fbpx
Wikipedia

Vətəndaş cəmiyyəti

September 28, 2021

Vətəndaş cəmiyyəti (Civil society) – a) dövlət və kommersiya fəaliyyətinə nisbətən müstəqil olan ayrı-ayrı fərdlərin və qrupların öz maraqları və dəyərləri naminə əməkdaşlıq etdiyi ictimai sferadır. b) əsas insan hüquqları və azadlıqları müdafiə olunan və insanın dövlətin idarəetmə proseslərində siyasi qərarların müzakirəsində və həyata keçirilməsində fəal iştirakı ilə onlara təsir etmək imkanına malik olduğu cəmiyyətdir.

Vətəndaş cəmiyyəti – cəmiyyətin inkişafının müəyyən pilləsində formalaşan insanların birliyi olub özündə bu cəmiyyətin siyasi, sosial, iqtisadi, mədəni sferalarında könüllü yaranan qeyri-dövlət strukturlarını birləşdirir. Vətəndaş cəmiyyəti qeyri-dövlət iqtisadi, siyasi, sosial, mədəni-mənəvi, dini-əxlaqi, ailəvi, milli və b. münasibətlərin məcmusu olub azad vətəndaşların və könüllü formalaşmış təşkilat və assosasiyaların dövlət-hakimiyyət orqanları tərəfindən onların fəaliyyətlərinə birbaşa müdaxilələri və özbaşına reqlamentləşdirmələri qanunla məhdudlaşdıran özünümüdafiə sferasıdır.

Elmi ədəbiyyatda "vətəndaş cəmiyyəti" anlayışı öz xüsusi məzmununu müəyyən edib və müassir şərhində cəmiyyətin tipini (vəziyyətini, xarakterini), onun sosial-iqtisadi, siyasi və hüquqi təbiətini, inkşaf və yetkinlik səviyyəsini ifadə edir. Başqa sözlə bu anlayış altında tarixi təcrübə ilə əldə edilmiş, müəyyən meyarlara cavab verən cəmiyyət başa düşülür. Bu, sosial cəmiyyətin inkişafında daha yüksək pillədir. Bu fenomenin mahiyyəti çoxtərəfli, müxtəlif mənalıdır və alimlər tərəfindən müxtəlif cür şərh edilir. Lakin bir şey aydındır ki, vətəndaşlardan ibarət hər cəmiyyət vətəndaş cəmiyyəti deyil.

Vətəndaş cəmiyyəti haqqında təsəvvürlər uzun tarixi təkamül yolu keçmişdir. Onun əlamətləri haqqında ilkin fikirləri Platonun, Aristotelin, Siseronun və digər yunan-roma mütəfəkkirlərinin əsərlərində görmək olar. Bu ideyaların inkşafı intibah dövründə də davam etmiş və H.Qrotsinin, T.Hobbun, C.Lokkun, Ş.Monteskyenin əsərlərində öz əksini tapmışdır.

Lakin "vətəndaş cəmiyyəti" termini yalnız 18-ci əsrdən indiki mənada istifadə edilməyə başladı. Buna baxmayaraq sonralar da cəmiyyətlə dövlət arasında prinsipial fərqlər göstərilmirdi. Onları ayırmaq elə də asan deyildi. Çünki dövlət cəmiyyətin təşkilat formasıdır. Amma bu o demək deyil ki, cəmiyyət və dövlət strukturları və mexanizimləri bütövlükdə və bütün hallarda üst-üstə düşrdü. Yeni dövr mütəfəkkirləri "şəxsiyyət" anlayışını yaratmaqla yanaşı şəxsiyyətlə cəmiyyət arasında qəti ziddiyət olduğunu da dərk edirdilər. Antik və orta əsrlər ideyası olan "şəxsi və ictimai"-nin eyniliyi fikri inkar edilir və dövlətə münasibətdə cəmiyyətin birinciliyi qəbul edilirdi. Artıq V.Humbolt, İ.Kant, G.Hegel, Karl Marks, M.Veber və b. mütəfəkkirlər bu təzahürləri hüdudlaşdırırdılar, lakin bu barədə dəqiq nəzəriyyələr yox idi. Filosoflara müəyyən qədər vaxt lazım idi ki, dövlətlə cəmiyyət arasındakı fərqləri görsünlər və anlasınlar ki, onlardan biri digərini tamamlayır.

