Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
İmperi (lat. imperium, latınca imperare — "idarə etmək" sözündən) — Roma dövlətində həm hərbi, həm də məhkəmə hakimiyyətini əhatə edən ali icraedici səlahiyyət. Roma Respublikasında onu baş maqistratlar və xüsusi vəzifə verilmiş fərdi vətəndaşlar aparırdı. Respublikanın sonrakı dövründə prokonsullar, propretorlar və bəzi komissiyaların ikinci üzvləri də imperiyə sahib idilər. Onun istifadəsinə məhdudiyyətlər respublikanın yarandığı vaxtdan qoyulmuşdur. Kollegiallıq prinsipinə görə, onu daşıyan eyni səviyyəli maqistratların hər birinin onu eyni dərəcədə idarə etməsi nəzərdə tutulurdu. II əsrə qədər Roma vətəndaşlarının ağır işlərdə mühakimə olunmasını, habelə xalqa müraciət hüququnu tələb edən bir sıra qanunlar qəbul edilmişdir. Eyni hüquqlar şərti olaraq Romadan kənarda hərbi və ya digər rəsmi xidmətlərdə olan Roma vətəndaşlarına da şamil edilirdi. Maqistratlardan öz səlahiyyətləri daxilində imperi tətbiq etmələri tələb olunurdu. İmperi rəsmi olaraq tərəfindən bir il müddətinə və ya məmur öz işini başa çatdırana qədər verilirdi. Yalnız respublikanın son illərində imperi bir ildən çox müddətə verilməyə başlanmışdır.
| |
 Senat və Roma xalqı |
| Dövrlər |
| Roma çarlığı |
| Roma Respublikası |
| Roma İmperiyası ( e. ə. 27 — 1453-cü illər) |
| Respublika konstitusiyası |
| Magistratlar |
| Fövqəladə magistratlar |
| Titullar |
| Sülalələr |
| Əhali, inzibati və sosial tərkib |
| Qədim Romada hüquq |
İstinadlar
- Britannica, The Editors of Encyclopaedia. "imperium 2022-11-24 at the Wayback Machine". Encyclopedia Britannica, 20 Jun. 2017.
Əlavə ədəbiyyat
- Дементьева В.В. Магистратская власть Римской республики: содержание понятия «imperium» // Вестник древней истории. № 4. 2005. 46—75.
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Imperi lat imperium latinca imperare idare etmek sozunden Roma dovletinde hem herbi hem de mehkeme hakimiyyetini ehate eden ali icraedici selahiyyet Roma Respublikasinda onu bas maqistratlar ve xususi vezife verilmis ferdi vetendaslar aparirdi Respublikanin sonraki dovrunde prokonsullar propretorlar ve bezi komissiyalarin ikinci uzvleri de imperiye sahib idiler Onun istifadesine mehdudiyyetler respublikanin yarandigi vaxtdan qoyulmusdur Kollegialliq prinsipine gore onu dasiyan eyni seviyyeli maqistratlarin her birinin onu eyni derecede idare etmesi nezerde tutulurdu II esre qeder Roma vetendaslarinin agir islerde muhakime olunmasini habele xalqa muraciet huququnu teleb eden bir sira qanunlar qebul edilmisdir Eyni huquqlar serti olaraq Romadan kenarda herbi ve ya diger resmi xidmetlerde olan Roma vetendaslarina da samil edilirdi Maqistratlardan oz selahiyyetleri daxilinde imperi tetbiq etmeleri teleb olunurdu Imperi resmi olaraq terefinden bir il muddetine ve ya memur oz isini basa catdirana qeder verilirdi Yalniz respublikanin son illerinde imperi bir ilden cox muddete verilmeye baslanmisdir Qedim Roma tarixilat Senatus Populusque Romanus Senat ve Roma xalqiDovrlerRoma carligi e e 754 e e 509 Roma Respublikasi e e 509 e e 27 Roma Imperiyasi e e 27 1453 cu iller Prinsipat Qerbi Roma Dominat BizansRespublika konstitusiyasiS P Q R Senat Komisia MagistraturaMagistratlarKonsul Pretor Senzor Kurullu Edil Kvestor Xalq tribunu Qubernator PropretorFovqelade magistratlarDiktator Suvariler reisi Magister equitum Herbi tribun Car Interreks Triumvirat DesemvirlerTitullarLeqat Duks Prefekt Vikar Liktor Herbi magistr Imperator Prinseps Bas pontifik Avqust Sezar TetrarxSulalelerYuliler Klavdiler e e 27 68 Flaviler 69 96 Nerva Antonin 96 192 Konstantinler 305 363 Valentinler 364 378 Feodosiya 378 395 Yustinianlar 518 602 Irakliler 610 695 705 711 Ehali inzibati ve sosial terkibLatinlar Sabinler Patrisiler Plebeyler Pretorianlar Barbarlar Qladiator Kuriya Senturiya Triba Vestal bakiresi MatronaQedim Romada huquqXatirenin lenetlenmesi Damnatio memoriae Roma vetendasligi Ferqlenme kursu Cursus honorum Digesta KonkubinatbaxredakteIstinadlarBritannica The Editors of Encyclopaedia imperium 2022 11 24 at the Wayback Machine Encyclopedia Britannica 20 Jun 2017 Elave edebiyyatDementeva V V Magistratskaya vlast Rimskoj respubliki soderzhanie ponyatiya imperium Vestnik drevnej istorii 4 2005 46 75 Rim gorod Rimskaya istoriya do padeniya zapadnoj Rimskoj imperii Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907