
Amabie (アマビエ) — Yapon mifologiyasında əfsanəvi su pərisi. Onun quş dimdiyinə bənzər ağzı və üç ayağı və ya quyruq üzgəci vardır. Əfsanəyə görə, dənizdən çıxaraq ya bol məhsul, ya da epidemiya haqqında peyğəmbərlik edir və insanlara xəstəliklərdən qorunmaq üçün onun şəklini çəkməyi tövsiyə edir.
Amabie və Amabiko
| ]Amabie amabiko və ya amahiko (yap. アマビコ, yap. アマヒコ, yap. 海彦, yap. 尼彦, yap. 天日子, yap. 天彦, yap. あま彦) ilə bağlı olduğu düşünülən bir variant və ya yazılış səhvi hesab edilir. Amahiko-nyudo (尼彦入道) kimi tanınan bu varlıq da müxtəlif şəkillərdə təsvir olunmuş peyğəmbərlik edən bir məxluqdur. Müxtəlif versiyalarda üç və ya dörd ayaqlı, bəzən bədəninin yuxarı hissəsi olmayan meymuna, daruma kuklasına, quşa və ya balığa bənzədiyi qeyd olunur. Bu miflər adətən taxta çapı şəkilli bülletenlər (kawaraban) və ya əlyazma broşüralar (surimono) vasitəsilə yayılmışdır. Amabie 1846-cı il tarixli çapda təsvir edilmişdir. Amabiko haqqında məlumatın daha əvvələ aid olduğu, yalnız 1844-cü il tarixli əlyazma sənədin tapılmasından sonra məlum olmuşdur.Amabie/amabiko qrupuna daxil edilməyən, lakin eyni xüsusiyyətlərə malik digər yoqendzyu (予言獣) da mövcuddur. Məsələn, arie (アリエ) adlı varlıq da bu qəbildəndir.
Əfsanə
| ]Əfsanəyə görə, amabie Edo dövründə, 1846-cı ilin dördüncü ayının ortalarında (may ayının ortalarında) Hiqo vilayətində (indiki Kumamoto prefekturası) peyda olmuşdur. Dənizdə hər gecə parlayan bir obyekt müşahidə olunurdu. Şəhərin rəsmisi sahilə gedərək bu hadisəni araşdırmış və orada amabie-ni görmüşdür. Rəsmiyə görə, amabie uzun saçlı, quş dimdiyinə bənzər ağızlı, boynundan aşağı isə pullarla örtülü və üçayaqlı bir varlıq idi. O, rəsmi ilə danışaraq özünü amabie kimi təqdim etmiş və açıq dənizdə yaşadığını bildirmişdir. Daha sonra amabie belə bir peyğəmbərlik etmişdir:
İndiki ildən başlayaraq altı il ərzində bol məhsul olacaq. Əgər xəstəlik yayılarsa, mənim şəklimi çəkib xəstələnən insanlara göstərin.
Bundan sonra o, dənizə qayıtmışdır. Bu hadisə taxta çapı bülletenlərində (kawaraban) çap edilərək Yaponiyada yayılmışdır.
Oxşar yokaylar
| ]
Yapon mifologiyasında amabie/amabiko qrupuna aid olmayan, lakin gələcək hadisələr haqqında proqnoz verən başqa varlıqlar da mövcuddur. Bu varlıqlar "digər" yogenju (予言獣, "peyğəmbərlik edən məxluqlar") adlanır. Arie (アリエ) adlı varlıq haqqında məlumat Higo vilayətinin "Aotori-kori" bölgəsində görüldüyü bildirilmişdir. Bu hadisə 17 iyun 1876-cı ildə Kōfu Nichinichi Shimbun qəzetində nəşr olunsa da, sonradan başqa bir qəzet tərəfindən təkzib edilmişdir. Amakusa bölgəsinin folklorunda yamavarava adlı varlığın dağlarda dolaşdığına inanılır. Baxmayaraq ki, bu varlıq dənizdən çıxmır, peyğəmbərlik etməsi və üçayaqlı olması amabie ilə əlaqəli ola biləcəyini göstərir. Bundan başqa, fərqli görünüşə malik, lakin gələcəyi proqnozlaşdıra bilən digər yōkai-lər də mövcuddur, məsələn:
- Kudan (件)
- Jinjahime (神社姫, "məbəd şahzadəsi")
- Hōnen-game (豊年亀, "bol məhsul ilinin tısbağası")
- Tısbağa qadın (亀女, Kame-onna)
Qərb mifologiyasında da dəniz məxluqlarının gələcəyi görə bildiyi inanışı geniş yayılmışdır. Buna görə də, bəzi insanlar amabieni bir növ su pərisi hesab edirlər. Digər tərəfdən, amabie xəstəlikləri uzaqlaşdırmaq gücünə malik olduğuna görə, bəziləri onu tanrı hesab edirlər.
