Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Harri S. Trumen (ing. Harry S. Truman; 8 may 1884, Lamar, Missuri, ABŞ — 26 dekabr 1972, Kanzas-Siti, Missuri, ABŞ) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının 33-cü prezidenti (1945–1953) və 34-cü vitse-prezidenti (20 yanvar-12 aprel 1945).
| Harri S. Trumen | |
|---|---|
| Harry S. Truman | |
 | |
| 12 aprel 1945 – 20 yanvar 1953 | |
| Vitse-prezident | olmayıb (1945-1949) Olben Barkli (1949-1953) |
| Əvvəlki | Franklin Delano Ruzvelt |
| Sonrakı | Duayt Eyzenhauer |
| 20 yanvar 1945 – 12 aprel 1945 | |
| Prezident | Franklin Delano Ruzvelt |
| Əvvəlki | Henri Uolles |
| Sonrakı | Olben Barkli (1949-dan) |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Lamar, , ABŞ |
| Vəfat tarixi | (88 yaşında) |
| Vəfat yeri | Kanzas-Siti, , ABŞ |
| Vəfat səbəbi | bir neçə orqan çatışmazlığı sindromu, ağciyər iltihabı |
| Partiya | Demokrat partiyası |
| İxtisası | Hüquqşünas |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, hakim, iş adamı, zabit, gündəlik yazıçısı[d] |
| Atası | Con Anderson Trumen |
| Anası | Marta Ellen Trumen |
| Həyat yoldaşı | Bess Trumen (1882-1985) |
| Uşağı | Meri Marqaret Trumen |
| Dini | Baptist |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | Amerika Birləşmiş Ştatları |
| Qoşun növü | Missuri Milli Qvardiyası ABŞ ordusu |
| Rəhbərlik edib | D batareyası, 129-cu səhra artilleriya alayı, 60-cı briqada, 35-ci piyada diviziyası |
| Döyüşlər | Birinci dünya müharibəsi *Qərb cəbhəsi |
| Rütbəsi | Kapitan |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İkinci adındakı "S" hərfi yalnız inisialdan ibarətdir və babaları — atasının atası Anderson Şip (Shipp) Trumen və anasının atası Solomon Yanqın adına hörmət əlaməti olaraq valideynləri tərəfindən verilmişdir.
Birinci dünya müharibəsi dövründə artilleriya batareyasına rəhbərlik etmişdir. Həmin müharibədə döyüşlərdə iştirak etmiş yeganə ABŞ prezidentidir (Prezident Duayt Eyzenhauer isə həmin müharibədə yalnız təlimlərə qatılmışdır).
Siyasi həyatı və prezidentliyi
1934-cü ildə ştatından ABŞ Konqresinə senator seçilmişdir. 1944-cü il seçkilərində Franklin Ruzvelt özünün dördüncü prezidentlik müddətinə onu vitse-prezidentliyə namizəd kimi irəli sürmüşdür. Seçkilərdə qələbə qazanan cütlük 1945-ci il yanvarın 20-də səlahiyyətlərinin icrasına başlamışdır. 12 aprel 1945-ci ildə Franklin Ruzveltin vəfat etməsindən sonra Harri Trumen prezident vəzifəsini tutmuşdur.
Trumenin hakimiyyət dövrü qlobal əhəmiyyətə malik çoxsaylı hadisələrlə zəngin olmuşdur. Bunların arasında İkinci dünya müharibəsinin sona çatması, məhz onun əmri ilə Yaponiyanın Hirosima və Naqasaki şəhərlərinə atom bombasının atılması, BMT-nin təsis olunması, "Soyuq müharibə"nin başlaması, Marşal planı, Avropanın müharibədən sonra yenidən qurulması, kommunizmin əleyhinə yönəlmiş Trumen doktrinası, NATO-nun yaradılması və Koreya müharibəsi xüsusi yer tutur.
Koreya müharibəsindəki uğursuzluqlar 1952-ci il seçkilərində Respublikaçılar partiyasının namizədi general Duayt Eyzenhauerin qələbəsi ilə nəticələndi. Trumen seçkilərdə öz namizədliyini irəli sürməmişdi.
Sui-qəsd
1950-ci il noyabrın 1-də Puerto-Riko əsilli Qriselio Torresola və Oskar Kolatso Harri Trumenin evinə soxularaq onu öldürməyə cəhd etsələr də, evə daxil ola bilməmiş və silahlı atışmada Qriselio Torresola öldürülmüşdü. Oskar Kolatso məhkəmənin qərarı ilə elektrik stulunda edam cəzasına məhkum olunmuş, lakin Harri Trumen öz qərarı ilə bu cəzanı ömürlük həbs cəzası ilə əvəz etmişdir.
Vəfatı
Harri Trumen 1972-ci il 26 dekabrda səhər saat 7:50-də Kanzas-Sitidə pnevmoniyadan vəfat etmişdir.
