Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Fonasiya — insanlarda və bəzi heyvanlarda səsin yaranma prosesidir. Bu proses qırtlaqda baş verir və səs tellərinin titrəməsi ilə həyata keçirilir. Səsin çıxarılması tənəffüs sistemindən gələn havanın səs telləri vasitəsilə modulyasiyası ilə təmin olunur. Fonasiya həm danışıq səslərinin, həm də vokal və qeyri-vokal səslərin yaranmasının əsas mexanizmidir.
Fonasiya prosesinin əsasları
Tənəffüs sistemi
Ekspirasiya zamanı hava qırtlağa doğru hərəkət edir. Səs yaratmaq üçün ağciyərlərdən çıxan hava əsas mənbədir. Səs telləri qırtlaqda yerləşən elastik quruluşlardır. Hava axını onların titrəməsinə səbəb olur. Titrəmə tezliyi səsin hündürlüyünü (tonunu) müəyyən edir. Rezonator sistemdə ağız, burun və udlaqdan ibarət boşluqlar səsə rezonans əlavə edərək onu gücləndirir və fərqli keyfiyyətlərlə zənginləşdirir.
Rezonator sistemi
Ağız, burun və udlaqdan ibarət boşluqlar səsə rezonans əlavə edərək onu gücləndirir və fərqli keyfiyyətlərlə zənginləşdirir.
Fonasiya növləri
Normal Fonasiya: Adi danışıq və ünsiyyət zamanı istifadə olunur. Pıçıltı: Səs telləri qismən açıq qalır və minimal vibrasiya edir. Qışqırıq: Havanın güclü axını ilə səs tellərinin intensiv vibrasiyası baş verir. Mahnı Fonasiyası: Səs tellərinin sabit və geniş diapazonda titrəməsi ilə musiqili səs yaranır.
Fonasiya və səsin xüsusiyyətləri
Fonasiya nəticəsində yaranan səs aşağıdakı xüsusiyyətlərə malikdir: Tezlik: Səs tellərinin titrəmə sürəti. Daha sürətli titrəmə incə ton, daha yavaş titrəmə isə qalın ton yaradır. İntensivlik: Hava axınının gücü ilə əlaqədardır. Güclü hava axını yüksək səs yaradır. Rezonans: Səsin fərqli ton və keyfiyyətlərə sahib olmasını təmin edir. Fonasiya təkcə danışıq üçün deyil, həm də emosional ifadələr (qışqırıq, gülüş) və vokal ifalar üçün mühüm rol oynayır. Səs tellərinin fəaliyyəti tənəffüs və sinir sistemləri tərəfindən idarə olunur. Bu proses həm də insanların fərqli səslərə və tonlara malik olmasını təmin edir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- The human instrument. Principles of Voice Production, Prentice Hall (currently published by NCVS.org)
- Laver. Principles of Phonetics. 1994. 189 ff, 296 ff, 344 ff.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fonasiya insanlarda ve bezi heyvanlarda sesin yaranma prosesidir Bu proses qirtlaqda bas verir ve ses tellerinin titremesi ile heyata kecirilir Sesin cixarilmasi teneffus sisteminden gelen havanin ses telleri vasitesile modulyasiyasi ile temin olunur Fonasiya hem danisiq seslerinin hem de vokal ve qeyri vokal seslerin yaranmasinin esas mexanizmidir DilcilikDunya dilleriFonologiya Morfologiya Sintaksis Semantika Praqmatika Koqnitiv dilcilik Generativ linqvistikaDeskriptiv linqvistikaAntropoloji linqvistika Tekamul linqvistikasi etimologiya Fonetika SosiolinqvistikaTetbiqi dilcilikKomputer dilciliyi Kriminalistika Dilin menimsenilmesi Dil qiymetlendirmesi Dil inkisafi Preskriptivizm Antropoloji linqvistika Neyrolinqvistika Psixolinqvistika StilistikaDigerleriEdebiyyat Linqvistik tipologiya Linqvistikanin tarixi Dilcilerin siyahisi Dunya dilleribrFonasiya prosesinin esaslariTeneffus sistemi Ekspirasiya zamani hava qirtlaga dogru hereket edir Ses yaratmaq ucun agciyerlerden cixan hava esas menbedir Ses telleri qirtlaqda yerlesen elastik quruluslardir Hava axini onlarin titremesine sebeb olur Titreme tezliyi sesin hundurluyunu tonunu mueyyen edir Rezonator sistemde agiz burun ve udlaqdan ibaret bosluqlar sese rezonans elave ederek onu guclendirir ve ferqli keyfiyyetlerle zenginlesdirir Rezonator sistemi Agiz burun ve udlaqdan ibaret bosluqlar sese rezonans elave ederek onu guclendirir ve ferqli keyfiyyetlerle zenginlesdirir Fonasiya novleriNormal Fonasiya Adi danisiq ve unsiyyet zamani istifade olunur Picilti Ses telleri qismen aciq qalir ve minimal vibrasiya edir Qisqiriq Havanin guclu axini ile ses tellerinin intensiv vibrasiyasi bas verir Mahni Fonasiyasi Ses tellerinin sabit ve genis diapazonda titremesi ile musiqili ses yaranir Fonasiya ve sesin xususiyyetleriFonasiya neticesinde yaranan ses asagidaki xususiyyetlere malikdir Tezlik Ses tellerinin titreme sureti Daha suretli titreme ince ton daha yavas titreme ise qalin ton yaradir Intensivlik Hava axininin gucu ile elaqedardir Guclu hava axini yuksek ses yaradir Rezonans Sesin ferqli ton ve keyfiyyetlere sahib olmasini temin edir Fonasiya tekce danisiq ucun deyil hem de emosional ifadeler qisqiriq gulus ve vokal ifalar ucun muhum rol oynayir Ses tellerinin fealiyyeti teneffus ve sinir sistemleri terefinden idare olunur Bu proses hem de insanlarin ferqli seslere ve tonlara malik olmasini temin edir Hemcinin baxFonetikaIstinadlarThe human instrument Principles of Voice Production Prentice Hall currently published by NCVS org Laver Principles of Phonetics 1994 189 ff 296 ff 344 ff