COVID-19 pandemiyası
| ]
Yaponiya Səhiyyə, Əmək və Rifah Nazirliyinin "STOP! Kansen Kakudai – COVID-19" adlı posteri amabieni təsvir edir. COVID-19 pandemiyası zamanı Yaponiyada amabie populyar mövzuya çevrilmişdir. Məşhur manqa rəssamları (məsələn, Çika Umino, Mari Okazaki və Toshinao Aoki) amabienin rəsmlərini sosial şəbəkələrdə paylaşmışlar. Oroçi Do adlı yokay mövzulu rəsmlər satan sənət dükanının Twitter hesabı ilk dəfə amabienin koronavirusa qarşı "mübarizə vasitəsi" olduğunu bildirən tvit paylaşmışdır. Bu tvit 2020-ci ilin fevral ayının sonlarında yayılmışdır. 2020-ci ilin martından etibarən amabie14 adlı Twitter botu amabienin şəkillərini toplamağa başlamışdır. Alimlər bu tendensiyanı araşdırmış və amabienin təsviri olan maskalar və antiseptiklər də istehsal olunmuşdur.
İstinadlar
| ]- Yumoto, Kōichi, redaktorChihō hatsu Meiji yōkai nyūsu 地方発明治妖怪ニュース(yapon). Kashiwa Shobo. 2001. 174–175. ISBN .
- "Kocchi ga ganso? Yamai-yoke yōkai amabie: Fukui de Edo-ki no shiryō hakken" こっちが元祖? 病よけ妖怪「アマビコ」 福井で江戸期の資料発見. Mainichi Shimbun. 3 iyun 2020. 25 yanvar 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2025.(金森穣家本『雑書留』の「あま彦」。越前市武生公会堂記念館蔵)
- "Taishō jidai wa 'amabiko'? Hyakkajiten ni amabie ni nita yōkai, Tochigi Ashikaga Gakko de tenji" 大正時代は「アマビコ」? 百科事典にアマビエに似た妖怪 栃木「足利学校」で展示 [Was it amabiko in the Taisho era? An amabie-like yokai in encyclopedia on exhibit at Ashikaga School in Tochigi]. Mainichi Shimbun. 3 iyun 2020. 9 fevral 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2025.(The Kōbunko example)
- Iwama, Riki. "Amabie no shōtai wo otte (1): sugata mita mono, shi wo nogare rareru amabiko no hakken / Fukui" アマビエの正体を追って/1 姿見た者、死を逃れられる 海彦の発見 [In pursuit of amabie's identity (1): those who've seen its likeness eludes death..]. 毎日新聞. 5 iyun 2020. 7 may 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2025.
- Iwama, Riki. "Amabie no shōtai wo otte (2): ke no haeta yogenjū arawaru kaii samazama na amabiko / Fukui" アマビエの正体を追って/2 毛の生えた「予言獣」現る怪異 さまざまなアマビコ [In pursuit of amabie's identity (2): hair-covered prophetic beast, appearance of the monstrosity, various amabiko / Fukui]. 毎日新聞. 6 iyun 2020. 12 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2025.
- "Amabie ni tsuzuke. Ekibyō fūjiru 'yogenjū' SNS de wadai. tori ya oni.. sugata ya katachi samazama" アマビエに続け 疫病封じる「予言獣」SNSで話題 鳥や鬼…姿や形さまざま [After amabie more to follow: prophetic beasts warding pestilence abuzz in social media, bird-like, ogre-like.. in various forms and shapes]. Mainichi Shimbun (yapon). 7 iyun 2020. 12 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2025. (consults Eishū Nagano)
- Matsumoto, Yoshinosuke. The Hotsuma Legends: Paths of the Ancestors: English translations on the Hotsuma tsutae. 2. Driver, Andrew tərəfindən tərcümə olunub. Japan Translation Centre. 1999. səh. 106. ISBN .
- "Amabiko[?] (あま彦). Mizuno Masanobu ed., Seisō kibun 青窓紀聞, Book 28, apud
- Mizuki, Shigeru. Zusetsu yōkai taizen 図説 日本妖怪大全. Kodansha +α bunko (yapon). Kodansha. 1994. səh. 50. ISBN .