Onu qeyd etmək lazımdır ki, vətəndaş cəmiyyəti burjua dövrünun məhsulu olub insanların təhkimçilikdən azad edilməsi, onların dövlətin təəbəsindən şəxsi ləyaqət hisslərinə malik olan təsərrüfat və siyasi məsuliyyət götürməyə hazır vətəndaş-mülkiyyətçilərə çevrilməsinin nəticəsi kimi başlıca olaraq aşağıdan formalaşır. Vətəndaş cəmiyyəti adı altında münasibətlərin – başlıca olaraq əmlak, bazar, ailə, əxlaqi münasibətlərin xüsusi sferasını anlamağa başladılar ki, bunlar məlum dərəcədə dövlətdən ayrı, müstəqil olsunlar. Burada söhbət hakimiyyətin şəxsiyyətin "vətəndaş işinə", insanların şəxsi həyatına qarışmamasından gedirdi.

Vətəndaş cəmiyyəti dedikdə azad sahibkarlıq, təşəbbüskarlıq mühiti başa düşülür. Vətəndaş cəmiyyətində dövlət strukturlarından fərqli olaraq vertikal (tabeçilik) əlaqələr yox, horizontal əlaqələr üstünlük təşkil edir. Horizontal əlqələr – hüquqca azad və bərabərhüquqlu fərdlərin rəqabət və əməkdaşlıq münasibətləridir. Vətəndaş cəmiyyəti sırf bazar münasibətlərinin və rəsmi hakimiyyətlə eyniləşdirilməyən digər fəaliyyət formalarının sinonimi kimi dərk olunur. Vətəndaş cəmiyyəti o, insanların demokratik cəmiyyətidir ki, orada insanlar nəyəsə malik olsunlar. Məsələn, istehsal vasitələrinə, pul kapitalına, aksiyalara, insanlara gərəkli olan informasiyaya, intellektə və nəhayət işçi qüvvəsinə.

Beləliklə, vətəndaş cəmiyyəti məsələsi insan cəmiyyətinin daha şüurlu və məqsədəuyğun quruluşu kimi qaldırılmışdır. Burada söhbət sivilizasiyanın inkşafının yeni mərhələsindən gedirdi. Bu məsələ barədə təklif edilən bütün model və konsepsiyalarda başlıca və ümumi müddəa – mülkiyyətin mövcudluğu və dövlətin yeganə "təşgilatcı və koordinator" rolundan imtina etməsidir.

Vətəndaş cəmiyyətinin struktur elementləri aşağıdakılardır:

  1. şəxsiyyət;
  2. ailə;
  3. məktəb;
  4. məscid (kilsə, sinaqoq, və s.);
  5. sahibkarlıq və təşəbbüskarlıq;
  6. sosial qruplar, siniflər;
  7. vətəndaşların şəxsi həyatları və onların təminatı;
  8. demokratik institutlar;
  9. ictimai birliklər, siyasi partiyalar və hərəkatlar;
  10. müstəqil məhkəmələr;
  11. təhsil sistemi;
  12. müstəqil K.İ.V-lər;
  13. qeyri-dövlət sosial-iqtisadi əlaqələr.

Vətəndaş cəmiyyətinin ən başlıca elementi olan mülkiyyət şəxsiyyətin və bütün cəmiyyətin azadlığının ilkin şərti kimi çıxış edir. Mülkiyyətə hörmət olmayan yerdə şxsiyyətə də hörmət yoxdur.

Bazar – öz özündə təşkilatlanan sistemdir, lakin bu o demək deyil ki, dövlət bu mexanizmin təkmilləşdirilməsində iştrak edə bilməz. O, rəqabət aparan subyektlər arasında maraqlar balansını yaratmalı və bərabrləşdirməlidir. Dövlət bazar münasdibətlrinin formalaşdırılması və qorunmasında mühüm faktordur.

Vətəndaş cəmiyyətinin struktur elementlərini cəmiyyətin sferalarına görə aşağıdakı kimi təsnif etmək olar:

İqtisadi sferada vətəndaş cəmiyyətinin struktur elementlərini vətəndaşların öz şəxsi təşəbbüskarlıqları ilə yaratdıqları qeyri-dövlət müəssisələri, koperativlər, icarə kolllektivləri, birliklər, aksioner təşkilatları, korporasialar və vətəndaşların digər könüllü birlikləri təşgil edir.

