 118633015 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Sukurov Agayar Sukurov Mesud 2010 Hami ucun felsefe Baki Mutercim nesriyyati seh 41 42 Interesting Informations 2023 03 24 tarixinde Istifade tarixi 2023 03 24