fbpx
Wikipedia

Dağ meşələri

Avqust 05, 2021

Dağ­lıq ra­yon­lar­da me­şə bit­ki­si yük­sək­lik  qur­şaq­lı­ğı ilə sə­ciy­yə­lə­nir. Res­pub­li­ka­nın ay­rı-ay­rı dağ sis­tem­lə­rin­də bit­ki qur­şaq­lı­ğı qa­nu­na­uy­ğun­lu­ğun­da mü­əy­yən ox­şar­lıq ol­sa da on­la­rı bir-bi­rin­dən fərq­lən­di­rən cə­hət­lər də var. Bö­yük Qaf­qaz­da və Ki­çik Qaf­qa­zın şi­mal, şi­mal-şərq mak­ro­ya­mac­la­rın­da aşa­ğı dağ me­şə qur­şa­ğın­da (600(900-1000)m) və­ləs­lə qa­rı­şıq ibe­ri­ya pa­lı­dı (lat. Quercus iberica) me­şə­lə­ri, or­ta dağ qur­şa­ğın­da şərq fıs­tı­ğı (lat. Fagus ]) me­şə­lə­ri, yu­xa­rı dağ-me­şə qur­şa­ğın­da isə şərq pa­lı­dı (lat. Q. macranthera), to­za­ğac (lat. Betula) və yük­sək dağ (trautvetter) ağ­ca­qa­yı­nı (lat. Acer trautvettery) me­şə­lə­ri ya­yıl­mış­dır. Lən­kə­ran re­gi­o­nu ra­yon­la­rın­da aşa­ğı me­şə qur­şa­ğın­da şa­ba­lıd­yar­paq pa­lıd, Qaf­qaz və­lə­si və bir sı­ra hir­kan tipli re­likt  ağac cins­lə­ri­nin iş­ti­ra­kı ilə mü­rək­kəb tip­li də­mi­ra­ğac me­şə­lə­ri ya­yıl­mış­dır. Lən­kə­ran re­gi­o­nu­nun aşa­ğı me­şə qur­şa­ğın­da me­şə­lər üçün­cü döv­rün re­likt və en­dem növ­lə­ri­nin zən­gin­li­yi ilə se­çi­lir. (ipək aka­si­ya­sı, dəmirağac, aza­ta­ğac, xə­zər lə­lə­yi, hir­kan ən­ci­li və s.) 