Vətəndaş cəmiyyətinin sosial-siyasi sferasını aşağıdakı elementlər təşkil edir: ailə, ictimai, ictimai-siyasi, siyasi təşkilatlar və hərəkatlar, yaşayış yeri və ya əmək və başqa kollektivlərlə əlaqədar ictimai özünü idarəetmə orqanları. İctimai fikrin formalaşması və ifadə edilməsi mexanizmlərinin üzə çıxarılması və həmçinin sosial konfliktlərin həlli. Qeyri-dövlət, müstəqil K.İ.V. Bu sferada cəmiyyətdə formalaşan maraqların konstitusiya və dövlət qanunları çərçivəsində institusional formaya salınması və qeyri-zorakı, sivil formada ifadə edilməsi təcrübəsi formalaşır. Vətəndaş cəmiyyəti nin mənəvi sferasına aşağdakı elementlər daxildir: söz, fikir azadlığı, öz mövqeyini açıq ifadə etmək imkanı, yaradıcı, elmi və digər öz fəaliyyət birliklərinin dövlət və siyasi strukturlardan asılı olmaması və müstəqilliyi.

Vətəndaş cəmiyyətinin prinsipləri

Vətəndaş cəmiyyətinin prinsiplərini yuxarıda deyilmiş fikirləri nəzərə almaqla belə ifadə etmək olar:

  1. İqtisadi azadlıq, müxtəlif mülkiyyət formaları, bazar münasibətləri.
  2. İnsan və vətəndaşların təbii hüquqlarının qeyd-şərtsiz tanınması və qorunması.
  3. Qanun və ədalət qarşısında hamının bərabərliyi və şəxsiyyətin etibarlı hüquqi müdafiəsi.
  4. Hakimiyyətin legitimliyi və demokratik xarakteri.
  5. Hakimiyyətin bölünməsi və qarşılıqlı fəaliyyətinə əsaslanan hüquqi dövlət.
  6. Siyasi və ideoloji pluralizm, leqal müxalifətin mövcudluğu.
  7. K.İ.V-nin müstəqilliyi, fikir, söz, mətbuat azadlığı.
  8. Dövlətin vətəndaşların şəxsi həyatlarına qarışmaması, onların qarşılıqlı vəzifələri və öhtəlikləri.
  9. Sinfi sülh, əməkdaşlıq və milli barışıq.
  10. İnsanların laiqli həyat şəraitini təmin edən effektli sosial siyasət.

Vətəndaş cəmiyyətində dövlətin yeri və rolu

Vətəndaş cəmiyyəti açıq, demokratik, antitotalitar, müstəqil inkşaf edən cəmiyyətdir ki, burada mərkəzi yeri insan, vətəndaş, şəxsiyyət tutur. Vətəndaş cəmiyyəti insanların siyasi yox, başlıca olaraq iqtisadi və şəxsi həyat fəaliyyəti sferasıdır. Burada avtoritar hakimiyyətə, sinfi düşmənçiliyə, totalitarizmə, insanlara qarşı zorakılığa yer yoxdur. Burada əxlaq və humanizim prinsiplrinə, qanunlara, və əxlaqa hörmət edilir. Bu cəmiyyət demokratik rejimdə dövlətlə sıx qarşılıqlı əlaqədə olur, totalitar və avtoritar rejimlərdə isə dövlətə qarşı ya aktiv ya da passiv müxalifətdə olur.

Vətəndaş cəmiyyətinin formalaşması onun həyatının və fəaliyyətinin bir çox tərəflərini dövlətsizləşdirməyi nəzərdə tutur. Lakin bu o demək deyil ki, onun dövlətə ehtiyacı yoxdur. Sadəcə olaraq burada dövlət necə deyərlər öz yerini tapmalı və tutmalı, bütün problemlərin həllində totalitar nəzarətdən və cavabdehlikdən əl çəkməli və yalnız o istiqamətə yönəlməlidir ki, orada onun iştrakı qaçılmaz olsun. Xüsusən müdafiə, qanunvericilik, ekologiya, xarici siyasət, büdcə, rabitə, nəqliyyat, vətəndaşların hüquqlarının müdafiəsi sahəsində. Yəni burada dövlət cəmiyyətin xidmətcisi, onun inamlı nümayəndəsi kimi çıxış edir. Qısa desək cəmiyyət dövlət üçün yox, dövlət cəmiyyət üçündür.

