fbpx
Wikipedia

Avropa (Yupiterin peyki)

Avropa, Yupiter II - Yupiter planetinin Qaliley peykləri arasındaki ən kiçiyi. Günəş sisteminin ən böyük altıncı təbii peyki. Avropa 1610-cu ildə Qalileo Qaliley tərəfindən kəşf edilmişdir. Yunan mifologiyasındakı ekvivalenti Zevs olan Roma tanrısı Yupiter tanrısının məşuqəsi Europa şərəfinə adlandırılmışdır. Aydan bir qədər kiçik olan peyk əsasən silikat daşdan, səthdə su-buz qarışıq qabuqdan və böyük ehtimalla dəmir-nikel nüvədən ibarətdir. Çoxu oksigendən ibarət seyrək atmosferə sahibdir. Avropanın səthi çat və cızıqlarla örtülmüşdür. Kosmosdaki əksər qatı planetlərin əksinə kraterleri çox azdır. Günəş sistemində bilinən obyektlər içərisində ən hamar səthə sahib olan kosmik obyektdir.

Avropa
Avropa təbii rəngləri ilə.
Kəşfi
Kəşf edənQalileo Qaliley
Simon Marius
Kəşf yeri İtaliya, Padua Universiteti
Kəşf tarixi8 yanvar 1610
Təyinlər
Alternativ adlar
Yupiter II
Orbital xarakteristikası
Periapsidi664 862 km
Apoapsidi676 938 km
Böyük yarımoxu
671 100 km
Orbitinin ekssentrisiteti0,009
Siderik fırlanma dövrü
3,551 Yer günü
Orbital sürəti
13,740 km/saat
ƏyilməsiYupiterin ekvatoruna 0,470° dərəcə
Nəyin peykidirYupiter
Özünə xas ekssentrisitet
0,009
Fiziki xarakteristikaları
Orta radiusu
1 560,8±0,5 km
Böyük dairəsinin çevrəsi9807±3 km
Səthinin sahəsi
3,09×107 km2
Həcmi1,593×1010 km3
Kütləsi(4,799844±0,000013)×1022 kg
Orta sıxlığı
3,013±0,005 q/sm3
1,314 m/san2
İkinci kosmik sürəti
2,026 km/san
Albedo0,67 ± 0,03
Temperaturmin 50 K orta 102 K (−171.15°C) max 125 K
Görünən ulduz həcmi
5,29
0.1 µPa (10−12 bar)
Avropa'nın Ganymede və İo ilə Laplace rezonansı

Aparıcı bir nəzəriyyəyə görə Yupiterin nəhəng cazibə qüvvəsi altında Avropa dövri deformasiyaya uğrayır. Günəşdən çox uzaq olmağına baxmayaraq bu proses nəticəsində yaranan isitilik ilə Avropanın okeanı maye halda qalır. Bu qüvvə eyni zamanda Yer kürəsinin tektonik hərəkətlərinə bənzər şəkildə Avropanın buz kütlələrini yerindən oynadaraq həm səthdəki quruluşları, çatlari əmələ gətirir, həm də buz layından kimyəvi maddələri qoparıb dərindən okean sularına qarışdırır.

Həyat ehtimalı

Avropa peyki Günəş sistemində Yer kürəsindən kənarda canlı həyatın mümkün olması ehtimal edilən yerlərin başında gəlir. Beləliklə, Yupiterin bu təbii peykinə astrobioloqların marağı son illərdə artmışdır. 1996-cı ildə Yupiter planetini tədqiq etmək üçün göndərilən Qalilley kosmik gəmisi Avropanın arxa tərəfinin şəklini yerə göndərmişdir. Bu şəkildə buzla örtülü okeanın olduğu aydın görünürdü. Avropanın səthində temperatur Yerdəkinə bənzər həyat forması üçün çox aşağı olmağına baxmayaraq, astrobioloqlar həmin okeanın canlılar üçün həyat məskəni olabiləcəyini söyləyirlər. Yerin özündə bəzən canlıların elə ekosistemlərini aşkar edilmişdir ki, həyatın yalnız Yerdə mümkün olmasını bir daha şübhə altına alır. Məsələn, Yerin çox dərin qatlarında, suxurlarda yalnız silisium elementı ilə qidalanan və inkişaf edən bakteriyalar tapılmışdır. Burada şərait elədir ki, bizə məlum olan canlının varlığı bu suxurlarda qeyri mümkündür. Başqa bir misal, vulkanoloqlar bəzi hallarda vulkanların kraterlərindən götürülmüş nümunələrdə bakteriyaların olduğunu kəşf edirlər, nüvə reaktorlarında, çox yüksək radiasiyanın olmasına baxmayaraq, bəzi bakteriyaların yaşadığını müəyyən etmişlər. Həyatın Avropa peykinin buzaltı okeanlarında, Yer kürəsinin okean dərinliklərindəki hidrotermal bacaların ətrafında olduğu kimi mövcud olma ehtimalı var. İndi NASA Kaliforniya dağlarında, Ames Tədqiqatlar mərkəzinə məxsus Astrobiologiya İnstitutu təsis etmişdir. NASA-nın digər 11 institutları ilə sıx əməkdaşlıq edən bu institutun alimləri bu yeni sahəni inkişaf etdirmək fikrindədirlər.

