fbpx
Wikipedia

Stiven Hokinq

Stiven Uilyam Hokinq (ing. Stephen William Hawking; 8 yanvar 1942(1942-01-08)[…], Oksford14 mart 2018(2018-03-14)[…], Kembric) — müasir dövrün ən məşhur və ən nüfuzlu fizik-nəzəriyyəçilərindən biridir.

Stiven Hokinq
ing. Stephen William Hawking
Doğum tarixi
Doğum yeri Oksford, İngiltərə
Böyük Britaniya
Vəfat tarixi (76 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi Yan amiotrofik skleroz
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı Böyük Britaniya
Elm sahəsi Tətbiqi riyaziyyat
Nəzəri fizika
Fiziki kosmologiya
Elmi dərəcəsi bakalavr[d] (1962), doktor[d] (1 mart 1966)
İş yeri Kembric Universiteti
Nəzəri Fizika üzrə Perimetr İnstitutu
Təhsili
Tanınır Qara dəlik
Kosmologiya
Kvant cazibəsi
Hokinq radiasiyası
Üzvlüyü
Mükafatları Britaniya İmperiyası Ordeni
Prins Asturiasın mükafatı (1989)
Copli Medalı (2006)
Azadlıq üçün Prezident Medalı (2009)
hawking.org.uk
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Stiven Hokinq 1942-ci ildə Oksfordda anadan olmuşdur. 1962-ci ildə Oksford Universitetini bitirmiş və nəzəri fizika ilə məşğul olmağa başlamışdır. Elə həmin dövrdə Hokinqdə sonralar iflicə səbəb olacaq Yan amiotrofik sklerozun ilkin əlamətləri özünü biruzə verir. 1965-ci ildə Ceyn Vayldla evlənir, bir qız və iki oğlan atası olur. 1974-cü ildə Hokinq London Kral Cəmiyyətinin üzvü seçilir. 1985-ci ildə boğazından keçirdiyi əməliyyatdan sonra danışıq qabiliyyətini itirir.

Həmin dövrdən ölümünə qədər fizik ətrafdakı insanlar ilə dostlarının ona bağışladığı əlil arabasına quraşdırılmış nitq sintezatoru vasitəsi ilə ünsiyyət saxlamışdır. O bu sintezatora əmrləri öz hərəkət qabiliyyətini saxlamış sağ əlinin şəhadət barmağı vasitəsi ilə verir.

Ağır xəstəliyə baxmayaraq, Hokinq aktiv həyat tərzi sürmüşdür, 2007-ci ildə o, hətta xüsusi hazırlanmış kostyumda çəkisizlik şəraitində uçuş həyata keçirmişdir. Tamamilə hərəkət qabiliyyətini itirən Stiven Hokinq bu gün miqyasına görə heç bir analoqu olmayan COSMOS layihəsi üzərində çalışmışdır. Bu proqram Britaniya kosmoloji tədqiqatlarının başlıca nüvəsini formalaşdırmalıdır.

Bundan əlavə, Hokinq bir neçə dəfə "Simpsonlar" və "Futurama" kimi multiseriallarda öz rollarını səsləndirmişdir.

Stiven Hokinq üç əsr əvvəl İsaak Nyutonun tutduğu "Lukasian" professorluğu vəzifəsini tutmuşdur.

Elmi fəaliyyəti

Hokinqin əsas tədqiqat sahəsi kosmologiya və kvant qravitasiyası ilə əlaqədardır. Əsas nailiyyətləri:

  • qara dəliklərin təsvirində termodinamikanın tətbiqi
  • sübut etmişdir ki, "qara dəliklər" Hokinq şüalanması kimi tanınan proses nəticəsində "buxarlanırlar".
  • 21 iyul 2004-cü ildə qara dəlikdə informasiyanın yoxa çıxması paradoksunu həllinə dair öz fikrini irəli sürür.

