fbpx
Wikipedia

Bayburtlu Qara İbrahim Paşa

Bayburtlu Qara İbrahim Paşa (d. 1620/21 - ö. iyun 1687) — IV Mehmed dönəmində ümumilikdə 2 il Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır.

Qara İbrahim Paşa
كارا إبراهيم باشا
Sələfi Mərzifonlu Qara Mustafa Paşa
Xələfi Sarı Süleyman Paşa
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1620/1621
Doğum yeri Bayburt, Gümüşxanə ili
Vəfat tarixi
Vəfat yeri
Atası Qatırçı Əhməd
Həyat yoldaşı Fatma xanım
Uşağı Qaymaq Mustafa Paşa
Hərbi xidmət
Rütbəsi Admiral

Həyatı

Hicri təqvimin 1030-cu ilində (1620-1621) Bayburtda Qatırçı Əhməd adlı bir kəndlinin evində dünyaya gəlmişdir. Gənclik illərində üsyançı Abxaz Həsənin xidmətində olmuş, üsyan yatırıldıqdan sonra (1659) İrana qaçaraq bir müddət burada qalmışdır. Daha sonra geri dönərək Mustafa Paşanın himayəsinə girdi və burada çuxadar və kəndxuda oldu. Himayədarının ölümünün ardından bəzi dövlət adamlarının xidmətində oldu. Nəhayət, o illərdə sədarət kəndxudası olan Mərzifonlu Mustafa Paşanın xidmətinə girdi və onun Silistrə bəylərbəyliyi dövründə kəndxudası olaraq fəaliyyət göstərdi. Mərzifonlu Mustafa Paşa dövlət idarəsində gücləndikcə nüfuzunu artıran Qara İbrahim ağa fürsətdən istifadə edərək IV Mehmedlə də tanış oldu. Himayədarının sədarət naibi olması ilə, İbrahim ağa da sədarət kəndxudası seçildi və Qara kəndxuda ləqəbi aldı. 8 avqust 1671 tarixində ikinci miraxurluğa gətirildi və 24 gün sonra vəzifəsi artırılaraq baş miraxur oldu. Mərzifonlu Mustafa Paşanın sədrəzəmliyə gətirilməsi ilə üçüncü vəzir olan İbrahim Paşa padşahın ən yaxın adamlarından biri kimi bütün səfərlərdə və ov mərasimlərində iştirak edirdi. Onun padşah üzərindəki nüfuzundan çəkinən Mərzifonlu Mustafa Paşa 13 noyabr 1677 tarixində İbrahim Paşanı kaptan-ı dərya seçərək saraydan uzaqlaşdırmaq istədi. Ancaq İbrahim Paşa 19 gün sonra özünü riqabdarlığa gətirtdi və bununla həm vəzifəsini yüksəltdi, həm də padşaha olan yaxınlığını qorudu. Mərzifonlu Mustafa Paşanın Çehrin səfəri əsnasında sədarət naibi və onun vəkili olan Qara İbrahim Paşa səfərin sonunda kaptan-ı dəryalıqdakı uğursuzluğu bəhanə edilərək bütün vəzifələrindən azad edildi və vəzifəsi beşinci vəzirliyə salındı (25 noyabr 1678).

Mərzifonlu Mustafa Paşa İbrahim Paşanı vəzifədən alsa da, padşah üzərindəki nüfuzunu azalda bilmədi. Belə ki, çox keçmədən dördüncü, ardından üçüncü vəzirliyə gətirilərək padşahın yanındakı yerini bərpa etdi. Nəticədə rəqibi ilə barışmağa məcbur olan Mərzifonlu Mustafa Paşa çıxdığı Avstriya səfəri əsnasında onu yenidən sədarət naibi seçdi. Səfər başladıqdan sonra sədrəzəmi Zemun qalasına qədər müşayiət edən İbrahim Paşa daha sonra Belqrada döndü və ordunun ehtiyaclarını ödədi.

