Uludağ (türk.Uludağ [uˈɫudaː]; antik dövrlərdə Kiçik Olimp adlanmış.) — Bursa ili daxilində yerləşən, Uludağ silsiləsinin ən yüksək zirvəsi. Uludağ həm də, Mərmərə regionunun ən yüksək zirvəsi hesab oilunur. Ümumi uzunluğu 40 km, eni 15–20 km arasında dəyişir. Dağın Bursaya baxan hissəsi az meyilli, digər cənub yamacı isə dikdir. Ərazinin ən yüksək nöqtəsi Uludağ təpə adlanır(2543 m).
Uludağın tarix səhnəsindəki ilk adı “Her zaman parıldayan” mənasını daşıyan "Olympos" olmuşdur. Tarixi mənbələrə görə E.ə. 2000-ci illərdə, Hititlər dövründə mövcud olan Luvilərdən üzü bu yana Uludağ, Olympos adını daşıyır. Antik dövrün ilk tarixçilərindən Herodot (E.ə. 490-E.ə. 420) yazdığı Tarix adlı kitabında Uludağ, "Olympos" olarak geyd edilmişdir. Herodotdan 400 il sonra coğrafiyaçı Strabon (E.ə. 64-E.ə. 21) yazdığı 17 kitabdan ibarət Coğrafiya kitabında Uludağ, Olympos ve Mysia Olympos kimi göstərilib. Roma İmperiyası dövründə rəsmi dinxristianlıq olan zaman Uludağda keşişlərin məskunlaşdığı ilk manastırlar tikilmiş və VIII əsrdə ən yüksək səviyyəsinə gəlib çatmışdır. Uludağın Nilüfer çayı ilə Dəliçay arasındakı vadidə və ətraf təpələrdə 28 manastır tikilmişdir. Orxan Qazı Bursanı ələ keçirdikdən sonra dağdakı manastırların bir çoxu tərk edilmiş, bəzilərinin yerində isə Doğlu Baba, Geyikli Baba, Abdal Murat kimi müsəlman dərvişlərin məskunlaşma yerləri olmuşdur. Məhz Bursanın ələ keçirilməsindən sonra türklər dağa "Keşiş Dağı" adını vermişdilər. "Olympos Mysios" və ya "Keşiş dağı" adı 1925-ci ildə Bursa Vilayəti Coğrafiya Cəmiyyətinin təklifi və Osman Şevki Bəyin səyləri nəticəsində dəyişdirilərək "Uludağ" adlandırılmışdır.
Coğrafiyası
Uzaqdan, Bursa tərəfdən dağa baxarkən görünən yüksək təpə ərazinin ən yüksək zirvəsi kimi qəbul edilir. Əslində zirvə kimi görünən bu təpənin adı Keşiş Təpədir və hündürlüyü 2486 metrdir. Uludağ təpə və ya Qaratəpə (2543 m) Keşiş Təpənin 5 km cənub-şərqində yerləşir. Dağın şimal tərəfində Sarıalan, Kirazlı, Kadı, Sobra yaylaları vardır. Uludağda qış aylarında çox yağan qar səbəbi ilə qarın qalınlığı 4 metrə çatır və qar örtüyü 2000 m hündürlüyündə ən azı 7 ay qalır. Bu durum, Uludağda qış turizminin inkişafına səbəb olmuşdur. Orta temperatura Bursada (100 m) 14,5˚C olduğu halda, Uludağda (1878 m) 4,8 ˚C-yə düşür. Uludağda Dekabr, Yanvar, Fevral, Mart aylarında orta temperatura 0 °C-nin aşağısında olur. Uludağda ən soyuq ayın orta temperaturu –4,1 ˚C, ən isti ayın orta temperaturu isə 13,9 ˚C-dir. Uludağın şimalı ətəklərində orta illik yağıntı 674 mm, Uludağ Metroloji Stansiyasında isə orta illik yağınti 1453 mm-ə qədər yüksəlir.
Uludağda qış turizmi.
Buzlaq mənşəli gölləri
Uludağ ərazisində pleystosen epoxasına aid buzlaq izləri, zirvə boyu bir çox yerdə buzlaq şirkləri geniş yayılmışdır. Sirklər zirvənin şimal hissəsində relyefin ən gözə çarpan forması kimi diqqəti cəlb edir. Bu sirklər yerləşməsinə görə üş qrupa bölünür: a)Qərb qrupu; b)Mərkəzi qrup; c)Şərq qrupu. Məhz bu sirklər ərazisində buzlaq mənşəli göllər yerləşib. Bəziləri yayda quruyan 7 ədət buzlaq mənşəli göl var. Ən böyükləri Kara göl, Kilimli göl, Aynalı göl, Buzlu göl və yayda quruyan Heybeli göldür.