Yer kürəsinin və kainatın yaranması və Böyük Partlayış anından bugünkü günə qədər keçdiyi inkişaf yolu ilə bağlı ən məntiqi model məhz Hokinqə məxsusdur, o həmçinin qara dəlikləri araşdırılması ilə bağlı bir sıra kəşflərə imza atmışdır. Hokinq haqqında astronomiya, qara dəliklər nəzəriyyəsi, kosmologiya və Enşteyndən sonrakı dövrdə cazibə anlayışlarına ən çox töhfə etmiş alim kimi söz açırlar.

Hokinq nəzəriyyəsi

Bu nəzəriyyənin tərəfdarlarının fikirlərinə görə kainat genişlənməkdə davam edir. Nəzəriyyənin əsas tərəfdarlarından biri olan S.Hokinq idi. O, tarixən mövcud olan "Böyük partlayış" nəzəriyyəsini daha da inkişaf etdirmişdir. Onun fikrinə görə dəliklər əbədi deyil və onlar "buxarlanma" qabiliyyətinə malikdir. Özündən əvvəlki bir çox kosmoloqlar kimi o da iddia etmişdir ki, digər qalaktikalar bizdən uzaqlaşır və kainat genişlənir. Belə ki, biz fincanın stolun üstündən düşüb sınmasını görürük, amma heç kim sınan qəlpələrin bitişərək geri qayıtdığının görməmişdir. Kainatın genişlənməsi ilə nizamsızlıq artır, bu isə gələcəyi keçmişdən fərqləndirir və zamanın istiqamətini müəyyən edir. Əgər kainat sıxılsaydı, zamanın gedişi istiqamətini dəyişər və insanlar getdikcə gəncləşərdilər. Bu isə "Böyük partlayış"-ın əksi olan "Böyük sıxılma" nəticəsində kainatın məhvinə gətirərdi.

Yadplanetlilər

Stiven Honkinq yadplanetlilərin mövcud olduğunu söyləmişdir. Onun fikrincə, kainatda milyonlarla qalaktika və qalaktikada milyardlarla ulduz vardır. Bu qədər səma cisimləri arasında yalnız Yerdə həyatın mövcud olmasının ehtimalı çox azdır. Lakin o yadplanetlərin Yerə gəlməsinin bəşəriyyət üçün yaxşı nəticə verməyəcəyinə də əmin olmuşdur Həmçinin onların Yerə gəlməsi Yer planeti üçün çox ciddi fəsadlarla nəticələnəcəkdir.

Elmi məşhurlaşdırması

Hokinq dünyada elmin məşhurlaşdırılmasında fəal iştirak etmişdir. 1988-ci ilin aprelində işıq üzü görən "Zamanın qısa tarixi" adlı kitabı tezliklə alimə dünya şöhrəti gətirmişdir. Giriş hissədə yazırdı:

Mənə dedilər ki, kitaba salacağım hər bir düstür alıcıların sayını iki dəfə azaldacaq. Onda mən ümumiyyətlə düstursuz keçinməyə qərar verdim. Düzdür, hər halda bir düstüru – Eynşteynin məşhur E=mc² düsturunu yazmalı oldum.

Bir qədər sonra "Qara dəliklər və yeni kainatlar"(1993), "Dünya iki kəlmə ilə" (2001) kitabları nəşr olunur. 2005-ci ildə "Zamanın qısa tarixi"kitabının yeni nəşri "Zamanın ən qısa tarixi" işıq üzü görmüşdür.

2010-cu ildə o, "Discovery Channel"də göstərilən "Stiven Hokinq ilə kainata doğru" sənədli mini-filmlərin seriyasında iştirak etdi. Seriyanın premyerası ABŞ-də 2010-cu ildə aprelin 9-da baş verib, mayın 9-da isə "Stiven Hokinqin Kainatı" dəyişmiş ad ilə Birləşmiş Krallıqda.

