
| Əqli mülkiyyət |
|---|
![]() |
| Əlaqəli mövzular |
Yuxarı kateqoriyalar: Mülkiyyət və Mülkiyyət hüququ |
Panoram azadlığı — ictimai yerlərdə yerləşən müəllif hüquqları ilə qorunan obyektlərin (binalar, heykəllər və s.) şəkillərini çəkmək və sərbəst şəkildə yaymaq imkanı. Panoram azadlığı müxtəlif yurisdiksiyaların müəllif hüquqları qanunlarında daimi olaraq yerləşən binaların, bəzən heykəllərin və digər sənət əsərlərinin fotoşəkillərini və video görüntülərini çəkməyə və digər təsvirləri (məsələn rəsm əsəri) yaratmağa icazə verən müddəadır. Panoram azadlığı qanunları və ya presedent hüququ müəlliflik hüquqları sahibinin bu cür şəkillərin yaradıcılarına və paylayıcılarına qarşı müəllif hüquqlarının pozulmasına görə tədbir görmək hüququnu məhdudlaşdırır. Müəlliflik hüququ sahibinin əsərlərin yaradılmasına və yayılmasına icazə vermək müstəsna hüququna malik olması normal qaydadan istisnadır.
Müxtəlif ölkələrin qanunları obyektlərin fotoşəkillərini çəkmək hüquqlarına görə fərqlənir. Xüsusilə, Fransada (o dərəcədə ki, bəzi müddəalarda işıqlandırmanın müəllif hüquqlarına görə ictimai mülkiyyətdə olan, müəlliflik hüququ bitmiş Eyfel qülləsinin gecə çəkilmiş fotoşəklini sərbəst şəkildə yaymaq qadağandır) bu qaydalar çox sərtdir. Almaniyada və küçədə və ya ictimai yerlərdə obyektlərin və insanların fotoşəkillərinin dərc edilməsinin qadağan edilmədiyi digər ölkələrdə bu qaydalar nisbətən yumşaqdır.
Bəzi ölkələrdə (Böyük Britaniya, Almaniya, Çin Xalq Respublikası) panoram azadlığı qanunla təsbit olunub. Digərlərində isə (keçmiş SSRİ-nin bəzi dövlətləri, Fransa, Rumıniya) qanunla əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdırılıb. ABŞ, Cənubi Koreya, Rusiya kimi ölkələrdə bu yalnız müəyyən kateqoriyalı obyektlərə, məsələn yalnız binalara aiddir. Panoramların çəkilişini tamamilə qadağan edən dövlətlər də var (məsələn, İtaliya). Bir çox ölkələrdə qanun binaların və abidələrin müəllif hüquqları ilə qorunan şəkillərinin qeyri-kommersiya məqsədləri üçün məhdudiyyətsiz istifadəsinə icazə verir.
Tarixi
| ]Keçmişdə fotoqrafiya və ictimai məkanı əyani şəkildə təmsil edən digər üsullar müəllif hüquqlarından başqa digər səbəblərə görə ciddi şəkildə məhdudlaşdırılırdı. Fransa XIX əsrdə şəxsi həyatın qorunması üçün bu cür fəaliyyətləri qadağan etdi. İtaliya XVIII əsrdə arxeoloji ərazilərin qravüralarda təsvirinə, hətta belə ərazilər ictimai yerlərdə tapılsa belə, onların mədəni irsinin qorunması məqsədilə icazə verməməyə başladı.
