Risk faktoru- müəyyən xəstəliyin bilavasitə səbəbi sayılmayan, lakin onun baş verməsi ehtimalını artıran ümumi faktorların adıdır. Bura həyat şəraiti və tərzi xüsusiyyətləri , həmçinin orqanizmin anadangəlmə və ya qazanılan xüsusiyyətləri aid edilir. Onlar individiumda (fərddə) xəstəlik ehtimalını artırmaq, yaxud mövcud xəstəliyin gedişinə və proqnozuna əlverişsiz təsir göstərmək qabiliyyətinə malikdir. Adətən bioloji, ekoloji və sosial risk faktorları ayrılır. Əgər risk fatorlarına bilavasitə xəstəliyə təsir göstərən faktorlar da əlavə edilsə, onlar birlikdə sağlamlıq faktorları adlanır ki, onlar da analoji təsnifata malikdir.
Bioloji risk faktoru
Bioloji risk faktorlarına genetik və ontogenez dövründə insan orqanizminin qazandığı (əldə etdiyi) xüsusiyyətlər aiddir. Məlum olduğu kimi, bəzi xəstəliklərə çox vaxt müəyyən milli və etnik qruplarda rast gəlinir. Hipertoniya, xora xəstəlikləri, şəkərli diabeti və b. xəstəliklərə irsi meyillik mövcuddur.
Bir sıra xəstəliklərin, o cümlədən şəkərli diabeti, ürəyin işemiya xəstəliyinin baş verməsinin ciddi faktoru köklük hesab olunur. Orqanizmdə xroniki infeksiya mənbəyinin mövcudluğu (məsələn, xroniki tonzillit) revmatizm xəstəliyinə səbəb ola bilər.
Ekoloji risk faktoru
Ekoloji risk faktorları atmosferin fiziki və kimyəvi xassələrinin dəyişməsi, məsələn, bronx-ağciyər xəstəliyinin inkişafına təsir göstərir. Temperaturun, atmosfer təzyiqinin və maqnit sahəsinin gərginliyinin sutkalıq kəskin dəyişməsi ürək-damar xəstəliklərinin ağırlaşmasına səbəb olur.
Sosial risk faktoru
Sosial risk faktorları əlverişsiz mənzil-yaşayış şəraiti, müxtəlif stress vəziyyəti bir çox xastəliklərin, xüsusən ürək-damar sistemi xəstəliklərinin risk faktoru sayılır. Pis vərdişlər, məsələn, siqaret çəkmə bronx-ağciyər və ürək-damar xəstəliklərinin baş vermə risk faktoru hesab olunur. Alkoqoldan istifadə edilməsi alkoqolizm, qaraciyər, ürək və başqa xəstəliklərin inkişafı üçün risk faktoru sayılır.
Risk faktorları ayrı-ayrı individuum üçün (məsələn, orqanizmin genetik xüsusiyyətləri) və ya müxtəlif növlərin bir çox fərdləri (məsələn, ionlaşmış şüalanma) üçün əhəmiyyətli ola bilər. Bir neçə risk faktorunun birgə təsiri, məsələn, köklük, hipodinamiya, siqaretçəkmə, karbohidrat mübadiləsinin pozulmasının birgə təsiri ürəyin işemiya xəstəliyinin inkişafını artırır.
Xəstəliklərin baş verməsi və güclənməsinin profilaksitasında fərdi şəkildə risk faktorlarını aradan qaldırmaq (zərərli vərdişlərdən əl çəkmək, idmanla məşğul olmaq, orqanizmdə infeksiya mənbəyini ləğv etmək və s.) işinə, həmçinin populyasiya üçün əhəmiyyətli olan risk faktorlarını kanarlaşdırmağa böyük diqqət ayrılır. Bunun üçün həm də, ətraf mühitin su təchizatı mənbələrinin mühafizəsi tədbirləri, torpağın və ərazinin səhiyyə baxımdan qorunması, təhlükəsizlik texnikasına riayət etmək və s. həyata keçirilməlidir.
Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı-Elm-2008.
