Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Xocahəsən — Bakı şəhərinin cənub-qərb hissəsində, Yasamal dərəsində göl
| Xocahəsən gölü | |
|---|---|
 | |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
Haqqında
Xocahəsən gölü Bakı şəhərinin cənub-qərb hissəsində – Yasamal dərəsində yerləşir. Xocahəsən gölünün akvatoriyası 175 ha, dərinliyi 2 m, suyunun həcmi isə 3,2 mln m³-dir. Gölə il ərzində 9040 min m³ məişət-sənaye çirkab suları atılır ki, onların da 80%-i məişət mənşəli tullantılardır, suyunun minerallığı 2,5 q/l-dir. Gölün suyunun fon tərkibində anionlar üstünlük təşkil edir və konsentrasiyası sanitar normaları aşır. Xloridlərin miqdarı normadan 44 dəfə, sulfatların miqdarı isə 1,6 dəfə yüksəkdir. Xocahəsən gölü ancaq fenollar (YVHQ=8), kadmium (YVHQ=4) və mis (YVHQ=3,5) ilə orta səviyyədə çirklənmişdir. Gölün su mühitinin və dib çöküntülərinin çirklənmə dərəcəsi ekoloji baxımdan orta qiymətləndirilə bilər.
Tarixi
Xocahəsən gölü Bakının duz göllərindən biri olmuşdur. Göl ilə üzbəüz əhatə olunan dağ silsiləsi burada təbiətin gözəl mənzərəsini yaradır. Həmin dağdan, yaşlı insanların dediyinə görə, indiki Yasamal və Alatava ərazilərinə getmək üçün yol olmuşdur. Göl üzərində yol salındığından sakinlər şəhərə də rahat gedib-gələrdilər. Hətta insanlar yol ayrıcında, gölə yaxın ərazidə qazılan su ovdanından isti yay günlərində susuzluğu yatırmaq üçün istifadə edərmişlər. Xocahəsən gölü əhalinin duza olan tələbatını ödəyirdi. Vaxtı ilə göldən çıxarılan duzdan həm qida, həm də heyvanat üçün istifadə olunmuşdur. Əvvəllər sakinlər kənddə keçirilən duz yığımında hamılıqla iştirak edərdi. Buraya dəvə karvanları ilə gələn tacirlər duz alaraq başqa ölkələrə satmaq üçün aparardılar. Duz kənd camaatının gündəlik çörəkpulu hesab olunardı. Deyilənə görə, 1946-cı ildə yaxınlıqdakı neft mədənlərindən sonradan ətraf müəssisələrin çirkab suları gölə axıdıldığından bura natəmiz əraziyə çevrilmişdi.
Etimologiyası
Xocahəsən gölü öz adını yaxınlığında yerləşən Xocahəsən kəndinin adından götürülmüşdür. Qədim İpək Yolunun üstündə yerləşən bu kənd bəzi mənbələrdə Xoca Həsən, bəzilərində isə Hacı Həsən kimi səsləndirilmişdir. Xocahəsən gölünün bəzi mənbələrdə Hacı Həsən gölü də adlandırılması bu yanlışlığın nəticəsidir.
Kəndin Xocahəsən adlandırılması ilə bağlı müxtəlif fikirlər vardır. Məlumdur ki, "Xoca" adı yaşlı, hörmətli adamlara verilir. Tarixçi-alim Təvəkkül Səlimov "Abşeronun yer adları" kitabında yazırdı: "M.Neymətovanın fikrincə, bu kənd XVII əsrdən etibarən Xoca Həsən adlanmağa başlanmışdır. O öz adını tanınmış tacirlərdən olan Xoca Həsənin adından almışdır. Alim həmin əsrdə inşa edilən və epiqrafik abidəsi üzərində "Xoca Həsən" sözləri yazılmış karvansaraya əsasən bu qənaətə gəlmişdir". Digər bir mənbədə isə kəndin adının "Xoca Həsən" və ya "Xocasən" adlandırılması kəndin varlı sakini Xoca Həsənin adı ilə əlaqələndirilir.
Mənbə
- Ş.Əhmədov. Mühəndis ekologiyası. Bakı, 2012
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2022-01-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-08.
