fbpx
Wikipedia

Albalı

Albalı (lat. Cerasus) — qərənfilkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

?Albalı
Cerasus

Çiçəkləmiş ağac.
Elmi təsnifat
Aləmi:Bitkilər
Şöbə:Örtülütoxumlular
Sinif:İkiləpəlilər
Yarımsinif:Kariofillid
Sıra:Qərənfilçiçəklilər
Fəsilə:Qərənfilkimilər
Yarımcins: Albalı
Elmi adı
Cerasus
Bəzi növləri

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
EOL  
GRIN  
IPNI 

Yabanı albalı

Albalı yarımcinsinə aid 140 növ var. Növ müxtəlifliklərindən ən çox yayılanı aşağıdakılardır:

  • mərmərik albalı;
  • mahaleb albalısı;
  • çöl albalısı.

Güman edirlər ki, adi mədəni albalı yabanı gilas ilə çöl albalılarının təbii hibrididir. Azərbaycanda mərmərik və çöl albalısı bitən sahələr çoxdur.

Yabanı albalı aprel-mayda çiçəkləyir. Ağ rəngli çiçəkləri 2-4 ədəd bir yerdə uzun saplaq üzərində əmələ gəlir. Meyvələri iyulun axırı və avqustda yetişir. Meyvəsi mədəni sortlara nisbətən xırda olub (8–10 mm diametrli), qırmızı, tünd qırmızı və ya qara-bənövşəyidir. Turş və ya turşa-şirindir. Bəzən dadı acı olur, hər 3-4 ildən-bir bol məhsul verir. Tərkibində 12% şəkər (sadə şəkərlər), 2%-ə qədər üzvi turşu (almalimon), karotin, C, B1, PP vitaminləri, fol turşusu (Bc), aşılayıcı və pektinli maddələr vardır. Meyvələri kompot, kisel, şirə, şərbət, şərab, mürəbbə və spirtsiz içkilər istehsalında işlədilir. Albalının yarpaqları tərəvəzləri duza və sirkəyə qoyduqda istifadə edilir. Çəyirdəyi və ləpəsi ətriyyat sənayesində, bəzi sabunların ətirləndirilməsində tətbiq olunur.

Əfsanəsi

Yarpaqları çıxmamışdan əvvəl gülləri çıxan ağac kimi, vişnə onu simvolizə edir ki, insan bu dünyaya çılpaq gəlir və çılpaq da onu torpağa verirlər. Çinlilərdə vişnə yaz çiçəklənməsini, ümid, gənclik, cəsarət, həmçinin qadın gözəlliyini və təbiətdə qadın başlanğıcını simvolizə edir. Yaponlarda çiçəklənmə, zənginliyi bilddirir, vişnə gülü isə Yaponiyanın emblemidir. Bu meyvənin strukturu ilə bağlı olması güman edilən Samurayların emblemi qanlı-qırmızı dəri və yumşaq ət altındabərk sümükdən ibarətdir. Döyüşdən sonra, yaralı samuraylara vişnə şirəsi verirdilər, bu da gücü qaytarır və itirilmiş enerjini bərpa edir.

Faydası

 
Albalı

Albalının xalq təbabətində istifadəsi çox geniş və çoxnövlüdür. Albalı şirəsi iştahı və həzmi yaxşılaşdırır, susluğu yatızdırır, bəlğəm gətirən, antiseptik və yüngül zəiflədici xüsusiyyətlərə malikdir, həmçinin dəyərli dietik məhsuldur. Süd ilə albalı şirəsi artrit, həmçinin yaxşı qankəsən və sidik qovan vasitə kimi tövsiyə olunur.

Müalicəvi məqsədlə albalının meyvələrindən alınmış ekstraktdan, yarpaqlarından və meyvə saplağından istifadə edilir. Yarpaqlarından alınmış sulu tinktura sarılığa qarşı, meyvə saplağından alınmış sulu ekstrakt ishala qarşı tətbiq olunur.

Albalının ətliyi və şirəsi antiseptik təsirə malikdir. Xalq təbabətində albalının südlə birlikdə sustavların iltihabı zamanı qəbul edirlər. Həmçinin nəfəs yollarının iltihabında bəlğəmgətirici kimi tətbiq edilir. Albalı həm də balverən bitkidir. 1 hektar albalı sahəsindən arılar 15-53 kq bal hasil edə bilirlər.

Növləri

Azərbaycanın dərman bitkiləri

Dində

"Quran"da albalı haqqında belə bir ifadə var:

"Amma onlar (bizdən) üz çevirib uzaqlaşdılar və buna görə anbarlarını yıxıb keçən, sahib olduqları (son dərəcə məhsuldar) iki bağçanı yalnız acı-tikanlı kol və bir neçə dənə albalı ağacından ibarət (viranə) bir bağçaya çevirən bir sel göndərdik."

P.S. Əslində bu Quran surəsində adı keçən bitki albalı yox, Sidr ağacıdır.

Səba surəsi, 16-cı ayə - Amma onlar üz döndərdilər, Biz də üstlərinə güclü sel göndərdik. Onların iki bağçasını acı meyvəli, yulğunlu və (içində) bir az sidr ağacı olan iki bağla əvəz etdik.

İstinadlar

  1. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
  3. Quranda adı çəkilən bitkilər 2013-07-29 at the Wayback Machine  (az.)

İstinadlar

  • Ə-C.İ.Əhmədov, N.T.Əliyev, MEYVƏ VƏ TƏRƏVƏZİN ƏMTƏƏŞÜNASLIĞI, Dərslik // Bakı, 2009.