İnkşaf etmiş vətəndaş cəmiyyətində dövlətin funksiyaları ümumi inkşaf strategiyasının işlənməsinə yönəlmiş olur. Yəni cəmiyyətin sosial və iqtisadi inkişafının prioritetlərinin müəyyən edilməsi və əsaslandırılması; vətəndaşların ictimai faydalı fəaliyyətlərinin stimullaşdırılması və onların hüquqlarının, əmlaklarının və şəxsi ləyaqətlərinin qorunması; cəmiyyətin bütün sferalarının demokratikləşdirilməsi;sərhədlərin qorunması və daxili qayda-qanunun təmin olunması. Sonda vətəndaş cəmiyyəti haqqında deyilənlərə yekun vuraraq demək lazımdır ki, bu cəmiyyətin mahiyyəti odur ki, o, hakim elitanın, hakimiyyətin, dövlətin iradəsinin ifadəçisi yox, hər şeydən əvvəl vətəndaşların maraqlarını, tələbatlarını, azadlığını, istəklərini birləşdirir və ifadə edir.

September 28, 2021
vətəndaş, cəmiyyəti, civil, society, dövlət, kommersiya, fəaliyyətinə, nisbətən, müstəqil, olan, ayrı, ayrı, fərdlərin, qrupların, maraqları, dəyərləri, naminə, əməkdaşlıq, etdiyi, ictimai, sferadır, əsas, insan, hüquqları, azadlıqları, müdafiə, olunan, insanı. Vetendas cemiyyeti Civil society a dovlet ve kommersiya fealiyyetine nisbeten musteqil olan ayri ayri ferdlerin ve qruplarin oz maraqlari ve deyerleri namine emekdasliq etdiyi ictimai sferadir b esas insan huquqlari ve azadliqlari mudafie olunan ve insanin dovletin idareetme proseslerinde siyasi qerarlarin muzakiresinde ve heyata kecirilmesinde feal istiraki ile onlara tesir etmek imkanina malik oldugu cemiyyetdir Vetendas cemiyyeti cemiyyetin inkisafinin mueyyen pillesinde formalasan insanlarin birliyi olub ozunde bu cemiyyetin siyasi sosial iqtisadi medeni sferalarinda konullu yaranan qeyri dovlet strukturlarini birlesdirir Vetendas cemiyyeti qeyri dovlet iqtisadi siyasi sosial medeni menevi dini exlaqi ailevi milli ve b munasibetlerin mecmusu olub azad vetendaslarin ve konullu formalasmis teskilat ve assosasiyalarin dovlet hakimiyyet orqanlari terefinden onlarin fealiyyetlerine birbasa mudaxileleri ve ozbasina reqlamentlesdirmeleri qanunla mehdudlasdiran ozunumudafie sferasidir Elmi edebiyyatda vetendas cemiyyeti anlayisi oz xususi mezmununu mueyyen edib ve muassir serhinde cemiyyetin tipini veziyyetini xarakterini onun sosial iqtisadi siyasi ve huquqi tebietini inksaf ve yetkinlik seviyyesini ifade edir Basqa sozle bu anlayis altinda tarixi tecrube ile elde edilmis mueyyen meyarlara cavab veren cemiyyet basa dusulur Bu sosial cemiyyetin inkisafinda daha yuksek pilledir Bu fenomenin mahiyyeti coxterefli muxtelif menalidir ve alimler terefinden muxtelif cur serh edilir Lakin bir sey aydindir ki vetendaslardan ibaret her cemiyyet vetendas cemiyyeti deyil Vetendas cemiyyeti haqqinda tesevvurler uzun tarixi tekamul yolu kecmisdir Onun elametleri haqqinda ilkin fikirleri Platonun Aristotelin Siseronun ve diger yunan roma mutefekkirlerinin eserlerinde gormek olar Bu ideyalarin inksafi intibah dovrunde de davam etmis ve H Qrotsinin T Hobbun C Lokkun S Monteskyenin eserlerinde oz eksini tapmisdir Lakin vetendas cemiyyeti termini yalniz 18 ci esrden indiki menada istifade edilmeye basladi Buna baxmayaraq sonralar da cemiyyetle dovlet arasinda prinsipial ferqler gosterilmirdi Onlari ayirmaq ele de asan deyildi Cunki dovlet cemiyyetin teskilat formasidir Amma bu o demek deyil ki cemiyyet ve dovlet strukturlari ve mexanizimleri butovlukde ve butun hallarda ust uste dusrdu Yeni dovr mutefekkirleri sexsiyyet anlayisini yaratmaqla yanasi sexsiyyetle cemiyyet arasinda qeti ziddiyet oldugunu da derk edirdiler Antik ve orta esrler ideyasi olan sexsi ve ictimai