- Nagano, Eishun, "Yogenjū amabiko kō: amabiko wo tegakari ni" 予言獣アマビコ考—「海彦」をてがかりに [Consideration on prophetic beast amabiko—using umibiko as hint], Jakuetsu Kyōdoshi Kenkyū (若越郷土研究), 49 (2), 2005: 1–30, 16 avqust 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF), İstifadə tarixi: 7 yanvar 2021
- Nagano, Eishun, Komatsu, Kazuhiko (redaktor), "Yogenjū amabiko: saikō" 予言獣アマビコ・再考 [Prophetic beast amabiko reconsidered], Yōkai bunka kenkyū no saizensen 妖怪文化研究の最前線, Serica Syobo, 2009, 131–162, ISBN
- 厚生労働省『STOP! 感染拡大――COVID-19』2020年。
- "Plague-predicting Japanese folklore creature resurfaces amid coronavirus chaos". Mainichi Daily News. 25 mart 2020. 26 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2025.
- Alt, Matt. "From Japan, a Mascot for the Pandemic". New Yorker. New York. 9 aprel 2020. 5 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 aprel 2020.
- "Twitter".
- Yumoto, Kōichi. Meiji yōkai shimbun 明治妖怪新聞 [Meiji era yōkai newspaper] (yapon). Kashiwa Shobo. 1999. 196–198. ISBN .
- Kuhn, Anthony. "In Japan, Mythical 'Amabie' Emerges from 19th Century Folklore to Fight COVID-19". NPR. 22 aprel 2020. 12 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2025.
- Furukawa, Yuki; Kansaku, Rei. "Amabié—A Japanese Symbol of the COVID-19 Pandemic". JAMA. 324 (6). 2020: 531–533. doi:10.1001/jama.2020.12660. PMID 32678430 (#bad_pmid).
- George, Sam. "Amabie goes viral: the monstrous mercreature returns to battle the Gothic Covid-19". Critical Quarterly. 62 (4). 2020: 32–40. doi:10.1111/criq.12579. hdl:2299/27977.
- Merli, Claudia. "A chimeric being from Kyushu, Japan: Amabie's revival during Covid-19". Anthropology Today. 36 (5). 2020: 6–10. doi:10.1111/1467-8322.12602. PMC 7537237 (#bad_pmc). PMID 33041422 (#bad_pmid).
- Murakami, Kenji, redaktorYōkai jiten 妖怪事典 [Dictionary of yōkai], 毎日新聞社, 1999, 23–24, ISBN
- "Japanese Artists' Responses to COVID-19: A Mass Revival of the yōkai Amabie". Research Gate. İstifadə tarixi: 21 fevral 2025.
- Evangelidou, Sofia. "Η Ιαπωνική Μυθολογία και τα Yokai στο 'Σήμερα'". Faboru. 17 may 2021. 12 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 fevral 2025.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Amabie Taxta blok capi son Edo dovru Koka 3 1846 tarixli Amabie アマビエ Yapon mifologiyasinda efsanevi su perisi Onun qus dimdiyine benzer agzi ve uc ayagi ve ya quyruq uzgeci vardir Efsaneye gore denizden cixaraq ya bol mehsul ya da epidemiya haqqinda peygemberlik edir ve insanlara xesteliklerden qorunmaq ucun onun seklini cekmeyi tovsiye edir Amabie ve Amabiko span Amabie amabiko ve ya amahiko yap アマビコ yap アマヒコ yap 海彦 yap 尼彦 yap 天日子 yap 天彦 yap あま彦 ile bagli oldugu dusunulen bir variant ve ya yazilis sehvi hesab edilir Amahiko nyudo 尼彦入道 kimi taninan bu varliq da muxtelif sekillerde tesvir olunmus peygemberlik eden bir mexluqdur Muxtelif versiyalarda uc ve ya dord ayaqli bezen bedeninin yuxari hissesi olmayan meymuna daruma kuklasina qusa ve ya baliga benzediyi qeyd olunur Bu mifler adeten taxta capi sekilli bulletenler kawaraban ve ya elyazma brosuralar surimono vasitesile yayilmisdir Amabie 1846 ci il tarixli capda tesvir edilmisdir Amabiko haqqinda melumatin daha evvele aid oldugu yalniz 1844 cu il tarixli elyazma senedin tapilmasindan sonra melum olmusdur Amabie amabiko qrupuna daxil edilmeyen lakin eyni xususiyyetlere malik diger yoqendzyu 予言獣 da movcuddur Meselen arie アリエ adli varliq da bu qebildendir Efsane span Efsaneye gore amabie Edo dovrunde 1846 ci ilin