Subyektiv hüquq, subyektiv mənada hüquq, və ya hüquq; c.h. hüquqlar — subyektin hər hansı bir yaxşı və ya davranış forması üçün tanınmış tələbi.
Subyektiv qanun xüsusi sosial normaların kompleks sistemi olan və sosial tənzimləyici rolunu oynayan obyektiv qanundan (obyektiv mənada qanun) fərqlənməlidir.
Nəzəri cəhəti
Subyektiv hüquq hüquqşünaslığın ən vacib kateqoriyalarından biridir və azadlıq, vəzifə və qadağa anlayışları ilə yanaşı hüquq nəzəriyyəsinin əsas anlayışlarından birini ifadə edir.
Azadlıq kimi, subyektiv hüquq, öhdəliyin əksinə — düzgün davranış ölçüsü və qadağan — yolverilən davranış ölçüsü, uyğun bir subyektin mümkün (yəni icazə verilən) davranışının ölçü və hədlərini müəyyənləşdirir. Subyektiv qanun, obyektiv hüquq normaları əsasında mövcuddur, onların hüquqi tənzimlənməsi nəticəsində hüquqi iştirakçılara subyektiv hüquqları və qanuni öhdəlikləri olan münasibətlər olur. Hüquq münasibətlərinin məzmunu subyektiv hüquqların həyata keçirilməsinə və qanuni vəzifələrin yerinə yetirilməsinə yönəlmiş iştirakçıların davranışıdır. İctimaiyyətlə əlaqələr çərçivəsində subyektiv hüquq və vəzifələr iştirakçılar arasında qarşılıqlı əlaqə zamanı özünü göstərir. Obyektiv hüquq norması müəyyən şəxslərin qanuni davranışlarını müəyyənləşdirir, yəni müəyyən subyektiv hüquq və vəzifələrin kimə məxsus olduğunu göstərir.
Subyektiv hüquq, subyekt tərəfindən müəyyən bir hüquqi əlaqənin yaranması ilə yanaşı hüquqi fakt əsasında əldə edilir. Hüquq münasibətləri dispozitiv bir norma ilə tənzimlənərsə, səlahiyyətli şəxs ona məxsus olan hüquqdan, o cümlədən başqa bir şəxsə təhvil verməkdən imtina edə bilər (belə imtina, qanuni fəaliyyət saymaqla, hüquqi münasibətləri dayandırır və ya dəyişdirir). Əgər ictimai münasibətlər imtina norması ilə tənzimlənirsə, müvafiq subyektiv qanunundan imtina hüquqi qüvvəyə malik deyildir (bu tip hüquqlar, xüsusən də insan hüquqları daxildir). Bununla birlikdə, bütün hallarda subyektiv qanunun icrası pulsuzdur, yəni səlahiyyətli subyektin də subyektiv hüququnu həyata keçirməkdən çəkinmək hüququ var (əks halda qanun vəzifə adlandırılacaqdı). Səlahiyyətli qurumlar, icazə verilən davranış çərçivəsindədirlər, çünki hüququn həyata keçirilməsinə yönəlmiş hərəkətlər etmək (və ya qüsursuz) etmək. Subyektiv qanunun icrası müəyyən münasibətləri həyata keçirməklə maddi və ya qeyri-maddi mənfəət əldə etmək üçün həyata keçirməkdən çəkinməklə baş verir.
Mülki qanunvericilikdə subyektiv hüquqlar
Mülki hüquqda subyektiv hüquqlar Roma dövründən bəri dərin işlənmə ilə fərqlənir. Subyektiv hüquq dedikdə, insanın müəyyən bir şəkildə hərəkət etmək hüquq qabiliyyəti başa düşülür. Bu hüquq digər şəxslərdən müəyyən hərəkətləri (və ya hərəkətlərdən çəkinməyi) tələb etmək imkanı ilə təmin edilir. Beləliklə, sahibi əmlakına sahib ola, istifadə edə və sərəncam verə bilər və başqalarından onun hüququnu pozmamaqlarını tələb edə bilər. Beləliklə, hüquqlar digər münasibət iştirakçılarına qondarma müvafiq vəzifələrin verilməsi ilə təmin edilir. Subyektiv qanunun sahibi (səlahiyyətli şəxs) kimsə tərəfindən pozulduqda dövlətin öz hüququndan istifadə etmək və qorumaq üçün istifadə edə bilər, məsələn məhkəməyə. Müdafiə metoduna görə, subyektiv hüquqlar mütləq və nisbi olaraq fərqlənir. Mütləq qanuna əsasən, səlahiyyətli şəxs müəyyən tədbirlər və ya qeyri-müəyyən insanlar dairəsindən hərəkətlərdən çəkinməyi tələb edə bilər.
