Vikipediya azad ensiklopediya Tibbin fəlsəfəsi nəzəri və praktik insan fəaliyyətinin xüsusi sahəsi kimi tibb sahəsində o

Vikipediya azad ensiklopediya Tibbin felsefesi nezeri ve praktik insan fealiyyetinin xususi sahesi kimi tibb sahesinde ontoloji qnoseoloji ve etik meselelerle mesgul olan elm felsefesinin bir qolu Tibb felsefesi tebabetin predmeti ve metodu diger elmler ve insan fealiyyetinin saheleri arasinda tibbin yeri tebietsunasliq ve humanitar biliklerin ayrilmaz bir sistemi kimi muasir cemiyyetde idrak ve sosial rolu haqqinda umumilesdirici felsefi mulahizeler sistemidir Tibb ve bioetika felsefesinin en muhum bolmelerinden biri hekimle xestenin qarsiliqli elaqesi meselelerini on plana cixaran tibbi etikadir Tebabetin movzusu ve metodu span Bir elm olaraq tibb refeksiya ve transformasiya fealiyyetinin idrak ve deyer formalarinin spesifik birliyidir O saglamliq ve xestelik mualice ve profilaktika norma ve patologiya haqqinda tebii sosial ve menevi amillerin insana tesiri haqqinda bilikler toplayir Tibb mueyyen bilik sahesinin butun elametlerine malikdir Oz movzusuna elave olaraq onun ozunemexsus oyrenme metodlari ve praktik tetbiq dairesi var yeni xesteliklerin qarsisinin alinmasi ve mualicesi hemcinin saglamligin mohkemlendirilmesi Tedqiqat movzusu vasitesile tibb sosial fenlerle baglidir Tebabetin emek gigiyenasi qidalanma yasayis ve istirahet kimi saheleri bir sira sosial fenlerle six baglidir Tibb insan orqanizminde bas veren bioloji prosesleri oyrendiyi ucun biofizika biokimya genetika fiziologiya embriologiya antropologiya mikrobiologiya ve s kimi elmlere yaxindir XIX esrin ikinci yarisindan etibaren tibb oz nezeri prinsiplerinde biologiyanin bir hissesi hesab olunurdu buna gore de muasir tibbin felsefi meseleleri sahesinde en umumi baxislar biologiya ve tibbin nezeri ve metodoloji umumiliyi prinsiplerinden ireli gelir Bununla bele tebabetin fundamental anlayislari saglamliq norma xestelik etiologiya patogenez nozoloji vahid bir sira biologiya anlayislari ile kesisse ve ya birlesse de mezmununa gore onlara endirilmir ve menimsenilmir Tebabetin diger elmlerle subhesiz elaqesi eslinde insanin tebabetin obyekti kimi en yuksek birlik olmasi ile mueyyen edilir Xestelik ve saglamliq span Muasir tibb xesteliyi orqanizmle etraf muhitin orqanizmin daxili xususiyyetlerinin ve etraf muhitin xarici tesirlerinin dialektik ziddiyyetli qarsiliqli tesirinin neticesi hesab edir Xarici tesirler ekser hallarda daxili elverisli seraitin olmamasi orqanizmin xesteliye meylinin olmasi halinda xesteliye sebeb ola bilmez Buna gore xestelik bedenin daxili substratinin xarici etioloji amillerle qarsiliqli tesirinin neticesidir Bununla bele boyuk dozalarda bezi xarici tesirler radiasiya intoksikasiya ve s orqanizmin xesteliye meylinin olmamasi halinda bele mueyyen bir xesteliye sebeb ola biler Patologiyada xarici ve daxili arasinda elaqe etraf muhit faktorlarinin orqanizmin ferdi veziyyeti ile qarsiliqli elaqe problemidir Her bir xestelik patoloji proseslerin murekkeb kompleksidir lakin her bir patoloji proses artiq xestelik deyil Patoloji proses xesteliyin yalniz bir hissesidir bu xesteliyin yerli tezahurudur birlikde xesteliye sebeb olan toxuma ve orqanlarda yerli deyisiklikler Patoloji proses xestelik ve saglamliq anlayislari arasindaki elaqenin duzgun basa dusulmesi tekce klinik deyil hem de sosial ve profilaktik tibb ucun boyuk