Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Fidel Alexandro Kastro Ruz (
audio) (isp. Fidel Alejandro Castro Ruz; 13 avqust 1926[…], Biran – 25 noyabr 2016[…], Havana) — Kuba inqilabçısı, 1959–2008-ci illərdə Kuba lideri.
| Fidel Kastro | |
|---|---|
| isp. Fidel Alejandro Castro Ruz | |
 | |
| 16 fevral 1959 – 24 fevral 2008 | |
| Əvvəlki | José Miró Cardona |
| Sonrakı | Raul Kastro |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Fidel Alejandro Castro Ruz |
| Doğum tarixi | 13 avqust 1926[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 25 noyabr 2016[…](90 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Partiya |
|
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, vəkil, partizan, jurnalist, inqilabçı, dövlət xadimi |
| Uşaqları | 8 (Fidel Kastro Diaz-Balart daxil olmaqla) |
| Dini | aqnostisizm |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | siyasət |
| | |
| Təltifləri |                               |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Fidel Kastro 1926-cı ildə Kubanın şəhərində anadan olub.
Bu, Kastronun doğum tarixi barədə məlumatlardan yalnız biridir. Çünki onun hansı ayda və ildə doğulduğu məxfi saxlanılır. Bəzi məlumatlara görə, Kastro əslində 1927-ci ildə anadan olub.
Atası İspaniyadan gələn mühacir-fəhlədir və Kubada iri şəkər plantasiyalarına sahib olub. Kastro və qardaşı Raul nikahdan kənar doğulublar. Sonradan onları atası rəsmi övladlığa qəbul edib.
İlkin illəri (1926–1945)
Uşaqlıq dövrü
Fidel Alexandro Kastro Ruz 13 avqust 1926-cı ildə Kubada Biran şəhərində (Oriyente vilayəti) İspaniyanın Qalisiya vilayətindən olan Anxelya Kastronun ailəsində anadan olmuşdur.
Siyasi fəaliyyəti
Kastro təhsilini Çilinin paytaxtı Santyaqoda katolik internatında alıb, həm də Havanadakı yezuit kollecində oxuyub. Sonradan Kastro Havana universitetinə daxil olubdur və oranı hüquq təhsili üzrə bitiribdir. 50-ci illərin əvvəllərində o, Kuba xalqları partiyasına ("Ortodokslar") üzv olub və siyasi fəaliyyətə başlayıb. Kubada 1952-ci ilin martında general Batistanın başçılığı ilə hərbi çevriliş olub və diktatura rejimi qurulub. Bundan sonra Kastronun da üzv olduğu "Ortodokslar" partiyası Batistanın diktatura rejiminə qarşı mübarizəyə başlasa da, tezliklə dağıdılıb. Buna baxmayaraq Kastro bu partiyanın üzvlərindən kiçik bir qrupunu öz ətrafına cəmləyərək Batistanın rejimini devirmək üçün hazırlıqlara başlayıb.
1953-cü ilin iyulunda Kastronun başçılıq etdiyi qrup bu istiqamətdə ilk cəhdini göstərib və hərbi kazarmalardan birinə hücum edib. Ancaq bu hücumun qarşısı qəddarcasına alınıb. Kastronun qrupunun üzvlərindən çoxu öldürülüb, onun özü isə həbs olunaraq hərbi tribunala verilib. Ancaq Kastro onun üzərində qurulan məhkəməni də Batista rejiminə qarşı hücum üçün istifadə edib. O, məhkəmədə "Tarix mənə haqq qazandıracaq" adlı məşhur çıxışını edib və Batistanın diktatura rejimini sərt şəkildə tənqid edərək ölkədə milli-azadlıq hərəkatının proqramını açıqlayıb. Məhkəmə Kastronu 15 il azadlıqdan məhrum etsə də o, üç il sonra ictimaiyyətin təzyiqi ilə əfv olunub. Həmin il o, Meksikaya mühacirət edib.
1956-cı ilin dekabrında Kastronun başçılıq etdiyi bir qrup inqilabçı gizli yolla kiçik yaxtada Kubanın Oryente əyalətinə keçiblər. O, tədricən qiyamçı ordu formalaşdıraraq diktatura rejiminə qarşı partizan müharibəsinə başlayıb. Nəhayət, Kastro 1959-cu ilin 1 yanvarında öz məqsədinə çatıb. Onun başçılıq etdiyi inqilab ordusunun ətrafında cəmləşən demokratik qüvvələr Batistanı devirərək hakimiyyəti ələ alıblar. Həmin ilin fevralında Kastro Kuba inqilabı hökumətinin baş naziri olub.
47 illik hakimiyyəti dövründə özünün dediyinə görə, Kastronu devirmək üçün 600 dəfə cəhd göstərilib. Ona saysız-hesabsız sui-qəsd cəhdləri olub.