September 03, 2021
risk, faktoru, müəyyən, xəstəliyin, bilavasitə, səbəbi, sayılmayan, lakin, onun, baş, verməsi, ehtimalını, artıran, ümumi, faktorların, adıdır, bura, həyat, şəraiti, tərzi, xüsusiyyətləri, həmçinin, orqanizmin, anadangəlmə, qazanılan, xüsusiyyətləri, edilir, o. Risk faktoru mueyyen xesteliyin bilavasite sebebi sayilmayan lakin onun bas vermesi ehtimalini artiran umumi faktorlarin adidir Bura heyat seraiti ve terzi xususiyyetleri hemcinin orqanizmin anadangelme ve ya qazanilan xususiyyetleri aid edilir Onlar individiumda ferdde xestelik ehtimalini artirmaq yaxud movcud xesteliyin gedisine ve proqnozuna elverissiz tesir gostermek qabiliyyetine malikdir Adeten bioloji ekoloji ve sosial risk faktorlari ayrilir Eger risk fatorlarina bilavasite xesteliye tesir gosteren faktorlar da elave edilse onlar birlikde saglamliq faktorlari adlanir ki onlar da analoji tesnifata malikdir 1 Mundericat 1 Bioloji risk faktoru 2 Ekoloji risk faktoru 3 Sosial risk faktoru 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecid 6 IstinadlarBioloji risk faktoru RedakteBioloji risk faktorlarina genetik ve ontogenez dovrunde insan orqanizminin qazandigi elde etdiyi xususiyyetler aiddir Melum oldugu kimi bezi xesteliklere cox vaxt mueyyen milli ve etnik qruplarda rast gelinir Hipertoniya xora xestelikleri sekerli diabeti ve b xesteliklere irsi meyillik movcuddur Bir sira xesteliklerin o cumleden sekerli diabeti ureyin isemiya xesteliyinin bas vermesinin ciddi faktoru kokluk hesab olunur Orqanizmde xroniki infeksiya menbeyinin movcudlugu meselen xroniki tonzillit revmatizm xesteliyine sebeb ola biler Ekoloji risk faktoru RedakteEkoloji risk faktorlari atmosferin fiziki ve kimyevi xasselerinin deyismesi meselen bronx agciyer xesteliyinin inkisafina tesir gosterir Temperaturun atmosfer tezyiqinin ve maqnit sahesinin gerginliyinin sutkaliq keskin deyismesi urek damar xesteliklerinin agirlasmasina sebeb olur Sosial risk faktoru RedakteSosial risk faktorlari elverissiz menzil yasayis seraiti muxtelif stress veziyyeti bir cox xasteliklerin xususen urek damar sistemi xesteliklerinin risk faktoru sayilir Pis verdisler meselen siqaret cekme bronx agciyer ve urek damar xesteliklerinin bas verme risk faktoru hesab olunur Alkoqoldan istifade edilmesi alkoqolizm qaraciyer urek ve basqa xesteliklerin inkisafi ucun risk faktoru sayilir Risk faktorlari ayri ayri individuum ucun meselen orqanizmin genetik xususiyyetleri ve ya muxtelif novlerin bir cox ferdleri meselen ionlasmis sualanma ucun ehemiyyetli ola biler Bir nece risk faktorunun birge tesiri meselen kokluk hipodinamiya siqaretcekme karbohidrat mubadilesinin pozulmasinin birge tesiri ureyin isemiya xesteliyinin inkisafini artirir Xesteliklerin bas vermesi ve guclenmesinin profilaksitasinda ferdi sekilde risk faktorlarini aradan qaldirmaq zererli verdislerden el cekmek idmanla mesgul olmaq orqanizmde infeksiya menbeyini legv etmek ve s isine hemcinin populyasiya ucun ehemiyyetli olan risk faktorlarini kanarlasdirmaga boyuk diqqet ayrilir Bunun ucun hem de etraf muhitin su techizati menbelerinin muhafizesi tedbirleri torpagin ve erazinin sehiyye baximdan qorunmasi tehlukesizlik texnikasina riayet etmek ve s heyata kecirilmelidir Hemcinin bax RedakteIntihar Risk iqtisadi Xarici kecid RedakteAzerbaycanda suretle yayilan XESTELIKLERIstinadlar Redakte Qerib Memmedov Mahmud Xelilov Ensiklopedik ekoloji luget Baki Elm 2008 Menbe https az wikipedia org w index php title Risk faktoru amp oldid 4315096, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