nin eyniliyi fikri inkar edilir ve dovlete munasibetde cemiyyetin birinciliyi qebul edilirdi Artiq V Humbolt I Kant G Hegel Karl Marks M Veber ve b mutefekkirler bu tezahurleri hududlasdirirdilar lakin bu barede deqiq nezeriyyeler yox idi Filosoflara mueyyen qeder vaxt lazim idi ki dovletle cemiyyet arasindaki ferqleri gorsunler ve anlasinlar ki onlardan biri digerini tamamlayir Onu qeyd etmek lazimdir ki vetendas cemiyyeti burjua dovrunun mehsulu olub insanlarin tehkimcilikden azad edilmesi onlarin dovletin teebesinden sexsi leyaqet hisslerine malik olan teserrufat ve siyasi mesuliyyet goturmeye hazir vetendas mulkiyyetcilere cevrilmesinin neticesi kimi baslica olaraq asagidan formalasir Vetendas cemiyyeti adi altinda munasibetlerin baslica olaraq emlak bazar aile exlaqi munasibetlerin xususi sferasini anlamaga basladilar ki bunlar melum derecede dovletden ayri musteqil olsunlar Burada sohbet hakimiyyetin sexsiyyetin vetendas isine insanlarin sexsi heyatina qarismamasindan gedirdi Vetendas cemiyyeti dedikde azad sahibkarliq tesebbuskarliq muhiti basa dusulur Vetendas cemiyyetinde dovlet strukturlarindan ferqli olaraq vertikal tabecilik elaqeler yox horizontal elaqeler ustunluk teskil edir Horizontal elqeler huquqca azad ve beraberhuquqlu ferdlerin reqabet ve emekdasliq munasibetleridir Vetendas cemiyyeti sirf bazar munasibetlerinin ve resmi hakimiyyetle eynilesdirilmeyen diger fealiyyet formalarinin sinonimi kimi derk olunur Vetendas cemiyyeti o insanlarin demokratik cemiyyetidir ki orada insanlar neyese malik olsunlar Meselen istehsal vasitelerine pul kapitalina aksiyalara insanlara gerekli olan informasiyaya intellekte ve nehayet isci quvvesine Belelikle vetendas cemiyyeti meselesi insan cemiyyetinin daha suurlu ve meqsedeuygun qurulusu kimi qaldirilmisdir Burada sohbet sivilizasiyanin inksafinin yeni merhelesinden gedirdi Bu mesele barede teklif edilen butun model ve konsepsiyalarda baslica ve umumi muddea mulkiyyetin movcudlugu ve dovletin yegane tesgilatci ve koordinator rolundan imtina etmesidir Vetendas cemiyyetinin struktur elementleri asagidakilardir sexsiyyet aile mekteb mescid kilse sinaqoq ve s sahibkarliq ve tesebbuskarliq sosial qruplar sinifler vetendaslarin sexsi heyatlari ve onlarin teminati demokratik institutlar ictimai birlikler siyasi partiyalar ve herekatlar musteqil mehkemeler tehsil sistemi musteqil K I V ler qeyri dovlet sosial iqtisadi elaqeler Vetendas cemiyyetinin en baslica elementi olan mulkiyyet sexsiyyetin ve butun cemiyyetin azadliginin ilkin serti kimi cixis edir Mulkiyyete hormet olmayan yerde sxsiyyete de hormet yoxdur Bazar oz ozunde teskilatlanan sistemdir lakin bu o demek deyil ki dovlet bu mexanizmin tekmillesdirilmesinde istrak ede bilmez O reqabet aparan subyektler arasinda maraqlar balansini yaratmali ve berabrlesdirmelidir Dovlet bazar munasdibetlrinin formalasdirilmasi ve qorunmasinda muhum faktordur Vetendas cemiyyetinin struktur elementlerini cemiyyetin sferalarina gore asagidaki kimi tesnif etmek olar Iqtisadi sferada vetendas cemiyyetinin struktur elementlerini vetendaslarin oz sexsi tesebbuskarliqlari ile yaratdiqlari qeyri dovlet muessiseleri koperativler icare kolllektivleri birlikler aksioner teskilatlari korporasialar ve vetendaslarin diger konullu birlikleri tesgil edir Vetendas cemiyyetinin sosial siyasi sferasini asagidaki elementler teskil edir aile ictimai ictimai siyasi siyasi teskilatlar ve herekatlar yasayis yeri ve ya emek ve basqa kollektivlerle elaqedar ictimai ozunu idareetme orqanlari Ictimai fikrin