dorduncu ayinin ortalarinda may ayinin ortalarinda Hiqo vilayetinde indiki Kumamoto prefekturasi peyda olmusdur Denizde her gece parlayan bir obyekt musahide olunurdu Seherin resmisi sahile gederek bu hadiseni arasdirmis ve orada amabie ni gormusdur Resmiye gore amabie uzun sacli qus dimdiyine benzer agizli boynundan asagi ise pullarla ortulu ve ucayaqli bir varliq idi O resmi ile danisaraq ozunu amabie kimi teqdim etmis ve aciq denizde yasadigini bildirmisdir Daha sonra amabie bele bir peygemberlik etmisdir Indiki ilden baslayaraq alti il erzinde bol mehsul olacaq Eger xestelik yayilarsa menim seklimi cekib xestelenen insanlara gosterin Bundan sonra o denize qayitmisdir Bu hadise taxta capi bulletenlerinde kawaraban cap edilerek Yaponiyada yayilmisdir Oxsar yokaylar span Yamavarava 山童 Yapon mifologiyasinda amabie amabiko qrupuna aid olmayan lakin gelecek hadiseler haqqinda proqnoz veren basqa varliqlar da movcuddur Bu varliqlar diger yogenju 予言獣 peygemberlik eden mexluqlar adlanir Arie アリエ adli varliq haqqinda melumat Higo vilayetinin Aotori kori bolgesinde gorulduyu bildirilmisdir Bu hadise 17 iyun 1876 ci ilde Kōfu Nichinichi Shimbun qezetinde nesr olunsa da sonradan basqa bir qezet terefinden tekzib edilmisdir Amakusa bolgesinin folklorunda yamavarava adli varligin daglarda dolasdigina inanilir Baxmayaraq ki bu varliq denizden cixmir peygemberlik etmesi ve ucayaqli olmasi amabie ile elaqeli ola bileceyini gosterir Bundan basqa ferqli gorunuse malik lakin geleceyi proqnozlasdira bilen diger yōkai ler de movcuddur meselen Kudan 件 Jinjahime 神社姫 mebed sahzadesi Hōnen game 豊年亀 bol mehsul ilinin tisbagasi Tisbaga qadin 亀女 Kame onna Qerb mifologiyasinda da deniz mexluqlarinin geleceyi gore bildiyi inanisi genis yayilmisdir Buna gore de bezi insanlar amabieni bir nov su perisi hesab edirler Diger terefden amabie xestelikleri uzaqlasdirmaq gucune malik olduguna gore bezileri onu tanri hesab edirler COVID 19 pandemiyasi span The STOP Kansen Kakudai COVID 19 posteri Yaponiya Sehiyye Emek ve Rifah Nazirliyinin STOP Kansen Kakudai COVID 19 adli posteri amabieni tesvir edir COVID 19 pandemiyasi zamani Yaponiyada amabie populyar movzuya cevrilmisdir Meshur manqa ressamlari meselen Cika Umino Mari Okazaki ve Toshinao Aoki amabienin resmlerini sosial sebekelerde paylasmislar Oroci Do adli yokay movzulu resmler satan senet dukaninin Twitter hesabi ilk defe amabienin koronavirusa qarsi mubarize vasitesi oldugunu bildiren tvit paylasmisdir Bu tvit 2020 ci ilin fevral ayinin sonlarinda yayilmisdir 2020 ci ilin martindan etibaren amabie14 adli Twitter botu amabienin sekillerini toplamaga baslamisdir Alimler bu tendensiyani arasdirmis ve amabienin tesviri olan maskalar ve antiseptikler de istehsal olunmusdur Istinadlar span Yumoto Kōichi redaktorChihō hatsu Meiji yōkai nyusu 地方発明治妖怪ニュース yapon Kashiwa Shobo 2001 174 175 ISBN 978 4 7601 2089 5 Kocchi ga ganso Yamai yoke yōkai amabie Fukui de Edo ki no shiryō hakken こっちが元祖 病よけ妖怪 アマビコ 福井で江戸期の資料発見 Mainichi Shimbun 3 iyun 2020 25 yanvar 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2025 金森穣家本 雑書留 の あま彦 越前市武生公会堂記念館蔵 Taishō jidai wa amabiko Hyakkajiten ni amabie ni nita yōkai Tochigi Ashikaga Gakko de tenji 大正時代は アマビコ 百科事典にアマビエに似た妖怪 栃木 足利学校 で展示 Was it amabiko in the Taisho era An amabie like yokai in encyclopedia on exhibit at Ashikaga School in Tochigi Mainichi Shimbun 3 iyun 2020 9 fevral 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2025 The Kōbunko example Iwama Riki Amabie no