ABŞ-nin Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi Kastro rejimini devirmək üçün onlarla əməliyyat qurub. Ancaq "komandante" ləqəbli Kastro bütün bunlardan salamat çıxıb. Kastro alovlu natiq kimi də tarixə düşüb. O, saatlarla dayanmadan danışa bilirdi. Məsələn, o, Amerika konqresmenlərinə sağlam inək sortunun yetişdirilməsi barədə üç saat mühazirə oxuyub, BMT Baş Assambleyasının toplantısında isə yeddi saat çıxış edib. Kastronun şəxsi həyatı barədə çox az məlumat var. Onun neçə arvadının olduğu dəqiq məlum deyil, ancaq Kastro bu vaxtadək üç dəfə evlənib.
Məlumdur ki, onun birinci arvadı Batista rejiminin nazirlərindən birinin qızı olub. Həmin evlilikdən Kastronun bir oğlu var. Onun altı övladının olduğu deyilir. İkinci evlilikdən olan qızı Alina 1993-cü ildə saxta ispan pasportuyla ABŞ-yə qaçıb və sonradan Kastronun şəxsi həyatı haqda kitab yazıb. Kastronun bacısı Xuanito da 60-cı illərdə ABŞ-yə mühacirət edib. Çünki diktator öz yaxınlarına münasibətdə də amansız idi.
Kastro Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin sui-qəsd planlarından ehtiyat edərək şəxsi həyatı barədə bütün məlumatları məxfi saxlamaq əmri verib. Ancaq MKİ-nin hazırladığı məxfi hesabatda deyilirdi ki, Kastro sağalmaz Parkinson xəstəliyinə tutulub və yaxın dörd ildə öləcək. Diktatorun şəxsi həkimi isə onun 140 il yaşaya biləcəyini deyirdi. Kastro həmişə geydiyi tünd rəngli frençlə tarixə düşüb. Kubalılar Kastronu həmişə bu frençdə görüblər. Xarici görünüşünə görə o, adi hərbi mundirdən fərqlənmir, ancaq əslində o xüsusi materialdan hazırlanıb və onun bədənində sabit temperatur saxlayır.
Hakimiyyətdən sonra
Ümumilikdə Fidel Kastro siyasi karyerasında 1959–1976-cı illərdə Kubanın baş naziri, 1976–2008-ci illərdə isə dövlət başçısı olmuşdur. 1961–2011-ci illərdə Kuba Kommunist Partiyasının birinci katibi vəzifəsində çalışan Kastro 1979–1983 və 2006–2008-ci ilədə isə Qoşulmama Hərəkatının baş katibi olub.
50 ilə yaxın dövləti idarə edən Kastro səhhətinə görə 2006-cı ildə bütün vəzifələrindən getmiş və hakimiyyət başına qardaşı Raul Kastro keçmişdir. O, 2008-ci ildən rəsmi prezident kimi vəzifəsini davam etdirir. Fidel Kastro isə özü vaxtını evində keçirir, arabir müsahibələr verir və Kubaya rəsmi səfər edən şəxslərlə görüşürdü, amma onun Kuba hakimiyyətinə təsiri qalmaqda idi. Ömrünün son illərində xəstəlikdən taqətdən düşmüşdü və dəfələrlə onun ölümü haqqında xəbərlər yayılmışdı. Ancaq bu xəbərlər birmənalı təkzib edilirdi, amma 25 noyabr 2016-cı ildə Kuba dövlət televiziyası Fidel Kastronun çoxlu orqan çatışmazlığından ömrünün 90-cı ilində vəfat etdiyini bildirmişdir. Vəsiyyətinə əsasən, meyidi yandırılmış və kül edilmişdir. Fidel Kastronun külü ilk əvvəl paytaxt Havanadakı Xose Martin memorial abidəsi önündə millətə nümayiş etdirilmişdir. İki gündən sonra Fidel Kastronun külü "UAZ-469" markalı avtomobildə dəfn olunması üçün avtomobillə Santyaqo-de-Kuba şəhərinə yola salınmışdır. 3 dekabrda külü Santa-İfigeniya şəhər qəbiristanlığında Xose Marti Mavzoleyi yanında dəfn edilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- http://www.nytimes.com/2016/11/26/world/americas/fidel-castro-dies.html.
- Fidel Castro // filmportal.de. 2005.
- http://www.abc.es/estilo/gente/20150514/abci-fidel-castro-mujer-201505131724.html.
- https://www.14ymedio.com/opinion/importancia-llamarse-Alejandro_0_2892910685.html.
- Kuba. Prezident (1976-2008 : Castro) // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- APA TV. "Fidel Kastro öldü" (az.). Youtube.com. 25.11.2016. 2023-07-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-26.
- "Kuba xalqı Fidel Kastro ilə vidalaşır". 2023-07-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-03.