Xarici keçidlər
 | Şəxs və ya bioqrafiya haqqında olan bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
- SNAC (ing.). 2010.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Harri S Trumen ing Harry S Truman 8 may 1884 Lamar Missuri ABS 26 dekabr 1972 Kanzas Siti Missuri ABS Amerika Birlesmis Statlarinin 33 cu prezidenti 1945 1953 ve 34 cu vitse prezidenti 20 yanvar 12 aprel 1945 Harri S TrumenHarry S TrumanAmerika Birlesmis Statlarinin 33 cu prezidenti12 aprel 1945 20 yanvar 1953Vitse prezidentolmayib 1945 1949 Olben Barkli 1949 1953 EvvelkiFranklin Delano RuzveltSonrakiDuayt EyzenhauerAmerika Birlesmis Statlarinin 34 cu vitse prezidenti20 yanvar 1945 12 aprel 1945PrezidentFranklin Delano RuzveltEvvelkiHenri UollesSonrakiOlben Barkli 1949 dan Sexsi melumatlarDogum tarixi 8 may 1884Dogum yeri Lamar ABSVefat tarixi 26 dekabr 1972 88 yasinda Vefat yeri Kanzas Siti ABSVefat sebebi bir nece orqan catismazligi sindromu agciyer iltihabiPartiya Demokrat partiyasiIxtisasi HuquqsunasFealiyyeti siyasetci hakim is adami zabit gundelik yazicisi d Atasi Con Anderson TrumenAnasi Marta Ellen TrumenHeyat yoldasi Bess Trumen 1882 1985 Usagi Meri Marqaret TrumenDini BaptistHerbi xidmetMensubiyyeti Amerika Birlesmis StatlariQosun novu Missuri Milli Qvardiyasi ABS ordusuRehberlik edib D batareyasi 129 cu sehra artilleriya alayi 60 ci briqada 35 ci piyada diviziyasiDoyusler Birinci dunya muharibesi Qerb cebhesiRutbesi Kapitan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ikinci adindaki S herfi yalniz inisialdan ibaretdir ve babalari atasinin atasi Anderson Sip Shipp Trumen ve anasinin atasi Solomon Yanqin adina hormet elameti olaraq valideynleri terefinden verilmisdir Birinci dunya muharibesi dovrunde artilleriya batareyasina rehberlik etmisdir Hemin muharibede doyuslerde istirak etmis yegane ABS prezidentidir Prezident Duayt Eyzenhauer ise hemin muharibede yalniz telimlere qatilmisdir Siyasi heyati ve prezidentliyiKlement Ettli Trumen ve Iosif Stalin Potsdam konfransinda 1934 cu ilde statindan ABS Konqresine senator secilmisdir 1944 cu il seckilerinde Franklin Ruzvelt ozunun dorduncu prezidentlik muddetine onu vitse prezidentliye namized kimi ireli surmusdur Seckilerde qelebe qazanan cutluk 1945 ci il yanvarin 20 de selahiyyetlerinin icrasina baslamisdir 12 aprel 1945 ci ilde Franklin Ruzveltin vefat etmesinden sonra Harri Trumen prezident vezifesini tutmusdur Trumenin hakimiyyet dovru qlobal ehemiyyete malik coxsayli hadiselerle zengin olmusdur Bunlarin arasinda Ikinci dunya muharibesinin sona catmasi mehz onun emri ile Yaponiyanin Hirosima ve Naqasaki seherlerine atom bombasinin atilmasi BMT nin tesis olunmasi Soyuq muharibe nin baslamasi Marsal plani Avropanin muharibeden sonra yeniden qurulmasi kommunizmin eleyhine yonelmis Trumen doktrinasi NATO nun yaradilmasi ve Koreya muharibesi xususi yer tutur Koreya muharibesindeki ugursuzluqlar 1952 ci il seckilerinde Respublikacilar partiyasinin namizedi general Duayt Eyzenhauerin qelebesi ile neticelendi Trumen seckilerde oz namizedliyini ireli surmemisdi Sui qesd1950 ci il noyabrin 1 de Puerto Riko esilli Qriselio Torresola ve Oskar Kolatso Harri Trumenin evine soxularaq onu oldurmeye cehd etseler de eve daxil ola bilmemis ve silahli atismada Qriselio Torresola oldurulmusdu Oskar Kolatso mehkemenin qerari ile elektrik stulunda edam cezasina mehkum olunmus lakin Harri Trumen oz qerari ile bu cezani omurluk hebs cezasi ile evez etmisdir VefatiHarri Trumen 1972 ci il 26 dekabrda seher saat 7 50 de Kanzas Sitide pnevmoniyadan vefat etmisdir Xarici kecidler Sexs ve ya bioqrafiya haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin SNAC ing 2010