Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Haniş adaları (ərəb. جزر هانيش) — Qırmızı dəniz suları ilə əhatələnən arxipelaq. Adalar qrupuna daxil olan adaların böyük hissəsi Yəmənə məxsusdur. Ancaq hazırda Yəmənə məxsus olan adalara 1998—1999 illərə qədər Eritreya iddia edirdi.
| Haniş arxipelaqı | |
|---|---|
| ərəb. جزر هانيش | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Hündür nöqtəsi | 78 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| Akvatoriya | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Arxipelaq üç böyük və çoxlu sayda kiçik adalardan ibarətdir. Ən böyük adası Zukardır. Arxipelaqın şimalında yerləşir. Sahəsi 120 km² yaxındır. İkinci böyük adası (Great Ḩanīsh) adası arxipelaqın cənubunda yerləşir və sahəsi 116 km² təşkil edir. Bu iki ada arasında (Little Ḩanīsh) və bir necə kiçik adalar qərarlaşır.
Tarixi
Osmanlı imperiyası dönəmində adalara iddia edilirdi. Ancaq Türkiyə Cumhuriyyəti qurulduqdan sonra iddiadan imtina edilmişdir. Bu zaman türklər adanı tək etmişdirlər. O andan edibarən isə adalar 1941-ci ilə qədər İtaliyanın nəzarətində qalır. Ərazi həmin zaman İtaliya Eriteriyasının ərazisi sayılırdı. 1941-ci ildə Böyük Britaniya Eriteriyanı ələ keçirməklə adalara sahib olur.
1970-ci illərə qədər adalara Efiopiya və Yəmən iddia edirdi. Beləki, o zamanlar Eriteriya hələ Efiopiyanın ərazisini təşkil etmişdir. Efiopiyanın adalara iddiası onunla bağlı idiki adalarda xüsusi ilə Zakur adasında Eriteriyanın müstəqilliyinə can atan bir qrup mövcud olmuşdur. Onlar hər an Efiopiya qüvvələrinə gözlənilməz zərbə vura bilərdilər.
1993-cü ildə Eriteriya müstəqilliyini əldə etmişdir. 1995-ci ildə Eriteriya adaları qaytarmağa cəhd göstərmişdir. Bu hadisə səbəb olur. Beynəlxalq məhkəməyə çıxarılan məsələyə Abdul-Kərim Aleryani (Dr. Abdul-Karim Aleryani) baxır. 9 oktyabr 1998-ci ildə verilən qərarla ən iri adalarda Yəmənin tam hüquqlu ərazisi elan edilir. Eriteriya isə cənub-qərbdə yerləşın nisbətən kiçik adalara yiyələnir.
9 dekabr 2015-ci ildə Səudiyyə koalisiyasına daxil olan qüvvələr böyük strateji əhəmiyyət daşıyan Böyük Haşım adasını (Əl-Haşim-əl-Kabir) ələ keçirirlər. Onların məqsədi Husilərin (şiə) və Yəmənin keçmiş prezidenti Əli Əbdüll Salehin tərəfdarlarını məhv etmək olur. Ada Yəmənin Hodeyda vilayətinə yaxın sahildən bir qədər aralıda yerləşir. Bu arxipelaqs daxil olan ikinci ən böyük ada olduğundan böyük əhəmiyyət daşıyır. Bununla belə arxipelaqa daxil olan ən böyük ada Zukar bu gündə Husilərin nəzarətindədir. Bu ada ilə digər adalar arasında məsafə elə də böyük deyildir. Bu bölgədə döyüşlər hələdə davam etməkdədir. Gözlənilməz hücum Ədən istiqamətindən həyata keçirilmişdir. Üsləlik Perim adası yaxınlığından gəmilər, sənadan isə hərbi hava qüvvələri bunu dəstəkləmişdir. Bu hadisədən öncə Səudiyyə koalisiyasına daxil ordu Babül-Məndəb boğazını və Afrika qitəsinə daxil olan Sokorta adasını ələ keçirmişdir
İstinadlar
- Killion, Tom. Historical Dictionary of Eritrea. The Scarecrow Press. 1998. .
- . 2006-07-17. 2005-07-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-13.
- . Asiya Biznrd Kolsantinq. 2015-12-10. 2015-12-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-13.
- "СМИ: арабская коалиция установила контроль над островом в Красном море". РИАНОВОСТИ. 2015-12-10. 2015-12-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-13.
