Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Viqilant film və ya Vigilante film (ing. Vigilante movies) — mövcud sistemin və qanunların cəmiyyətdəki asayişi mühafizə etmək üçün kifayət etmədiyi fikrinə əsaslanaraq heç bir səlahiyyəti olmadığı halda güc və silaha əl ataraq cəmiyyətin asayişini və təhlükəsizliyini təmin etməyə çalışan şəxslər və ya qruplar haqqında çəkilmiş filmlərə verilən ad. Bu janrın kinodakı ən məşhur nümunəsi 1974-1994-cü illər arasında çəkilmiş və Çarlz Bronsonun baş rolda oynadığı beş filmdən ibarət “Ölüm arzusu” seriyasıdır.
Kinematoqrafiyadakı bu janr 1960-1970-ci illərdə, vestern filmlərinin getdikcə öz yerini detektiv və cinayət filmlərinə verməyə başladığı dövrdə yaranmağa başlamışdır. Bundan əlavə, bu illər irqi problemlər, iqtisadi çətinliklər və Vyetnam müharibəsinin təsirlərinə görə sosial ABŞ-də narazılığın artdığı, insanların inam hissinin zədələndiyi dövrə təsadüf edir.
Sözün mənşəyi
İngilis dilindən tərcümədə "sayıq, fərasətli, ehtiyatlı, ayıq" mənasını verən vigilant sifəti XV əsrdə latın dilində ingilis dilinə keçmişdir və latın dilində oxşar mənaları verən vigil və vigilare sözlərindən yaranmışdır. Vigilant sifətinin isim forması olan vigilante isə ingilis dilindən tərcümədə "qanuni səlahiyyətləri olmadan öz fikirlərinə əsasən asayişi saxlamağa çalışan şəxs" deməkdir.
Vigilante sözünün Azərbaycan dilində dəqiq olaraq bir söz ilə ifadə edilə biləcək qarşılığı mövcud deyildir. Vigilante “intiqamçı” və ya “cəzalandırıcı” deyil, çünki o, təkcə ona zərər vermiş adamların arxasınca düşmür, həm də onun kimi digərlərini cəzalandırmaqla özünün şəxsi fikrinə əsasən ictimai borcunu yerinə yetirir. O, “hüquq mühafizəçisi” də deyil, çünki onu heç kim bu vəzifəyə təyin etməmişdir və onu belə bir vəzifəyə təyin etmək də mümkün deyildir.
Janrın ümumi xüsusiyyətləri
Viqilant filmlərinin bəzi ümumi xüsusiyyətlərini aşağıdakı kimi göstərmək mümkündür. Adətən, filmin baş qəhrəmanı filmin əvvəllərində qanunlara tabe, cəmiyyətdə hörmətli, maddi imkanları yaxşı olan (Çarlz Bronson “Ölüm arzusu” filmində məşhur memardır) və ya peşəsi ilə əlaqədar olaraq müəyyən istedadları olan (Codi Foster “Cəsur” filmində zəhmətkeş bir radio aparıcısıdır) biri olur. Filmlərin açılış səhnələrində bu insanların liberal baxışlara malik olduqları, həyata çox bağlı olduqları, insan həyatına dəyər verdikləri, zorakılığa və silaha qarşı olduqları və s. xüsusiyyətləri qabardılır. Sonra onların başına böyük bir fəlakət gəlir (Bronsonun arvadı və qızı quldurlar tərəfindən təcavüzə məruz qalaraq öldürülür, Codi Fosterin sevgilisi küçədə öldürülür və onun özü də ağır bir formada yaralanır). Dünyagörüşlərinə əsasən birinci növbədə polisdən və qanundan kömək istəyirlər. Cinayətkarları ya həbs etmək mümkün olmur, ya da qanundakı boşluqlardan “məharətlə” istifadə edərək qısa müddət ərzində azadlığa çıxırlar. Başlarına gələn faciəli hadisədən sonra yaşadıqları məyusluq bu insanların dəyişməsi üçün kifayət qədər motivasiya mənbəyi olur. Bundan sonra bu insanlar qanunların icrasını özləri tətbiq etməyə başlayırlar. Onlar “viqilant” olurlar. Bundan sonra gecələr “ova çıxırlar” və özlərini incidənlər olmasa belə, həmin qrupdan hesab etdikləri insanları incitməyə başlayırlar. Cəmiyyət daxilində olan mövqelərinə və ya vəzifələrinə görə əvvəlcə onlardan heç kim şübhələnmir. Əslində, hakimiyyət orqanları cinayət hallarının azalmasına görə hətta gizlində bu vəziyyətdən məmnun olurlar. Lakin həddlərini aşdıqları zaman onlara xəbərdarlıqlar edilir.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 26 aprel 2006 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 noyabr 2008.
- "Arxivlənmiş surət". 12 aprel 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 noyabr 2008.
Biblioqrafiya
- Hoppenstand, Gary. Lethal weapons: The gun as icon in the popular urban vigilante film // Loukides, Paul; Fuller, Linda K. (redaktorlar ). Beyond the Stars 3: The Material World in American Popular Film. Popular Press. 1993. ISBN .