Meşələrin yayılması

Me­şə­lə­ri­mi­zin 90%-i (tə­xmi­nən 800 min ha) dağ ya­mac­la­rın­da yer­lə­şir. Dağ me­şə­lə­ri­nin çox his­sə­si Bö­yük Qaf­qaz­da (360 min ha) ya­yıl­mış­dır. Ki­çik Qaf­qaz­da me­şə ilə ör­tü­lü sa­hə 250 min ha, Ta­lış dağ­la­rın­da isə 134 min ha təş­kil edir.Təd­qi­qat­lar gös­tə­rir ki, dağ­la­rı­mız­da me­şə­nin tə­bii (iq­lim) yu­xa­rı sər­hə­di iyul ayı­nın or­ta tem­pe­ra­tu­ru 10də­rə­cə və bir qə­dər də aşa­ğı olan xət­dən keç­mə­li­dir. Bu qa­nu­na­uy­ğun­lu­ğu res­pub­li­ka­mı­zın ay­rı-ay­rı dağ­lıq vi­la­yət­lə­ri­nə tət­biq edək. Əgər 10də­rə­cə iyul izo­ter­mi­ni me­şə­nin iq­lim sər­hə­di qə­bul et­sək, qı­şı rü­tu­bət­li ke­çən və so­yuq iq­li­mə ma­lik olan Bö­yük Qaf­qa­zın cə­nub ya­ma­cın­da və Ki­çik Qaf­qa­zın şi­mal-şərq ya­ma­cı ra­yon­la­rın­da (Göy­göl, Gə­də­bəy, Daş­kə­sən) bu sər­həd 2600-2650m-dən, qı­şı qu­raq ke­çən, nis­bə­tən kon­ti­nen­tal so­yuq iq­li­mə ma­lik olan Kəl­bə­cər və La­çın ra­yon­la­rın­da 2800m-dən, ya­yı qu­raq kon­ti­nen­tal iq­li­mi olan Nax­çı­van zo­na­sın­da isə 3000m-dən keç­mə­li­dir. Apar­dı­ğı­mız təd­qi­qat­lar gös­tə­rir ki, res­pub­li­ka­mız­da in­sa­nın tə­sər­rü­fat fə­a­liy­yə­ti­nin tə­si­ri nə­ti­cə­sin­də me­şə­nin yu­xa­rı iq­lim sər­hə­di çox bö­yük də­yi­şik­li­yə uğ­ra­mış­dır. Ha­zır­da de­mək olar ki, me­şə­nin tə­bii yu­xa­rı sər­hə­di hər yer­də an­tro­po­gen amil­lə­rin tə­si­ri nə­ti­cə­sin­də po­zul­muş, aşa­ğı sa­lın­mış­dır. Me­şə­nin mü­a­sir (an­tro­po­gen) yu­xa­rı sər­hə­di res­pub­li­ka­mı­zın dağ­lıq ra­yon­la­rın­da or­ta he­sab­la 1600- hün­dür­lük­dən ke­çir. Bu hün­dür­lük isə iyul ayı­nın or­ta tem­pe­ra­tu­ru 14-17də­rə­cə olan yük­sək­li­yə uy­ğun gə­lir. Çox na­dir hal­lar­da, məs. Tər­tər­çay höv­zə­sin­də 2350-2400m-də to­za­ğac me­şə­si­nin qa­lıq­la­rı­na, ar­dıc kol­la­rı­na  isə Gən­cəça­yın sol sa­hi­lin­də 2400-2500m, Zə­yəm­ça­yın mən­bə­yin­də, da­ğın lap zir­və­si­nə qə­dər (2600-2700m)rast gə­li­nir.

Azər­bay­ca­nın dağ me­şə­lə­rin­də əsa­sən fıs­tıq, pa­lıd və və­ləs üs­tün­lük təş­kil edir.

Xarici keçid

  • Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi

Həmçinin bax

İstinad

  1. Qrossheym A.A. Qafqazın bitki örtüyü. M.,1948, 265 s. (rus dilində)
  2. Qrossheym A.A. Qafqazın zəngin bitki örtüyü M., 1952, 631 s. (rus dilində)
  3. Qrossheym A.A. Qafqazın bitki örtüyü. M.,1948, 265 s. (rus dilində)
  4. Qrossheym A.A. Qafqazın zəngin bitki örtüyü M., 1952, 631 s. (rus dilində)

