fbpx
Wikipedia

Fin-uqor xalqları

Avqust 12, 2021


Fin-uqor xalqları - Baltik regionu, Şimali Asiya və Ortadunay düzənliyində yaşayan fin-uqor dilli xaqlar. Bu xalq somoedlərdən fərqli olaraq Ural dillərində danışırlar. Fin-uqor xaqlarının çoxusu onlardan fərqli dil ailələrinə mənsub olan xalqlarla əhatələniblər. Fin-uqor konsepsiyası etnikdən daha çox, linqvistik məna daşısa da, fin-uqor dilli xalqlarda, xüsusilə də Baltik finləri arasındakı etnik qardaşlıq düşüncəsi 20-ci əsrdə inkişaf etmişdi.

Fin-uqor xalqları
Fin-uqor dilli xalqların yaşadığı ərazilər
Ümumi sayı
~26,505,000
Yaşadığı ərazilər
Macarıstan Macarıstan 9,982,000
Finlandiya Finlandiya 5,500,000
Rusiya Rusiya 2,322,000
ABŞ ABŞ 2,288,100
Rumıniya Rumıniya 1,227,623
Estoniya Estoniya 936,000
Slovakiya Slovakiya 520,500
İsveç İsveç 507,600
Kanada Kanada ~450,000
Serbiya Serbiya 253,899
Ukrayna Ukrayna 156,600
Norveç Norveç 60,000–100,000
Dili

Fin-uqor dilləri

Dini

Xristianlıq, şamanizm və animizm

Qohum xalqlar

Somoedlər

Sayına görə 4 ən böyük fin-uqor xalqı macarlar (13–14 milyon), finlər (6–7 milyon), estonlar (1.1 milyon) və mordvalardır(744,000). İlk üç xalqın öz müstəqil dövləti olsa da (Macarıstan, Finlandiya və Estoniya), mordvalar Rusiya Federasiyası tərkibindəki Mordoviya muxtar respublikasında yaşayır.

RF içərisində muxtar respublikası olan digər fin-uqor xalqları: karellər (Kareliya Respublikası), komilər (Komi Respublikası), udmurtlar (Udmurtiya), marilər (Mari El) və mordvalar (mokşa və erzyanlar - Mordoviya). Xantılar və mansilər Xantı-Mansi muxtar dairəsində yaşayırlar. Komilərin subqrupu olan komi-permyaklar əvvəllər Komi-Permyak muxtar dairəsində yaşasalar da, bu gün bu ərazi Perm diyarının daxilində xüsusi statusu olan bir bölgədir.

Yerli saam xalqlarının ənənəvi yaşayış ərazisi Şimali Finno-Skandinaviya və Şimal-qərbi Rusiyadakı Kola yarımadasıdır və bu ərazilər ümumi şəkildə Laplandiya olaraq adlandırılır.

Etnik qruplar

Xalq Qrup Ənənəvi dil Dil qrupu Mədəni ərazi Sayı Ən vacib ərazi Digər ənənəvi ərazilər Subqruplar
Xantılar Ob xalqları Xantı dili böyük ehtimalla Uqor Arktika mədəniyyət ərazisi 31,000 Xantı-Mansi Yamalo-Nenets
Mansilər Ob xalqları Mansi dili böyük ehtimalla Uqor Arktika mədəniyyət ərazisi 12,000 Xantı-Mansi
Macarlar (Magyar) Macar dili böyük ehtimalla Uqor Dunay mədəniyyət ərazisi 13,000,000–14,000,000 Macarıstan Rumıniya, Slovakiya, Serbiya, Ukrayna Sekellər, Çanqoşlar, Yaslar
Komilər Permyanlar Komi dili Perm dilləri Arktika mədəniyyət ərazisi 323,000 Komi Respublikası Perm diyarı Komi-permyaklar
Udmurtlar Permyanlar Udmurt dili Perm dilləri Volqa mədəniyyət sahəsi 552,000 Udmurtiya Besermyanlar
Marilər Volqa finləri Mari dili Volqa mədəniyyət sahəsi 548,000 Mari El Başqırdıstan Çəmənlik mariləri, Təpə mariləri, Şərqi marilər
Mordvalar Volqa finləri Erzyan və mokşa dilləri Mordva dilləri Volqa mədəniyyət sahəsi 744,000 Mordoviya Samara vilayəti, Penza vilayəti, Ulyanovsk vilayəti, Orenburq vilayəti Erzyanlar, Mokşalar
Finlər Baltik finləri Fin dili Fin dilləri Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 6,200,000–7,000,000 Finlandiya Leninqrad vilayəti, Kareliya Respublikası, İsveç, Norveç Tornedallar, Meşə finləri, Kvenlər, İngermanlandlılar, Tavastlar, Ostrobotniyalılar, Savakotlar, Gerçək finlər
Karellər Baltik finləri Karel dili Fin dilləri Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 61,000 Kareliya Respublikası Tver vilayəti, Murmansk vilayəti, Leninqrad vilayəti Karellər (gerçək), Olonets karelləri, Lud karelləri
Vepslər Baltik finləri Veps dili Fin dilləri Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 5,900 Kareliya Respublikası Leninqrad vilayəti, Voloqda vilayəti
İjorlar Baltik finləri İnqriya dili Fin dilləri Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 300 Leninqrad vilayəti
Votlar Baltik finləri Vot dili Fin dilləri Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 60 Leninqrad vilayəti
Estonlar Baltik finləri Eston dili Fin dilləri Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 1,100,000 Estoniya Latviya, Leninqrad vilayəti, Pskov vilayəti Setolar, Vırular
Livonlar Baltik finləri Livon dili Fin dilləri Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 180 Latviya
Saamilər Saamilər Saami dilləri Arktika mədəniyyət ərazisi 80,000 Norveç İsveç, Finlandiya, Murmansk vilayəti İnari saamiləri, Skoltlar

