Qarabel siyənək Xəzərin hər yerində yayılmışdır. Yazda dənizin hər yerində təsadüf edilir (Şimali Xəzərin ən şərq hissəsindən başqa). Qışı Cənubi Xəzərdə, İran sahillərində keçirib, yazda dənizin qərb sahilləri ilə şimala doğru hərəkət edir.
Morfoloji əlamətləri
D III-IV 12-16 (14,2), ümumi sayı 16-20 (18,2), A III 16-20 (18,1), ümumi sayı 19-23 (21,1)-dir. Qəlsəmə dişicikləri iri fərdlərdə yoğun və kobud, ucları qırıq və bəzən tamamilə qırıq olur. Kiçik fərdlərdə qəlsəmə dişicikləri nazik və nisbətən uzun olur. Dişləri yaxşı inkişaf etmişdir. Çənələri bərabər uzunluqda olur, bəzən alt çənə bir qədər önə çıxır və ön tərəfdə altda çıxıntı olur. Başının çox enli olması ilə növün digər formalarından fərqlənir.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Xəzər dənizində yaşayan və Alosa Kessleri cinsindən olan Xəzər siyənəklərinin ən böyüyü olub, uzunluğu 22-46 sm, kütləsi 170-1200 q olur, 7-8 il ömür sürür. Qarabel siyənək yırtıcı balıqdır. Kilkə, aterina, xul balığı və digər xırda balıqlarla qidalanır. Başqa siyənək növlərindən fərqli olaraq qarabel siyənək keçici balıqdır. Kürü tökmək üçün o, əsasən Volqa, nadir hallarda isə Ural çayına girir. Maraqlıdır ki, yırtıcı balıq olduğuna baxmayaraq, qarabel siyənək və onun körpələri bölgə, sıf, naxa balıqları, bəzi hallarda isə suitilər və balıqtutan quşlar (Qarabattaq, ağ vağ və b.) üçün qida mənbəyidir. Qarabel siyənək qış aylarında Cənubi Xəzərdə su səthində temperaturun 8°C-dən aşağı düşmədiyi sahələrdə yaşayır. O, aprelin əvvəlində suda temperatur 9-13°C olduqda Xəzərin qərb sahilindən az aralı, Azərbaycan və Dağıstan sahilləri ilə hərəkət edərək Orta Xəzərdə görünməyə başlayır. Aprel, may aylarında isə şimala hərəkət etdikləri vaxt onlar sahilə yanaşırlar.
Çoxalması
Qarabel siyənək digər siyənəklərə nisbətən çox sürətlə böyüyür. Cinsi yetişkənliyə 3-6 yaşında çatır. Keçici balıqdır. Kürüsünü tökdükdən sonra kütləvi sürətdə tələf olur, çox az qismi yenidən dənizə qayıda bilirlər. Çoxalması mayın ortalarında başlayır və avqustun əvvələrinə qədər davam edir. Kürü tökmənin qızğın vaxtı iyunun ortalarında olur. Başqa siyənəklər kimi bu siyənəyin ovu da qiymətli balıq növlərinin tora düşməsi ilə əlaqədar dayandırılıb. Tədqiqatlar nəticəsində müəyyən olunub ki, qarabel siyənək sürüləri azsaylıdır.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Mühüm vətəgə balıqlarındandır. Başlıca olaraq, dənizin Volaq-Xəzər rayonunda tutulur. Hazırda illik ovu 0,2-1,22 min ton arasındadır.Əti çox yağlıdır. Hisə verilmiş və duzlanmış halda istifadə olunur.
Ədəbiyyat
Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 82.
Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 83 s.
Казанччев Е.Н. Рыбы Каспийского моря. M.; Изд: Легкая пищевая промышленность, 1981, 168 с.
İstinadlar
Əsgerov F.S., Zaytsev Y.Y., Qasımov R.Y., Quliyev Z. «Biomüxtəliflik: Xəzərin əsrarəngiz balıqları» “Bəşər-XXI” nəşriyyatı, Bakı, 2003, səh51.
