Vikipediya azad ensiklopediya ürkün qırğ Үркүн 1916 cı ilin iyulun 30 da Qırğızıstan ilə çin sərhədinin yanında yerləşən

Vikipediya azad ensiklopediya Urkun qirg Үrkүn 1916 ci ilin iyulun 30 da Qirgizistan ile Cin serhedinin yaninda yerlesen Bedel asiriminda bas veren hadise Bezileri onu qirgiz xalqina qarsi toredilen soyqirim oldugunu hesab edir Helak olanlarin sayi ile bagli ziddiyyetli fikirler movcuddur Bezileri iddia edir ki olkenin simalinda yasayan ehalinin texminen yarisi oldurulub Brus Pannyer ehtimal edir ki olenlerin sayi 100000 dan coxdur Rusiyanin bezi menbeleri iddia edir ki hadisenin neticesinde 3000 e yaxin adam olub Urkun haqqinda kitabin muellifi olan tarix professoru Tinctikbek Coroteqinin fikirine gore usyanin sebebi Boris Sturmer buraxdigi herbi xidmete cagiris idi Axirda artiq Rusiya ve Ukraynadan yeni gelenlerin terefinden en yaxsi torpaglarindan qovulmus ehali 1916 ci ilde usyan eleyib Bunun esas sebebi Rusiyanin Merkezi Asiya koloniyalardaki kisilerin Tsarist orduda Rusiya bayragin altinda Birinci Dunya muharibesinde doyusmek ucun cagiris idi Avropadaki muharibe yeri Merkezi Asiyali milletlerin ucun qeribe ve lazimsiz idi Merkezi Asiya etrafinda qiyam baslayib ve qeddar sekilde basdirilmis Orijinal metn ing Already forced off prime farming land by newcomers from Russia and Ukraine the population finally revolted in 1916 The main reason was a call for men in Russia s Central Asian colonies to serve in the Tsarist army fighting in World War I under the Russian flag The war in Europe was a strange and unnecessary conflict for the local Central Asian nations The uprising broke out across Central Asia and was brutally put down Ferman 1916 ci ilin iyunun 25 de verilib O evvel herbi xidmetden azad olan qeyri rus ehalisi olan bir sira vilayetlerden 19 43 yas arasinda olan kisileri xidmete cagirib Rusiya imperiyasinin hissesi olan Qerbi Turkistandan sag qala bilen on minlerle qirgiz ve qazax Cine qacmaga mecbur oldular Tyan San daglarda 3 kilometr uca olan dag kecidlerinde onlar minlerce helak oldular Tarixi qiymet verilmemesi span Urkun Sovet vaxti dersliklerinde qeyd olunmamis mesele ile bagli monoqrafiyalar Sovet cap evlerinden goturulmus Sovet Ittifaqi 1991 ci ilde dagilarken urkune marag boyumeye basladi Sag qalanlarin bezileri olaylari qetliam ve ya soyqirim kimi adlandirmaga basladi Bezi qirgiz tarixcilerin fikirince bunda Rusiyaya qarsi bir sey yox cunki Aleksandr Kerenski kimi rus liberal ve bezi tarixcileri bu hadiselere diqqet getirenlerden ilk idiler 2016 ci ilde urkunun 100 illiyi ile elaqeder film cekdiyi produser Muxtar Atanliyev fikirine gore Qirgizistan hakimiyyeti bu filmi Moskvani incide bileceyine gore onu kinoteatrlarda numayis etmek ucun tesdiq vermeye tereddud edirdiler Dusunurem ki filmin Rusiya ile Qirgizistan arasinda fikir ayriligina yol acacagindan qorxurlar Axirda icaze verilib ve film ilk defe Biskek Kino Evinde 2016 ci ilin sentyabrin 16 da numayis