İstinadlar

  1. Blue, Jennifer (9 November 2009). "Planet and Satellite Names and Discoverers". USGS.
  2. . 26 March 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 January 2015.
  3. Planetary Satellite Physical Parameters
  4. McFadden, Lucy-Ann; Weissman, Paul; and Johnson, Torrence (2007). The Encyclopedia of the Solar System. Elsevier. p. 432. ISBN 0-12-226805-9.
  5. McGrath (2009). "Atmosphere of Europa". In Pappalardo, Robert T.; McKinnon, William B.; and Khurana, Krishan K. Europa. University of Arizona Press. ISBN 0-8165-2844-6.
  6. http://solarsystem.nasa.gov/planets/europa
  7. http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2014-300
  8. Schulze-Makuch, Dirk; Irwin, Louis N. (2001). "Alternative Energy Sources Could Support Life on Europa" (PDF). Departments of Geological and Biological Sciences, University of Texas at El Paso. 3 July 2006 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 21 December 2007.
  9. Chandler, David L. (20 October 2002). "Thin ice opens lead for life on Europa". New Scientist.
  10. http://big.az/20375-Yupiter_planeti_nece_planetdir.html

Həmçinin bax

avropa, yupiterin, peyki, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, avropa, yupiter, yupiter, planetinin, qaliley, peykləri, arasındaki, kiçiyi, günəş, sisteminin, böyük, altıncı, t. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Avropa Yupiter II Yupiter planetinin Qaliley peykleri arasindaki en kiciyi Gunes sisteminin en boyuk altinci tebii peyki Avropa 1610 cu ilde Qalileo Qaliley terefinden kesf edilmisdir Yunan mifologiyasindaki ekvivalenti Zevs olan Roma tanrisi Yupiter tanrisinin mesuqesi Europa serefine adlandirilmisdir Aydan bir qeder kicik olan peyk esasen silikat dasdan sethde su buz qarisiq qabuqdan ve boyuk ehtimalla demir nikel nuveden ibaretdir Coxu oksigenden ibaret seyrek atmosfere sahibdir Avropanin sethi cat ve ciziqlarla ortulmusdur Kosmosdaki ekser qati planetlerin eksine kraterleri cox azdir Gunes sisteminde bilinen obyektler icerisinde en hamar sethe sahib olan kosmik obyektdir 6 AvropaAvropa tebii rengleri ile KesfiKesf edenQalileo QalileySimon MariusKesf yeriItaliya Padua UniversitetiKesf tarixi8 yanvar 1610 1 TeyinlerAlternativ adlarYupiter IIOrbital xarakteristikasiPeriapsidi664 862 kmApoapsidi676 938 kmBoyuk yarimoxu671 100 kmOrbitinin ekssentrisiteti0 009 2 Siderik firlanma dovru3 551 Yer gunuOrbital sureti13 740 km saatEyilmesiYupiterin ekvatoruna 0 470 dereceNeyin peykidirYupiterOzune xas ekssentrisitet0 009Fiziki xarakteristikalariOrta radiusu1 560 8 0 5 kmBoyuk dairesinin cevresi9807 3 kmSethinin sahesi3 09 107 km2Hecmi1 593 1010 km3Kutlesi 4 799844 0 000013 1022 kg 3 Orta sixligi3 013 0 005 q sm3Serbestdusme tecili1 314 m san2Ikinci kosmik sureti2 026 km sanAlbedo0 67 0 03Temperaturmin 50 K orta 102 K 171 15 C max 125 K 4 Gorunen ulduz hecmi5 29Atmosfer tezyiqi0 1 µPa 10 12 bar 5 Avropa nin Ganymede ve Io ile Laplace rezonansi Aparici bir nezeriyyeye gore Yupiterin neheng cazibe quvvesi altinda Avropa dovri deformasiyaya ugrayir Gunesden cox uzaq olmagina baxmayaraq bu proses neticesinde