İstinadlar

  1. Korhonen, Mikko: Uralin tällä ja tuolla puolen. In the book Laakso, Johanna (edit.): Uralilaiset kansat, p. 23.
  2. ↑ Demoskop Weekly No 543-544 oktyabr 12, 2013, at the Wayback Machine

Mənbə

  • Mile Nedeljković, Leksikon naroda sveta, Beograd, 2001.
  • People of Volga and Uralic regions. Komi-Zyrians. Komi-Permyaks. Mari. Mordvins. Udmurts. Moscow, 2000. (rus. Народы Поволжья и Приуралья. Коми-зыряне. Коми-пермяки. Марийцы. Мордва. Удмурты. М., 2000.)
  • Petrukhin, Vladimir. Myths of Finno-Ugric Peoples. Moscow, 2005. 463 p. (rus. Петрухин В. Я. Мифы финно-угров. М., 2005. 463 с.)
  • World Outlook of Finno-Ugric People. Moscow, 1990. (rus. Мировоззрение финно-угорских народов. М., 1990.)
  • "Early contacts (4000 BC – 1000AD) between Indo-European and Uralic speakers". Riho Grünthal, Volker Heyd, Mika Lavento, Johanna Nichols & Janne Saarikivi with the help of Satu Keinänen. Editing and layout by Bianca Preda. University of Helsinki.