İstinadlar

  1. Stephen Hawking, modern cosmology's brightest star, dies aged 76The Guardian, 2018. — ISSN 1756-3224; 0261-3077; 1354-4322
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5614018"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11148"></a>
  2. https://www.francetvinfo.fr/monde/royaume-uni/stephen-hawking-sera-enterre-au-cote-de-newton-et-darwin-a-l-abbaye-de-westminster_2666542.html
  3. Mathematics Genealogy Project — 1997.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P549"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>
  4. http://www.casinapioiv.va/content/accademia/en/academicians/ordinary/hawking.html
  5. http://www.amphilsoc.org/memhist/search?creator=hawking&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced
  6. http://www.nasonline.org/member-directory/members/62159.html
  7. NNDB — 2002.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1263"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>
  8. http://www.damtp.cam.ac.uk/people/s.w.hawking/
  9. MacTutor History of Mathematics archive
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1563"></a>
  10. Internet Speculative Fiction Database — 1995.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1233"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1235"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1234"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1274"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1239"></a>
  11. Stephen Hawking dies aged 76BBC, 2018.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6200"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q9531"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4704926"></a>
  12. Almaniya Milli Kitabxanası, Berlin Dövlət Kitabxanası, Bavariya Dövlət Kitabxanası və b. Record #118761285 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) — 2012—2016.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
  13. Prajavani
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2876395"></a>
  14. Y.Qəribov, O.Alxasov, Ş.Hüseynli, M.Babayeva, Coğrafiya-10 cu sinif dərsliyi, səh:17–18
  15. http://dsc.discovery.com/tv/stephen-hawking/about/about.html
  16. http://www.yourdiscovery.com/tv-schedule/?type=series&country_code=GB&channel_code=DCUK-ENG&series_id=166021