Mənbə
- Юрченко В. П. О ситуации в районе Красного моря (rus.)
- Газета «Коммерсантъ»: Острова раздора (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hanis adalari ereb جزر هانيش Qirmizi deniz sulari ile ehatelenen arxipelaq Adalar qrupuna daxil olan adalarin boyuk hissesi Yemene mexsusdur Ancaq hazirda Yemene mexsus olan adalara 1998 1999 illere qeder Eritreya iddia edirdi Hanis arxipelaqiereb جزر هانيش Umumi melumatlarHundur noqtesi 78 mYerlesmesi13 45 00 sm e 42 45 00 s u Olkeler Yemen EritreyaAkvatoriya Qirmizi denizHanis arxipelaqi Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiArxipelaq uc boyuk ve coxlu sayda kicik adalardan ibaretdir En boyuk adasi Zukardir Arxipelaqin simalinda yerlesir Sahesi 120 km yaxindir Ikinci boyuk adasi Great Ḩanish adasi arxipelaqin cenubunda yerlesir ve sahesi 116 km teskil edir Bu iki ada arasinda Little Ḩanish ve bir nece kicik adalar qerarlasir TarixiOsmanli imperiyasi doneminde adalara iddia edilirdi Ancaq Turkiye Cumhuriyyeti qurulduqdan sonra iddiadan imtina edilmisdir Bu zaman turkler adani tek etmisdirler O andan edibaren ise adalar 1941 ci ile qeder Italiyanin nezaretinde qalir Erazi hemin zaman Italiya Eriteriyasinin erazisi sayilirdi 1941 ci ilde Boyuk Britaniya Eriteriyani ele kecirmekle adalara sahib olur 1970 ci illere qeder adalara Efiopiya ve Yemen iddia edirdi Beleki o zamanlar Eriteriya hele Efiopiyanin erazisini teskil etmisdir Efiopiyanin adalara iddiasi onunla bagli idiki adalarda xususi ile Zakur adasinda Eriteriyanin musteqilliyine can atan bir qrup movcud olmusdur Onlar her an Efiopiya quvvelerine gozlenilmez zerbe vura bilerdiler 1993 cu ilde Eriteriya musteqilliyini elde etmisdir 1995 ci ilde Eriteriya adalari qaytarmaga cehd gostermisdir Bu hadise sebeb olur Beynelxalq mehkemeye cixarilan meseleye Abdul Kerim Aleryani Dr Abdul Karim Aleryani baxir 9 oktyabr 1998 ci ilde verilen qerarla en iri adalarda Yemenin tam huquqlu erazisi elan edilir Eriteriya ise cenub qerbde yerlesin nisbeten kicik adalara yiyelenir 9 dekabr 2015 ci ilde Seudiyye koalisiyasina daxil olan quvveler boyuk strateji ehemiyyet dasiyan Boyuk Hasim adasini El Hasim el Kabir ele kecirirler Onlarin meqsedi Husilerin sie ve Yemenin kecmis prezidenti Eli Ebdull Salehin terefdarlarini mehv etmek olur Ada Yemenin Hodeyda vilayetine yaxin sahilden bir qeder aralida yerlesir Bu arxipelaqs daxil olan ikinci en boyuk ada oldugundan boyuk ehemiyyet dasiyir Bununla bele arxipelaqa daxil olan en boyuk ada Zukar bu gunde Husilerin nezaretindedir Bu ada ile diger adalar arasinda mesafe ele de boyuk deyildir Bu bolgede doyusler helede davam etmekdedir Gozlenilmez hucum Eden istiqametinden heyata kecirilmisdir Uslelik Perim adasi yaxinligindan gemiler senadan ise herbi hava quvveleri bunu desteklemisdir Bu hadiseden once Seudiyye koalisiyasina daxil ordu Babul Mendeb bogazini ve Afrika qitesine daxil olan Sokorta adasini ele kecirmisdirIstinadlarKillion Tom Historical Dictionary of Eritrea The Scarecrow Press 1998 ISBN 0 8108 3437 5 2006 07 17 2005 07 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 13 Asiya Biznrd Kolsantinq 2015 12 10 2015 12 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 13 SMI arabskaya koaliciya ustanovila kontrol nad ostrovom v Krasnom more RIANOVOSTI 2015 12 10 2015 12 11 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 13 MenbeYurchenko V P O situacii v rajone Krasnogo morya rus Gazeta Kommersant Ostrova razdora rus