Məhkəmə nəzarəti — icraedici və qanunverici hakimiyyətlərin fəaliyyətinin məhkəmə tərəfindən yoxlanılması prosesidir. Məhkəmə nəzarəti səlahiyyəti olan məhkəmə daha yüksək hüquqi qüvvəsi olan hüquq normaları ilə ziddiyyət təşkil edən qanunları və hökumət qərarlarını ləğv edə bilər. Bu zaman icraedicilik hakimiyyətinin qərarları qanunsuz olduğuna görə, qanunlar isə konstitusiyanın normalarını pozduğuna görə qüvvədən düşmüş hesab edilə bilər. Məhkəmə nəzarəti hakimiyyətlərin bölünməsi prinsipindəki yoxlama və balanslardan biridir: qanunverici və icraedici orqanlar öz səlahiyyətini aşdıqda məhkəmə onların üzərində nəzarəti həyata keçirir. Doktrina yurisdiksiyalar üzrə fərqlənir. Odur ki, məhkəmə nəzarəti prosesi və onun əhatə dairəsi ölkədən ölkəyə fərqlənə bilər.
Ümumi prinsipləri
Məhkəmə nəzarəti iki fərqli, lakin paralel hüquq sistemləri kontekstində — roman-german hüquq sistemi və ümumi hüquq sistemində, həmçinin iki fərqli demokratiya nəzəriyyəsində araşdırıla bilər. Hansı ki bu nəzəriyyələr qanunverici hakimiyyətin aliliyi və hakimiyyətlərin bölgüsü doktrinaları və hökumətlərin təşkil edilməsi prinsipləri ilə bağlıdır.
Birincisi, roman-german və ümumi hüquq sistemində məhkəmə nəzarəti ilə bağlı müxtəlif baxışlar mövcuddur. Ümumi hüquq sistemində hakimlər hüququn mənbəyi kimi qəbul edilirlər. Onlar yeni hüquq prinsipləri yaratmaq səlahiyyətinə malikdirlər, həmçinin artıq etibarsız hesab edilən hüquq prinsiplərinin tətbiqindən imtina edə bilərlər. Roman-german hüquq sistemində isə ənənəvi olaraq hakimlərə hüquq prinsipləri yaratmaq və ya aradan qaldırmaq səlahiyyəti olmadan hüquq tətbiq edən şəxslər kimi yanaşılır.
İkincisi, hakimiyyətlərin bölünməsi ideyası demokratik cəmiyyətdə hökumətin necə təşkil edilməli olması barədə digər bir nəzəriyyədir. Qanunverici hakimiyyətin aliliyindən fərqli olaraq, hakimiyyətlərin bölünməsi ideyası ilk dəfə Monteskyö tərəfindən irəli sürülmüşdür; sonralar müvafiq nəzəriyyə ABŞ-da Ali Məhkəmə tərəfindən Con Marşallın sədrlik etdiyi Merberi Medisona qarşı məhkəmə işində tətbiq edilmişdir. Hakimiyyətlərin bölünməsinin əsaslandığı ideyaya görə, hüquqi təminatlarsız hakimiyyətin heç bir qolu digəri üzərində səlahiyyətlərini həyata keçirə bilməz; hakimiyyətin hər bir qolunun digər qollar üzərində nəzarət və yoxlama səlahiyyəti olmalıdır və nəticə olaraq, hakimiyyətin bütün qolları arasında tənzimedici balans yaradılmalıdır. Sözügedən ideyanın əsas məğzi qarşılıqlı nəzarət və balans sistemidir. ABŞ-da məhkəmə nəzarəti məhkəmələr tərəfindən hakimiyyətin digər iki qolu üzərində səlahiyyətlərin icrası ilə bağlı həyata keçirilən əsas nəzarət vasitəsi hesab edilir.
Ümumi hüquq sisteminə əsaslanan və məhkəmə nəzarətinin daha çox tətbiq edilməsinin lehinə olub hakimiyyətlərin bölünməsi fikrini vurğulayan cəmiyyətlərdə "demokratik" cəmiyyətlərin formalaşdırılmasındakı fərqlər məhkəmə nəzarəti ilə bağlı müxtəlif baxışların yaranmasına gətirib çıxarmışdır. Lakin hüquq sistemləri qanunvericilik hakimiyyətinin aliliyi ideyasına əsaslanan bir çox dövlətlər hakimiyyətin qanunvericilik qoluna müstəsna olaraq səlahiyyətlərin verilməsinin mümkün təhlükələrini görmüş və məhdudiyyətlər yaratdığı qənaətinə gəlmişdirlər. Roman-german hüquq sistemli əksər dövlətlər çoxluğun tiranlığının qarşısını almaq üçün məhkəmə nəzarəti formasını qəbul etmişdirlər.
