fbpx
Wikipedia

Xəzər kilkəsi

Xəzər kilkəsi (lat. Clupeonella caspia) — Siyənəkkimilər (Clupeidae) fəsiləsinə daxil olan sənaye əhəmiyyətli dəniz balığı. Əvvəllər Qaradəniz kilkəsinin yarımnövü hesab edilirdi. Son təsnifat zamanı bu balığın müstəqil bir növ olması təstiqlənmişdir. Xəzər kilkəsi ancaq Xəzər dənizində yaşayır. Balıqların maksimal uzunluğu 15 sm təşkil edir. İqtisadi əhəmiyyətli sənaye balığıdır.

?Xəzər kilkəsi
Clupeonella caspia
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:Sonağızlılar
Tip:Xordalılar
Yarımtip:Onurğalılar
Sinifüstü:Balıqlar
Sinif:Sümüklü balıqlar
Yarımsinif:Şüaüzgəcli balıqlar
Dəstə:Siyənəkkimilər
Fəsilə:Siyənəklər
Cins:Clupeonella
növ: Xəzər kilkəsi
Elmi adı
Clupeonella caspia Svetovidov, 1941
Mühafizə statusu
Az qayğı tələb edənlər
Least Concern (IUCN 3.1)Least Concern: 135707

Vikinövlərdə
sistematika

Şəklin VikiAnbarda
axtarışı
ITIS  

Arealı

Xəzər kilkəsinin bütün sakit sularında müşahisə etmək mümkündür. Bircə Qaraboğazgöl körfəzi istisnadır. Onlara Volqa, UralTerek çaylarının mənsəblərində belə müşahidə etmək mümkündür. Onlar Volqa çayı ilə hərəkət edərək Simlyansk su anbarı, Kuybişev su anbarı, Botkin su anbarı, Kama su anbarı, Qorkov su anbarı, Rıbin su anbarı və Uçliç su anbarları kimi anbarlarına belə yayılmışdır. Bu balıqlar sürü halında soran sularda yaşayır. Əsasən suyun səhtinə yaxın ərazilərdə yaşayır. Suyun 1-5 metrdən tutmuş 60 metrə qədər ərazilərdə müşahidə edilirlər. Bir necə lokal dəstəyə dahibdir.

Təsviri

Xəzər kilkəsinin uzunluğu 15 sm təşkil edir. Böyürlərdən sıxılmış bədənə sahibdir. Bədənində 26-30 cərgə pulcuq vardır. Başı uzun və genişdir. Bel üzgəcində 14—16 pulcuq olur. Quyruq üzgəcləri bir qayda olaraq tünd rəngdədir.

Biologiya

Kilklər 1 yaşında yetkinləşirlər. Bu zaman onların uzunluqları 5,4—6,8 sm təşkil edir. Orta ömür müddəti 6 ildir. Cənubi Xəzərdə daha tez inkişaf edirlər. Aprel-may aylarında kürü verirlər. Kürü 20—30 metr dərinlikdə qoyulur. Dişi 8 °C temperaturda kürü qoya bilir. Aktiv kürü vermə 12—21 °C-də baş versədə, 25—28 °С temperaturda dayanır. Kürü 1 mm olub, parlaq-bənövşəyidir. Kürünün inkişafı 8—10 °С-də 92 saat, 14,5 °С-də 72 s, 21,5—24,6 °С-də 35 saat təşkil edir. Kürüdən çıxarkən uzunluğu 1,5—1,6 mm təşkil edir. Xəzər kilkəsinin maksimal uzunluğu Xəzər dənizinin Türkmənistan sularında 15 sm olaraq müşahidə edilir. Dişilər bir qayda olaraq erkəklərdən iri olur. Xəzər kilkəsi əsasən planktonlarla (Copepoda, Cladocera, Rotatorilərİkitaylılar) qidalanır. Onlarla isə Sıflar, Siyənək (Dolgin siyənəyi, Qarabel siyənək), Ağ balıq, Naqqa balığı, Stenodus leucichthysXəzər suitisi qidalanır.

Xəzər kilkəsi Xəzər dənizinin şimalında qışlayır. Mart-aprel ayları isə sahilə miqradiya edir. Mayın sonları miqrasiyanı bitirərək Şimali Xəzərdən Orta Xəzərə dönür. Yayı və payızı Orta Xəzərin şimal hissəsində 10-50 metr arası sularda yaşayır. Günün işıqlı zamanları nisbətən dərinliklərə yönəlir.

İnsan üçün əhəmiyyəti

 
Azərbaycan istehsalı olan dondurulmuş Xəzər kilkəsi

Sənaye əhəmiyyətli balıq növüdür. Ətinin yağlığı 4,5 - 15 % arasında dəyişir. Yay və payız ayları sayları artır. Onların qida üçün Ançousabənzər kilkəİrigöz kilkədən üstün hesab edilir. Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi Xəzər kilkəsini Mühafizə statusu olan növ olaraq qiymətləndirmişdir.