Bitki və heyvanat aləmi
Bu bölgə floranın özünəməxsusluğu ilə fərqlənən ərazilərdən biridir. Mart ayından başlayaraq bitki aləminə olan canlanma tədricən yay boyu yüksək qurşağa doğru dəyişir. Əsasəndə meşə qurşağından yuxarıda yerləşən ərazidə formalaşan bitki örtüyü öz endemikliyi ilə fərqlənir. Uludağda bitki aləminin palaşmasının aşağıdakı hündürlük qurşaqları ayrılır:
"Türkçebilgi". Türkçe Genel Başvuru və Biligi Sitesi. Uludağ (dağ) nedir?
Uludağ'ın Tarihi. Olympos'dan Uludağ'a
Uludağın Tarihçesi[ölü keçid]
Uludag tanitim yazısı
Muhammed Zeynel ÖZTÜRK. Türk Coğrafya Dergisi."Uludağ (Zirve) ve Bursa Meteoroloji İstasyonlarının Karşılaştırmalı İklimi" 2018-03-27 at the Wayback Machine Sayı 55: 13-24, İstanbul
ERİNÇ, Dr. Sırrı."Uludağ üzerinde glasyal şekiller" 2016-03-04 at the Wayback Machine Uludağ Üzerinde Glasal Morfoloji Araştırmaları. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. s.83
Uludağ' ın Bitki Örtüsü (Florası)[ölü keçid]
Xarici keçidlər
Uludağ - Göller Bölgesi ve Zirve
September 07, 2021
uludağ, türk, uˈɫudaː, antik, dövrlərdə, kiçik, olimp, adlanmış, bursa, daxilində, yerləşən, silsiləsinin, yüksək, zirvəsi, həm, mərmərə, regionunun, yüksək, zirvəsi, hesab, oilunur, ümumi, uzunluğu, arasında, dəyişir, dağın, bursaya, baxan, hissəsi, meyilli, . Uludag turk Uludag uˈɫudaː antik dovrlerde Kicik Olimp adlanmis Bursa ili daxilinde yerlesen Uludag silsilesinin en yuksek zirvesi Uludag hem de Mermere regionunun en yuksek zirvesi hesab oilunur Umumi uzunlugu 40 km eni 15 20 km arasinda deyisir Dagin Bursaya baxan hissesi az meyilli diger cenub yamaci ise dikdir 2 Erazinin en yuksek noqtesi Uludag tepe adlanir 2543 m Uludagturk UludagUmumi melumatlarDag sistemi UludagMutleq hundurluyu 2543 1 Nisbi hundurluyu 1504 mYerlesmesi40 04 21 sm e 29 13 05 s u Olke TurkiyeRegion MermereVilayet BursaUludag Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Cografiyasi 2 1 Buzlaq menseli golleri 3 Bitki ve heyvanat alemi 4 Sekiller 5 Hemcinin bax 6 Istinadlar 7 Xarici kecidlerTarixi RedakteUludagin tarix sehnesindeki ilk adi Her zaman parildayan menasini dasiyan Olympos olmusdur Tarixi menbelere gore E e 2000 ci illerde Hititler dovrunde movcud olan Luvilerden uzu bu yana Uludag Olympos adini dasiyir 3 Antik dovrun ilk tarixcilerinden Herodot E e 490 E e 420 yazdigi Tarix adli kitabinda Uludag Olympos olarak geyd edilmisdir Herodotdan 400 il sonra cografiyaci Strabon E e 64 E e 21 yazdigi 17 kitabdan ibaret Cografiya kitabinda Uludag Olympos ve Mysia Olympos kimi gosterilib Roma Imperiyasi dovrunde resmi din xristianliq olan zaman Uludagda kesislerin meskunlasdigi ilk manastirlar tikilmis ve VIII esrde en yuksek seviyyesine gelib catmisdir Uludagin Nilufer cayi ile Delicay arasindaki vadide ve etraf tepelerde 28 manastir tikilmisdir Orxan Qazi Bursani ele kecirdikden sonra dagdaki manastirlarin bir coxu terk edilmis bezilerinin yerinde ise Doglu Baba Geyikli Baba Abdal Murat kimi muselman dervislerin meskunlasma yerleri olmusdur Mehz Bursanin ele kecirilmesinden sonra turkler daga Kesis Dagi adini vermisdiler Olympos Mysios ve ya Kesis dagi adi 1925 ci ilde Bursa Vilayeti Cografiya Cemiyyetinin teklifi ve Osman Sevki Beyin seyleri neticesinde deyisdirilerek Uludag adlandirilmisdir 4 Cografiyasi RedakteUzaqdan Bursa terefden daga baxarken gorunen yuksek tepe erazinin en yuksek zirvesi kimi qebul edilir Eslinde zirve kimi gorunen bu tepenin adi Kesis Tepedir ve hundurluyu 2486 metrdir Uludag tepe ve ya