İnzibati aktlar
Əksər müasir hüquq sistemləri məhkəmələrə inzibati aktlara nəzarət etmək səlahiyyəti verir (dövlət orqanlarının fərdi qərarları: məsələn, subsidiya verilməsi haqqında qərar, yaşamaq üçün icazə verilməsindən imtina edilməsi haqqında qərar və s.). Bəzi dövlətlərdə (xüsusilə də Fransa və Almaniya) inzibati orqanlarla vətəndaşlar arasında mübahisələri həll etmək səlahiyyəti olan inzibati məhkəmə sistemi yaradılmışdır. ABŞ və Birləşmiş Krallıq kimi digər dövlətlərdə məhkəmə nəzarəti mülki məhkəmələr tərəfindən həyata keçirilsə də, inzibati məhkəmə kimi ixtisaslaşmış məhkəmələrə və ya kollegiyalara ötürülə bilər. ABŞ-da qarışıq sistem tətbiq olunur: məhkəmə nəzarəti bəzi inzibati qərarlar üzərində ABŞ federal dairə məhkəmələri (hansı ki bunlar ümumi məhkəmələr hesab edilirlər), bəziləri üzərində birbaşa olaraq ABŞ apelyasiya məhkəmələri, digərlərində isə Veteranların İddiaları üzrə ABŞ apelyasiya məhkəməsi kimi ixtisaslaşmış məhkəmələr tərəfindən həyata keçirilir. İnzibati aktın üzərində məhkəmə nəzarətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı iddialar müəyyən ilkin şərtlərə və formal tələblərə (məsələn, şikayətin ünvanlandığı səlahiyyətli qurumun adının qeyd edilməsi) cavab verməlidir. Bir çox dövlətlərdə məhkəmələr inzibati işlərdə xüsusi prosedurlar tətbiq edirlər.
məhkəmə, nəzarəti, icraedici, qanunverici, hakimiyyətlərin, fəaliyyətinin, məhkəmə, tərəfindən, yoxlanılması, prosesidir, səlahiyyəti, olan, məhkəmə, daha, yüksək, hüquqi, qüvvəsi, olan, hüquq, normaları, ilə, ziddiyyət, təşkil, edən, qanunları, hökumət, qərar. Mehkeme nezareti icraedici ve qanunverici hakimiyyetlerin fealiyyetinin mehkeme terefinden yoxlanilmasi prosesidir Mehkeme nezareti selahiyyeti olan mehkeme daha yuksek huquqi quvvesi olan huquq normalari ile ziddiyyet teskil eden qanunlari ve hokumet qerarlarini legv ede biler Bu zaman icraedicilik hakimiyyetinin qerarlari qanunsuz olduguna gore qanunlar ise konstitusiyanin normalarini pozduguna gore quvveden dusmus hesab edile biler Mehkeme nezareti hakimiyyetlerin bolunmesi prinsipindeki yoxlama ve balanslardan biridir qanunverici ve icraedici orqanlar oz selahiyyetini asdiqda mehkeme onlarin uzerinde nezareti heyata kecirir Doktrina yurisdiksiyalar uzre ferqlenir Odur ki mehkeme nezareti prosesi ve onun ehate dairesi olkeden olkeye ferqlene biler Mundericat 1 Umumi prinsipleri 1 1 Inzibati aktlar 2 Hemcinin bax 3 IstinadlarUmumi prinsipleri RedakteMehkeme nezareti iki ferqli lakin paralel huquq sistemleri kontekstinde roman german huquq sistemi ve umumi huquq sisteminde hemcinin iki ferqli demokratiya nezeriyyesinde arasdirila biler Hansi ki bu nezeriyyeler qanunverici hakimiyyetin aliliyi ve hakimiyyetlerin bolgusu doktrinalari ve hokumetlerin teskil edilmesi prinsipleri ile baglidir Birincisi roman german ve umumi huquq sisteminde mehkeme nezareti ile bagli muxtelif baxislar movcuddur Umumi huquq sisteminde hakimler huququn menbeyi kimi qebul edilirler Onlar yeni huquq prinsipleri yaratmaq selahiyyetine malikdirler hemcinin artiq etibarsiz hesab edilen huquq prinsiplerinin tetbiqinden imtina ede bilerler Roman german huquq sisteminde ise enenevi olaraq hakimlere huquq prinsipleri yaratmaq ve ya aradan qaldirmaq