Vyana mühasirəsindəki məğlubiyyətin ardından padşahla birlikdə Ədirnəyə gələn İbrahim Paşa, sədrəzəmin əzəli düşməni olan Darüssəadə ağası Yusif ağa və baş miraxur Uzun Süleyman ağanın təşviqi ilə keçmiş himayədarına düşmən oldu. Sultan Mehmed ondan xəbərsiz baş tutan Vyana mühasirəsindəki məğlubiyyətinə baxmayaraq Mərzifonlu Mustafa Paşanı öldürmək niyyətində deyildi. Ancaq Qara İbrahim Paşa və tərəfdarlarının fəaliyyəti nəticəsində 25 dekabr 1683 tarixində sabiq sədrəzəm edam olundu.

Mərzifonlu Mustafa Paşanın yerinə sədarətə gətirilən İbrahim Paşa ilk əvvəl sabiq sədrəzəmə bağlı olan bəzi dövlət adamlarını mərkəzdən uzaqlaşdırmağa başladı. Onlardan boşalan vəzifələrə isə öz adamlarını gətirdi. Vyana mühasirəsi ilə başlayan Avstriya müharibəsi getdikcə böyümüş, VenesiyaLehistanın da qatılmasıyla, bir növ səlib yürüşünə çevrilmişdi. Venesiyanı müharibədən çəkindirmək istəyən sədrəzəm isə bu qədər geniş cəbhəli bir müharibəni idarə edə bilmirdi. Avstriya, LehistanVenesiya cəbhələrinə sərdarlar göndərərək özü padşahın yanında qalırdı.

Hərbi vəziyyətin və döyüş sursatının azlığı, xüsusilə də MacarıstanMoreya cəbhələrində Osmanlıların məğlub olmasına səbəb olmuş, şəhərlər və qalalar ard-arda əldən çıxırdı. Səhhətinin pis olmasını bəhanə edərək cəbhələrə getməyən İbrahim Paşa yalnız Ədirnədən sərhəd bölgələrinə və adalara əsgər, ərzaq və döyüş sursatı göndərməklə kifayətlənir, uğur qazana bilməyən sərdarları yeniləri ilə əvəz edirdi. Bu əsnada padşaha yalnız qələbə xəbərləri deyilir, müharibədəki məğlubiyyətlər isə sədrəzəm tərəfindən gizlədilirdi. Ordu sərdarları isə sədrəzəmin şəxsən ordunun başında səfərə çıxmasını istəyir, bu məsələdə padşahı təşviq edirdilər. Bunlar arasında olan keçmiş müttəfiqləri Uzun Süleyman Paşa və Müsahib Mustafa Paşanı da cəbhəyə yollayan İbrahim Paşa bu yolla Sultan Mehmedi yenidən öz təsiri altına almışdı. Vəzifə qorxusu və sələfi Mustafa Paşa kimi edam edilməkdən qorxan İbrahim Paşa sədrəzəm namizədi olan hamını bir bəhanə taparaq mərkəzdən uzaqlaşdırırdı. O əsnada Mələk İbrahim Paşanın Budində əldə etdiyi uğur orduda və əhali arasında böyük əks-səda doğurmuş, hətta Ədirnədə baş tutan bir ayaqlanmada onun sədarətə gətirilməsi istənilmişdi. Buna görə də sədrəzəm, Mələk İbrahim Paşanı aradan qaldırmaq üçün onun əleyhində işlər görməyə başlamışdı. Macarıstan sərdarlığına gətirdiyi rəqibinə bilərəkdən hərbi dəstək verməmiş, beləliklə onun məğlub olmasına və edam edilməsinə səbəb olmuşdu. Buna baxmayaraq Lehistan cəbhəsinin uğur qazanan sərdarı Uzun Süleyman Paşanı aradan qaldıra bilmədi. Əslində bu cəbhədəki uğurun əsas səbəbkarı Krım xanı I Səlim Gəray idi. Buna baxmayaraq bütün qələbəni öz adına çıxaran Uzun Süleyman Paşanı aradan qaldırmaq üçün onu Avstriya cəbhəsinə göndərdi. Ancaq Süleyman Paşa saraydakı ən güclü tərəfdarı olan Darüssəadə ağası Yusif ağa vasitəsilə hər şeydən xəbər tutmuş, Ədirnəyə gələrək sədrəzəmi cəbhəyə yollamaq məsələsində padşahı yola gətirmişdi. Bunun ardından yenə xəstəliyini bəhanə edərək səfərdən yayınan İbrahim Paşa Darüssəadə ağasının müdaxiləsi ilə vəzifədən alındı (18 dekabr 1685).

