| Ziyilli qoz gənəsi | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin | ||||
| ||||
Ziyilli qoz gənəsi (lat. Aceria tristriata (Nalepa, 1889)) — yetkin fərdləri mikroskopik canlılar olan gənə növü.
Ayaqları 2 cütdür. Bu əlamətinə görə tor gənəsindən asanlıqla fərqlənir. Bu növün deytogen, yəni qış dişilərinin təsvirini ilk dəfə A.Nalepa vermişdir. Daha sonra bu təsvirə H.Farkaş (Farkas, 1960) əlavələr etmişdir. Növün morfologiyası haqqında daha dolğun və ətraflı məlumatlara A.S.Hassanın (Hassan, 1928) işlərində rast gəlinir.
Ziyilli qoz gənəsi yarpaqların üst səthində düzgün olmayan konusvari, kobud ziyilli fırlar əmələ gətirir və gənələr də həmin fırların içərisində qışlayırlar. Bu fırların diametri 1,0-1,5, hərdən də 2,0 mm olur. Rəngləri yaşlarından və işıqlanma dərəcəsindən asılı olaraq dəyişilir. Yazda işıq düşən yarpaqların üzərindəki fırların rəngi çəhrayı və ya sarımtıl, yayın ortalarında qırmızı, payızda — vegetasiyanın sonunda isə tünd albalı rəngində olur. Kölgə düşən yarpaqlarda olan fırların rəngi sarı qalır və yarpaq damarlarının yanında yerləşir. Payızda isə tumurcuqlarda paslı ərp tipində görsənir
Qoz meyvəsinin əmələ gəlməsinə yaxın görünməyə başlayan bu gənələr, həm də qozun mətli hissəsində məskən salır. Orada yarpaqlarda əmələ gələn fırlara nisbətən iri, açıq yaşıl rəngli (qozaların rəngində) fırlar əmələ gətirirlər. Ziyilli qoz gənəsinin inkişaf mərhələsi belədir: yumurta – nimfa I – nimfa II – yetkin fərd. Dişilər cavan zoğlarda tumurcuqların əsasında, catlarda və digər bu kimi yerlərdə qışlayır. Yaz miqrasiyası aprel ayından başlayır və tumurcuqların açılması dövrünə təsadüf edir. Tam formalaşmış fırlar may ayının ortalarında əmələ gəlir. Elə bu zaman da dişilər kürəyə bənzər formada yumurtalar qoymağa başlayır. Birinci generasiya iyunun axırında başa çatır və şəraitdən asılı olaraq 3-5 nəslə başlanğıc verir. Birinci nəslin inkişafı təxminən bir ay çəkir. Gənələrin sayının artması iyun ayından başlayır və iyul ayının ikinci yarısında maksimuma çatır. Bir fırda ən azı 50-ə qədər fərd olur. Bu vaxtdan payız miqrasiyası başlayır. Bu gənə növünün yayda qoz yarpağı üzərində yaratdığı yeni fırlar həmin yarpağı möhkəm deformasiya etməklə, bütöv yarpaqların inkişafını ləngidir.
Ən çox rütubətli yerlərdə bitən cavan ağacları yoluxdurub, onların uc yarpaqlarını zədələyən, Aralıq dənizi – Orta Asiya növü olan gənədir.
Azərbaycanda rast gəlinməsi
| ]Azərbaycanda ilk dəfə S.H.Xəlilova (1957, 1965) tərəfindən (Qəbələ, Oğuz, Şamaxı, Quba, Qusar, Xaçmaz, Dəvəçi, İmişli rayonlarında) öyrənilmişdir. Qazax rayonunun Xılxına kəndində də rast gəlinmişdir.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Ziyilli qoz genesiElmi tesnifatXETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adiXETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinVikianbarda sekil axtarisi Ziyilli qoz genesi lat Aceria tristriata Nalepa 1889 yetkin ferdleri mikroskopik canlilar olan gene novu Ayaqlari 2 cutdur Bu elametine gore tor genesinden asanliqla ferqlenir Bu novun deytogen yeni qis disilerinin tesvirini ilk defe A Nalepa vermisdir Daha sonra bu tesvire H Farkas Farkas 1960 elaveler etmisdir Novun morfologiyasi haqqinda daha dolgun ve etrafli melumatlara A S Hassanin Hassan 1928 islerinde rast gelinir Ziyilli qoz genesi yarpaqlarin ust sethinde duzgun olmayan konusvari kobud ziyilli firlar emele getirir ve geneler de hemin firlarin icerisinde qislayirlar Bu firlarin diametri 1 0 1 5 herden de 2 0 mm olur Rengleri yaslarindan ve isiqlanma derecesinden asili olaraq deyisilir Yazda isiq dusen yarpaqlarin uzerindeki firlarin rengi cehrayi ve ya sarimtil yayin ortalarinda qirmizi payizda vegetasiyanin sonunda ise tund albali renginde olur Kolge dusen yarpaqlarda olan firlarin rengi sari qalir ve yarpaq damarlarinin yaninda yerlesir Payizda ise tumurcuqlarda pasli erp tipinde gorsenir Qoz meyvesinin emele gelmesine yaxin gorunmeye baslayan bu geneler hem de qozun metli hissesinde mesken salir Orada yarpaqlarda emele gelen firlara nisbeten iri aciq yasil rengli qozalarin renginde firlar emele getirirler Ziyilli qoz genesinin inkisaf merhelesi beledir yumurta nimfa I nimfa II yetkin ferd Disiler cavan zoglarda tumurcuqlarin esasinda catlarda ve diger bu kimi yerlerde qislayir Yaz miqrasiyasi aprel ayindan baslayir ve tumurcuqlarin acilmasi dovrune tesaduf edir Tam formalasmis firlar may ayinin ortalarinda emele gelir Ele bu zaman da disiler kureye benzer formada yumurtalar qoymaga baslayir Birinci generasiya iyunun axirinda basa catir ve seraitden asili olaraq 3 5 nesle baslangic verir Birinci neslin inkisafi texminen bir ay cekir Genelerin sayinin artmasi iyun ayindan baslayir ve iyul ayinin ikinci yarisinda maksimuma catir Bir firda en azi 50 e qeder ferd olur Bu vaxtdan payiz miqrasiyasi baslayir Bu gene novunun yayda qoz yarpagi uzerinde yaratdigi yeni firlar hemin yarpagi mohkem deformasiya etmekle butov yarpaqlarin inkisafini lengidir En cox rutubetli yerlerde biten cavan agaclari yoluxdurub onlarin uc yarpaqlarini zedeleyen Araliq denizi Orta Asiya novu olan genedir Azerbaycanda rast gelinmesi span Azerbaycanda ilk defe S H Xelilova 1957 1965 terefinden Qebele Oguz Samaxi Quba Qusar Xacmaz Deveci Imisli rayonlarinda oyrenilmisdir Qazax rayonunun Xilxina kendinde de rast gelinmisdir Kateqoriya GenelerGizli kateqoriyalar Vikipediya Taksosablonsuz biologiya meqaleleriVikipediya Sekilleri olmayan meqaleler tip gosterilmeyib Vikipediya Sekli olmayan orqanizmler haqqinda meqalelerVikinovlere istinadi olmayan meqalelerUTMX siz biologiya meqaleleriMBMM siz biologiya meqaleleriEOL suz biologiya meqaleleriTaksonun latinca adindan istiqametlendirme olmayan biologiya meqaleleriTakson sablonu istifade olunan meqaleler