selahiyyeti olmadan huquq tetbiq eden sexsler kimi yanasilir Ikincisi hakimiyyetlerin bolunmesi ideyasi demokratik cemiyyetde hokumetin nece teskil edilmeli olmasi barede diger bir nezeriyyedir Qanunverici hakimiyyetin aliliyinden ferqli olaraq hakimiyyetlerin bolunmesi ideyasi ilk defe Monteskyo terefinden ireli surulmusdur 1 sonralar muvafiq nezeriyye ABS da Ali Mehkeme terefinden Con Marsallin sedrlik etdiyi Merberi Medisona qarsi mehkeme isinde tetbiq edilmisdir Hakimiyyetlerin bolunmesinin esaslandigi ideyaya gore huquqi teminatlarsiz hakimiyyetin hec bir qolu digeri uzerinde selahiyyetlerini heyata kecire bilmez hakimiyyetin her bir qolunun diger qollar uzerinde nezaret ve yoxlama selahiyyeti olmalidir ve netice olaraq hakimiyyetin butun qollari arasinda tenzimedici balans yaradilmalidir Sozugeden ideyanin esas megzi qarsiliqli nezaret ve balans sistemidir ABS da mehkeme nezareti mehkemeler terefinden hakimiyyetin diger iki qolu uzerinde selahiyyetlerin icrasi ile bagli heyata kecirilen esas nezaret vasitesi hesab edilir Umumi huquq sistemine esaslanan ve mehkeme nezaretinin daha cox tetbiq edilmesinin lehine olub hakimiyyetlerin bolunmesi fikrini vurgulayan cemiyyetlerde demokratik cemiyyetlerin formalasdirilmasindaki ferqler mehkeme nezareti ile bagli muxtelif baxislarin yaranmasina getirib cixarmisdir Lakin huquq sistemleri qanunvericilik hakimiyyetinin aliliyi ideyasina esaslanan bir cox dovletler hakimiyyetin qanunvericilik qoluna mustesna olaraq selahiyyetlerin verilmesinin mumkun tehlukelerini gormus ve mehdudiyyetler yaratdigi qenaetine gelmisdirler Roman german huquq sistemli ekser dovletler coxlugun tiranliginin qarsisini almaq ucun mehkeme nezareti formasini qebul etmisdirler Inzibati aktlar Redakte Ekser muasir huquq sistemleri mehkemelere inzibati aktlara nezaret etmek selahiyyeti verir dovlet orqanlarinin ferdi qerarlari meselen subsidiya verilmesi haqqinda qerar yasamaq ucun icaze verilmesinden imtina edilmesi haqqinda qerar ve s Bezi dovletlerde xususile de Fransa ve Almaniya inzibati orqanlarla vetendaslar arasinda mubahiseleri hell etmek selahiyyeti olan inzibati mehkeme sistemi yaradilmisdir ABS ve Birlesmis Kralliq kimi diger dovletlerde mehkeme nezareti mulki mehkemeler terefinden heyata kecirilse de inzibati mehkeme kimi ixtisaslasmis mehkemelere ve ya kollegiyalara oturule biler ABS da qarisiq sistem tetbiq olunur mehkeme nezareti bezi inzibati qerarlar uzerinde ABS federal daire mehkemeleri hansi ki bunlar umumi mehkemeler hesab edilirler bezileri uzerinde birbasa olaraq ABS apelyasiya mehkemeleri digerlerinde ise Veteranlarin Iddialari uzre ABS apelyasiya mehkemesi kimi ixtisaslasmis mehkemeler terefinden heyata kecirilir Inzibati aktin uzerinde mehkeme nezaretinin heyata kecirilmesi ile bagli iddialar mueyyen ilkin sertlere ve formal teleblere meselen sikayetin unvanlandigi selahiyyetli qurumun adinin qeyd edilmesi cavab vermelidir Bir cox dovletlerde mehkemeler inzibati islerde xususi prosedurlar tetbiq edirler Hemcinin bax RedakteApelyasiyaIstinadlar Redakte Baron Sarl de Monteskyo Qanunlarin ruhuMenbe https az wikipedia org w index php title Mehkeme nezareti amp oldid 4877097, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