Vəzifədən alınan İbrahim Paşa İstanbula gəldi və bir müddət Üsküdardakı köşkündə yaşadı. Daha sonra həcc ziyarəti üçün padşahdan icazə aldı və şəxsi mühafizəsi üçün əsgər toplamağa başladı. Ancaq müxalifləri, keçmiş Cəlali üsyançısı olan İbrahim Paşanın olduqca böyük var-dövlətinin olmasını bəhanə edərək onun yenidən üsyan edə biləcəyi haqda şayə yaymağa başladı. Bütün bunların doğruluğunu yoxlamaq üçün Sultan Mehmed səfər ianəsi olaraq İbrahim Paşadan 500 kisə qızıl istədi. İbrahim Paşa isə həcc ziyarəti üçün yığdığı 70 min qızıldan başqa pulunun olmadığnı deyərək bu təklifi geri çevirdi. Ardından həbs olunan İbrahim Paşanın bütün var-dövlətinə əl qoyuldu. 43 gün həbs qaldıqdan sonra 1686-cı ilin martında Rodos adasına sürgün edildi. Ancaq mərkəzdəki rəqibləri İbrahim Paşanın öldürülməyini istəyirdi. Belə ki, rəqiblərindən Rəcəb Paşa sabiq sədrəzəmin dilindən yeniçəri ağalarına məktublar yazaraq bu məktubları Sultan Mehmedə təqdim etdi. Nəticədə İbrahim Paşanın qətli üçün fərman yazan Sultan Mehmed baş qapıçı Kor Mustafa bəyi Rodos adasına göndərdi və İbrahim Paşa 1687-ci ilin iyununda edam olundu. Kəsik başı mərkəzə göndərilərək cəsədi orada dəfn olundu.

Qara İbrahim Paşa həm yanında yüksəldiyi, həm də ölümünə səbəb olduğu Mərzifonlu Mustafa Paşanın qızı Fatma xanımla evləndi. Bu evlilikdən Lalə dövrü kaptan-ı dəryalarından Qaymaq Mustafa Paşa dünyaya gəldi.

Mənbə

  • Abdurrahman Abdi Paşa, Vekāyi‘nâme, TSMK, Koğuşlar, nr. 915, vr. 108a, 140b, 143a;
  • Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekāyiât (nşr. Abdülkadir Özcan), Ankara 1995, s. 18, 77, 86, 89, 91, 106, 140, 166-167, 199-200, 204, 208-211, 212, 213-214, 256;
  • Silâhdar, Târih, I, 653, 656, 663, 668, 669, 671, 716-718, 726, 728, 749 vd.;
  • Hadîkatü’l-vüzerâ, s. 110-111;
  • Râşid, Târih, I, 255, 334, 392, 429, 469-470, 475, 484-485, 486;
  • Behcetî Hüseyin, Mi‘râcü’z-zafer, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 2368, tür.yer.;
  • Dimitri Kantemir, Osmanlı İmparatorluğunun Yükseliş ve Çöküş Tarihi (trc. Özdemir Çobanoğlu), Ankara 1980, III, 78, 81-82, 88, 103-108, 365, 393, 418-419; Sefînetü’l-vüzerâ, s. 39;
  • Hammer, HEO, XII, 71, 157-194;
  • Mustafa Nuri Paşa, Netâyicü’l-vukūât, İstanbul 1327, II, 84-85;
  • Râmizpaşazâde Mehmed İzzet, Harîta-i Kapûdânân-ı Deryâ, İstanbul 1258, s. 70-71;
  • Sicill-i Osmânî, I, 110;
  • Danişmend, Kronoloji, III, 457, 460-461, 466-469, 470, 475, 497 vd.;
  • Ahmet Mumcu, Osmanlı Devletinde Siyaseten Katl, Ankara 1985, s. 73, 89, 103, 104;
  • İsmet Parmaksızoğlu, “İbrahim Paşa, Kara”, İA, V/2, s. 906-908;
  • a.mlf., “İbrāhīm Paѕћa, Kara”, EI² (Fr.), III, 1026-1027;
  • Ali Ekber Diyânet, “İbrâhim Paşa, Ķara”, DMBİ, II, 480-482.