Beləliklə, müəllif əsərin toxunulmazlığı hüququna malikdir və istənilən şəxsə ona əlavə, azaldılması və ya dəyişiklik etməsini qadağan edə bilər, həmçinin pozulmuş hüququn bərpası üçün zəruri olan hərəkətlərin edilməsini tələb edə bilər. Nisbi qanunla hüquq sahibinin tələbləri yalnız müəyyən bir şəxsə və ya insanların dairəsinə (məsələn, kreditorun borcluya münasibətdə hüquqları) aid edilə bilər. Bir şəxsin subyektiv qanunu digər şəxsin (şəxslərin) hüquqi öhdəliyinə uyğundur. Subyektiv qanunun ümumi qayda olaraq rədd edilməsi, əgər bu hüquq başqa şəxsə verilməzsə, onun ləğvinə səbəb olmur.
Nümunələr
Fəaliyyət hüququ
Müdafiə hüququ
Öhdəli şəxsdən müəyyən davranış tələb etmək hüququ
Müəllif hüquqları
Şəxsi mülkiyyət hüququ
Maraqlı faktlar
Obyektiv və subyektiv mənada terminlər qanunu müxtəlif hadisələri ifadə etdikləri üçün üst-üstə düşmür. Rus dilində bunlar omonimlərdir, lakin əksər Avropa dillərində bu terminlər fərqli səslənir: İngilis dilində, right və law (ümumiyyətlə "qanun" kimi tərcümə olunur), droit və loi fransızca eyni ilə tərcümə olunur. Üstəlik, bir çox dildə, rus dilində olduğu kimi, subyektiv qanunu ifadə edən söz sağ tərəfi ifadə edən sözlə üst-üstə düşür.
Subyektiv mənada “qanun” sözü obyektiv mənada “qanun” dan fərqli olaraq çoxluq şəklində istifadə edilə bilər.
Марченко М.Н. Теория государства и права [ölü keçid]
Малиновский А.А. Злоупотребление субъективным правом (теоретико-правовое исследование). М., Юрлитинформ, 2014.
Avqust 15, 2021
subyektiv, hüquq, subyektiv, mənada, hüquq, hüquq, hüquqlar, subyektin, hər, hansı, yaxşı, davranış, forması, üçün, tanınmış, tələbi, subyektiv, qanun, xüsusi, sosial, normaların, kompleks, sistemi, olan, sosial, tənzimləyici, rolunu, oynayan, obyektiv, qanund. Subyektiv huquq subyektiv menada huquq ve ya huquq c h huquqlar subyektin her hansi bir yaxsi ve ya davranis formasi ucun taninmis telebi Subyektiv qanun xususi sosial normalarin kompleks sistemi olan ve sosial tenzimleyici rolunu oynayan obyektiv qanundan obyektiv menada qanun ferqlenmelidir Mundericat 1 Nezeri ceheti 2 Mulki qanunvericilikde subyektiv huquqlar 3 Numuneler 4 Maraqli faktlar 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerNezeri ceheti RedakteSubyektiv huquq huquqsunasligin en vacib kateqoriyalarindan biridir ve azadliq vezife ve qadaga anlayislari ile yanasi huquq nezeriyyesinin esas anlayislarindan birini ifade edir Azadliq kimi subyektiv huquq ohdeliyin eksine duzgun davranis olcusu ve qadagan yolverilen davranis olcusu uygun bir subyektin mumkun yeni icaze verilen davranisinin olcu ve hedlerini mueyyenlesdirir Subyektiv qanun obyektiv huquq normalari esasinda movcuddur onlarin huquqi tenzimlenmesi neticesinde huquqi istirakcilara subyektiv huquqlari ve qanuni ohdelikleri olan munasibetler olur Huquq munasibetlerinin mezmunu subyektiv huquqlarin heyata kecirilmesine ve qanuni vezifelerin yerine yetirilmesine yonelmis istirakcilarin davranisidir Ictimaiyyetle elaqeler cercivesinde subyektiv huquq ve vezifeler istirakcilar arasinda qarsiliqli elaqe zamani ozunu gosterir Obyektiv huquq normasi mueyyen sexslerin qanuni davranislarini mueyyenlesdirir yeni mueyyen subyektiv huquq ve vezifelerin kime mexsus oldugunu gosterir Subyektiv huquq subyekt terefinden mueyyen bir huquqi elaqenin yaranmasi ile yanasi huquqi fakt esasinda elde edilir Huquq munasibetleri dispozitiv bir norma ile tenzimlenerse selahiyyetli sexs ona mexsus olan huquqdan o cumleden basqa bir sexse tehvil vermekden imtina ede