Azərbaycan çaylarını aşağıdakı 3 əsas qrupa bölmək olar:
Azərbaycanın Kür hövzəsinə aid olan mərkəzi və qərb çayları;
Azərbaycanın bilavasitə orta Xəzərə axan şimali-şərq çayları;
Bilavasitə Xəzər dənizinin cənubuna axan cənubi-şərq çayları.
Ümumi məlumat
Azərbaycan ərazisində irili-xırdalı 8550-dən artıq axar sudan ibarət çay sistemi vardır ki, onların bütövlükdə ümumi uzunluğu 33665 km. təşkil edir. Bütün bu çayların su toplayıcı sahəsi 85600 km² qəbul edilir. Çayların 7550-sinin uzunluğu 5 km-dən az olan çaylardır. Qalan 800 çaydan yalnız 65-nin uzunluğu 50 km-ə qədər, 735-nin uzunluğu isə 6 km ilə 50 km arasında dəyişir.
Azərbaycan ərazisindən axan ən iri çaylar Kür və Araz çaylarıdır.
Çayları bir-birindən fərqləndirən iki böyük qrupa bölmək olar: dağ çayları və düzənlik çayları.
Dağ çayları
Dağ çayları öz mənbəyini dəniz səviyyəsindən 2000–3500 m. hündürlükdə olan dağlardan götürür, öz axarlarında çay pillələri və şəlalələr əmələ gətirir, dərin dərələrlə axır və düzənliklərə çıxdıqda güclü yarğanlar əmələ gətirərək çoxlu qollara ayrılırlar. Onlardan bəziləri tez-tez öz axarlarını dəyişir, digərləri isə yerin altı ilə sızaraq itir, yaxud kiçik bataqlıqlar əmələ gətirirlər.
Düzənlik çayları
Düzənlik çayları başlıca olaraq maili düzənliklərdə, geniş Kür-Araz ovlaqlarında, dərə və vadilərdə yerləşir. Axınları əyri-üyrü və sakit olan bu çaylar öz məcralarını asanlıqla yuyaraq yataqlarını lilləndirirlər. Onların suyu kənar qatışıqlarla bir o qədər də zəngin deyil və hamısının mənsəbi vardır. Lakin Kür çayı ətrafı depressiyanın və dənizyanı qum təpələrinin yaranması nəticəsində bu çayların bir qismi kor arteriyaya çevrilir və mənsəbləri itir. Dayaz çayların qidalanması əsasən dağ çayları, bulaq və yerüstü suların hesabına həyata keçir. Dayaz çayların sonuncu növünü adətən qara su (sularının hədsiz minerallaşması nəticəsi olaraq) adlandırırlar ki, onların mövcud olması da, dağ çayları arteriyaları ilə olduqca bağlıdır.
azərbaycan, çayları, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, azərba. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Azerbaycan caylari Azerbaycan Respublikasi erazisinden axan caylar Kur cayi hovzesi Azerbaycan Respublikasi erazisinin boyuk ekseriyyetini teskil edir Kur Tertercay Araz Girdimancay Elince cayi Oxcucay Kurmukcay Katexcay Hekeri Azerbaycan caylarini asagidaki 3 esas qrupa bolmek olar Azerbaycanin Kur hovzesine aid olan merkezi ve qerb caylari Azerbaycanin bilavasite orta Xezere axan simali serq caylari Bilavasite Xezer denizinin cenubuna axan cenubi serq caylari Mundericat 1 Umumi melumat 2 Dag caylari 3 Duzenlik caylari 4 Cografi yerlesmesine gore caylarin tesnifati 4 1 Boyuk Qafqazin simal serq yamacinin caylari 4 1 1 Abseron Qobustanin caylari 4 1 1 1 Talis daglarindan axan caylar 4 1 1 1 1 Kur hovzesinin caylari 5 Azerbaycan caylarinin siyahisi 5 1 1000 km den yuxari 5 2 1000 100 km 5 3 100 50 km 6 Menbe 7 Hemcinin baxUmumi melumat RedakteAzerbaycan erazisinde irili xirdali 8550 den artiq axar sudan ibaret cay sistemi vardir ki onlarin butovlukde umumi uzunlugu 33665 km teskil edir Butun bu caylarin su toplayici sahesi 85600 km qebul edilir Caylarin 7550 sinin uzunlugu 5 km den az olan caylardir Qalan 800 caydan yalniz 65 nin uzunlugu 50 km e qeder 735 nin uzunlugu ise 6 km ile 50 km arasinda deyisir Azerbaycan erazisinden axan en iri