Xarici keçidlər

  • Dünyanın 10 ən ağıllı insanı — modern.az saytı

stiven, hokinq, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, stiven, uil. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Stiven Uilyam Hokinq ing Stephen William Hawking 8 yanvar 1942 1942 01 08 9 10 11 Oksford 12 14 mart 2018 2018 03 14 11 1 13 Kembric 1 muasir dovrun en meshur ve en nufuzlu fizik nezeriyyecilerinden biridir Stiven Hokinqing Stephen William HawkingDogum tarixi 8 yanvar 1942Dogum yeri Oksford Ingiltere Boyuk BritaniyaVefat tarixi 14 mart 2018 76 yasinda Vefat yeri Kembric Cambridge d Cambridgeshire d Cambridgeshire d Serqi Ingiltere d Ingiltere Boyuk Britaniya 1 Vefat sebebi Yan amiotrofik sklerozDefn yeri Vestminster abbatligi 2 Vetendasligi Boyuk BritaniyaElm sahesi Tetbiqi riyaziyyatNezeri fizikaFiziki kosmologiyaElmi derecesi bakalavr d 1962 doktor d 1 mart 1966 Is yeri Kembric UniversitetiNezeri Fizika uzre Perimetr InstitutuTehsili Universitet kolleci Oksford d 1962 Kembric Universiteti 3 Taninir Qara delikKosmologiyaKvant cazibesiHokinq radiasiyasiUzvluyu Incesenet ve pese cemiyyeti Papa Elmler Akademiyasi 4 Amerika Felsefe Cemiyyeti d 5 ABS Milli Elmler Akademiyasi 6 7 London Kral Cemiyyeti 8 Amerika Incesenet ve Elmler AkademiyasiMukafatlari Britaniya Imperiyasi OrdeniPrins Asturiasin mukafati 1989 Copli Medali 2006 Azadliq ucun Prezident Medali 2009 hawking org uk Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 3 Hokinq nezeriyyesi 4 Yadplanetliler 5 Elmi meshurlasdirmasi 6 Istinadlar 7 Xarici kecidlerHeyati RedakteStiven Hokinq 1942 ci ilde Oksfordda anadan olmusdur 1962 ci ilde Oksford Universitetini bitirmis ve nezeri fizika ile mesgul olmaga baslamisdir Ele hemin dovrde Hokinqde sonralar iflice sebeb olacaq Yan amiotrofik sklerozun ilkin elametleri ozunu biruze verir 1965 ci ilde Ceyn Vayldla evlenir bir qiz ve iki oglan atasi olur 1974 cu ilde Hokinq London Kral Cemiyyetinin uzvu secilir 1985 ci ilde bogazindan kecirdiyi emeliyyatdan sonra danisiq qabiliyyetini itirir Hemin dovrden olumune qeder fizik etrafdaki insanlar ile dostlarinin ona bagisladigi elil arabasina qurasdirilmis nitq sintezatoru vasitesi ile unsiyyet saxlamisdir O bu sintezatora emrleri oz hereket qabiliyyetini saxlamis sag elinin sehadet barmagi vasitesi ile verir Agir xesteliye baxmayaraq Hokinq aktiv heyat terzi surmusdur 2007 ci ilde o hetta xususi hazirlanmis kostyumda cekisizlik seraitinde ucus heyata kecirmisdir Tamamile hereket qabiliyyetini itiren Stiven Hokinq bu gun miqyasina gore hec bir analoqu olmayan COSMOS layihesi uzerinde calismisdir Bu proqram Britaniya kosmoloji tedqiqatlarinin baslica nuvesini formalasdirmalidir Bundan elave Hokinq bir nece defe Simpsonlar ve Futurama kimi multiseriallarda oz rollarini seslendirmisdir Stiven Hokinq uc esr evvel Isaak Nyutonun tutdugu Lukasian professorlugu vezifesini tutmusdur Elmi fealiyyeti RedakteHokinqin esas tedqiqat sahesi kosmologiya ve kvant qravitasiyasi ile elaqedardir Esas nailiyyetleri qara deliklerin tesvirinde termodinamikanin tetbiqi subut etmisdir ki qara delikler Hokinq sualanmasi kimi taninan proses neticesinde buxarlanirlar 21 iyul 2004 cu ilde qara delikde informasiyanin yoxa cixmasi paradoksunu helline dair oz fikrini ireli surur Yer kuresinin ve kainatin yaranmasi ve Boyuk Partlayis anindan bugunku gune qeder kecdiyi inkisaf yolu ile bagli en mentiqi model mehz Hokinqe mexsusdur o hemcinin qara delikleri arasdirilmasi ile bagli bir sira kesflere imza atmisdir Hokinq haqqinda astronomiya qara delikler nezeriyyesi kosmologiya ve Ensteynden sonraki dovrde cazibe anlayislarina en cox tohfe etmis alim kimi soz acirlar Hokinq nezeriyyesi RedakteBu nezeriyyenin terefdarlarinin fikirlerine gore kainat genislenmekde davam edir Nezeriyyenin esas terefdarlarindan biri olan S Hokinq idi O tarixen movcud olan Boyuk partlayis nezeriyyesini daha da inkisaf etdirmisdir Onun fikrine gore delikler ebedi deyil ve onlar buxarlanma qabiliyyetine malikdir Ozunden evvelki bir cox kosmoloqlar kimi o da iddia etmisdir ki diger qalaktikalar bizden uzaqlasir ve kainat genislenir Bele ki biz fincanin stolun ustunden dusub sinmasini goruruk amma hec kim sinan qelpelerin bitiserek geri qayitdiginin gormemisdir Kainatin genislenmesi ile nizamsizliq artir bu ise geleceyi kecmisden ferqlendirir ve zamanin