ehemiyyet kesb edir Saglamliq ve xestelik hallari arasinda cox sayda kecid ve ara merheleler tez tez musahide olunur hekimler deyirler artiq saglam deyil lakin hele xeste deyil Bu veziyyet subklinik adlanir Fiziolojiden patolojiye elece de patolojiden fiziolojiye kecid formalarinin olmasi derin dialektik prosesdir Esik seviyyesine catdiqda bir eks digerine cevrilir Bu kecid kecici birdefelik ve ya uzun suren formada bas vere biler Micro ve macrojump kimi anlayislarin istifadesi fizioloji ve patoloji xestelik ve saglamliq arasindaki elaqeni duzgun basa dusmeye komek edir Normal fizioloji veziyyetden agrili patoloji veziyyete kecid bir keyfiyyet veziyyetinden digerine kecid ve ya makro sicrayisdir Lakin bu makro tullanmanin daxilinde bir nece kicik keyfiyyet deyisikliyi ve ya mikro tullanmalar ola biler Tibbi realligin terkibine tekce xestelik deyil hem de saglamliq daxildir ona gore de nezeri tibb mehz saglamliq ve xestelik nezeriyyesi kimi cixis etmelidir Bundan elave dunyagorusun en qedim anlayislarinda artiq rast geldiyimiz saglamliq fenomenine felsefi munasibet ve felsefi anlayislarin nezerden kecirilmesi muasir tedqiqatcilara bu movzuda daxili saglamliq konsepsiyasina bir numune vere biler Tibbi diaqnostika span Bilik nezeriyyesinin esas muddealarina uygun olaraq tibbi diaqnostika eyni zamanda onun umumi qanunauygunluqlarinin tezahur etdiyi biliyin spesifik formasi kimi qebul edilmelidir Umumi nezeri baximdan diaqnostikani sirf idrak tanima alqoritmik evvelceden melum olan qaydalara uygun olaraq heyata kecirilen proses hesab etmek olar Eyni zamanda diaqnostika hekimler terefinden melum hazir formalasmis ve bir qayda olaraq umumiyyetle taninan ve artiq istifade olunan klinik bilikler cercivesinde axtaris kimi teqdim olunur Bu yanasmanin terefdarlari mahiyyet etibarile diaqnozu terminin herfi menasina ciddi uygun olaraq basa dusurler diaqnoz taninmadir Taninma artiq melum olanin taninmasina qeder azalir hansi ki o obyekt haqqinda hec bir yeni biliyi ehtiva etmir Ancaq diaqnoz qoyarken hekim melum olana guvenerek eyni zamanda mueyyen bir xeste ile elaqeli bilinmeyenleri oyrenir Istinadlar span Marcum 2015 Bioetika 2010 Anohin 2006 Hrustalev 2007 Akademik 2015 Edebiyyat span rus dilindeAnohin A M Filosofskie problemy mediciny Sovremennye filosofskie problemy estestvennyh tehnicheskih i socialno gumanitarnyh nauk 5000 nus M Gardariki Pod red V V Mironova 2006 317 374 ISBN 5829702355 Borzunova N S Gomeopaty ili allopaty vzglyad na problemu sovremennogo vracha Filosofiya mediciny samosoznanie terapii PDF 2 Ekaterinburg UGMU Pod red V M Knyazeva 2014 150 154 ISBN 978 5 89895 648 6 Vojno Yaseneckij V F Ocherki gnojnoj hirurgii 5 e izd 3000 nus M BINOM 2000 363 ISBN 5 7989 0179 3 Davydovskij I V Obshaya patologiya cheloveka 2 e izd 20000 nus M Medicina 1969 Dubrovskij D I Zdorove i bolezn problemy samopoznaniya i samoorganizacii Filosofiya zdorovya PDF 500 nus M Pod red A T Shatalova 2001 86 109 ISBN 5201020712 Karpin V A Vvedenie v filosofiyu biologii i mediciny 17 Vestnik novyh medicinskih tehnologij Tula TulGU 2010 11 13 Knyazev V M Vyzov vremeni i medicina vo vremena postmoderna Filosofiya mediciny samosoznanie terapii PDF 1 Ekaterinburg UGMU Pod red V M Knyazeva 2014 11 28 ISBN 978 5 89895 648 6 Kondratev V P Filosofiya i medicina Tula TulGU 2002 ISBN 5 7679 0226 7 Kuznecova T G Zdorove kak filosofskaya problema Filosofiya