Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Döşüdişli uzunbığ | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: Klad: Yarımtip: Sinif: Ranqsız: Yarımsinif: Budaq: İnfrasinif: Ranqsız: Dəstə: ???: Döşüdişli uzunbığ | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Təsviri
Erkək fərdlərin bədəninin uzunluğu 30 – 40 mm, dişilərinki isə 60 mm - ə qədərdir. Bədəni iridir, qanadüstlükləri adətən bir qədər açıq rəngdədir. Ön döş önə doğru daralmışdır, ön ucları itidir. Ön döşün yan tərəfləri uzun dişiciklərlə əhatə olunmuşdur. Sonuncu dişicik qalanlarından uzun olub, arxaya doğru əyilmişdir. Erkək fərdlərin çənələri dişilərinkinə nisbətən iri olub, içəri kənarında iri dişi vardır. Dişi fərdlərdə bu diş zəif inkişaf etmişdir. Bığcıqlar erkək fərdlərdə qanadüstlüklərin yarısından uzundur, dişi fərdlərdə isə yarısına çatmır.
Yayılması
Albaniya, keçmiş Yuqoslaviya, Yunanıstan, Bolqarıstan, Türkiyə, İran, Suriya, Rusiya, Gürcüstan, Ermənistan, Azərbaycanda Şəki – Zaqatala, Quba – Xaçmaz, Gəncə, Yevlax, Mingəçevir, Samux, Neftçala və Lənkəran rayonlarında rast gəlinir.
Sayı
1904-cü və 1906-cı ildə M.Vinovski tərəfindən Yevlaxda 1 fərd, 1909-cu ildə M.Vinovski tərəfindən Gəncədə 1 fərd, 1929-cu ildə K.Predum tərəfindən Lənkəranda 2 fərd, 1931-ci ildə V.Kavdişev tərəfindən Zaqatalada 1 fərd, 1941-ci ildə A.V.Boqaçev tərəfindən Lənkəranda 3 ədəd, 1946-cı ildə A.V.Boqaçev tərəfindən Mingəçevirdə 1 fərd, 1947-ci ildə A.V.Boqaçev tərəfindən Samuxda 1 fərd, 1949-cu ildə A.V.Boqaçev tərəfindən Xaldanda 5 fərd, 2008-ci ildə X.Z.Əsgərzadə tərəfindən Nabranda 5 fərd, 2011-ci ildə Z.B.Şahverdiyeva tərəfindən Neftçalada 1 fərd, 2010-cu ildə İ.Q.Kərimova tərəfindən Lənkəranda 2 fərd, 2011-ci ildə İ.Q.Kərimova tərəfindən Şabranda 2 fərd, 2012-ci ildə İ.Q.Kərimova tərəfindən Zaqatalada 2 fərd qeydə alınmışdır.
Həyat tərzi
Orta və alçaq dağ qurşağının enliyarpaqlı ağaclardan ibarət meşələrində yaşayırlar. Dəniz səviyyəsindən 1500 – 2000 m-dək hündürlüyə qalxa bilirlər. Böcəklər iyundan sentyabradək uçurlar. Gecə həyat tərzi keçirirlər. Sürfələr başlıca olaraq fıstıq və qovaq ağaclarının oduncaqlarında, bəzən çinar, qoz söyüd, cökə, şabalıd qlediçiya və bəzi başqa yaşayır. Kəsilmiş iri, ölməkdə olan ağaclara daha çox üstünlük verirlər. Generasiyası 3 ildən az deyildir. Sürfələr birinci il qabıq altında yaşayır, sonrakı illərdə isə oduncaqda yollar qazıyaraq dərinə gedirlər.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Yaşayış ərazilərində meşələrin qırılması.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Krasnodar vilayətinin və Rusiya Federasiyasının Qırmızı Kitabına daxil edilmişdir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Yaşlı enliyarpaq ağacların qırılması məhdudlaşdırılmalı və çürüməkdə olan kötüklər böcəyin yaşadığı ərazilərdə saxlanmalıdır. Onun sayi və yayılma arealı barədə yeni məlumatların əldə edilməsi üçün hər il yasayis ərazilərinə monitorinqlər təşkil edilməlidir.
Ədəbiyyat
- Azərbaycan Qırmızı Kitabı. 1989 il
- Azərbaycan Qırmızı Kitabı. II Cild, 2013
- Плавильщиков Н.Н., Жуки-дровосеки. Фауна СССР. Жесткокрылые, ч. 23, вып. 1. М.-Л., 1958, Изд-во АН СССР, 591 с.
- Данилевский М.Л., Мирощников А.И., Жуки-дровосеки Кавказа (Coleoptera, Cerambycidae). Опеделитель. Краснодар, 1985, с. 94;
- Керимова И.Г. Материалы к фауне жуков - усачей (Cerambycidae) Азербайджана \\ I Международная научно-практическая конференция Беккеровских чтений, “ТриАС”, 27 мая - 29 мая, 2010, с. 401 – 404.
