Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Topal Osman Paşa (1663 – 1733, Kərkük) — osmanlı hərbi xadimi. 1731—1732-ci illər arasında Osmanlı İmperiyasının Böyük Vəziri olmuşdur.
| Topal Osman Paşa | |
|---|---|
| osman. طوپال عثمان پاشا | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Ləqəbi | Topal |
| Doğum tarixi | 1663 |
| Vəfat tarixi | 1733 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Rütbəsi | general |
| Döyüşlər | |
Həyatı
Osman təxminən 1663-cü ildə (Peloponnes, Yunanistan) anadan olub, lakin ailəsi əslən Anadolunun Konya şəhərindən idi. Erkən yaşlarında sultan yanında xidmətə başladı. Əvvəlcə kozbekçi korpusunda, daha sonra korpusunda xidmət etdi. 24 yaşında bəylərbəyi oldu. Tezliklə Misir başçısına göndərildi, lakin gəmisi ispan hücumuna məruz qaldı. Nəticədə Osman əsir altına düşdü və yaralandı, bu yara nəticəsində o, topal qaldı və müvafiq ləqəb qazandı.
Əvvəlcə Maltaya aparıldı, lakin tezliklə əsirlikdən azad edildi və İstanbula qayıtdı. 1710—1713 rus-türk müharibəsində iştirak etdi, müharibədən sonra Rumeliyə göndərildi və komandanı oldu. 1715-ci ildə dövründə eyni vəzifədə xidmət etdi. Moreyanın fəthi zamanı fərqlənməyə bacardı və buna görə də paşa titulunu qazandı, bundan başqa iki tuğ əldə etdi və Tirxala sancaqbəyi təyin oldu. 1716—1718-ci illərdəki zamanı o, ordunun təchizatı ilə məsul idi. Lakin tezliklə Moreyada üsyan başladı və Osman Paşa onu yatırmaq üçün oraya göndərildi.
1720-ci ildə o, Bosniya sancaqbəyi, növbəti ildə isə Rumeli bəylərbəyi təyin edildi. 1727-ci ilə qədər bu vəzifədə qaldı, sonra Bosniyaya qayıtdı. 1729-cu ildə yenidən Rumeliya bəylərbəyi vəzifəsinə gətirildi, 1730-cu ildə Bosniyaya qayıtdı. 1730-cu ildə üçüncü dəfə Rumelinin sancaqbəyi oldu. Bu dövrdə, Qərbi Balkanlarda gizlənən Patrona Xəlil tərəfdarlarının hamısını məhv etdi. 10 sentyabr 1731-ci ildə sultan I Mahmud onu sədrəzəm təyin etdi. Bu vəzifədə cəmi altı ay olmasına baxmayaraq, şəhərdəki qayda-qanunu bərpa etmək, qiymətləri sabitləşdirmək və şəhərdə ərzaq təminini qurmağa çalışdı. O, həmçinin qərb modellərinə əsaslanan artilleriya üzrə islahatlar aparmaq istəyən fransız zabiti havadarlıq etmişdir.
Böyük Vəzir vəzifəsindən azad edildikdən sonra Osman Paşa ilk öncə Trabzonun, daha sonra isə Tiflisin valisi təyin edildi. Lakin tezliklə geri çağırıldı və təyin edildi. Bu vəzifədə Səfəvi-Osmanlı müharibəsində iştirak etdi. Onun ordusu 1733-cü ilin iyul ayında Bağdadın şimalında baş verən döyüşdə Nadir şahın komandanlığı altında İraqa hücum edən və Bağdadı mühasirəyə alan səfəviləri məğlubiyyətə uğratdı. Topal Osmanın strategiyası sayəsində osmanlılar qalib gəldilər. Nadir şah təxminən 30.000 əsgər itirərək geri çəkildi, osmanlıların itkisi 20.000 oldu. Növbəti il Nadir şah təkrar istila cəhdi etdi. Osman Paşanın komandanlığı altındakı ordu, səfəvilərə qarşı sayca üstünlüyünü qorusa da, zəiflədi. Kərkük döyüşündə Osman Paşa öldürüldü və ordusu sarsıdıcı məğlubiyyət yaşadı. Səfəvi əsgərlərindən biri şəxsən Osman Paşanın başını kəsib Nadir şaha təqdim etdi, şah isə Osman Paşanın qalıqlarını osmanlılara qaytardı. Osman Paşanın qalıqları Kərkükdəki İmam Qasım Məscidində dəfn edildi.
Ailəsi
Oğlu Əhməd Ratib Paşa, sultan III Əhmədin qızı Aişə Sultan ilə evləndi. Onun nəticəsi Namiq Kamal "" hərəkatının məşhur yazıçısı və siyasi fəalı olmuşdur.