Qaratepe 2543 m Kesis Tepenin 5 km cenub serqinde yerlesir Dagin simal terefinde Sarialan Kirazli Kadi Sobra yaylalari vardir 5 Uludagda qis aylarinda cox yagan qar sebebi ile qarin qalinligi 4 metre catir ve qar ortuyu 2000 m hundurluyunde en azi 7 ay qalir Bu durum Uludagda qis turizminin inkisafina sebeb olmusdur Orta temperatura Bursada 100 m 14 5 C oldugu halda Uludagda 1878 m 4 8 C ye dusur Uludagda Dekabr Yanvar Fevral Mart aylarinda orta temperatura 0 C nin asagisinda olur Uludagda en soyuq ayin orta temperaturu 4 1 C en isti ayin orta temperaturu ise 13 9 C dir Uludagin simali eteklerinde orta illik yaginti 674 mm Uludag Metroloji Stansiyasinda ise orta illik yaginti 1453 mm e qeder yukselir 6 Uludagda qis turizmi Buzlaq menseli golleri Redakte Uludag erazisinde pleystosen epoxasina aid buzlaq izleri zirve boyu bir cox yerde buzlaq sirkleri genis yayilmisdir Sirkler zirvenin simal hissesinde relyefin en goze carpan formasi kimi diqqeti celb edir Bu sirkler yerlesmesine gore us qrupa bolunur a Qerb qrupu b Merkezi qrup c Serq qrupu 7 Mehz bu sirkler erazisinde buzlaq menseli goller yerlesib Bezileri yayda quruyan 7 edet buzlaq menseli gol var En boyukleri Kara gol Kilimli gol Aynali gol Buzlu gol ve yayda quruyan Heybeli goldur Bitki ve heyvanat alemi RedakteBu bolge floranin ozunemexsuslugu ile ferqlenen erazilerden biridir Mart ayindan baslayaraq bitki alemine olan canlanma tedricen yay boyu yuksek qursaga dogru deyisir Esasende mese qursagindan yuxarida yerlesen erazide formalasan bitki ortuyu oz endemikliyi ile ferqlenir Uludagda bitki aleminin palasmasinin asagidaki hundurluk qursaqlari ayrilir 350 m den etibaren defne zeytun qetran ardici findiq erika 350 700 m arasi Sabalid dag ciyeleyi zeytun esmeqovaq qaragac qara sam 700 1000 m arasi Sabalid fistiq esmeqovaq qara sam ezgil 1000 1050 metreden yuxari Fistiq meseleri 1500 metreye qeder qalxir 1500 2100 m arasi Uludag kuknari ardic yaban mersini ayi uzumu coban uzumu soyud qara sam yabani alma 2300 metrden yuksekde alp ve subalp cemenlikleri yayilib 8 Uludag Milli Parkinda canavar tulku sincab dovsan ilan qaban kertenkele qartal bayqus dag bulbulu serce kimi ferqli heyvan ve qus novleri yayilmisdir Saqqalli kerkez Grpaetus barbatus ise endemik nov hesab edilir 46 nov kepenek novu erazide yayilmis ve bunlardan Apollon kepeneyi daha cox diqqeti celb edir Sekiller Redakte Uludag kanat yolu Fealiyyetini dayandirmis volfram medeni Uludag Milli Parkinin girisi Uludag xizek merkezi Uludag kuknari Noyabr ayinda Kesis tepenin gorunusu Bursa Uludag Milli Parkin melumat tablosu Sarialan yaylasi Karakay kanat yolu Aydinyildiz oteli Uludag qis feslinde Hemcinin bax RedakteUludag Milli Parki Istinadlar Redakte Uludag Tepe Turkey Turkcebilgi Turkce Genel Basvuru ve Biligi Sitesi Uludag dag nedir Uludag in Tarihi Olympos dan Uludag a Uludagin Tarihcesi olu kecid Uludag tanitim yazisi Muhammed Zeynel OZTURK Turk Cografya Dergisi Uludag Zirve ve Bursa Meteoroloji Istasyonlarinin Karsilastirmali Iklimi Arxivlesdirilib 2018 03 27 at the Wayback Machine Sayi 55 13 24 Istanbul ERINC Dr Sirri Uludag uzerinde glasyal sekiller Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine Uludag Uzerinde Glasal Morfoloji Arastirmalari Erisim tarihi 9 Mart 2015 s 83 Uludag in Bitki Ortusu Florasi olu kecid Xarici kecidler RedakteUludag Goller Bolgesi ve ZirveMenbe https az wikipedia org w index php title Uludag amp oldid 6066060, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