formalasmasi ve ifade edilmesi mexanizmlerinin uze cixarilmasi ve hemcinin sosial konfliktlerin helli Qeyri dovlet musteqil K I V Bu sferada cemiyyetde formalasan maraqlarin konstitusiya ve dovlet qanunlari cercivesinde institusional formaya salinmasi ve qeyri zoraki sivil formada ifade edilmesi tecrubesi formalasir Vetendas cemiyyeti nin menevi sferasina asagdaki elementler daxildir soz fikir azadligi oz movqeyini aciq ifade etmek imkani yaradici elmi ve diger oz fealiyyet birliklerinin dovlet ve siyasi strukturlardan asili olmamasi ve musteqilliyi Vetendas cemiyyetinin prinsipleri RedakteVetendas cemiyyetinin prinsiplerini yuxarida deyilmis fikirleri nezere almaqla bele ifade etmek olar Iqtisadi azadliq muxtelif mulkiyyet formalari bazar munasibetleri Insan ve vetendaslarin tebii huquqlarinin qeyd sertsiz taninmasi ve qorunmasi Qanun ve edalet qarsisinda haminin beraberliyi ve sexsiyyetin etibarli huquqi mudafiesi Hakimiyyetin legitimliyi ve demokratik xarakteri Hakimiyyetin bolunmesi ve qarsiliqli fealiyyetine esaslanan huquqi dovlet Siyasi ve ideoloji pluralizm leqal muxalifetin movcudlugu K I V nin musteqilliyi fikir soz metbuat azadligi Dovletin vetendaslarin sexsi heyatlarina qarismamasi onlarin qarsiliqli vezifeleri ve ohtelikleri Sinfi sulh emekdasliq ve milli barisiq Insanlarin laiqli heyat seraitini temin eden effektli sosial siyaset Vetendas cemiyyetinde dovletin yeri ve rolu RedakteVetendas cemiyyeti aciq demokratik antitotalitar musteqil inksaf eden cemiyyetdir ki burada merkezi yeri insan vetendas sexsiyyet tutur Vetendas cemiyyeti insanlarin siyasi yox baslica olaraq iqtisadi ve sexsi heyat fealiyyeti sferasidir Burada avtoritar hakimiyyete sinfi dusmenciliye totalitarizme insanlara qarsi zorakiliga yer yoxdur Burada exlaq ve humanizim prinsiplrine qanunlara ve exlaqa hormet edilir Bu cemiyyet demokratik rejimde dovletle six qarsiliqli elaqede olur totalitar ve avtoritar rejimlerde ise dovlete qarsi ya aktiv ya da passiv muxalifetde olur Vetendas cemiyyetinin formalasmasi onun heyatinin ve fealiyyetinin bir cox tereflerini dovletsizlesdirmeyi nezerde tutur Lakin bu o demek deyil ki onun dovlete ehtiyaci yoxdur Sadece olaraq burada dovlet nece deyerler oz yerini tapmali ve tutmali butun problemlerin hellinde totalitar nezaretden ve cavabdehlikden el cekmeli ve yalniz o istiqamete yonelmelidir ki orada onun istraki qacilmaz olsun Xususen mudafie qanunvericilik ekologiya xarici siyaset budce rabite neqliyyat vetendaslarin huquqlarinin mudafiesi sahesinde Yeni burada dovlet cemiyyetin xidmetcisi onun inamli numayendesi kimi cixis edir Qisa desek cemiyyet dovlet ucun yox dovlet cemiyyet ucundur Inksaf etmis vetendas cemiyyetinde dovletin funksiyalari umumi inksaf strategiyasinin islenmesine yonelmis olur Yeni cemiyyetin sosial ve iqtisadi inkisafinin prioritetlerinin mueyyen edilmesi ve esaslandirilmasi vetendaslarin ictimai faydali fealiyyetlerinin stimullasdirilmasi ve onlarin huquqlarinin emlaklarinin ve sexsi leyaqetlerinin qorunmasi cemiyyetin butun sferalarinin demokratiklesdirilmesi serhedlerin qorunmasi ve daxili qayda qanunun temin olunmasi Sonda vetendas cemiyyeti haqqinda deyilenlere yekun vuraraq demek lazimdir ki bu cemiyyetin mahiyyeti odur ki o hakim elitanin hakimiyyetin dovletin iradesinin ifadecisi yox her seyden evvel vetendaslarin maraqlarini telebatlarini azadligini isteklerini birlesdirir ve ifade edir Menbe https az wikipedia org w index php title Vetendas cemiyyeti amp oldid 5615153, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.