Avqust 06, 2021
qarabel, siyənək, alosa, kessleri, siyənəkkimilər, fəsiləsinin, nümayəndəsidir, alosa, kesslerielmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağızlılartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinifüstü, balıqlars. Qarabel siyenek lat Alosa kessleri Siyenekkimiler fesilesinin bir numayendesidir Qarabel siyenekAlosa kessleriElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinifustu BaliqlarSinif Sumuklu baliqlarYarimsinif Suauzgecli baliqlarDeste SiyenekkimilerFesile SiyeneklerCins Alosanov Qarabel siyenekElmi adiAlosa kessleriVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 135537 Mundericat 1 Yayilmasi 2 Morfoloji elametleri 3 Yasayis yeri ve heyat terzi 4 Coxalmasi 5 Teserrufat ehemiyyeti 6 Edebiyyat 7 IstinadlarYayilmasi RedakteQarabel siyenek Xezerin her yerinde yayilmisdir Yazda denizin her yerinde tesaduf edilir Simali Xezerin en serq hissesinden basqa Qisi Cenubi Xezerde Iran sahillerinde kecirib yazda denizin qerb sahilleri ile simala dogru hereket edir Morfoloji elametleri RedakteD III IV 12 16 14 2 umumi sayi 16 20 18 2 A III 16 20 18 1 umumi sayi 19 23 21 1 dir Qelseme disicikleri iri ferdlerde yogun ve kobud uclari qiriq ve bezen tamamile qiriq olur Kicik ferdlerde qelseme disicikleri nazik ve nisbeten uzun olur Disleri yaxsi inkisaf etmisdir Ceneleri beraber uzunluqda olur bezen alt cene bir qeder one cixir ve on terefde altda cixinti olur Basinin cox enli olmasi ile novun diger formalarindan ferqlenir Yasayis yeri ve heyat terzi RedakteXezer denizinde yasayan ve Alosa Kessleri cinsinden olan Xezer siyeneklerinin en boyuyu olub uzunlugu 22 46 sm kutlesi 170 1200 q olur 7 8 il omur surur Qarabel siyenek yirtici baliqdir Kilke aterina xul baligi ve diger xirda baliqlarla qidalanir Basqa siyenek novlerinden ferqli olaraq qarabel siyenek kecici baliqdir Kuru tokmek ucun o esasen Volqa nadir hallarda ise Ural cayina girir Maraqlidir ki yirtici baliq olduguna baxmayaraq qarabel siyenek ve onun korpeleri bolge sif naxa baliqlari bezi hallarda ise suitiler ve baliqtutan quslar Qarabattaq ag vag ve b ucun qida menbeyidir Qarabel siyenek qis aylarinda Cenubi Xezerde su sethinde temperaturun 8 C den asagi dusmediyi sahelerde yasayir O aprelin evvelinde suda temperatur 9 13 C olduqda Xezerin qerb sahilinden az arali Azerbaycan ve Dagistan sahilleri ile hereket ederek Orta Xezerde gorunmeye baslayir Aprel may aylarinda ise simala hereket etdikleri vaxt onlar sahile yanasirlar Coxalmasi RedakteQarabel siyenek diger siyeneklere nisbeten cox suretle boyuyur Cinsi yetiskenliye 3 6 yasinda catir Kecici baliqdir Kurusunu tokdukden sonra kutlevi suretde telef olur cox az qismi yeniden denize qayida bilirler Coxalmasi mayin ortalarinda baslayir ve avqustun evvelerine qeder davam edir Kuru tokmenin qizgin vaxti iyunun ortalarinda olur Basqa siyenekler kimi bu siyeneyin ovu da qiymetli baliq novlerinin tora dusmesi ile elaqedar dayandirilib Tedqiqatlar neticesinde mueyyen olunub ki qarabel siyenek suruleri azsaylidir Teserrufat ehemiyyeti RedakteMuhum vetege baliqlarindandir Baslica olaraq denizin Volaq Xezer rayonunda tutulur Hazirda illik ovu 0 2 1 22 min ton arasindadir Eti cox yaglidir Hise verilmis ve duzlanmis halda istifade olunur 1 Edebiyyat RedakteAzerbaycanin heyvanlar alemi Onurgalilar III cild Baki Elm 2004 s 82 Ebdurrehmanov Y E Azerbaycan faunasi Baliqlar VII cild Baki Elm 1966 83 s Abbasov H S Haciyev R V Ixtiologiya Baki 2007 seh 178 Kazanchchev E N Ryby Kaspijskogo morya M Izd Legkaya pishevaya promyshlennost 1981 168 s Istinadlar Redakte Esgerov F S Zaytsev Y Y Qasimov R Y Quliyev Z Biomuxteliflik Xezerin esrarengiz baliqlari Beser XXI nesriyyati Baki 2003 seh51 Menbe https az wikipedia org w index php title Qarabel siyenek amp oldid 4642931, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