bayburtlu, qara, ibrahim, paşa, 1620, iyun, 1687, mehmed, dönəmində, ümumilikdə, osmanlı, imperiyasının, sədrəzəmi, olmuş, dövlət, adamıdır, qara, ibrahim, paşaكارا, إبراهيم, باشاosmanlı, sədrəzəmi15, dekabr, 1683, dekabr, 1685sələfi, mərzifonlu, qara, mustafa. Bayburtlu Qara Ibrahim Pasa d 1620 21 o iyun 1687 IV Mehmed doneminde umumilikde 2 il Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adamidir Qara Ibrahim Pasaكارا إبراهيم باشاOsmanli sedrezemi15 dekabr 1683 18 dekabr 1685Selefi Merzifonlu Qara Mustafa PasaXelefi Sari Suleyman PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1620 1621Dogum yeri Bayburt Gumusxane iliVefat tarixi iyun 1687Vefat yeri Rodos YunanistanAtasi Qatirci EhmedHeyat yoldasi Fatma xanimUsagi Qaymaq Mustafa PasaHerbi xidmetRutbesi AdmiralHeyati RedakteHicri teqvimin 1030 cu ilinde 1620 1621 Bayburtda Qatirci Ehmed adli bir kendlinin evinde dunyaya gelmisdir Genclik illerinde usyanci Abxaz Hesenin xidmetinde olmus usyan yatirildiqdan sonra 1659 Irana qacaraq bir muddet burada qalmisdir Daha sonra geri donerek Mustafa Pasanin himayesine girdi ve burada cuxadar ve kendxuda oldu Himayedarinin olumunun ardindan bezi dovlet adamlarinin xidmetinde oldu Nehayet o illerde sedaret kendxudasi olan Merzifonlu Mustafa Pasanin xidmetine girdi ve onun Silistre beylerbeyliyi dovrunde kendxudasi olaraq fealiyyet gosterdi Merzifonlu Mustafa Pasa dovlet idaresinde guclendikce nufuzunu artiran Qara Ibrahim aga fursetden istifade ederek IV Mehmedle de tanis oldu Himayedarinin sedaret naibi olmasi ile Ibrahim aga da sedaret kendxudasi secildi ve Qara kendxuda leqebi aldi 8 avqust 1671 tarixinde ikinci miraxurluga getirildi ve 24 gun sonra vezifesi artirilaraq bas miraxur oldu Merzifonlu Mustafa Pasanin sedrezemliye getirilmesi ile ucuncu vezir olan Ibrahim Pasa padsahin en yaxin adamlarindan biri kimi butun seferlerde ve ov merasimlerinde istirak edirdi Onun padsah uzerindeki nufuzundan cekinen Merzifonlu Mustafa Pasa 13 noyabr 1677 tarixinde Ibrahim Pasani kaptan i derya secerek saraydan uzaqlasdirmaq istedi Ancaq Ibrahim Pasa 19 gun sonra ozunu riqabdarliga getirtdi ve bununla hem vezifesini yukseltdi hem de padsaha olan yaxinligini qorudu Merzifonlu Mustafa Pasanin Cehrin seferi esnasinda sedaret naibi ve onun vekili olan Qara Ibrahim Pasa seferin sonunda kaptan i deryaliqdaki ugursuzlugu behane edilerek butun vezifelerinden azad edildi ve vezifesi besinci vezirliye salindi 25 noyabr 1678 Merzifonlu Mustafa Pasa Ibrahim Pasani vezifeden alsa da padsah uzerindeki nufuzunu azalda bilmedi Bele ki cox kecmeden dorduncu ardindan ucuncu vezirliye getirilerek padsahin yanindaki yerini berpa etdi Neticede reqibi ile barismaga mecbur olan Merzifonlu Mustafa Pasa cixdigi Avstriya seferi esnasinda onu yeniden sedaret naibi secdi Sefer basladiqdan sonra sedrezemi Zemun qalasina qeder musayiet eden Ibrahim Pasa