Trumen doktrinası (ing.Truman Doctrine) — ABŞ PrezidentiHarri Trumen tərəfindən İkinci Dünya Müharibəsindən sonra irəli sürülmüş xarici siyasət proqramı. İlk dəfə 12 mart1947-ci ildə bəyan edilib. Əsas mahiyyəti Sovet İttifaqının dünya üzrə ifəallığının dayandırılmasıdır. Doktrina dünyanın siyasi-iqtisadi birliyinin təmin edilməsi vəzifəsini qarşıya qoyur.ABŞ prezidenti Trumenin müşayiəti ilə Çerçil 1946-cl il martın 5-də Fulton şəhərində Vestminster kollecində nitq söylədi. O, dünya dövlətlərini yeni dünya müharibəsi təhlükəsi gözlədiyini və bu təhlükənin əsas səbəbkarının SSRİ olduğunu bəyan etdi. Çerçil SSRİ-yə qarşı ən qəddar siyasətin yeridilməsinə çağırdı, SSRİ-yə qarşı böyük dövlətlərindən ibarət ittifaqın yaradılmasını təklif etdi.
Çerçilin Fultondakı nitqinin nəticələri dərin idi. 1946-cı ilin ikinci yarısından ingilis-amerikan danışıqları başladı. Bu danışıqlar, əsasən, Yunanıstan və Türkiyənin taleyi məsələlərinin müzakirəsinə yönəldi. Trumen 1946-cı il martın 12-də Yunanıstan və Türkiyəyə yardım edilməsi müraciəti ilə çıxış etdi. Trumenin müraciətində Yunanıstan və Türkiyə kommunist təhlükəsi altında olan dövlətlər hesab edildi. Bunu aradan qaldırmaq üçün 400 mln. dollar həcmində amerikan yardımı ayrıldı. Bu vəsait Yunanıstan və Türkiyənin ABŞ-ın müttəfiqinə çevrilməsi məqsədini güdürdü.
Konqres prezidentin təklifini qəbul etdi. Türkiyə və Yunanıstana ABŞ-ın hərbi ehtiyatlarından göndərildi. SSRİ-nin Türkiyəyə böhtanlar atması və ərazi iddiaları irəli sürməsi Türkiyəni ABŞ-la daha da yaxınlaşdırdı. Amerikan hərbçiləri Yunanıstan və Türkiyədə hərbi bazalar yaratdı. Bu bazalar Yaxın və Orta Şərqdə kommunist təhlükəsinin yayılmasının qarşısını alaraq bu regiondakı dövlətlərin təhlükəsizliyini qorudu. Trumen doktrinası Qafqaza qədərki ərazini də əhatə edirdi. Bu doktrina regionda ABŞ maraqlarını qorudu.
Trumen doktrinası diplomatiya və beynəlxalq münasibətlər tarixində yeni mərhələnin başlanğıcını qoydu. Bu mərhələ tezliklə - “soyuq müharibə” adlandırıldı..
İstinadlar
«В 1950-х годах госсекретарь США Джон Фостер Даллес объявил, что нейтралитет безнравственен и непозволителен. Правительствам предстояло выбрать: либо встать на сторону свободного мира (конечно же, под руководством Соединенных Штатов), либо присоединиться к коммунистам» (профессор Бостонского университета Эндрю Басевич (Andrew Bacevich)) [1].
«Когда же «холодная война» разгорелась всерьез, госсекретарь США Джон Фостер Даллес начал предъявлять руководству молодых государств, освободившихся от колониального ига, ультиматумы по принципу «кто не с нами, тот против нас». Томас Манн тогда записал в своем дневнике: «Даллес колесит по свету, вербуя сторонников в поддержку безответственной американской политики». Однако, отказавшись пожать руку Чжоу Эньлаю и назвав «аморальной» политику неприсоединения, за которую выступал Джавахарлал Неру, Даллес лишь настраивал против США лидеров стран Азии и Африки» (Панкадж Мишра (Pankaj Mishra), "The Guardian", 04.03.2010) [2].
PRESIDENT HARRY S. TRUMAN'S ADDRESS BEFORE A JOINT SESSION OF CONGRESS, MARCH 12, 1947. dekabr 4, 2004, at the Wayback Machine(ing.)