- "Fidel Kastro son mənzilə yola salındı". 2023-07-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-03.
Xarici keçidlər
- F. Məmmədov. Kubanın saqqallı komendantı. [ölü keçid]
- Fidel Kastro kimdir?
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Fidel Alexandro Kastro Ruz audio isp Fidel Alejandro Castro Ruz 13 avqust 1926 Biran 25 noyabr 2016 Havana Kuba inqilabcisi 1959 2008 ci illerde Kuba lideri Fidel Kastroisp Fidel Alejandro Castro RuzKuba nazirler surasinin sedri16 fevral 1959 24 fevral 2008EvvelkiJose Miro CardonaSonrakiRaul KastroSexsi melumatlarDogum adi Fidel Alejandro Castro RuzDogum tarixi 13 avqust 1926 1926 08 13 Dogum yeri BiranVefat tarixi 25 noyabr 2016 2016 11 25 90 yasinda Vefat yeri Havana KubaPartiya Kuba Kommunist Partiyasi 1965 Tehsili Havana Universiteti 1945 1950 Fealiyyeti siyasetci vekil partizan jurnalist inqilabci dovlet xadimiUsaqlari 8 Fidel Kastro Diaz Balart daxil olmaqla Dini aqnostisizmHerbi xidmetDoyusler Kuba inqilabi Karib bohraniElmi fealiyyetiElm sahesi siyasetTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFidel Kastro 1926 ci ilde Kubanin seherinde anadan olub Bu Kastronun dogum tarixi barede melumatlardan yalniz biridir Cunki onun hansi ayda ve ilde doguldugu mexfi saxlanilir Bezi melumatlara gore Kastro eslinde 1927 ci ilde anadan olub Atasi Ispaniyadan gelen muhacir fehledir ve Kubada iri seker plantasiyalarina sahib olub Kastro ve qardasi Raul nikahdan kenar dogulublar Sonradan onlari atasi resmi ovladliga qebul edib Ilkin illeri 1926 1945 Usaqliq dovru Fidel Alexandro Kastro Ruz 13 avqust 1926 ci ilde Kubada Biran seherinde Oriyente vilayeti Ispaniyanin Qalisiya vilayetinden olan Anxelya Kastronun ailesinde anadan olmusdur Siyasi fealiyyetiKastro tehsilini Cilinin paytaxti Santyaqoda katolik internatinda alib hem de Havanadaki yezuit kollecinde oxuyub Sonradan Kastro Havana universitetine daxil olubdur ve orani huquq tehsili uzre bitiribdir 50 ci illerin evvellerinde o Kuba xalqlari partiyasina Ortodokslar uzv olub ve siyasi fealiyyete baslayib Kubada 1952 ci ilin martinda general Batistanin basciligi ile herbi cevrilis olub ve diktatura rejimi qurulub Bundan sonra Kastronun da uzv oldugu Ortodokslar partiyasi Batistanin diktatura rejimine qarsi mubarizeye baslasa da tezlikle dagidilib Buna baxmayaraq Kastro bu partiyanin uzvlerinden kicik bir qrupunu oz etrafina cemleyerek Batistanin rejimini devirmek ucun hazirliqlara baslayib 1953 cu ilin iyulunda Kastronun basciliq etdiyi qrup bu istiqametde ilk cehdini gosterib ve herbi kazarmalardan birine hucum edib Ancaq bu hucumun qarsisi qeddarcasina alinib Kastronun qrupunun uzvlerinden coxu oldurulub onun ozu ise hebs olunaraq herbi tribunala verilib Ancaq Kastro onun uzerinde qurulan mehkemeni de Batista rejimine qarsi hucum ucun istifade edib O mehkemede Tarix mene haqq qazandiracaq adli meshur cixisini edib ve Batistanin diktatura rejimini sert sekilde tenqid ederek olkede milli azadliq herekatinin proqramini aciqlayib Mehkeme Kastronu 15 il azadliqdan mehrum etse de o uc il sonra ictimaiyyetin tezyiqi ile efv olunub Hemin il o Meksikaya muhaciret edib 1956 ci ilin dekabrinda Kastronun basciliq etdiyi bir qrup inqilabci gizli yolla kicik yaxtada Kubanin Oryente eyaletine kecibler O tedricen qiyamci ordu formalasdiraraq diktatura rejimine qarsi partizan muharibesine baslayib Nehayet Kastro 1959 cu ilin 1 yanvarinda oz meqsedine catib Onun basciliq etdiyi inqilab ordusunun etrafinda cemlesen demokratik quvveler Batistani devirerek hakimiyyeti ele aliblar Hemin ilin fevralinda Kastro Kuba inqilabi hokumetinin bas naziri olub 47 illik hakimiyyeti dovrunde ozunun dediyine gore Kastronu devirmek ucun 600 defe cehd gosterilib Ona saysiz hesabsiz sui qesd cehdleri olub ABS nin Merkezi