Panoram azadlığı anlayışı ilk dəfə XIX əsrdə Almaniyada yaranıb. Bavariya krallığı 1840-cı ildə ictimai yerlərdə "incəsənət və memarlıq əsərlərinin xarici konturlarında" şəkilli təsvirlər üçün analoji istisna tətbiq etdi. Bu, "mexaniki reproduksiya" istisna olmaqla, yenidən yayımlamanı qadağan edən Almaniya ittifaqının yeni müəllif hüquqları qaydalarının təsirini azaltmaq məqsədi daşıyırdı. İttifaqın tərkib hissəsi olan digər dövlətlər tezliklə bu qanunu özlərində də tətbiq etdilər və 1876-cı ildə Bavariyanın istisnasına əsaslanan qanuni hüquq, nəhayət Almaniya parlamenti tərəfindən bütün ittifaqda tətbiq olundu.
Həmçinin bax
| ]- Copyright rules by territory/Azerbaijan
İstinadlar
| ]- Seiler, David. "Gebäudefotografie in der EU – Neues vom Hundertwasserhaus". Photopresse. 2006. səh. 16. 30 sentyabr 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 may 2020.
- Rosnay, Mélanie Dulong de; Langlais, Pierre-Carl. "Public artworks and the freedom of panorama controversy: a case of Wikimedia influence". Internet Policy Review. 6 (1). 16 fevral 2017. doi:10.14763/2017.1.447. ISSN 2197-6775. 18 yanvar 2018 tarixində arxivləşdirilib.
- "Using the image of the Eiffel Tower: Filming and shots". www.toureiffel.paris. 9 noyabr 2017. 27 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2023.
Xarici keçidlər
| ]- Photographing public buildings, from the .
- Millennium Park Photography: The Official Scoop, The Chicagoist, February 17, 2005.
- MacPherson, Linda: Photographer's Rights in the UK.
- Newell, Bryce Clayton. "Freedom of Panorama: A Comparative Look at International Restrictions on Public Photography". Creighton Law Review. 44. 2011: 405–427. 2 dekabr 2012 tarixində arxivləşdirilib.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Avropa olkelerinde kommersiya meqsedleri ucun panoram azadligi Senet eserleri de daxil olmaqla tam azaddir Yalniz binalar azaddir Yalniz qeyri kommersiya meqsedleri ucun azaddir Azad deyil Melumat yoxdurEqli mulkiyyetMuellifin huquqlari Kopileft Muelliflik huququ Verilenler bazasi huququ Cografi gosterici Senaye dizayn huququ Inteqrasiya edilmis sxem dizayninin qorunmasi Menevi huquqlar Patent Elaqeli huquqlar Ticaret paltari Ticaret sirri Emtee nisani Faydali modelElaqeli movzularBrendin muhafizesi Muellif huququ trolu Muellif huquqlarinin tenqidi Ideya ifade ferqi Edaletli reftar Edaletli istifade Parafrayzinq Sitat vermek huququ Tenha is Patent trolu Ictimai mulkiyyetYuxari kateqoriyalar Mulkiyyet ve Mulkiyyet huququbr Panoram azadligi ictimai yerlerde yerlesen muellif huquqlari ile qorunan obyektlerin binalar heykeller ve s sekillerini cekmek ve serbest sekilde yaymaq imkani Panoram azadligi muxtelif yurisdiksiyalarin muellif huquqlari qanunlarinda daimi olaraq yerlesen binalarin bezen heykellerin ve diger senet eserlerinin fotosekillerini ve video goruntulerini cekmeye ve diger tesvirleri meselen resm eseri yaratmaga icaze veren muddeadir Panoram azadligi qanunlari ve ya presedent huququ muelliflik huquqlari sahibinin bu cur sekillerin yaradicilarina ve paylayicilarina qarsi muellif huquqlarinin pozulmasina gore tedbir gormek huququnu mehdudlasdirir Muelliflik huququ sahibinin eserlerin yaradilmasina ve yayilmasina icaze vermek mustesna huququna malik olmasi normal qaydadan istisnadir Muxtelif olkelerin qanunlari obyektlerin fotosekillerini