fbpx
Wikipedia

Rusiya-Osmanlı müharibəsi (1710-1713)

Prut müharibəsi — 1710—1711-ci illərdə Çar Rusiyası ilə Osmanlı İmperiyası arasında baş verən müharibə.

Prut müharibəsi
Tarix 1710 - 1711
Yeri RumıniyaMoldova arasında yerləşən Prut çayının sahilləri
Nəticəsi Osmanlı İmperiyasının qalib gəlməsi
Münaqişə tərəfləri
Komandan(lar)

Baltacı Mehmed Paşa
II Giray
XII Karl
Filip Orlik

I Pyotr
Boris Şermetov
İvan Skoropadski
Dmitri Kantemir

Tərəflərin qüvvəsi

100.000

80.000

Səbəbləri

Əsrin əvvəllərindən etibarən Osmanlı imperiyasına qarşı olan düşmənçiliyi daha da artan, isti dənizlərə enmək və Qara dənizə çıxış əldə etmək istəklərini daha da qətiləşdirən Rusiya çarlığı Osmanlı ilə müharibə üçün bəhanə axtarırdı. Şimal müharibəsi zamanı İsveç kralı XII Karlın ordusunun Poltava döyüşündə ağır məğlubiyyətindən sonra Dəmirbaş ləqəbli XII Karl qaçaraq Osmanlı imperiyasına sığındı. Bu bəhanə edən I Pyotrun qoşunları Osmanlı ərazısınə daxil oldu. Sultan III Əhməd Rusiyaya müharibə elan etdi (1710).

Savaşın qazanılması

Yenicə Sədri-Əzəm təyin olunan Baltaçı Mehmed Paşa 200 minlik ordu ilə İstanbuldan rus qoşunlarına doğru göndərildi. Onun ardıyca Osmanlı donanması və Krım xanın qoşunları da səfərbərliyə alındı. Osmanlı qoşunları Rus qoşununu Prut çayı sahilindəki Stanileşti kəndi yaxınlığında mühasirəyə alır. Vəziyyətin ağırlığını görən I Pyotr sülh danışıqları təklif edir. Krım xanının və XII Karlın israrlarına baxmayaraq, Baltaçı Mehmed Paşa sülh bağlamaqla kifayətlənir(1711-ci il, avqust ayında). Baltaçı Mehmed Paşanın nəyə görə sülhə razılaşdığı hələ də tam bəlli deyil, Bəzi araşdırmaçılara görə, I Pyotrun həyat yoldaşı Çariça I Yekaterina Baltaçı Mehmed Paşanı sülhə razı salmışdır. Sülh imzalanandan sonra, I Yekaterinanın Mehmed Paşanı intim əlaqəyə girərək sülhə razı saldığı barədə şayələr gəzməyə başladı. Bəzi araşdırmaçılara görə isə, Mehmed Paşa qiyam əhval-ruhiyəsi olan yeniçərilərə güvənmədiyinə görə sülhə razı olmuşdur. Əslində III Sultan Əhməd də sülh şərtlərini razılıqla qarşılamışdı. Amma sonradan I Pyotrun andlaşmasının bəzi şərtlərinə əməl etmədiyinə görə Baltaçı Mehmed Paşaya qarşı sarayda böyük bir müxalifət formalaşır.

Prut müqaviləsi

İmzalanan Prut sülh müqaviləsi ilə Azov qalası Osmanlıya geri verildi. Bundan sonra, Ruslar, İstanbulda davamlı elçı saxlaya bilməz və İsveç kralının sərbəst şəkildə öz ölkəsinə geri dönməsinə maneə olmamalı idilər. Rusiya çarlığı Polşa krallığının daxili işlərinə qarışmayacaqdı. Bununla da, Osmanlı dövləti, 1700-ci il İstanbul müqaviləsi ilə itirdiyi Azov qalası və ətrafını geri almış, Karlovitsa sülhü ilə itirdiyi torpaqları geri almaq haqqında ümidlənmişdir. Prut döyüşü nəticəsində İsveç-Osmanlı münasibətləri inkişaf etmişdir.



İstinadlar

  1. Sutton Robert. The despatches of sir Robert Sutton, ambassador in Constatinople (1710—1714). Ed. by the Royl Historical Society by A.N. Kurat. London, 1951. P. 28 // Sutton — Dartmuth 20 nov. 1710.