caylar Kur ve Araz caylaridir Caylari bir birinden ferqlendiren iki boyuk qrupa bolmek olar dag caylari ve duzenlik caylari Dag caylari RedakteDag caylari oz menbeyini deniz seviyyesinden 2000 3500 m hundurlukde olan daglardan goturur oz axarlarinda cay pilleleri ve selaleler emele getirir derin derelerle axir ve duzenliklere cixdiqda guclu yarganlar emele getirerek coxlu qollara ayrilirlar Onlardan bezileri tez tez oz axarlarini deyisir digerleri ise yerin alti ile sizaraq itir yaxud kicik bataqliqlar emele getirirler Duzenlik caylari RedakteDuzenlik caylari baslica olaraq maili duzenliklerde genis Kur Araz ovlaqlarinda dere ve vadilerde yerlesir Axinlari eyri uyru ve sakit olan bu caylar oz mecralarini asanliqla yuyaraq yataqlarini lillendirirler Onlarin suyu kenar qatisiqlarla bir o qeder de zengin deyil ve hamisinin mensebi vardir Lakin Kur cayi etrafi depressiyanin ve denizyani qum tepelerinin yaranmasi neticesinde bu caylarin bir qismi kor arteriyaya cevrilir ve mensebleri itir Dayaz caylarin qidalanmasi esasen dag caylari bulaq ve yerustu sularin hesabina heyata kecir Dayaz caylarin sonuncu novunu adeten qara su sularinin hedsiz minerallasmasi neticesi olaraq adlandirirlar ki onlarin movcud olmasi da dag caylari arteriyalari ile olduqca baglidir Cografi yerlesmesine gore caylarin tesnifati RedakteBoyuk Qafqazin simal serq yamacinin caylari Redakte Samur Qusarcay Qudyalcay Qaracay Velvelecay Gilgilcay Sabrancay Atacay Abseron Qobustanin caylari Redakte Pirsaatcay Ceyrankecmez Sumqayiqcay SitalcAy Talis daglarindan axan caylar Redakte Bolqarcay Vilescay Lenkerancay Tengerud Kur hovzesinin caylari Redakte Qanix cayi Balaken cay Eyri cay Dasagil cay Araz cayi Azerbaycan caylarinin siyahisi Redakte Esas meqale Azerbaycan caylarinin siyahisi1000 km den yuxari Redakte Kur 1515 km Araz 1072 km1000 100 km Redakte Qanixcay 413 km Qabirricay 320 km Samur cayi 216 km Anaxatir Ehram ve ya Xrami 201 km Tertercay 200 km Sumqayitcay 198 km Kurekcay 186 km Turyancay 180 km Bazarcay 178 km Bolqarcay 163 km Eyricay 135 km Agstafacay 133 km Arpacay 126 km Xacincay 119 km Pirsaatcay 119 km Goycay 115 km Qarqarcay 115 km Vilescay 115 km Hekericay 113 km Qudyalcay 108 km Qusarcay 108 km Ceyrankecmezcay 100 km100 50 km Redakte Gencecay 99 km Gilancay 99 km Elicancay 98 km Velvelecay 98 km Semkircay 95 km Qaracay 93 km Quba ve Xacmaz Zeyemcay 90 km Kondelencay 89 km Girdimancay 88 km Agsucay 85 km Oxcucay 85 km Lekercay 84 km Incecay 83 km Agdere Terter ve Yevlax Qurucay 82 km Xocavand ve Fuzuli Lenkerancay 82 km Gorancay 81 km Naxcivancay 81 km Qurucay 77 km Quba ve Xacmaz Axincacay 76 km Qosqarcay 76 km Gilgilcay 72 km Hesensucay 71 km Demiraparancay 69 km Agcay 68 km Cikilcay 68 km Cagaciqcay 65 km Bala Kur 63 km Hocazsucay 63 km Elincecay 62 km Xonasencay 62 km Cogazcay 60 km Ceyircay 58 km Muxaxcay 56 km Tikanlicay 56 km Kurmukcay 55 km Katexcay 54 km Sabrancay 62 km Kunkutcay 52 km Bumcay 51 km Incecay 51 km Cebrayil Zabuxcay 51 km Goytepecay 50 kmMenbe RedakteAzerbaycanin caylari golleri ve su anbarlari Arxivlesdirilib 2014 10 17 at the Wayback MachineHemcinin bax RedakteAzerbaycanin daxili sulari Azerbaycan golleri Azerbaycan su anbarlari Azerbaycan selaleleriMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan caylari amp oldid 5970245, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
