Vikipediya azad ensiklopediya Verilənlər ekosistemi ing Data ecosystem verilənlərin yaradılması toplanması saxlanması em

Vikipediya azad ensiklopediya Verilenler ekosistemi ing Data ecosystem verilenlerin yaradilmasi toplanmasi saxlanmasi emali mubadilesi ve istifadesi prosesinde istirak eden insanlari texnologiyalari siyasetleri ve teskilati strukturlari ehate eden dinamik muhit Bu ekosistem muxtelif menbelerden gelen melumatlarin inteqrasiyasi onlarin keyfiyyetinin qorunmasi ve deyere cevrilmesi ucun qarsiliqli elaqede olan istirakcilarin ve texnoloji hellerin birge fealiyyetine esaslanir Verilenler ekosistemi adeten asagidaki esas komponentleri ehate edir Melumat menbeleri sensorlar tetbiqler sosial sebekeler muessisedaxili sistemler ve aciq melumat bazalari kimi ilkin melumat yaradan qurgular ve platformalar Infrastruktur bulud xidmetleri melumat anbarlari sebeke ve hesablama resurslari boyuk verilenler emali texnologiyalari Idareetme ve siyaset melumatin mexfiliyi tehlukesizliyi huquqi telebler ve etik standartlari mueyyen eden qaydalar Istifadeciler ve maraqli terefler analitikler tedqiqatcilar biznes qerarvericileri dovlet qurumlari ve ictimaiyyet Verilenler ekosisteminin meqsedi melumatlarin deyer zenciri boyunca semereli dovriyyesini temin etmek innovasiyalari desteklemek ve melumat esasli qerarvermeni guclendirmekdir Bu muhitin duzgun islemesi ucun aciq standartlarin tetbiqi melumat keyfiyyetinin monitorinqi ve istirakcilar arasinda seffaf emekdasliq xususi ehemiyyet kesb edir Verilenlerin novleriVerilenler span Verilenler semereli oturulme ucun sixlasdirilmis reqemsal melumati ifade edir Verilenler 1 ve ya 0 kimi gosterilen ikili deyerlerden ibaretdir ki bu da murekkeb fikirlerin tesvirlerin videolarin ve diger mezmunlarin abstraksiyasina imkan yaradir Son onilliklerde melumat istehsali ve mubadilesinin seviyyesi keskin sekilde artmis xususen hokumet ve ictimai qurumlar etraf muhit medeniyyet elm ve statistika sahelerinde boyuk hecmde melumatlari serbest sekilde derc etmisler Bu proses melumat toplayan kateqoriyalara ayiran ve onu ticaret olunan resurs kimi yaymaqla yeni mueyyenlesdirilmis verilenler ekosisteminde fealiyyet gosteren sirketler ucun yuksek gelirli bir senayenin formalasmasina da getirib cixarmisdir Verilenler ekosistemleri span Ekosistemin tebieti onun elementleri arasinda simbiotik elaqeni ifade edir Buna gore de verilenler muhitini ekosistem kimi tesvir ederken qarsiliqli ve birge formalasmani ehate eden munasibet nezerde tutulur Onlarin esas meqsedi muxtelif platformalar ve fenler arasinda melumatin yaradilmasini idare olunmasini ve paylasilmasini temin etmekdir Bu tesebbusun esas hissesi melumat vasitecileridir onlar melumatlara cixisi asanlasdirir ve melumat trestleri melumat mubadile merkezleri melumat platformalari kimi yeddi esas nove bolunur Verilenler ekosistemine hemcinin adlarindan da gorunduyu kimi melumatlari vasiteciler uzerinden teqdim eden provayderler ve onlari istehlak eden istifadeciler daxildir Verilenler ekosistemine adi bir numune veb brauzerler sahesinde musahide olunur Vebsaytdaki ucuncu teref izleme elavesi cerezler adlanir melumat toplayaraq ve teskil ederek vasiteci rolunu oynayir Veb brauzer istifadeci muxtelif saytlarda hereket etdikce melumatini paylasaraq provayder funksiyasini dasiyir Saytlarin ozleri ise izleme melumatindan istifade ederek mezmunu istifadeci davranisina uygunlasdirdiqlari ucun istehlakci rolunu alir Qeyd olundugu kimi verilenler ekosistemleri bir nece sektoru ehate ede biler meselen musterinin tibbi melumatlari sigorta sirketi ile paylasilaraq sigorta haqqinin hesablanmasinda istifade oluna biler Ekosistemin mahiyyeti ondan ibaretdir ki bu ortaq muhitdeki butun istirakcilar umumi resurs ve ya bilik bazasinin formalasmasina tohfe verirler Istinadlar span Oliveira Marcelo Iury S Loscio Bernadette Farias What is a data ecosystem Proceedings of the 19th Annual International Conference on Digital Government Research Governance in the Data Age New York NY USA Association for Computing Machinery 30 may 2018 1 9 doi 10 1145 3209281 3209335 ISBN 978 1 4503 6526 0 Abdulla Ahmed Data ecosystems made simple McKinsey Digital 8 mart 2021 Kitchin Rob The data revolution a critical analysis of big data open data amp data infrastructures 2nd Los Angeles CA Sage Publications Ltd 2022 ISBN 978 1 5297 3375 4 OCLC 1285687714 Demchenko Yuri de Laat Cees Membrey Peter Defining architecture components of the Big Data Ecosystem 2014 International Conference on Collaboration Technologies and Systems CTS Minneapolis MN USA IEEE may 2014 104 112 doi 10 1109 CTS 2014 6867550 ISBN 978 1 4799 5158 1 Vaughan Jack data TechTarget iyul 2019 Massey Joe Data Institutions Open Data Institute 18 avqust 2022 Istifade tarixi 20 noyabr 2022 Ng Alfred A uniquely dangerous tool How Google s data can help states track abortions Politico 18 iyul 2022 Cui Yesheng Kara Sami Chan Ka C Manufacturing big data ecosystem A systematic literature review PDF Robotics and Computer Integrated Manufacturing 62 aprel 2020 doi 10 1016 j rcim 2019 101861 ISSN 0736 5845 Freedman Max Businesses Are Collecting Data How Are They Using It Business News Daily ingilis 21 noyabr 2022 Istifade tarixi 29 noyabr 2022 P Kitchin Rob Lauriault Tracey Towards critical data studies Charting and unpacking data assemblages and their work The Programmable City Working Paper 2 Programmable City 27 iyul 2014 OCLC 1291151213 VerilenlerVerilenlerin elde edilmesi Verilenlerin artirilmasi Verilenlerin analizi Verilenlerin anonimlesdirilmesi Verilenlerin arxeologiyasi Boyuk verilenler Verilenlerin temizlenmesi Verilenlerin toplanmasi Verilenlerin sixlasdirilmasi Verilenlerin pozulmasi Verilenlerin kurasiyasi Verilenlerin tekrarsizlasdirilmasi Verilenlerin deqradasiyasi Verilenlerin identifikasiyasinin silinmesi Verilenler ekosistemi Verilenlerin redaktesi Verilenler muhendisliyi Verilenlerin silinmesi Verilenler etikasi Verilenler idareciliyi Verilenlerin idareedilmesi Metamelumatlar Verilenler medenciliyi Verilenlerin mexfiliyi muhafize Verilenlerin berpasi Verilenler elmi Verilenler tehlukesizliyi Verilenler tipi Verilenler xezinesi Kateqoriyalar InformasiyaVerilenlerin yigilmasiVerilenler