mediciny samosoznanie terapii PDF 1 Ekaterinburg UGMU Pod red V M Knyazeva 2014 118 123 ISBN 978 5 89895 648 6 Kulik A V Filosofskoe issledovanie fenomena placebo Platonanet 2012 Nizhnikov S A Puti obreteniya zdorovya i mirovozzrenie Filosofiya zdorovya PDF 500 nus M IF RAN Pod red A T Shatalova 2001 5 23 ISBN 5201020712 Nizhnikov S A O mirovozzrencheskom zdorove Zdorove kak problema estestvennyh i biomedicinskih nauk PDF Filosofiya nauki vyp 13 500 nus M IF RAN I K Liseev E N Gnatik otv red 2008 49 66 ISBN 978 5 9540 0102 0 Sarkisov D S i dr Obshaya patologiya cheloveka 2 e izd M Medicina 1997 ISBN 5 225 02782 2 Fesenkova L V Problema obshej teorii zdorovya tradicionnye i netradicionnye koncepcii PDF Zdorove kak problema estestvennyh i biomedicinskih nauk PDF Filosofiya nauki vyp 13 500 nus M IF RAN I K Liseev E N Gnatik otv red 2008 221 243 ISBN 978 5 9540 0102 0 Filosofskie voprosy mediciny Medicinskaya enciklopediya Akademik 2015 Hrustalev Yu M Caregorodcev G I Filosofiya nauki i mediciny M GEOTAR Media 2007 ISBN 5 9704 0371 7 Shevchenko Yu L i dr Filosofiya mediciny M GEOTAR Media Pod red Yu L Shevchenko 2004 ISBN 5923103710 Shulga E N Zdorove v kontekste filosofsko istoricheskogo analiza PDF Zdorove kak problema estestvennyh i biomedicinskih nauk PDF Filosofiya nauki vyp 13 500 nus M IF RAN I K Liseev E N Gnatik otv red 2008 67 76 ISBN 978 5 9540 0102 0 diger dillerdeBeauchamp T Childress J Principles of Biomedical Ethics New York Oxford University Press 2001 ISBN 9780195143317 Charlton B G Philosophy of medicine alternative or scientific PDF 85 Journal of the Royal Society of Medicine 1992 436 438 Emanuel E Emanuel L Four Models of the Physician Patient Relationship PDF 267 Journal of the American Medical Association American Medical Association 1992 2221 2226 Gifford F ve b Philosophy of Medicine Handbook of the philosophy of science Elsevier Pod red Fred Gifford 2011 ISBN 9780444517876 explicit et al Howick J H The Philosophy of Evidence based Medicine John Wiley amp Sons 2011 ISBN 9781444342666 Marcum J A An Introductory Philosophy of Medicine Philosophy and Medicine Springer Netherlands 2008 ISBN 9781402067969 Marcum J A Philosophy of Medicine Internet Encyclopedia of Philosophy Pod red James Fieser i Bradley Dowden 2015 Murphy Dominic Concepts of Disease and Health Pod red Edward N Zalta 2015 Pellegrino E D Thomasma D C A philosophical basis of medical practice Oxford University Press 1981 ISBN 9780195027891 Pellegrino E D The Philosophy of Medicine Reborn Reprint University of Notre Dame Press Pod red H T Engelhardt i F Jotterand 2008 ISBN 9780268038342 Xarici kecidler span Edmund D Pellegrino Center for Clinical Bioethics Website Normativ yoxlamaLCCN sh85083087 LNB 000177357 Microsoft 121242521 NKC ph191238 FelsefeEsas bolmeleriMentiq Metafizika Ontologiya Epistemologiya Estetika EtikaElmin felsefesiMetafelsefe Biologiya felsefesi Tarix felsefesi Mentiq felsefesi Riyaziyyat felsefesi Pedaqogika felsefesi Fizika felsefesi Filologiya felsefesi Kimya felsefesi Iqtisadiyyat felsefesiBolgeler uzreSiyasi felsefe Sosial felsefe Feminist felsefe Heyat felsefesi Incesenet felsefesi Tibbin felsefesi Elmin felsefesi Huquq felsefesi Tebiet felsefesi Zamanin ve mekanin felsefesi Din felsefesi Agil felsefesi Texnologiya felsefesi Felsefi antropologiya Kateqoriyalar Movzularina gore felsefeTibbi etikaBioetikaElmin felsefesi