daha sonra Belqrada dondu ve ordunun ehtiyaclarini odedi Vyana muhasiresindeki meglubiyyetin ardindan padsahla birlikde Edirneye gelen Ibrahim Pasa sedrezemin ezeli dusmeni olan Darusseade agasi Yusif aga ve bas miraxur Uzun Suleyman aganin tesviqi ile kecmis himayedarina dusmen oldu Sultan Mehmed ondan xebersiz bas tutan Vyana muhasiresindeki meglubiyyetine baxmayaraq Merzifonlu Mustafa Pasani oldurmek niyyetinde deyildi Ancaq Qara Ibrahim Pasa ve terefdarlarinin fealiyyeti neticesinde 25 dekabr 1683 tarixinde sabiq sedrezem edam olundu Merzifonlu Mustafa Pasanin yerine sedarete getirilen Ibrahim Pasa ilk evvel sabiq sedrezeme bagli olan bezi dovlet adamlarini merkezden uzaqlasdirmaga basladi Onlardan bosalan vezifelere ise oz adamlarini getirdi Vyana muhasiresi ile baslayan Avstriya muharibesi getdikce boyumus Venesiya ve Lehistanin da qatilmasiyla bir nov selib yurusune cevrilmisdi Venesiyani muharibeden cekindirmek isteyen sedrezem ise bu qeder genis cebheli bir muharibeni idare ede bilmirdi Avstriya Lehistan ve Venesiya cebhelerine serdarlar gondererek ozu padsahin yaninda qalirdi Herbi veziyyetin ve doyus sursatinin azligi xususile de Macaristan ve Moreya cebhelerinde Osmanlilarin meglub olmasina sebeb olmus seherler ve qalalar ard arda elden cixirdi Sehhetinin pis olmasini behane ederek cebhelere getmeyen Ibrahim Pasa yalniz Edirneden serhed bolgelerine ve adalara esger erzaq ve doyus sursati gondermekle kifayetlenir ugur qazana bilmeyen serdarlari yenileri ile evez edirdi Bu esnada padsaha yalniz qelebe xeberleri deyilir muharibedeki meglubiyyetler ise sedrezem terefinden gizledilirdi Ordu serdarlari ise sedrezemin sexsen ordunun basinda sefere cixmasini isteyir bu meselede padsahi tesviq edirdiler Bunlar arasinda olan kecmis muttefiqleri Uzun Suleyman Pasa ve Musahib Mustafa Pasani da cebheye yollayan Ibrahim Pasa bu yolla Sultan Mehmedi yeniden oz tesiri altina almisdi Vezife qorxusu ve selefi Mustafa Pasa kimi edam edilmekden qorxan Ibrahim Pasa sedrezem namizedi olan hamini bir behane taparaq merkezden uzaqlasdirirdi O esnada Melek Ibrahim Pasanin Budinde elde etdiyi ugur orduda ve ehali arasinda boyuk eks seda dogurmus hetta Edirnede bas tutan bir ayaqlanmada onun sedarete getirilmesi istenilmisdi Buna gore de sedrezem Melek Ibrahim Pasani aradan qaldirmaq ucun onun eleyhinde isler gormeye baslamisdi Macaristan serdarligina getirdiyi reqibine bilerekden herbi destek vermemis belelikle onun meglub olmasina ve edam edilmesine sebeb olmusdu Buna baxmayaraq Lehistan cebhesinin ugur qazanan serdari Uzun Suleyman Pasani aradan qaldira bilmedi Eslinde bu cebhedeki ugurun esas sebebkari Krim xani I Selim Geray idi Buna baxmayaraq butun qelebeni oz adina cixaran Uzun Suleyman Pasani aradan qaldirmaq ucun onu Avstriya cebhesine gonderdi Ancaq Suleyman Pasa saraydaki en guclu terefdari olan Darusseade agasi