Avqust 05, 2021
dağ, meşələri, dağ, lıq, şə, yük, sək, şaq, ğı, ilə, nın, dağ, şaq, ğı, ğun, ğun, yən, şar, lıq, dən, fərq, lən, rən, hət, lər, yük, çik, zın, şərq, rın, aşa, ğı, dağ, şə, ğın, 1000, ləs, şıq, quercus, iberica, şə, dağ, ğın, şərq, fıs, ğı, fagus, şə, dağ, şə, . Dag liq ra yon lar da me se 1 bit ki si yuk sek lik qur saq li gi ile se ciy ye le nir Res pub li ka nin 2 ay ri ay ri dag sis tem le rin de bit ki qur saq li gi qa nu na uy gun lu gun da mu ey yen ox sar liq ol sa da on la ri bir bi rin den ferq len di ren ce het ler de var Bo yuk Qaf qaz da 3 ve Ki cik Qaf qa zin si mal si mal serq mak ro ya mac la rin da asa gi dag me se qur sa gin da 600 900 1000 m ve les le qa ri siq ibe ri ya pa li di lat Quercus iberica me se le ri or ta dag qur sa gin da serq fis ti gi lat Fagus me se le ri yu xa ri dag me se qur sa gin da ise serq pa li di lat Q macranthera to za gac lat Betula ve yuk sek dag trautvetter ag ca qa yi ni lat Acer trautvettery me se le ri ya yil mis dir Len ke ran re gi o nu ra yon la rin da asa gi me se qur sa gin da sa ba lid yar paq pa lid Qaf qaz ve le si ve bir si ra hir kan tipli re likt agac cins le ri nin is ti ra ki ile mu rek keb tip li de mi ra gac me se le ri ya yil mis dir Len ke ran re gi o nu nun asa gi me se qur sa gin da me se ler ucun cu dov run re likt ve en dem nov le ri nin zen gin li yi ile se ci lir ipek aka si ya si demiragac aza ta gac xe zer le le yi hir kan en ci li ve s Mundericat 1 Meselerin yayilmasi 2 Xarici kecid 3 Hemcinin bax 4 IstinadMeselerin yayilmasi RedakteMe se le ri mi zin 90 i te xmi nen 800 min ha dag ya mac la rin da yer le sir Dag me se le ri nin cox his se si Bo yuk Qaf qaz da 360 min ha ya yil mis dir Ki cik Qaf qaz da 4 me se ile or tu lu sa he 250 min ha Ta lis dag la rin da ise 134 min ha tes kil edir Ted qi qat lar gos te rir ki dag la ri miz da me se nin te bii iq lim yu xa ri ser he di iyul ayi nin or ta tem pe ra tu ru 10de re ce ve bir qe der de asa gi olan xet den kec me li dir Bu qa nu na uy gun lu gu res pub li ka mi zin ay ri ay ri dag liq vi la yet le ri ne tet biq edek Eger 10de re ce iyul izo ter mi ni me se nin iq lim ser he di qe bul et sek qi si ru tu bet li ke cen ve so yuq iq li me ma lik olan Bo yuk Qaf qa zin ce nub ya ma cin da ve Ki cik Qaf qa zin si mal serq ya ma ci ra yon la rin da Goy gol Ge de bey Das ke sen bu ser hed 2600 2650m den qi si qu raq ke cen nis be ten kon ti nen tal so yuq iq li me ma lik olan Kel be cer ve La cin ra yon la rin da 2800m den ya yi qu raq kon ti nen tal iq li mi olan Nax ci van zo na sin da ise 3000m den kec me li dir Apar di gi miz ted qi qat lar gos te rir ki res pub li ka miz da in sa nin te ser ru fat fe a liy ye ti nin te si ri ne ti ce sin de me se nin yu xa ri iq lim ser he di cox bo yuk de yi sik li ye ug ra mis dir Ha zir da de mek olar ki me se nin te bii yu xa ri ser he di her yer de an tro po gen amil le rin te si ri ne ti ce sin de po zul mus asa gi sa lin mis dir Me se nin mu a sir an tro po gen yu xa ri ser he di res pub li ka mi zin dag liq ra yon la rin da or ta he sab la 1600 hun dur luk den ke cir Bu hun dur luk ise iyul ayi nin or ta tem pe ra tu ru 14 17de re ce olan yuk sek li ye uy gun ge lir Cox na dir hal lar da mes Ter ter cay hov ze sin de 2350 2400m de to za gac me se si nin qa liq la ri na ar dic kol la ri na ise Gen ceca yin sol sa hi lin de 2400 2500m Ze yem ca yin men be yin de da gin lap zir ve si ne qe der 2600 2700m rast ge li nir Azer bay ca nin dag me se le rin de esa sen fis tiq pa lid ve ve les us tun luk tes kil edir Xarici kecid RedakteEkologiya ve Tebii Servetler NazirliyiHemcinin bax RedakteEkologiya ve Tebii Servetler Nazirliyi PalidIstinad Redakte Qrossheym A A Qafqazin bitki ortuyu M 1948 265 s rus dilinde Qrossheym A A Qafqazin zengin bitki ortuyu M 1952 631 s rus dilinde Qrossheym A A Qafqazin bitki ortuyu M 1948 265 s rus dilinde Qrossheym A A Qafqazin zengin bitki ortuyu M 1952 631 s rus dilinde Menbe https az wikipedia org w index php title Dag meseleri amp oldid 5896354, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.