Kesfiyyat Idaresi Kastro rejimini devirmek ucun onlarla emeliyyat qurub Ancaq komandante leqebli Kastro butun bunlardan salamat cixib Kastro alovlu natiq kimi de tarixe dusub O saatlarla dayanmadan danisa bilirdi Meselen o Amerika konqresmenlerine saglam inek sortunun yetisdirilmesi barede uc saat muhazire oxuyub BMT Bas Assambleyasinin toplantisinda ise yeddi saat cixis edib Kastronun sexsi heyati barede cox az melumat var Onun nece arvadinin oldugu deqiq melum deyil ancaq Kastro bu vaxtadek uc defe evlenib Melumdur ki onun birinci arvadi Batista rejiminin nazirlerinden birinin qizi olub Hemin evlilikden Kastronun bir oglu var Onun alti ovladinin oldugu deyilir Ikinci evlilikden olan qizi Alina 1993 cu ilde saxta ispan pasportuyla ABS ye qacib ve sonradan Kastronun sexsi heyati haqda kitab yazib Kastronun bacisi Xuanito da 60 ci illerde ABS ye muhaciret edib Cunki diktator oz yaxinlarina munasibetde de amansiz idi Kastro Merkezi Kesfiyyat Idaresinin sui qesd planlarindan ehtiyat ederek sexsi heyati barede butun melumatlari mexfi saxlamaq emri verib Ancaq MKI nin hazirladigi mexfi hesabatda deyilirdi ki Kastro sagalmaz Parkinson xesteliyine tutulub ve yaxin dord ilde olecek Diktatorun sexsi hekimi ise onun 140 il yasaya bileceyini deyirdi Kastro hemise geydiyi tund rengli frencle tarixe dusub Kubalilar Kastronu hemise bu frencde gorubler Xarici gorunusune gore o adi herbi mundirden ferqlenmir ancaq eslinde o xususi materialdan hazirlanib ve onun bedeninde sabit temperatur saxlayir Hakimiyyetden sonraUmumilikde Fidel Kastro siyasi karyerasinda 1959 1976 ci illerde Kubanin bas naziri 1976 2008 ci illerde ise dovlet bascisi olmusdur 1961 2011 ci illerde Kuba Kommunist Partiyasinin birinci katibi vezifesinde calisan Kastro 1979 1983 ve 2006 2008 ci ilede ise Qosulmama Herekatinin bas katibi olub 50 ile yaxin dovleti idare eden Kastro sehhetine gore 2006 ci ilde butun vezifelerinden getmis ve hakimiyyet basina qardasi Raul Kastro kecmisdir O 2008 ci ilden resmi prezident kimi vezifesini davam etdirir Fidel Kastro ise ozu vaxtini evinde kecirir arabir musahibeler verir ve Kubaya resmi sefer eden sexslerle gorusurdu amma onun Kuba hakimiyyetine tesiri qalmaqda idi Omrunun son illerinde xestelikden taqetden dusmusdu ve defelerle onun olumu haqqinda xeberler yayilmisdi Ancaq bu xeberler birmenali tekzib edilirdi amma 25 noyabr 2016 ci ilde Kuba dovlet televiziyasi Fidel Kastronun coxlu orqan catismazligindan omrunun 90 ci ilinde vefat etdiyini bildirmisdir Vesiyyetine esasen meyidi yandirilmis ve kul edilmisdir Fidel Kastronun kulu ilk evvel paytaxt Havanadaki Xose Martin memorial abidesi onunde millete numayis etdirilmisdir Iki gunden sonra Fidel Kastronun kulu UAZ 469 markali avtomobilde defn olunmasi ucun avtomobille Santyaqo de Kuba seherine yola salinmisdir 3 dekabrda kulu Santa Ifigeniya seher qebiristanliginda Xose Marti Mavzoleyi yaninda defn edilmisdir Hemcinin baxKuba inqilabi Kastronu oldurmeyin 638 yolu Raul Kastro Ernesto Ce QevaraIstinadlarhttp www nytimes com 2016 11 26 world americas fidel castro dies html Fidel Castro filmportal de 2005 http www abc es estilo gente 20150514 abci fidel castro mujer 201505131724 html https www 14ymedio com opinion importancia llamarse Alejandro 0 2892910685 html Kuba Prezident 1976 2008 Castro Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi APA TV Fidel Kastro oldu az Youtube com 25 11 2016 2023 07 13 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 26 Kuba xalqi Fidel Kastro ile vidalasir 2023 07 13 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 03 Fidel Kastro son menzile yola salindi 2023 07 13 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 03 Xarici kecidlerF Memmedov Kubanin saqqalli komendanti olu kecid Fidel Kastro kimdir