yaranan isitilik ile Avropanin okeani maye halda qalir Bu quvve eyni zamanda Yer kuresinin tektonik hereketlerine benzer sekilde Avropanin buz kutlelerini yerinden oynadaraq hem sethdeki quruluslari catlari emele getirir hem de buz layindan kimyevi maddeleri qoparib derinden okean sularina qarisdirir 7 Heyat ehtimali RedakteAvropa peyki Gunes sisteminde Yer kuresinden kenarda canli heyatin mumkun olmasi ehtimal edilen yerlerin basinda gelir 8 Belelikle Yupiterin bu tebii peykine astrobioloqlarin maragi son illerde artmisdir 1996 ci ilde Yupiter planetini tedqiq etmek ucun gonderilen Qalilley kosmik gemisi Avropanin arxa terefinin seklini yere gondermisdir Bu sekilde buzla ortulu okeanin oldugu aydin gorunurdu Avropanin sethinde temperatur Yerdekine benzer heyat formasi ucun cox asagi olmagina baxmayaraq astrobioloqlar hemin okeanin canlilar ucun heyat meskeni olabileceyini soyleyirler Yerin ozunde bezen canlilarin ele ekosistemlerini askar edilmisdir ki heyatin yalniz Yerde mumkun olmasini bir daha subhe altina alir Meselen Yerin cox derin qatlarinda suxurlarda yalniz silisium elementi ile qidalanan ve inkisaf eden bakteriyalar tapilmisdir Burada serait eledir ki bize melum olan canlinin varligi bu suxurlarda qeyri mumkundur Basqa bir misal vulkanoloqlar bezi hallarda vulkanlarin kraterlerinden goturulmus numunelerde bakteriyalarin oldugunu kesf edirler nuve reaktorlarinda cox yuksek radiasiyanin olmasina baxmayaraq bezi bakteriyalarin yasadigini mueyyen etmisler Heyatin Avropa peykinin buzalti okeanlarinda Yer kuresinin okean derinliklerindeki hidrotermal bacalarin etrafinda oldugu kimi movcud olma ehtimali var 9 Indi NASA Kaliforniya daglarinda Ames Tedqiqatlar merkezine mexsus Astrobiologiya Institutu tesis etmisdir NASA nin diger 11 institutlari ile six emekdasliq eden bu institutun alimleri bu yeni saheni inkisaf etdirmek fikrindedirler 10 Istinadlar Redakte Blue Jennifer 9 November 2009 Planet and Satellite Names and Discoverers USGS Overview of Europa Facts NASA Retrieved 27 December 2007 26 March 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 January 2015 Planetary Satellite Physical Parameters McFadden Lucy Ann Weissman Paul and Johnson Torrence 2007 The Encyclopedia of the Solar System Elsevier p 432 ISBN 0 12 226805 9 McGrath 2009 Atmosphere of Europa In Pappalardo Robert T McKinnon William B and Khurana Krishan K Europa University of Arizona Press ISBN 0 8165 2844 6 http solarsystem nasa gov planets europa http www jpl nasa gov news news php release 2014 300 Schulze Makuch Dirk Irwin Louis N 2001 Alternative Energy Sources Could Support Life on Europa PDF Departments of Geological and Biological Sciences University of Texas at El Paso 3 July 2006 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 21 December 2007 Chandler David L 20 October 2002 Thin ice opens lead for life on Europa New Scientist http big az 20375 Yupiter planeti nece planetdir htmlHemcinin bax RedakteYupiterin peykleriMenbe https az wikipedia org w index php title Avropa Yupiterin peyki amp oldid 6046245, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.