cekmek huquqlarina gore ferqlenir Xususile Fransada o derecede ki bezi muddealarda isiqlandirmanin muellif huquqlarina gore ictimai mulkiyyetde olan muelliflik huququ bitmis Eyfel qullesinin gece cekilmis fotoseklini serbest sekilde yaymaq qadagandir bu qaydalar cox sertdir Almaniyada ve kucede ve ya ictimai yerlerde obyektlerin ve insanlarin fotosekillerinin derc edilmesinin qadagan edilmediyi diger olkelerde bu qaydalar nisbeten yumsaqdir Bezi olkelerde Boyuk Britaniya Almaniya Cin Xalq Respublikasi panoram azadligi qanunla tesbit olunub Digerlerinde ise kecmis SSRI nin bezi dovletleri Fransa Ruminiya qanunla ehemiyyetli derecede mehdudlasdirilib ABS Cenubi Koreya Rusiya kimi olkelerde bu yalniz mueyyen kateqoriyali obyektlere meselen yalniz binalara aiddir Panoramlarin cekilisini tamamile qadagan eden dovletler de var meselen Italiya Bir cox olkelerde qanun binalarin ve abidelerin muellif huquqlari ile qorunan sekillerinin qeyri kommersiya meqsedleri ucun mehdudiyyetsiz istifadesine icaze verir Tarixi span Kecmisde fotoqrafiya ve ictimai mekani eyani sekilde temsil eden diger usullar muellif huquqlarindan basqa diger sebeblere gore ciddi sekilde mehdudlasdirilirdi Fransa XIX esrde sexsi heyatin qorunmasi ucun bu cur fealiyyetleri qadagan etdi Italiya XVIII esrde arxeoloji erazilerin qravuralarda tesvirine hetta bele eraziler ictimai yerlerde tapilsa bele onlarin medeni irsinin qorunmasi meqsedile icaze vermemeye basladi Panoram azadligi anlayisi ilk defe XIX esrde Almaniyada yaranib Bavariya kralligi 1840 ci ilde ictimai yerlerde incesenet ve memarliq eserlerinin xarici konturlarinda sekilli tesvirler ucun analoji istisna tetbiq etdi Bu mexaniki reproduksiya istisna olmaqla yeniden yayimlamani qadagan eden Almaniya ittifaqinin yeni muellif huquqlari qaydalarinin tesirini azaltmaq meqsedi dasiyirdi Ittifaqin terkib hissesi olan diger dovletler tezlikle bu qanunu ozlerinde de tetbiq etdiler ve 1876 ci ilde Bavariyanin istisnasina esaslanan qanuni huquq nehayet Almaniya parlamenti terefinden butun ittifaqda tetbiq olundu Hemcinin bax span Vikipediya Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisine muraciet Copyright rules by territory AzerbaijanIstinadlar span Seiler David Gebaudefotografie in der EU Neues vom Hundertwasserhaus Photopresse 2006 seh 16 30 sentyabr 2007 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 may 2020 Rosnay Melanie Dulong de Langlais Pierre Carl Public artworks and the freedom of panorama controversy a case of Wikimedia influence Internet Policy Review 6 1 16 fevral 2017 doi 10 14763 2017 1 447 ISSN 2197 6775 18 yanvar 2018 tarixinde arxivlesdirilib Using the image of the Eiffel Tower Filming and shots www toureiffel paris 9 noyabr 2017 27 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 oktyabr 2023 Xarici kecidler span Vikianbarda elaqeli media fayllar Photographing public buildings from the Millennium Park Photography The Official Scoop The Chicagoist February 17 2005 MacPherson Linda Photographer s Rights in the UK Newell Bryce Clayton Freedom of Panorama A Comparative Look at International Restrictions on Public Photography Creighton Law Review 44 2011 405 427 2 dekabr 2012 tarixinde arxivlesdirilib Normativ yoxlamaGND 7555089 1 Kateqoriyalar Ictimai sferaFotoqrafiyaMuelliflik huququGizli kateqoriya Vikianbara kecidi olan meqaleler