Trumenin ABŞ Konqresinin 12 mart 1947-ci il tarixində çıxışı
Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
Avqust 05, 2021
trumen, doktrinası, truman, doctrine, abş, prezidenti, harri, trumen, tərəfindən, ikinci, dünya, müharibəsindən, sonra, irəli, sürülmüş, xarici, siyasət, proqramı, dəfə, mart, 1947, ildə, bəyan, edilib, əsas, mahiyyəti, sovet, ittifaqının, dünya, üzrə, ifəallı. Trumen doktrinasi ing Truman Doctrine ABS Prezidenti Harri Trumen terefinden Ikinci Dunya Muharibesinden sonra ireli surulmus xarici siyaset proqrami Ilk defe 12 mart 1947 ci ilde beyan edilib Esas mahiyyeti Sovet Ittifaqinin dunya uzre ifealliginin dayandirilmasidir Doktrina dunyanin siyasi iqtisadi birliyinin temin edilmesi vezifesini qarsiya qoyur ABS prezidenti Trumenin musayieti ile Cercil 1946 cl il martin 5 de Fulton seherinde Vestminster kollecinde nitq soyledi O dunya dovletlerini yeni dunya muharibesi tehlukesi gozlediyini ve bu tehlukenin esas sebebkarinin SSRI oldugunu beyan etdi Cercil SSRI ye qarsi en qeddar siyasetin yeridilmesine cagirdi SSRI ye qarsi boyuk dovletlerinden ibaret ittifaqin yaradilmasini teklif etdi Cercilin Fultondaki nitqinin neticeleri derin idi 1946 ci ilin ikinci yarisindan ingilis amerikan danisiqlari basladi Bu danisiqlar esasen Yunanistan ve Turkiyenin taleyi meselelerinin muzakiresine yoneldi Trumen 1946 ci il martin 12 de Yunanistan ve Turkiyeye yardim edilmesi muracieti ile cixis etdi Trumenin muracietinde Yunanistan ve Turkiye kommunist tehlukesi altinda olan dovletler hesab edildi Bunu aradan qaldirmaq ucun 400 mln dollar hecminde amerikan yardimi ayrildi Bu vesait Yunanistan ve Turkiyenin ABS in muttefiqine cevrilmesi meqsedini gudurdu Konqres prezidentin teklifini qebul etdi Turkiye ve Yunanistana ABS in herbi ehtiyatlarindan gonderildi SSRI nin Turkiyeye bohtanlar atmasi ve erazi iddialari ireli surmesi Turkiyeni ABS la daha da yaxinlasdirdi Amerikan herbcileri Yunanistan ve Turkiyede herbi bazalar yaratdi Bu bazalar Yaxin ve Orta Serqde kommunist tehlukesinin yayilmasinin qarsisini alaraq bu regiondaki dovletlerin tehlukesizliyini qorudu Trumen doktrinasi Qafqaza qederki erazini de ehate edirdi Bu doktrina regionda ABS maraqlarini qorudu Trumen doktrinasi diplomatiya ve beynelxalq munasibetler tarixinde yeni merhelenin baslangicini qoydu Bu merhele tezlikle soyuq muharibe adlandirildi 1 2 Istinadlar Redakte V 1950 h godah gossekretar SShA Dzhon Foster Dalles obyavil chto nejtralitet beznravstvenen i nepozvolitelen Pravitelstvam predstoyalo vybrat libo vstat na storonu svobodnogo mira konechno zhe pod rukovodstvom Soedinennyh Shtatov libo prisoedinitsya k kommunistam professor Bostonskogo universiteta Endryu Basevich Andrew Bacevich 1 Kogda zhe holodnaya vojna razgorelas vserez gossekretar SShA Dzhon Foster Dalles nachal predyavlyat rukovodstvu molodyh gosudarstv osvobodivshihsya ot kolonialnogo iga ultimatumy po principu kto ne s nami tot protiv nas Tomas Mann togda zapisal v svoem dnevnike Dalles kolesit po svetu verbuya storonnikov v podderzhku bezotvetstvennoj amerikanskoj politiki Odnako otkazavshis pozhat ruku Chzhou Enlayu i nazvav amoralnoj politiku neprisoedineniya za kotoruyu vystupal Dzhavaharlal Neru Dalles lish nastraival protiv SShA liderov stran Azii i Afriki Pankadzh Mishra Pankaj Mishra The Guardian 04 03 2010 2 Menbe RedakteDoktrina Trumena 3 4 Arxivlesdirilib 2007 12 19 at the Wayback Machine 5 PRESIDENT HARRY S TRUMAN S ADDRESS BEFORE A JOINT SESSION OF CONGRESS MARCH 12 1947 Arxivlesdirilib dekabr 4 2004 at the Wayback Machine ing Trumenin ABS Konqresinin 12 mart 1947 ci il tarixinde cixisi Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Trumen doktrinasi amp oldid 5801943, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