istiqametini mueyyen edir Eger kainat sixilsaydi zamanin gedisi istiqametini deyiser ve insanlar getdikce gencleserdiler Bu ise Boyuk partlayis in eksi olan Boyuk sixilma neticesinde kainatin mehvine getirerdi Yadplanetliler RedakteStiven Honkinq yadplanetlilerin movcud oldugunu soylemisdir Onun fikrince kainatda milyonlarla qalaktika ve qalaktikada milyardlarla ulduz vardir Bu qeder sema cisimleri arasinda yalniz Yerde heyatin movcud olmasinin ehtimali cox azdir Lakin o yadplanetlerin Yere gelmesinin beseriyyet ucun yaxsi netice vermeyeceyine de emin olmusdur Hemcinin onlarin Yere gelmesi Yer planeti ucun cox ciddi fesadlarla neticelenecekdir 14 Elmi meshurlasdirmasi RedakteHokinq dunyada elmin meshurlasdirilmasinda feal istirak etmisdir 1988 ci ilin aprelinde isiq uzu goren Zamanin qisa tarixi adli kitabi tezlikle alime dunya sohreti getirmisdir Giris hissede yazirdi Mene dediler ki kitaba salacagim her bir dustur alicilarin sayini iki defe azaldacaq Onda men umumiyyetle dustursuz kecinmeye qerar verdim Duzdur her halda bir dusturu Eynsteynin meshur E mc dusturunu yazmali oldum Bir qeder sonra Qara delikler ve yeni kainatlar 1993 Dunya iki kelme ile 2001 kitablari nesr olunur 2005 ci ilde Zamanin qisa tarixi kitabinin yeni nesri Zamanin en qisa tarixi isiq uzu gormusdur 2010 cu ilde o Discovery Channel de gosterilen Stiven Hokinq ile kainata dogru senedli mini filmlerin seriyasinda istirak etdi 15 Seriyanin premyerasi ABS de 2010 cu ilde aprelin 9 da bas verib mayin 9 da ise Stiven Hokinqin Kainati deyismis ad ile Birlesmis Kralliqda 16 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Stephen Hawking modern cosmology s brightest star dies aged 76 The Guardian 2018 ISSN 1756 3224 0261 3077 1354 4322 lt a href https wikidata org wiki Track Q5614018 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q11148 gt lt a gt https www francetvinfo fr monde royaume uni stephen hawking sera enterre au cote de newton et darwin a l abbaye de westminster 2666542 html Mathematics Genealogy Project 1997 lt a href https wikidata org wiki Track P549 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q829984 gt lt a gt http www casinapioiv va content accademia en academicians ordinary hawking html http www amphilsoc org memhist search creator hawking amp title amp subject amp subdiv amp mem amp year amp year max amp dead amp keyword amp smode advanced http www nasonline org member directory members 62159 html NNDB 2002 lt a href https wikidata org wiki Track P1263 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1373513 gt lt a gt http www damtp cam ac uk people s w hawking 1 2 MacTutor History of Mathematics archive lt a href https wikidata org wiki Track Q547473 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1563 gt lt a gt 1 2 Internet Speculative Fiction Database 1995 lt a href https wikidata org wiki Track P1233 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2629164 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1235 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1234 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1274 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1239 gt lt a gt 1 2 3 4 Stephen Hawking dies aged 76 BBC 2018 lt a href https wikidata org wiki Track P6200 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q9531 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q4704926 gt lt a gt Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi ve b Record 118761285 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q27302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q304037 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q256507 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q170109 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q36578 gt lt a gt 1 2 Prajavani lt a href https wikidata org wiki Track Q2876395 gt lt a gt Y Qeribov O Alxasov S Huseynli M Babayeva Cografiya 10 cu sinif dersliyi seh 17 18 http dsc discovery com tv stephen hawking about about html http www yourdiscovery com tv schedule type series amp country code GB amp channel code DCUK ENG amp series id 166021Xarici kecidler RedakteDunyanin 10 en agilli insani modern az saytiMenbe https az wikipedia org w index php title Stiven Hokinq amp oldid 6042829, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.