Həmçinin bax

rusiya, osmanlı, müharibəsi, 1710, 1713, prut, müharibəsi, 1710, 1711, illərdə, çar, rusiyası, ilə, osmanlı, imperiyası, arasında, baş, verən, müharibə, prut, müharibəsitarix, 1710, 1711yeri, rumıniya, moldova, arasında, yerləşən, prut, çayının, sahillərinətic. Prut muharibesi 1710 1711 ci illerde Car Rusiyasi ile Osmanli Imperiyasi arasinda bas veren muharibe 1 Prut muharibesiTarix 1710 1711Yeri Ruminiya ve Moldova arasinda yerlesen Prut cayinin sahilleriNeticesi Osmanli Imperiyasinin qalib gelmesiMunaqise terefleriOsmanli imperiyasi Krim xanligi Kazak Hetmanligi Isvec Imperiyasi Valaxiya Car Rusiyasi Kazak Hetmanligi Moldov knyazligiKomandan lar Baltaci Mehmed Pasa II Giray XII Karl Filip Orlik I Pyotr Boris Sermetov Ivan Skoropadski Dmitri KantemirTereflerin quvvesi100 000 80 000 Mundericat 1 Sebebleri 2 Savasin qazanilmasi 3 Prut muqavilesi 4 Istinadlar 5 Hemcinin baxSebebleri RedakteEsrin evvellerinden etibaren Osmanli imperiyasina qarsi olan dusmenciliyi daha da artan isti denizlere enmek ve Qara denize cixis elde etmek isteklerini daha da qetilesdiren Rusiya carligi Osmanli ile muharibe ucun behane axtarirdi Simal muharibesi zamani Isvec krali XII Karlin ordusunun Poltava doyusunde agir meglubiyyetinden sonra Demirbas leqebli XII Karl qacaraq Osmanli imperiyasina sigindi Bu behane eden I Pyotrun qosunlari Osmanli erazisine daxil oldu Sultan III Ehmed Rusiyaya muharibe elan etdi 1710 Savasin qazanilmasi RedakteYenice Sedri Ezem teyin olunan Baltaci Mehmed Pasa 200 minlik ordu ile Istanbuldan rus qosunlarina dogru gonderildi Onun ardiyca Osmanli donanmasi ve Krim xanin qosunlari da seferberliye alindi Osmanli qosunlari Rus qosununu Prut cayi sahilindeki Stanilesti kendi yaxinliginda muhasireye alir Veziyyetin agirligini goren I Pyotr sulh danisiqlari teklif edir Krim xaninin ve XII Karlin israrlarina baxmayaraq Baltaci Mehmed Pasa sulh baglamaqla kifayetlenir 1711 ci il avqust ayinda Baltaci Mehmed Pasanin neye gore sulhe razilasdigi hele de tam belli deyil Bezi arasdirmacilara gore I Pyotrun heyat yoldasi Carica I Yekaterina Baltaci Mehmed Pasani sulhe razi salmisdir Sulh imzalanandan sonra I Yekaterinanin Mehmed Pasani intim elaqeye girerek sulhe razi saldigi barede sayeler gezmeye basladi Bezi arasdirmacilara gore ise Mehmed Pasa qiyam ehval ruhiyesi olan yenicerilere guvenmediyine gore sulhe razi olmusdur Eslinde III Sultan Ehmed de sulh sertlerini raziliqla qarsilamisdi Amma sonradan I Pyotrun andlasmasinin bezi sertlerine emel etmediyine gore Baltaci Mehmed Pasaya qarsi sarayda boyuk bir muxalifet formalasir Prut muqavilesi RedakteImzalanan Prut sulh muqavilesi ile Azov qalasi Osmanliya geri verildi Bundan sonra Ruslar Istanbulda davamli elci saxlaya bilmez ve Isvec kralinin serbest sekilde oz olkesine geri donmesine manee olmamali idiler Rusiya carligi Polsa kralliginin daxili islerine qarismayacaqdi Bununla da Osmanli dovleti 1700 ci il Istanbul muqavilesi ile itirdiyi Azov qalasi ve etrafini geri almis Karlovitsa sulhu ile itirdiyi torpaqlari geri almaq haqqinda umidlenmisdir Prut doyusu neticesinde Isvec Osmanli munasibetleri inkisaf etmisdir Istinadlar Redakte Sutton Robert The despatches of sir Robert Sutton ambassador in Constatinople 1710 1714 Ed by the Royl Historical Society by A N Kurat London 1951 P 28 Sutton Dartmuth 20 nov 1710 Hemcinin bax RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Rusiya Osmanli muharibesi 1710 1713 amp oldid 5546352, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.