Xarici keçidlər


albalı, cerasus, qərənfilkimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, cerasusçiçəkləmiş, ağac, elmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, kariofillidsıra, qərənfilçiçəklilərfəsilə, qərənfilkimiləryarımcins, elmi, adıcerasusbəzi, nö. Albali lat Cerasus 1 qerenfilkimiler fesilesine aid bitki cinsi 2 AlbaliCerasusCiceklemis agac Elmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif KariofillidSira QerenfilciceklilerFesile QerenfilkimilerYarimcins AlbaliElmi adiCerasusBezi novleriGilas Prunus avium Keceli albali Prunus tomentosa Gilenar Prunus cerasus Col albalisi Prunus chamaecerasus Adi albali Prunus vulgaris Yapon albalisi Prunus serrulata VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiEOL 31410GRIN 20151IPNI 60431613 2 Mundericat 1 Yabani albali 2 Efsanesi 3 Faydasi 4 Novleri 4 1 Azerbaycanin derman bitkileri 5 Dinde 6 Istinadlar 7 Istinadlar 8 Xarici kecidlerYabani albali RedakteAlbali yarimcinsine aid 140 nov var Nov muxtelifliklerinden en cox yayilani asagidakilardir mermerik albali mahaleb albalisi col albalisi Guman edirler ki adi medeni albali yabani gilas ile col albalilarinin tebii hibrididir Azerbaycanda mermerik ve col albalisi biten saheler coxdur Yabani albali aprel mayda cicekleyir Ag rengli cicekleri 2 4 eded bir yerde uzun saplaq uzerinde emele gelir Meyveleri iyulun axiri ve avqustda yetisir Meyvesi medeni sortlara nisbeten xirda olub 8 10 mm diametrli qirmizi tund qirmizi ve ya qara benovseyidir Turs ve ya tursa sirindir Bezen dadi aci olur her 3 4 ilden bir bol mehsul verir Terkibinde 12 seker sade sekerler 2 e qeder uzvi tursu alma ve limon karotin C B1 PP vitaminleri fol tursusu Bc asilayici ve pektinli maddeler vardir Meyveleri kompot kisel sire serbet serab murebbe ve spirtsiz ickiler istehsalinda isledilir Albalinin yarpaqlari terevezleri duza ve sirkeye qoyduqda istifade edilir Ceyirdeyi ve lepesi etriyyat senayesinde bezi sabunlarin etirlendirilmesinde tetbiq olunur Efsanesi RedakteYarpaqlari cixmamisdan evvel gulleri cixan agac kimi visne onu simvolize edir ki insan bu dunyaya cilpaq gelir ve cilpaq da onu torpaga verirler Cinlilerde visne yaz ciceklenmesini umid genclik cesaret hemcinin qadin gozelliyini ve tebietde qadin baslangicini simvolize edir Yaponlarda ciceklenme zenginliyi bilddirir visne gulu ise Yaponiyanin emblemidir Bu meyvenin strukturu ile bagli olmasi guman edilen Samuraylarin emblemi qanli qirmizi deri ve yumsaq et altindaberk sumukden ibaretdir Doyusden sonra yarali samuraylara visne siresi verirdiler bu da gucu qaytarir ve itirilmis enerjini berpa edir Faydasi Redakte Albali Albalinin xalq tebabetinde istifadesi cox genis ve coxnovludur Albali siresi istahi ve hezmi yaxsilasdirir suslugu yatizdirir belgem getiren antiseptik ve yungul zeifledici xususiyyetlere malikdir hemcinin deyerli dietik mehsuldur Sud ile albali siresi artrit hemcinin yaxsi qankesen ve sidik qovan vasite kimi tovsiye olunur Mualicevi meqsedle albalinin meyvelerinden alinmis ekstraktdan yarpaqlarindan ve meyve saplagindan istifade edilir Yarpaqlarindan alinmis sulu tinktura sariliga qarsi meyve saplagindan alinmis sulu ekstrakt ishala qarsi tetbiq olunur Albalinin etliyi ve siresi antiseptik tesire malikdir Xalq tebabetinde albalinin sudle birlikde sustavlarin iltihabi zamani qebul edirler Hemcinin nefes yollarinin iltihabinda belgemgetirici kimi tetbiq edilir Albali hem de balveren bitkidir 1 hektar albali sahesinden arilar 15 53 kq bal hasil ede bilirler Novleri RedakteAzerbaycanin derman bitkileri RedakteDinde Redakte Quran da albali haqqinda bele bir ifade var Amma onlar bizden uz cevirib uzaqlasdilar ve buna gore anbarlarini yixib kecen sahib olduqlari son derece mehsuldar iki bagcani yalniz aci tikanli kol ve bir nece dene albali agacindan ibaret virane bir bagcaya ceviren bir sel gonderdik 3 Seba suresi 16 P S Eslinde bu Quran suresinde adi kecen bitki albali yox Sidr agacidir Seba suresi 16 ci aye Amma onlar uz donderdiler Biz de ustlerine guclu sel gonderdik Onlarin iki bagcasini aci meyveli yulgunlu ve icinde bir az sidr agaci olan iki bagla evez etdik Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Quranda adi cekilen bitkiler Arxivlesdirilib 2013 07 29 at the Wayback Machine az Istinadlar RedakteE C I Ehmedov N T Eliyev MEYVE VE TEREVEZIN EMTEESUNASLIGI Derslik Baki 2009 Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Albali ile elaqeli mediafayllar var Meyvelerin sirri Arxivlesdirilib 2011 08 13 at the Wayback Machine Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Albali amp oldid 5988260, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.