shōtai wo otte 1 sugata mita mono shi wo nogare rareru amabiko no hakken Fukui アマビエの正体を追って 1 姿見た者 死を逃れられる 海彦の発見 In pursuit of amabie s identity 1 those who ve seen its likeness eludes death 毎日新聞 5 iyun 2020 7 may 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2025 Iwama Riki Amabie no shōtai wo otte 2 ke no haeta yogenju arawaru kaii samazama na amabiko Fukui アマビエの正体を追って 2 毛の生えた 予言獣 現る怪異 さまざまなアマビコ In pursuit of amabie s identity 2 hair covered prophetic beast appearance of the monstrosity various amabiko Fukui 毎日新聞 6 iyun 2020 12 mart 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2025 Amabie ni tsuzuke Ekibyō fujiru yogenju SNS de wadai tori ya oni sugata ya katachi samazama アマビエに続け 疫病封じる 予言獣 SNSで話題 鳥や鬼 姿や形さまざま After amabie more to follow prophetic beasts warding pestilence abuzz in social media bird like ogre like in various forms and shapes Mainichi Shimbun yapon 7 iyun 2020 12 mart 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2025 consults Eishu Nagano Matsumoto Yoshinosuke The Hotsuma Legends Paths of the Ancestors English translations on the Hotsuma tsutae 2 Driver Andrew terefinden tercume olunub Japan Translation Centre 1999 seh 106 ISBN 9784931326019 Amabiko あま彦 Mizuno Masanobu ed Seisō kibun 青窓紀聞 Book 28 apud Mizuki Shigeru Zusetsu yōkai taizen 図説 日本妖怪大全 Kodansha a bunko yapon Kodansha 1994 seh 50 ISBN 978 4 06 256049 8 Nagano Eishun Yogenju amabiko kō amabiko wo tegakari ni 予言獣アマビコ考 海彦 をてがかりに Consideration on prophetic beast amabiko using umibiko as hint Jakuetsu Kyōdoshi Kenkyu 若越郷土研究 49 2 2005 1 30 16 avqust 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 7 yanvar 2021 Nagano Eishun Komatsu Kazuhiko redaktor Yogenju amabiko saikō 予言獣アマビコ 再考 Prophetic beast amabiko reconsidered Yōkai bunka kenkyu no saizensen 妖怪文化研究の最前線 Serica Syobo 2009 131 162 ISBN 978 4 7967 0291 1 厚生労働省 STOP 感染拡大 COVID 19 2020年 Plague predicting Japanese folklore creature resurfaces amid coronavirus chaos Mainichi Daily News 25 mart 2020 26 yanvar 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2025 Alt Matt From Japan a Mascot for the Pandemic New Yorker New York 9 aprel 2020 5 iyun 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 aprel 2020 Twitter Yumoto Kōichi Meiji yōkai shimbun 明治妖怪新聞 Meiji era yōkai newspaper yapon Kashiwa Shobo 1999 196 198 ISBN 978 4 7601 1785 7 Kuhn Anthony In Japan Mythical Amabie Emerges from 19th Century Folklore to Fight COVID 19 NPR 22 aprel 2020 12 mart 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2025 Furukawa Yuki Kansaku Rei Amabie A Japanese Symbol of the COVID 19 Pandemic JAMA 324 6 2020 531 533 doi 10 1001 jama 2020 12660 PMID 32678430 bad pmid George Sam Amabie goes viral the monstrous mercreature returns to battle the Gothic Covid 19 Critical Quarterly 62 4 2020 32 40 doi 10 1111 criq 12579 hdl 2299 27977 Merli Claudia A chimeric being from Kyushu Japan Amabie s revival during Covid 19 Anthropology Today 36 5 2020 6 10 doi 10 1111 1467 8322 12602 PMC 7537237 bad pmc PMID 33041422 bad pmid Murakami Kenji redaktorYōkai jiten 妖怪事典 Dictionary of yōkai 毎日新聞社 1999 23 24 ISBN 978 4 620 31428 0 Japanese Artists Responses to COVID 19 A Mass Revival of the yōkai Amabie Research Gate Istifade tarixi 21 fevral 2025 Evangelidou Sofia H Iapwnikh My8ologia kai ta Yokai sto Shmera Faboru 17 may 2021 12 mart 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 fevral 2025 Kateqoriyalar Folklor ve mifologiyada cadugerlikYaponiya folkloruYokayYaponiyada COVID 19 pandemiyasi