Avqust 12, 2021
uqor, xalqları, baltik, regionu, şimali, asiya, ortadunay, düzənliyində, yaşayan, uqor, dilli, xaqlar, xalq, somoedlərdən, fərqli, olaraq, ural, dillərində, danışırlar, uqor, xaqlarının, çoxusu, onlardan, fərqli, ailələrinə, mənsub, olan, xalqlarla, əhatələnib. Fin uqor xalqlari Baltik regionu Simali Asiya ve Ortadunay duzenliyinde yasayan fin uqor dilli xaqlar Bu xalq somoedlerden ferqli olaraq Ural dillerinde danisirlar Fin uqor xaqlarinin coxusu onlardan ferqli dil ailelerine mensub olan xalqlarla ehatelenibler Fin uqor konsepsiyasi etnikden daha cox linqvistik mena dasisa da fin uqor dilli xalqlarda xususile de Baltik finleri arasindaki etnik qardasliq dusuncesi 20 ci esrde inkisaf etmisdi Fin uqor xalqlari Fin uqor dilli xalqlarin yasadigi erazilerUmumi sayi 26 505 000Yasadigi erazilerMacaristan Macaristan 9 982 000Finlandiya Finlandiya 5 500 000Rusiya Rusiya 2 322 000ABS ABS 2 288 100Ruminiya Ruminiya 1 227 623Estoniya Estoniya 936 000Slovakiya Slovakiya 520 500Isvec Isvec 507 600Kanada Kanada 450 000Serbiya Serbiya 253 899Ukrayna Ukrayna 156 600Norvec Norvec 60 000 100 000DiliFin uqor dilleriDiniXristianliq samanizm ve animizmQohum xalqlarSomoedlerSayina gore 4 en boyuk fin uqor xalqi macarlar 13 14 milyon finler 6 7 milyon estonlar 1 1 milyon ve mordvalardir 744 000 Ilk uc xalqin oz musteqil dovleti olsa da Macaristan Finlandiya ve Estoniya mordvalar Rusiya Federasiyasi terkibindeki Mordoviya muxtar respublikasinda yasayir RF icerisinde muxtar respublikasi olan diger fin uqor xalqlari kareller Kareliya Respublikasi komiler Komi Respublikasi udmurtlar Udmurtiya mariler Mari El ve mordvalar moksa ve erzyanlar Mordoviya Xantilar ve mansiler Xanti Mansi muxtar dairesinde yasayirlar Komilerin subqrupu olan komi permyaklar evveller Komi Permyak muxtar dairesinde yasasalar da bu gun bu erazi Perm diyarinin daxilinde xususi statusu olan bir bolgedir Yerli saam xalqlarinin enenevi yasayis erazisi Simali Finno Skandinaviya ve Simal qerbi Rusiyadaki Kola yarimadasidir ve bu eraziler umumi sekilde Laplandiya olaraq adlandirilir Etnik qruplar RedakteXalq Qrup Enenevi dil Dil qrupu Medeni erazi 1 Sayi En vacib erazi Diger enenevi eraziler SubqruplarXantilar Ob xalqlari Xanti dili boyuk ehtimalla Uqor Arktika medeniyyet erazisi 31 000 2 Xanti Mansi Yamalo NenetsMansiler Ob xalqlari Mansi dili boyuk ehtimalla Uqor Arktika medeniyyet erazisi 12 000 2 Xanti MansiMacarlar Magyar Macar dili boyuk ehtimalla Uqor Dunay medeniyyet erazisi 13 000 000 14 000 000 Macaristan Ruminiya Slovakiya Serbiya Ukrayna Sekeller Canqoslar YaslarKomiler Permyanlar Komi dili Perm dilleri Arktika medeniyyet erazisi 323 000 2 Komi Respublikasi Perm diyari Komi permyaklarUdmurtlar Permyanlar Udmurt dili Perm dilleri Volqa medeniyyet sahesi 552 000 2 Udmurtiya BesermyanlarMariler Volqa finleri Mari dili Volqa medeniyyet sahesi 548 000 2 Mari El Basqirdistan Cemenlik marileri Tepe marileri Serqi marilerMordvalar Volqa finleri Erzyan ve moksa dilleri Mordva dilleri Volqa medeniyyet sahesi 744 000 2 Mordoviya Samara vilayeti Penza vilayeti Ulyanovsk vilayeti Orenburq vilayeti Erzyanlar MoksalarFinler Baltik finleri Fin dili Fin dilleri Baltik denizi medeniyyet sahesi 6 200 000 7 000 000 Finlandiya Leninqrad vilayeti Kareliya Respublikasi Isvec Norvec Tornedallar Mese finleri Kvenler Ingermanlandlilar Tavastlar Ostrobotniyalilar Savakotlar Gercek finlerKareller Baltik finleri Karel dili Fin dilleri Baltik denizi medeniyyet sahesi 61 000 Kareliya Respublikasi Tver vilayeti Murmansk vilayeti Leninqrad vilayeti Kareller gercek Olonets karelleri Lud karelleriVepsler Baltik finleri Veps dili Fin dilleri Baltik denizi medeniyyet sahesi 5 900 2 Kareliya Respublikasi Leninqrad vilayeti Voloqda vilayetiIjorlar Baltik finleri Inqriya dili Fin dilleri Baltik denizi medeniyyet sahesi 300 2 Leninqrad vilayetiVotlar Baltik finleri Vot dili Fin dilleri Baltik denizi medeniyyet sahesi 60 2 Leninqrad vilayetiEstonlar Baltik finleri Eston dili Fin dilleri Baltik denizi medeniyyet sahesi 1 100 000 Estoniya Latviya Leninqrad vilayeti Pskov vilayeti Setolar VirularLivonlar Baltik finleri Livon dili Fin dilleri Baltik denizi medeniyyet sahesi 180 LatviyaSaamiler Saamiler Saami dilleri Arktika medeniyyet erazisi 80 000 Norvec Isvec Finlandiya Murmansk vilayeti Inari saamileri SkoltlarIstinadlar Redakte Korhonen Mikko Uralin talla ja tuolla puolen In the book Laakso Johanna edit Uralilaiset kansat p 23 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Demoskop Weekly No 543 544 Arxivlesdirilib oktyabr 12 2013 at the Wayback MachineMenbe RedakteMile Nedeljkovic Leksikon naroda sveta Beograd 2001 People of Volga and Uralic regions Komi Zyrians Komi Permyaks Mari Mordvins Udmurts Moscow 2000 rus Narody Povolzhya i Priuralya Komi zyryane Komi permyaki Marijcy Mordva Udmurty M 2000 Petrukhin Vladimir Myths of Finno Ugric Peoples Moscow 2005 463 p rus Petruhin V Ya Mify finno ugrov M 2005 463 s World Outlook of Finno Ugric People Moscow 1990 rus Mirovozzrenie finno ugorskih narodov M 1990 Early contacts 4000 BC 1000AD between Indo European and Uralic speakers Riho Grunthal Volker Heyd Mika Lavento Johanna Nichols amp Janne Saarikivi with the help of Satu Keinanen Editing and layout by Bianca Preda University of Helsinki Menbe https az wikipedia org w index php title Fin uqor xalqlari amp oldid 5753433, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.