İstinadlar
- Azərbaycan Qırmızı Kitabı. 1989 il
- Azərbaycan Qırmızı Kitabı. II Cild, 2013
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dosudisli uzunbigElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz Tip BugumayaqlilarKlad Yarimtip AltiayaqlilarSinif HeseratlarRanqsiz Yarimsinif QanadlilarBudaq Infrasinif YeniqanadlilarRanqsiz Ranqsiz Tam cevrilme ile inkisaf eden heseratlarDeste Sertqanadlilar Dosudisli uzunbigBeynelxalq elmi adiRhaesus serricollisSekil axtarisiTesviriErkek ferdlerin bedeninin uzunlugu 30 40 mm disilerinki ise 60 mm e qederdir Bedeni iridir qanadustlukleri adeten bir qeder aciq rengdedir On dos one dogru daralmisdir on uclari itidir On dosun yan terefleri uzun disiciklerle ehate olunmusdur Sonuncu disicik qalanlarindan uzun olub arxaya dogru eyilmisdir Erkek ferdlerin ceneleri disilerinkine nisbeten iri olub iceri kenarinda iri disi vardir Disi ferdlerde bu dis zeif inkisaf etmisdir Bigciqlar erkek ferdlerde qanadustluklerin yarisindan uzundur disi ferdlerde ise yarisina catmir YayilmasiAlbaniya kecmis Yuqoslaviya Yunanistan Bolqaristan Turkiye Iran Suriya Rusiya Gurcustan Ermenistan Azerbaycanda Seki Zaqatala Quba Xacmaz Gence Yevlax Mingecevir Samux Neftcala ve Lenkeran rayonlarinda rast gelinir Sayi1904 cu ve 1906 ci ilde M Vinovski terefinden Yevlaxda 1 ferd 1909 cu ilde M Vinovski terefinden Gencede 1 ferd 1929 cu ilde K Predum terefinden Lenkeranda 2 ferd 1931 ci ilde V Kavdisev terefinden Zaqatalada 1 ferd 1941 ci ilde A V Boqacev terefinden Lenkeranda 3 eded 1946 ci ilde A V Boqacev terefinden Mingecevirde 1 ferd 1947 ci ilde A V Boqacev terefinden Samuxda 1 ferd 1949 cu ilde A V Boqacev terefinden Xaldanda 5 ferd 2008 ci ilde X Z Esgerzade terefinden Nabranda 5 ferd 2011 ci ilde Z B Sahverdiyeva terefinden Neftcalada 1 ferd 2010 cu ilde I Q Kerimova terefinden Lenkeranda 2 ferd 2011 ci ilde I Q Kerimova terefinden Sabranda 2 ferd 2012 ci ilde I Q Kerimova terefinden Zaqatalada 2 ferd qeyde alinmisdir Heyat terziOrta ve alcaq dag qursaginin enliyarpaqli agaclardan ibaret meselerinde yasayirlar Deniz seviyyesinden 1500 2000 m dek hundurluye qalxa bilirler Bocekler iyundan sentyabradek ucurlar Gece heyat terzi kecirirler Surfeler baslica olaraq fistiq ve qovaq agaclarinin oduncaqlarinda bezen cinar qoz soyud coke sabalid qlediciya ve bezi basqa yasayir Kesilmis iri olmekde olan agaclara daha cox ustunluk verirler Generasiyasi 3 ilden az deyildir Surfeler birinci il qabiq altinda yasayir sonraki illerde ise oduncaqda yollar qaziyaraq derine gedirler Mehdudlasdirici amillerYasayis erazilerinde meselerin qirilmasi Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerKrasnodar vilayetinin ve Rusiya Federasiyasinin Qirmizi Kitabina daxil edilmisdir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerYasli enliyarpaq agaclarin qirilmasi mehdudlasdirilmali ve curumekde olan kotukler boceyin yasadigi erazilerde saxlanmalidir Onun sayi ve yayilma areali barede yeni melumatlarin elde edilmesi ucun her il yasayis erazilerine monitorinqler teskil edilmelidir EdebiyyatAzerbaycan Qirmizi Kitabi 1989 il Azerbaycan Qirmizi Kitabi II Cild 2013 Plavilshikov N N Zhuki drovoseki Fauna SSSR Zhestkokrylye ch 23 vyp 1 M L 1958 Izd vo AN SSSR 591 s Danilevskij M L Miroshnikov A I Zhuki drovoseki Kavkaza Coleoptera Cerambycidae Opedelitel Krasnodar 1985 s 94 Kerimova I G Materialy k faune zhukov usachej Cerambycidae Azerbajdzhana I Mezhdunarodnaya nauchno prakticheskaya konferenciya Bekkerovskih chtenij TriAS 27 maya 29 maya 2010 s 401 404 IstinadlarAzerbaycan Qirmizi Kitabi 1989 il Azerbaycan Qirmizi Kitabi II Cild 2013Hemcinin baxXezer parandrasi Salomon qizilboceyi Kicik qeseng bocek Qeseng bocek