Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Neftin sıxlığı – neft və neft məhsullarının əhəmiyyətli və geniş istifadə olunan keyfiyyət göstəricilərindən biridir. Sıxlıq müəyyən temperaturda vahid həcmin kütləsi kimi müəyyən olunur və kq/m3, q/sm3 və ya q/ml ilə ifadə olunur.Praktikada çox vaxt ölçüsüz kəmiyyətdən – nisbi sıxlıqdan istifadə olunur.
Nisbi sıxlıq
| ]– neftin təyin olunma temperaturunda kütləsinin standart temperaturda (tst) eyni həcmdə götürülmüş suyun kütləsinə olan nisbətidir. Standart temperatur kimi su və neft məhsulları üçün ABŞ-da və İngiltərədə tst=15,60C, digər ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycanda standart tst=+40C, təyin etmə temperaturu ttəy=200C qəbul olmuşdur. Nisbi sıxlıq ρ420 işarə olunur. Əksər neftlər və neft fraksiyaları üçün, xüsusən də böyük olmayan temperatur intervalında (0-500C-yə qədər) nisbətən az miqdarda bərk parafinlərə və malik neft fraksiyaları üçün sıxlığın temperaturdan asılılığı xətti xarakter daşıyır və aşağıdakı formul ilə ifadə olunur:
ρ2= ρ1 – γ (t2 – t1)
t1 – ölçmənin başlanğıc temperaturu, 0C;
t2 - ölçmənin son temperaturu, 0C;
γ - t2 – t1=1 olduqda, 10C -ə dəyişən sıxlığa düzəliş;
ρ1 və ρ 2 uyğun olaraq t1 və t2 temperaturunda maddənin sıxlığıdır.
Neft məhsulları üçün düzəliş qiymətləri
γ = 0,00093 – 0,00132 (ρ420 – 0,7)
formulu üzrə hesablanır. Karbohidrogenlərin nisbi sıxlığı aşağıdakı ardıcıllıq üzrə artır:
Aromatik karbohidrogenlər > naftenlər> olefinlər>alkanlar.
Əksər neftlərin sıxlıqları vahiddən kiçik olub. 0,80-0,9 q/sm3-a qədər olur. Yüksək özlülüklü qatranlı neftlər vahidə bərabər sıxlığa malik olur. Əksinə, qaz kondensatı yataqlarının nefti olduqca yüngüldürlər (ρ420=0,75-0,77 q/sm3). Sıxlığın qiymətinə çox faktorlar təsir edir. Onlardan əsasları: həll olmuş qazların və miqdarı, fraksiya, distillatlar üçün isə həm də kimyəvi intervallarında qaynayan qarışığıdır. Neft fraksiyalarının qaynama temperatur hədləri artdıqca, onların sıxlıqları artır. Mayelərin sıxlıqları areometrlərin və piknometrlərin köməyi ilə təyin olunur. Qazın sıxlığı standart şəraitlərdə ρq(kq/nm3) aşağıdakı formul ilə hesablana bilər:
ρq= M/22,4
M – qazın molekulyar kütləsi, kq/kmol;
22,4 – standart şəraitlərdə 1 kmol qazın həcmi, nm3.
Qaz halında məhsullar üçün standart şərait kimi 0,101Mpa (760m.civ.st) təzyiq və 00C temperatur qəbul olunmuşdur.
Mənbə
| ]- V.M.Abbasov, H.C.İbrahimov, S.R.Hacıyeva, S.Ə.Məmmədxanova, E.Ş. Abdullayev, F.Ə.Əmirov//”Neft və qaz proseslərinin kimyası və texnologiyası” //Bakı-Elm-2014.S.7-8.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Neftin sixligi neft ve neft mehsullarinin ehemiyyetli ve genis istifade olunan keyfiyyet gostericilerinden biridir Sixliq mueyyen temperaturda vahid hecmin kutlesi kimi mueyyen olunur ve kq m3 q sm3 ve ya q ml ile ifade olunur Praktikada cox vaxt olcusuz kemiyyetden nisbi sixliqdan istifade olunur Nisbi sixliq span neftin teyin olunma temperaturunda kutlesinin standart temperaturda tst eyni hecmde goturulmus suyun kutlesine olan nisbetidir Standart temperatur kimi su ve neft mehsullari ucun ABS da ve Ingilterede tst 15 60C diger olkelerde o cumleden Azerbaycanda standart tst 40C teyin etme temperaturu ttey 200C qebul olmusdur Nisbi sixliq r420 isare olunur Ekser neftler ve neft fraksiyalari ucun xususen de boyuk olmayan temperatur intervalinda 0 500C ye qeder nisbeten az miqdarda berk parafinlere ve malik neft fraksiyalari ucun sixligin temperaturdan asililigi xetti xarakter dasiyir ve asagidaki formul ile ifade olunur r2 r1 g t2 t1 t1 olcmenin baslangic temperaturu 0C t2 olcmenin son temperaturu 0C g t2 t1 1 olduqda 10C e deyisen sixliga duzelis r1 ve r 2 uygun olaraq t1 ve t2 temperaturunda maddenin sixligidir Neft mehsullari ucun duzelis qiymetleri g 0 00093 0 00132 r420 0 7 formulu uzre hesablanir Karbohidrogenlerin nisbi sixligi asagidaki ardicilliq uzre artir Aromatik karbohidrogenler gt naftenler gt olefinler gt alkanlar Ekser neftlerin sixliqlari vahidden kicik olub 0 80 0 9 q sm3 a qeder olur Yuksek ozluluklu qatranli neftler vahide beraber sixliga malik olur Eksine qaz kondensati yataqlarinin nefti olduqca yunguldurler r420 0 75 0 77 q sm3 Sixligin qiymetine cox faktorlar tesir edir Onlardan esaslari hell olmus qazlarin ve miqdari fraksiya distillatlar ucun ise hem de kimyevi intervallarinda qaynayan qarisigidir Neft fraksiyalarinin qaynama temperatur hedleri artdiqca onlarin sixliqlari artir Mayelerin sixliqlari areometrlerin ve piknometrlerin komeyi ile teyin olunur Qazin sixligi standart seraitlerde rq kq nm3 asagidaki formul ile hesablana biler rq M 22 4 M qazin molekulyar kutlesi kq kmol 22 4 standart seraitlerde 1 kmol qazin hecmi nm3 Qaz halinda mehsullar ucun standart serait kimi 0 101Mpa 760m civ st tezyiq ve 00C temperatur qebul olunmusdur Menbe span V M Abbasov H C Ibrahimov S R Haciyeva S E Memmedxanova E S Abdullayev F E Emirov Neft ve qaz proseslerinin kimyasi ve texnologiyasi Baki Elm 2014 S 7 8 Kateqoriyalar NeftNeft kimyasi