- Novak, Glenn D. "Social Ills and the One-Man Solution: Depictions of Evil in the Vigilante Film". International Conference on the Expressions of Evil in Literature and the Visual Arts. November 1987.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Viqilant film ve ya Vigilante film ing Vigilante movies movcud sistemin ve qanunlarin cemiyyetdeki asayisi muhafize etmek ucun kifayet etmediyi fikrine esaslanaraq hec bir selahiyyeti olmadigi halda guc ve silaha el ataraq cemiyyetin asayisini ve tehlukesizliyini temin etmeye calisan sexsler ve ya qruplar haqqinda cekilmis filmlere verilen ad Bu janrin kinodaki en meshur numunesi 1974 1994 cu iller arasinda cekilmis ve Carlz Bronsonun bas rolda oynadigi bes filmden ibaret Olum arzusu seriyasidir Kinematoqrafiyadaki bu janr 1960 1970 ci illerde vestern filmlerinin getdikce oz yerini detektiv ve cinayet filmlerine vermeye basladigi dovrde yaranmaga baslamisdir Bundan elave bu iller irqi problemler iqtisadi cetinlikler ve Vyetnam muharibesinin tesirlerine gore sosial ABS de naraziligin artdigi insanlarin inam hissinin zedelendiyi dovre tesaduf edir Sozun menseyiIngilis dilinden tercumede sayiq ferasetli ehtiyatli ayiq menasini veren vigilant sifeti XV esrde latin dilinde ingilis diline kecmisdir ve latin dilinde oxsar menalari veren vigil ve vigilare sozlerinden yaranmisdir Vigilant sifetinin isim formasi olan vigilante ise ingilis dilinden tercumede qanuni selahiyyetleri olmadan oz fikirlerine esasen asayisi saxlamaga calisan sexs demekdir Vigilante sozunun Azerbaycan dilinde deqiq olaraq bir soz ile ifade edile bilecek qarsiligi movcud deyildir Vigilante intiqamci ve ya cezalandirici deyil cunki o tekce ona zerer vermis adamlarin arxasinca dusmur hem de onun kimi digerlerini cezalandirmaqla ozunun sexsi fikrine esasen ictimai borcunu yerine yetirir O huquq muhafizecisi de deyil cunki onu hec kim bu vezifeye teyin etmemisdir ve onu bele bir vezifeye teyin etmek de mumkun deyildir Janrin umumi xususiyyetleriViqilant filmlerinin bezi umumi xususiyyetlerini asagidaki kimi gostermek mumkundur Adeten filmin bas qehremani filmin evvellerinde qanunlara tabe cemiyyetde hormetli maddi imkanlari yaxsi olan Carlz Bronson Olum arzusu filminde meshur memardir ve ya pesesi ile elaqedar olaraq mueyyen istedadlari olan Codi Foster Cesur filminde zehmetkes bir radio aparicisidir biri olur Filmlerin acilis sehnelerinde bu insanlarin liberal baxislara malik olduqlari heyata cox bagli olduqlari insan heyatina deyer verdikleri zorakiliga ve silaha qarsi olduqlari ve s xususiyyetleri qabardilir Sonra onlarin basina boyuk bir felaket gelir Bronsonun arvadi ve qizi quldurlar terefinden tecavuze meruz qalaraq oldurulur Codi Fosterin sevgilisi kucede oldurulur ve onun ozu de agir bir formada yaralanir Dunyagoruslerine esasen birinci novbede polisden ve qanundan komek isteyirler Cinayetkarlari ya hebs etmek mumkun olmur ya da qanundaki bosluqlardan meharetle istifade ederek qisa muddet erzinde azadliga cixirlar Baslarina gelen facieli hadiseden sonra yasadiqlari meyusluq bu insanlarin deyismesi ucun kifayet qeder motivasiya menbeyi olur Bundan sonra bu insanlar qanunlarin icrasini ozleri tetbiq etmeye baslayirlar Onlar viqilant olurlar Bundan sonra geceler ova cixirlar ve ozlerini incidenler olmasa bele hemin qrupdan hesab etdikleri insanlari incitmeye baslayirlar Cemiyyet daxilinde olan movqelerine ve ya vezifelerine gore evvelce onlardan hec kim subhelenmir Eslinde hakimiyyet orqanlari cinayet hallarinin azalmasina gore hetta gizlinde bu veziyyetden memnun olurlar Lakin heddlerini asdiqlari zaman onlara xeberdarliqlar edilir Istinadlar Arxivlenmis suret 26 aprel 2006 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 noyabr 2008 Arxivlenmis suret 12 aprel 2009 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 noyabr 2008 BiblioqrafiyaHoppenstand Gary Lethal weapons The gun as icon in the popular urban vigilante film Loukides Paul Fuller Linda K redaktorlar Beyond the Stars 3 The Material World in American Popular Film Popular Press 1993 ISBN 978 0 87972 623 2 Novak Glenn D Social Ills and the One Man Solution Depictions of Evil in the Vigilante Film International Conference on the Expressions of Evil in Literature and the Visual Arts November 1987