biler bele imtina qanuni fealiyyet saymaqla huquqi munasibetleri dayandirir ve ya deyisdirir Eger ictimai munasibetler imtina normasi ile tenzimlenirse muvafiq subyektiv qanunundan imtina huquqi quvveye malik deyildir bu tip huquqlar xususen de insan huquqlari daxildir Bununla birlikde butun hallarda subyektiv qanunun icrasi pulsuzdur yeni selahiyyetli subyektin de subyektiv huququnu heyata kecirmekden cekinmek huququ var eks halda qanun vezife adlandirilacaqdi Selahiyyetli qurumlar icaze verilen davranis cercivesindedirler cunki huququn heyata kecirilmesine yonelmis hereketler etmek ve ya qusursuz etmek Subyektiv qanunun icrasi mueyyen munasibetleri heyata kecirmekle maddi ve ya qeyri maddi menfeet elde etmek ucun heyata kecirmekden cekinmekle bas verir Mulki qanunvericilikde subyektiv huquqlar RedakteMulki huquqda subyektiv huquqlar Roma dovrunden beri derin islenme ile ferqlenir Subyektiv huquq dedikde insanin mueyyen bir sekilde hereket etmek huquq qabiliyyeti basa dusulur Bu huquq diger sexslerden mueyyen hereketleri ve ya hereketlerden cekinmeyi teleb etmek imkani ile temin edilir Belelikle sahibi emlakina sahib ola istifade ede ve serencam vere biler ve basqalarindan onun huququnu pozmamaqlarini teleb ede biler Belelikle huquqlar diger munasibet istirakcilarina qondarma muvafiq vezifelerin verilmesi ile temin edilir Subyektiv qanunun sahibi selahiyyetli sexs kimse terefinden pozulduqda dovletin oz huququndan istifade etmek ve qorumaq ucun istifade ede biler meselen mehkemeye Mudafie metoduna gore subyektiv huquqlar mutleq ve nisbi olaraq ferqlenir Mutleq qanuna esasen selahiyyetli sexs mueyyen tedbirler ve ya qeyri mueyyen insanlar dairesinden hereketlerden cekinmeyi teleb ede biler Belelikle muellif eserin toxunulmazligi huququna malikdir ve istenilen sexse ona elave azaldilmasi ve ya deyisiklik etmesini qadagan ede biler hemcinin pozulmus huququn berpasi ucun zeruri olan hereketlerin edilmesini teleb ede biler Nisbi qanunla huquq sahibinin telebleri yalniz mueyyen bir sexse ve ya insanlarin dairesine meselen kreditorun borcluya munasibetde huquqlari aid edile biler Bir sexsin subyektiv qanunu diger sexsin sexslerin huquqi ohdeliyine uygundur Subyektiv qanunun umumi qayda olaraq redd edilmesi eger bu huquq basqa sexse verilmezse onun legvine sebeb olmur 1 Numuneler RedakteFealiyyet huququ Mudafie huququ Ohdeli sexsden mueyyen davranis teleb etmek huququ Muellif huquqlari Sexsi mulkiyyet huququMaraqli faktlar RedakteObyektiv ve subyektiv menada terminler qanunu muxtelif hadiseleri ifade etdikleri ucun ust uste dusmur Rus dilinde bunlar omonimlerdir lakin ekser Avropa dillerinde bu terminler ferqli seslenir Ingilis dilinde right ve law umumiyyetle qanun kimi tercume olunur droit ve loi fransizca eyni ile tercume olunur Ustelik bir cox dilde rus dilinde oldugu kimi subyektiv qanunu ifade eden soz sag terefi ifade eden sozle ust uste dusur Subyektiv menada qanun sozu obyektiv menada qanun dan ferqli olaraq coxluq seklinde istifade edile biler Istinadlar Redakte Subektivnoe pravo statya iz Bolshoj sovetskoj enciklopedii Boyuk Sovet Ensiklopediyasi Xarici kecidler Redakte Subyektiv huquq Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Marchenko M N Teoriya gosudarstva i prava olu kecid Malinovskij A A Zloupotreblenie subektivnym pravom teoretiko pravovoe issledovanie M Yurlitinform 2014 Menbe https az wikipedia org w index php title Subyektiv huquq amp oldid 5685615, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