olunub Hemin ilin aprelinde Rusiyanin Dovlet Dumasinin Sedri Sergey Nariskin soyqirim intihamlari inkar edib 100 il evvel butun xalqlar ecrini cekirdi dedi Istinadlar span Krugosvet Encyclopaedia Article on Sturmer Arxivlesdirilib 2007 11 11 at the Wayback Machine Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi rferl adli istinad ucun metn gosterilmeyib The Time of Ordeal a story of the 1916 revolt in Central Asia by Zifa Auezova The Newsletter No 74 Summer 2016 olu kecid Arxivlenmis suret 19 aprel 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 noyabr 2016 Arxivlenmis suret 4 aprel 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 noyabr 2016 Birinci Dunya muharibesiEmeliyyatlarQerb cebhesiGelibolu Sinay ve Felestin QafqazHind Sakit ve Simali Atlantika okeanlari Folklend adalariEsas istirakcilarFransa imperiyasi Rusiya Rusiya Respublikasi Britaniya ImperiyasiDordler ittifaqiAvstriya Macaristan Osmanli ImperiyasiMuharibeden evvelki munaqiselerAfrikanin kolonial bolunmesi 1880 1914 Rus yapon muharibesi 1905 1905 06 1911 Italiya Osmanli muharibesi 1911 12 1911 12 Birinci Balkan muharibesi 1912 13 Ikinci Balkan muharibesi 1913 BaslangiciSarayevo qetli1914 payizBirinci Marna doyusu Tannenberq doyusu Qalisiya doyusu Sariqamis doyusu1915Canaqqala muharibesi Qut ul Amare muhasiresi1916Verden doyusu Yutlandiya doyusu Somma doyusu Brusilov hucumu1917Birinci Qezze doyusu Zimmermanin teleqrami Ucuncu Ipr doyusu1918Brest Litovsk sulh muqavilesi Goycay doyusu Salyan doyusu Baki doyusu Meqiddo doyusu Mudros muqavilesiDiger munaqiselerMeksika inqilabi 1910 20 1910 20 1911 43 Maritz usyani 1914 15 1914 21 1914 19 1915 16 1915 17 Pasxa usyani 1916 1916 1916 17 Merkezi Asiya usyani 1916 17 Rusiya inqilabi 1917 Finlandiya vetendas muharibesi 1918 Malleson missiyasiMuharibeden sonraki munaqiselerRusiya vetendas muharibesi 1917 21 1917 21 Azerbaycan Ermenistan muharibesi 1918 1920 Gurcustan Ermenistan muharibesi 1918 Alman inqilabi 1918 19 1918 20 1918 19 1918 19 1918 20 Latviya Istiqlaliyyet muharibesi 1918 20 1918 20 Ucuncu ingilis efqan muharibesi 1919 Misir inqilabi 1919 1918 19 Sovet Polsa muharibesi 1919 21 Irlandiya Istiqlaliyyet muharibesi 1919 21 Turkiye Istiqlaliyyet muharibesi 1919 22 Ermenistan Turkiye muharibesi 1920 1920 1920 1920 1920 Qizil Ordunun Gurcustani isgali 1921 1922 23 AspektlerPasifizm Anti muharibe herekatiCebhe boyu duzulmeSliffen plani Almaniya Fransa HerbSivil tesir Vehsilikler Dustaqlar1918 qrip pandemiki Ermeni soyqirimi Pont yunanlarinin soyqirimi Urkun Qirgizistan RaziliqlarSays Piko sazisi Paris Sulh KonfransiMuqavilelerBrest Litovsk sulh muqavilesi Lozanna muqavilesi Noyi sur Sen muqavilesi Sen Jermen sulh muqavilesi Sevr muqavilesi Trianon sulh muqavilesi Versal sulh muqavilesiNeticeleriOn dord madde Milletler Ittifaqi Kateqoriyalar Birinci Dunya muharibesiQirgizistan tarixiKendli usyanlari1916 ci ildeki hadiselerGizli kateqoriya Istinad xetasi olan sehifeler