Yusif aga vasitesile her seyden xeber tutmus Edirneye gelerek sedrezemi cebheye yollamaq meselesinde padsahi yola getirmisdi Bunun ardindan yene xesteliyini behane ederek seferden yayinan Ibrahim Pasa Darusseade agasinin mudaxilesi ile vezifeden alindi 18 dekabr 1685 Vezifeden alinan Ibrahim Pasa Istanbula geldi ve bir muddet Uskudardaki koskunde yasadi Daha sonra hecc ziyareti ucun padsahdan icaze aldi ve sexsi muhafizesi ucun esger toplamaga basladi Ancaq muxalifleri kecmis Celali usyancisi olan Ibrahim Pasanin olduqca boyuk var dovletinin olmasini behane ederek onun yeniden usyan ede bileceyi haqda saye yaymaga basladi Butun bunlarin dogrulugunu yoxlamaq ucun Sultan Mehmed sefer ianesi olaraq Ibrahim Pasadan 500 kise qizil istedi Ibrahim Pasa ise hecc ziyareti ucun yigdigi 70 min qizildan basqa pulunun olmadigni deyerek bu teklifi geri cevirdi Ardindan hebs olunan Ibrahim Pasanin butun var dovletine el qoyuldu 43 gun hebs qaldiqdan sonra 1686 ci ilin martinda Rodos adasina surgun edildi Ancaq merkezdeki reqibleri Ibrahim Pasanin oldurulmeyini isteyirdi Bele ki reqiblerinden Receb Pasa sabiq sedrezemin dilinden yeniceri agalarina mektublar yazaraq bu mektublari Sultan Mehmede teqdim etdi Neticede Ibrahim Pasanin qetli ucun ferman yazan Sultan Mehmed bas qapici Kor Mustafa beyi Rodos adasina gonderdi ve Ibrahim Pasa 1687 ci ilin iyununda edam olundu Kesik basi merkeze gonderilerek cesedi orada defn olundu Qara Ibrahim Pasa hem yaninda yukseldiyi hem de olumune sebeb oldugu Merzifonlu Mustafa Pasanin qizi Fatma xanimla evlendi Bu evlilikden Lale dovru kaptan i deryalarindan Qaymaq Mustafa Pasa dunyaya geldi Menbe RedakteAbdurrahman Abdi Pasa Vekayi name TSMK Koguslar nr 915 vr 108a 140b 143a Defterdar Sari Mehmed Pasa Zubde i Vekayiat nsr Abdulkadir Ozcan Ankara 1995 s 18 77 86 89 91 106 140 166 167 199 200 204 208 211 212 213 214 256 Silahdar Tarih I 653 656 663 668 669 671 716 718 726 728 749 vd Hadikatu l vuzera s 110 111 Rasid Tarih I 255 334 392 429 469 470 475 484 485 486 Behceti Huseyin Mi racu z zafer Suleymaniye Ktp Esad Efendi nr 2368 tur yer Dimitri Kantemir Osmanli Imparatorlugunun Yukselis ve Cokus Tarihi trc Ozdemir Cobanoglu Ankara 1980 III 78 81 82 88 103 108 365 393 418 419 Sefinetu l vuzera s 39 Hammer HEO XII 71 157 194 Mustafa Nuri Pasa Netayicu l vukuat Istanbul 1327 II 84 85 Ramizpasazade Mehmed Izzet Harita i Kapudanan i Derya Istanbul 1258 s 70 71 Sicill i Osmani I 110 Danismend Kronoloji III 457 460 461 466 469 470 475 497 vd Ahmet Mumcu Osmanli Devletinde Siyaseten Katl Ankara 1985 s 73 89 103 104 Ismet Parmaksizoglu Ibrahim Pasa Kara IA V 2 s 906 908 a mlf Ibrahim Paѕћa Kara EI Fr III 1026 1027 Ali Ekber Diyanet Ibrahim Pasa kara DMBI II 480 482 Menbe https az wikipedia org w index php title Bayburtlu Qara Ibrahim Pasa amp oldid 5516285, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.