İstinadlar

  1. C. cultriventris (Nordmann,1840) — черноморско-каспийская тюлька Позвоночные животные России. sevin.ru

xəzər, kilkəsi, clupeonella, caspia, siyənəkkimilər, clupeidae, fəsiləsinə, daxil, olan, sənaye, əhəmiyyətli, dəniz, balığı, əvvəllər, qaradəniz, kilkəsinin, yarımnövü, hesab, edilirdi, təsnifat, zamanı, balığın, müstəqil, növ, olması, təstiqlənmişdir, ancaq, . Xezer kilkesi lat Clupeonella caspia Siyenekkimiler Clupeidae fesilesine daxil olan senaye ehemiyyetli deniz baligi Evveller Qaradeniz kilkesinin yarimnovu hesab edilirdi 1 Son tesnifat zamani bu baligin musteqil bir nov olmasi testiqlenmisdir Xezer kilkesi ancaq Xezer denizinde yasayir Baliqlarin maksimal uzunlugu 15 sm teskil edir Iqtisadi ehemiyyetli senaye baligidir Xezer kilkesiClupeonella caspiaElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinifustu BaliqlarSinif Sumuklu baliqlarYarimsinif Suauzgecli baliqlarDeste SiyenekkimilerFesile SiyeneklerCins Clupeonellanov Xezer kilkesiElmi adiClupeonella caspia Svetovidov 1941Muhafize statusuAz qaygi teleb edenlerLeast Concern IUCN 3 1 Least Concern 135707VikinovlerdesistematikaSeklin VikiAnbardaaxtarisiITIS 135707 Mundericat 1 Areali 2 Tesviri 3 Biologiya 4 Insan ucun ehemiyyeti 5 IstinadlarAreali RedakteXezer kilkesinin butun sakit sularinda musahise etmek mumkundur Birce Qarabogazgol korfezi istisnadir Onlara Volqa Ural ve Terek caylarinin menseblerinde bele musahide etmek mumkundur Onlar Volqa cayi ile hereket ederek Simlyansk su anbari Kuybisev su anbari Botkin su anbari Kama su anbari Qorkov su anbari Ribin su anbari ve Uclic su anbarlari kimi anbarlarina bele yayilmisdir Bu baliqlar suru halinda soran sularda yasayir Esasen suyun sehtine yaxin erazilerde yasayir Suyun 1 5 metrden tutmus 60 metre qeder erazilerde musahide edilirler Bir nece lokal desteye dahibdir Tesviri RedakteXezer kilkesinin uzunlugu 15 sm teskil edir Boyurlerden sixilmis bedene sahibdir Bedeninde 26 30 cerge pulcuq vardir Basi uzun ve genisdir Bel uzgecinde 14 16 pulcuq olur Quyruq uzgecleri bir qayda olaraq tund rengdedir Biologiya RedakteKilkler 1 yasinda yetkinlesirler Bu zaman onlarin uzunluqlari 5 4 6 8 sm teskil edir Orta omur muddeti 6 ildir Cenubi Xezerde daha tez inkisaf edirler Aprel may aylarinda kuru verirler Kuru 20 30 metr derinlikde qoyulur Disi 8 C temperaturda kuru qoya bilir Aktiv kuru verme 12 21 C de bas versede 25 28 S temperaturda dayanir Kuru 1 mm olub parlaq benovseyidir Kurunun inkisafi 8 10 S de 92 saat 14 5 S de 72 s 21 5 24 6 S de 35 saat teskil edir Kuruden cixarken uzunlugu 1 5 1 6 mm teskil edir Xezer kilkesinin maksimal uzunlugu Xezer denizinin Turkmenistan sularinda 15 sm olaraq musahide edilir Disiler bir qayda olaraq erkeklerden iri olur Xezer kilkesi esasen planktonlarla Copepoda Cladocera Rotatoriler ve Ikitaylilar qidalanir Onlarla ise Siflar Siyenek Dolgin siyeneyi Qarabel siyenek Ag baliq Naqqa baligi Stenodus leucichthys ve Xezer suitisi qidalanir Xezer kilkesi Xezer denizinin simalinda qislayir Mart aprel aylari ise sahile miqradiya edir Mayin sonlari miqrasiyani bitirerek Simali Xezerden Orta Xezere donur Yayi ve payizi Orta Xezerin simal hissesinde 10 50 metr arasi sularda yasayir Gunun isiqli zamanlari nisbeten derinliklere yonelir Insan ucun ehemiyyeti Redakte Azerbaycan istehsali olan dondurulmus Xezer kilkesi Senaye ehemiyyetli baliq novudur Etinin yagligi 4 5 15 arasinda deyisir Yay ve payiz aylari saylari artir Onlarin qida ucun Ancousabenzer kilke ve Irigoz kilkeden ustun hesab edilir Beynelxalq Tebietin ve Tebii Servetlerin Muhafizesi Birliyi Xezer kilkesini Muhafize statusu olan nov olaraq qiymetlendirmisdir Istinadlar Redakte C cultriventris Nordmann 1840 chernomorsko kaspijskaya tyulka Pozvonochnye zhivotnye Rossii sevin ruMenbe https az wikipedia org w index php title Xezer kilkesi amp oldid 6092033, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.