Xarici keçid
[1].Xocahəsən gölü [2] Xocahəsən gölü
- Səth sularının çirklənmə vəziyyəti Arxivləşdirilib 2014-11-29 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xocahesen Baki seherinin cenub qerb hissesinde Yasamal deresinde golXocahesen golu Yerlesmesi Olke Azerbaycan Mundericat 1 Haqqinda 2 Tarixi 3 Etimologiyasi 4 Menbe 5 Istinadlar 6 Xarici kecidHaqqindaredakteXocahesen golu Baki seherinin cenub qerb hissesinde Yasamal deresinde yerlesir Xocahesen golunun akvatoriyasi 175 ha derinliyi 2 m suyunun hecmi ise 3 2 mln m dir Gole il erzinde 9040 min m meiset senaye cirkab sulari atilir ki onlarin da 80 i meiset menseli tullantilardir suyunun mineralligi 2 5 q l dir Golun suyunun fon terkibinde anionlar ustunluk teskil edir ve konsentrasiyasi sanitar normalari asir Xloridlerin miqdari normadan 44 defe sulfatlarin miqdari ise 1 6 defe yuksekdir Xocahesen golu ancaq fenollar YVHQ 8 kadmium YVHQ 4 ve mis YVHQ 3 5 ile orta seviyyede cirklenmisdir Golun su muhitinin ve dib cokuntulerinin cirklenme derecesi ekoloji baximdan orta qiymetlendirile biler TarixiredakteXocahesen golu Bakinin duz gollerinden biri olmusdur Gol ile uzbeuz ehate olunan dag silsilesi burada tebietin gozel menzeresini yaradir Hemin dagdan yasli insanlarin dediyine gore indiki Yasamal ve Alatava erazilerine getmek ucun yol olmusdur Gol uzerinde yol salindigindan sakinler sehere de rahat gedib gelerdiler Hetta insanlar yol ayricinda gole yaxin erazide qazilan su ovdanindan isti yay gunlerinde susuzlugu yatirmaq ucun istifade edermisler Xocahesen golu ehalinin duza olan telebatini odeyirdi Vaxti ile golden cixarilan duzdan hem qida hem de heyvanat ucun istifade olunmusdur Evveller sakinler kendde kecirilen duz yigiminda hamiliqla istirak ederdi Buraya deve karvanlari ile gelen tacirler duz alaraq basqa olkelere satmaq ucun aparardilar Duz kend camaatinin gundelik corekpulu hesab olunardi Deyilene gore 1946 ci ilde yaxinliqdaki neft medenlerinden sonradan etraf muessiselerin cirkab sulari gole axidildigindan bura natemiz eraziye cevrilmisdi 1 EtimologiyasiredakteXocahesen golu oz adini yaxinliginda yerlesen Xocahesen kendinin adindan goturulmusdur Qedim Ipek Yolunun ustunde yerlesen bu kend bezi menbelerde Xoca Hesen bezilerinde ise Haci Hesen kimi seslendirilmisdir Xocahesen golunun bezi menbelerde Haci Hesen golu de adlandirilmasi bu yanlisligin neticesidir Kendin Xocahesen adlandirilmasi ile bagli muxtelif fikirler vardir Melumdur ki Xoca adi yasli hormetli adamlara verilir Tarixci alim Tevekkul Selimov Abseronun yer adlari kitabinda yazirdi M Neymetovanin fikrince bu kend XVII esrden etibaren Xoca Hesen adlanmaga baslanmisdir O oz adini taninmis tacirlerden olan Xoca Hesenin adindan almisdir Alim hemin esrde insa edilen ve epiqrafik abidesi uzerinde Xoca Hesen sozleri yazilmis karvansaraya esasen bu qenaete gelmisdir Diger bir menbede ise kendin adinin Xoca Hesen ve ya Xocasen adlandirilmasi kendin varli sakini Xoca Hesenin adi ile elaqelendirilir MenberedakteS Ehmedov Muhendis ekologiyasi Baki 2012Istinadlarredakte Arxivlenmis suret 2022 01 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 08 Xarici kecidredakte 1 Xocahesen golu 2 Xocahesen golu Seth sularinin cirklenme veziyyeti Arxivlesdirilib 2014 11 29 at the Wayback Machine Menbe https az wikipedia org w index php title Xocahesen golu amp oldid 7019309