İstinadlar
- Mantran, 2000. səh. 564
- Mantran, 2000. səh. 564—565
- Mantran, 2000. səh. 565
- Axworthy, 2006. səh. 131–134
- Axworthy, 2006. səh. 139–141
Mənbələr
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Topal Osman Pasa 1663 1733 Kerkuk osmanli herbi xadimi 1731 1732 ci iller arasinda Osmanli Imperiyasinin Boyuk Veziri olmusdur Topal Osman Pasaosman طوپال عثمان پاشاSexsi melumatlarLeqebi TopalDogum tarixi 1663Vefat tarixi 1733Vefat yeri Kerkuk Kerkuk muhafezesi IraqVetendasligi Osmanli imperiyasiHerbi fealiyyetiRutbesi generalDoyusler Rusiya Osmanli muharibesi 1710 1713 Avstriya Osmanli muharibesi 1716 1718 Sefevi Osmanli muharibesiHeyatiOsman texminen 1663 cu ilde Peloponnes Yunanistan anadan olub lakin ailesi eslen Anadolunun Konya seherinden idi Erken yaslarinda sultan yaninda xidmete basladi Evvelce kozbekci korpusunda daha sonra korpusunda xidmet etdi 24 yasinda beylerbeyi oldu Tezlikle Misir bascisina gonderildi lakin gemisi ispan hucumuna meruz qaldi Neticede Osman esir altina dusdu ve yaralandi bu yara neticesinde o topal qaldi ve muvafiq leqeb qazandi Evvelce Maltaya aparildi lakin tezlikle esirlikden azad edildi ve Istanbula qayitdi 1710 1713 rus turk muharibesinde istirak etdi muharibeden sonra Rumeliye gonderildi ve komandani oldu 1715 ci ilde dovrunde eyni vezifede xidmet etdi Moreyanin fethi zamani ferqlenmeye bacardi ve buna gore de pasa titulunu qazandi bundan basqa iki tug elde etdi ve Tirxala sancaqbeyi teyin oldu 1716 1718 ci illerdeki zamani o ordunun techizati ile mesul idi Lakin tezlikle Moreyada usyan basladi ve Osman Pasa onu yatirmaq ucun oraya gonderildi 1720 ci ilde o Bosniya sancaqbeyi novbeti ilde ise Rumeli beylerbeyi teyin edildi 1727 ci ile qeder bu vezifede qaldi sonra Bosniyaya qayitdi 1729 cu ilde yeniden Rumeliya beylerbeyi vezifesine getirildi 1730 cu ilde Bosniyaya qayitdi 1730 cu ilde ucuncu defe Rumelinin sancaqbeyi oldu Bu dovrde Qerbi Balkanlarda gizlenen Patrona Xelil terefdarlarinin hamisini mehv etdi 10 sentyabr 1731 ci ilde sultan I Mahmud onu sedrezem teyin etdi Bu vezifede cemi alti ay olmasina baxmayaraq seherdeki qayda qanunu berpa etmek qiymetleri sabitlesdirmek ve seherde erzaq teminini qurmaga calisdi O hemcinin qerb modellerine esaslanan artilleriya uzre islahatlar aparmaq isteyen fransiz zabiti havadarliq etmisdir Boyuk Vezir vezifesinden azad edildikden sonra Osman Pasa ilk once Trabzonun daha sonra ise Tiflisin valisi teyin edildi Lakin tezlikle geri cagirildi ve teyin edildi Bu vezifede Sefevi Osmanli muharibesinde istirak etdi Onun ordusu 1733 cu ilin iyul ayinda Bagdadin simalinda bas veren doyusde Nadir sahin komandanligi altinda Iraqa hucum eden ve Bagdadi muhasireye alan sefevileri meglubiyyete ugratdi Topal Osmanin strategiyasi sayesinde osmanlilar qalib geldiler Nadir sah texminen 30 000 esger itirerek geri cekildi osmanlilarin itkisi 20 000 oldu Novbeti il Nadir sah tekrar istila cehdi etdi Osman Pasanin komandanligi altindaki ordu sefevilere qarsi sayca ustunluyunu qorusa da zeifledi Kerkuk doyusunde Osman Pasa olduruldu ve ordusu sarsidici meglubiyyet yasadi Sefevi esgerlerinden biri sexsen Osman Pasanin basini kesib Nadir saha teqdim etdi sah ise Osman Pasanin qaliqlarini osmanlilara qaytardi Osman Pasanin qaliqlari Kerkukdeki Imam Qasim Mescidinde defn edildi AilesiOglu Ehmed Ratib Pasa sultan III Ehmedin qizi Aise Sultan ile evlendi Onun neticesi Namiq Kamal herekatinin meshur yazicisi ve siyasi feali olmusdur IstinadlarMantran 2000 seh 564 Mantran 2000 seh 564 565 Mantran 2000 seh 565 Axworthy 2006 seh 131 134 Axworthy 2006 seh 139 141MenbelerMichael Axworth The Sword of Persia Nader Shah from Tribal Warrior to Conquering Tyrant 2006 ISBN 978 1 85043 706 2 Mantran R Ṭopal ʿOt h man Pas h a 1 Grand Vizier 1663 1733 The Encyclopedia of Islam New Edition Volume X T U Leiden and New York BRILL 2000 564 565 ISBN 90 04 11211 1