Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Adət hüququ – hüququn ən ilkin formasıdır. Dövlət və hüququn qarşılıqlı əlaqəsidir. İctimai mühitdə kortəbii surətdə yaranan və uzun müddət ərzində vərdiş halına keçən, dövlət tərəfindən bəyənilən və sanksiyalaşdırılan normaların məcmusu. Hakim təbəqənin mənafelərini ifadə edən adətlərin əsasında yaradılmışdır.
Ümumi məlumat
Dünyəvi və tarixi təcrübə sübut edir ki, ümumi davranış qaydasının ifadə olunmasının başqa formaları da mövcuddur. Bir sıra ölkələrdə hüquq mənbələrinə yalnız normativ aktlar yox, həm də hüquqi adətlər, məhkəmə və hüquq presedentləri daxil edilir. Hüquqi adəti yəni adət hüququnu belə anlamaq lazımdır ki, o, dövlətdən asılı olmayaraq təşəkkül tapmış və cəmiyyət üzvlərinin şüurunda məcburi mahiyyət kəsb etmişdir. O yerdə ki, qanun susur, orada adət hüququnun təsiri başlayır.
Məsələn, inqilaba qədərki Rusiyanın tarixinə nəzər salsaq görərik ki, qanunların çatışmaması üzündən hakimlərin adət hüququna müraciət etmək ixtiyarı olmuşdur. Adət hüququ qanuna zidd olmamalıdır. Məhkəmə presedenti o zaman hüquq mənbəyi hesab olunur ki, konkret iş üzrə məhkəmənin qəbul etdiyi qərarın gələcəkdə oxşar işlərin həllində məhkəmədə ümumi qayda ola biləcəyi qəbul edilsin. Belə hallarda məhkəmə qərarları mahiyyətcə hüquq normasına çevrilir və ona ümumməcburi qayda kimi istinad edilə bilər. Məhkəmə presedenti xüsusən Böyük Britaniyada geniş yayılıb.
Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində də Adət hüququ normalarına müstəsna hallarda yer verilmişdir.
Bizim ölkədə məhkəmə praktikasına, məhkəmə qərarlarına başqa cür yanaşma var, məsələn məhkəmənin vəzifəsi norma yaratmaq yox, mövcud normaları tətbiq etməkdir.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adet huququ huququn en ilkin formasidir Dovlet ve huququn qarsiliqli elaqesidir Ictimai muhitde kortebii suretde yaranan ve uzun muddet erzinde verdis halina kecen dovlet terefinden beyenilen ve sanksiyalasdirilan normalarin mecmusu Hakim tebeqenin menafelerini ifade eden adetlerin esasinda yaradilmisdir Umumi melumatDunyevi ve tarixi tecrube subut edir ki umumi davranis qaydasinin ifade olunmasinin basqa formalari da movcuddur Bir sira olkelerde huquq menbelerine yalniz normativ aktlar yox hem de huquqi adetler mehkeme ve huquq presedentleri daxil edilir Huquqi adeti yeni adet huququnu bele anlamaq lazimdir ki o dovletden asili olmayaraq tesekkul tapmis ve cemiyyet uzvlerinin suurunda mecburi mahiyyet kesb etmisdir O yerde ki qanun susur orada adet huququnun tesiri baslayir Meselen inqilaba qederki Rusiyanin tarixine nezer salsaq gorerik ki qanunlarin catismamasi uzunden hakimlerin adet huququna muraciet etmek ixtiyari olmusdur Adet huququ qanuna zidd olmamalidir Mehkeme presedenti o zaman huquq menbeyi hesab olunur ki konkret is uzre mehkemenin qebul etdiyi qerarin gelecekde oxsar islerin hellinde mehkemede umumi qayda ola bileceyi qebul edilsin Bele hallarda mehkeme qerarlari mahiyyetce huquq normasina cevrilir ve ona umummecburi qayda kimi istinad edile biler Mehkeme presedenti xususen Boyuk Britaniyada genis yayilib Azerbaycan Respublikasi qanunvericiliyinde de Adet huququ normalarina mustesna hallarda yer verilmisdir Bizim olkede mehkeme praktikasina mehkeme qerarlarina basqa cur yanasma var meselen mehkemenin vezifesi norma yaratmaq yox movcud normalari tetbiq etmekdir