fbpx
Wikipedia

Qaraçay-Çərkəz Respublikası

Qaraçay-Çərkəz Respublikası (Къарачай-Черкес Республика, Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ) — Rusiya Federasiyasının tərkibində inzibati subyekt, Şimali Qafqaz Federal dairəsinin tərkibinə daxildir.

Qaraçay-Çərkəz Respublikası
qaraç.-balk. Къарачай-Черкес Республика
kab.-çərk. Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ
Bayraq[d] Gerb[d]

43°55′ şm. e. 41°47′ ş. u.


Ölkə
İnzibati mərkəz Çerkessk
İcra başçısı Rəşid Temrezov
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 16 may 1992
Sahəsi
  • 14.100 km²
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu RU-KC
Avtomobil nömrəsi 09
Rəsmi sayt​ (rus.)
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Qaraçay-Çerkesiya Respublikası

Tarix

Qaraçay-Çərkəz muxtar vilayəti 12 yanvar 1922-ci ildə təşkil edilmişdir. Muxtar vilayət kimi 12 yanvar 1922-ci il - 26 aprel 1926-cı il və 9 yanvar 1957-ci il - 30 yanvar 1990-cı il tarixlərində mövcud olmuşdur. 30 noyabr 1990-cı il tarixindən 1991-ci il iyul tarixinədək Rusiya SFSR tərkibində Qaraçay-Çərkəz SSR adı ilə mövcud olmuş, 3 iyul 1991-ci il tarixindən bəri isə Rusiya FR tərkibində Qaraçay-Çərkəz Respublikası adı ilə mövcuddur.

Siyasi quruluşu

Qanunvericilik orqanı Xalq Yığıncağı adlanır. Üzvlərinin sayı 73 nəfərdir. Xalq Yığıncağının üzvləri 4 ildən bir respublika əhalisinin 18 yaş və daha yuxarı qisminin ümumi, bərabər, birbaşa və gizli səsverməsi ilə seçilir.

Coğrafiya

Respublikanın ərazisi 14,277 км²-dir. Respublika ərazisinin 80%-i dağlıq ərazidir. Burada yerləşən Elbrus Qafqazın ən hündür dağıdır. Respublika su ehtiyatı ilə zəngindir. Beləki, respublika ərazisində buz mənşəli 130 dağ gölü yerləşir və irili-xırdalı 172 çay axır. Çaylardan ən iriləri Kuban, Urup, Laba, Kİçik və Böyük Zelençuq çaylarıdır. Respublika ərazisinin 416,201 hektarı meşələrlə örtülüdür.

Əhali

2002-ci ildə aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən respublikada 439.470 nəfər əhali yaşayır .

Etnik tərkib

Dövlət Siyahıyaalınmalara əsasən Qaraçay-Çərkəz
Respublikası əhalisinin etnik tərkibi
2002-ci il 2010-cı il
Toplam 439 470 478 517
Qaraçaylılar 169 198 194 324
RuslarKazaklar 147 878 150 025
Çərkəzlər 49 591 56 466
Abazinlər 32 346 36 919
Noqaylar 14 873 15 654
Osetinlər 3 333 3 142
Ermənilər 3 197 2 737
Ukraynalılar 3 331 1 990
Tatarlar 2 021 1 696
Yunanlar 1 349 1 276
Təsniflənməmiş 88 3 499

İqtisadiyyat

Qaraçay-Çərkəz respublikası aqrar ölkəsidir. Təsrrüfatının əsas kimya və neft kimya , yeyinti və yüngül sənaye sahələri təşkil edir. Bununla yanaşı Qaraçay-Çərkəz respublikasında maşınqayırma və metal emalı (o cümlədən elekrotexnika, radiotexnika) tikinti materialları, agaç emalı, kömür və dağ mədən sənayesi inkişaf etmişdir. Onun energetikası Kuban çayının hidroenerji ehtiyatlarına əsaslanır. Sənayesi əsasən Çerkesk şəhərində mərkəzləşmişdir. Ən iri müəssisələri texniki rezin məmulatları, alçaq gərginlikli aparatlar, soyuducular istehsal edən müəssisələr kimya, sement, süd zavodları, mebel, ayaqqabı, tikiş fabrikləri, ət kombinatlarıdır. Əkinçilik və heyvandarlıq Qaraçay-Çərkəz respublikasının kənd təsərrüfatının aparıcı sahələridir. Dənli bitkilər (buğda, qarğıdalı), texniki bitkilərdən (günəbaxan, şəkər çuğundur) kartof, tərəvəz və yem bitkiləri əkilir. KubanKalauz suvarma sistemi kənd təsərrüfatının inkişafında mühüm rol oynayır. Dağ rayonlarında kənd təsərrüfatının əsasənə iri buynuzlu mal-qara saxlanması və qoyunçuluq təşkiil edir. Bununla yanaşı burada quşçuluq və arıçılıq da inkişaf etmişdir. Nəqliyyatın inkişafı üçün dağlar böyük maneələr törədir. Ona görə də yollar adətən çay vadiləri boyu uzanır. Nəqliyyat hövzələrindən ən inkişaf etmiş avtomobil nəqliyyatıdır. Dəmir yollarının uzunluğu 70 km-ə qədərdir. Qaraçay-Çərkəz respublikasının dağlıq olması təbiətinin füsünkar olması, burada turizm və istirahət zonalrının inkişafına əlverişli şərait yaradır. Teberdə və Dombay beynəlxalq əhəmiyyətli kurort şəhəridir. Faydalı qazıntılarından daş kömür, qurğuşun, sink, mis, sürmə, əhəngdaşı, mərmər və s. çıxarılır. Respublika iqtisadi əlaqələrinin tərkibinə daxil olduğu Şimali Qafqaz iqtisadi rayonunun respublikaları və vilayətləri ilə həyata keçirir.

Rayonlar

  • Qaraçay-Çərkəz Respublikası ərazisində 144 yaşayış məntəqəsi vardır. Onlardan 4-ü şəhər 140-ı isə

kəndlər və qəsəbələrdən ibarətdir. Bütün yaşayış məntəqələri inzibati baxımdan iki şəhər dairəsinin və inzibati rayonun tərkibinə daxil olurlar.

  • Çerkessk şəhər dairəsi
  • Qaraçayevsk şəhər dairəsi
  • Abazin rayonu
  • Adıq-Xabal rayonu
  • Zelençuq rayonu
  • Qaraçayev rayonu
  • Maloqaraçayev rayonu
  • Noqay rayonu
  • Prikuban rayonu
  • Urup rayonu
  • Ust-Cequtin rayonu
  • Xabez rayonu

Şəhərlər

  • Qaraçayevsk – 22.113 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)

Xarici keçidlər

  • Официальный сайт Главы и Правительства Карачаево-Черкесской Республики

İstinadlar

  1. Официальный сайт Главы и Правительства Карачаево-Черкесской Республики: Общие данные о Карачаево-Черкесии 2009-08-19 at the Wayback Machine
  2. Административно-территориальное деление по субъектам Российской Федерации на 1 января 2010 года
  3. Население по национальности по субъектам Российской Федерации (XLS). Проверено 4 мая 2009.
  4. RussiaOutdoors - Путешествия по России.

qaraçay, çərkəz, respublikası, Къарачай, Черкес, Республика, Къэрэшей, Шэрджэс, Республикэ, rusiya, federasiyasının, tərkibində, inzibati, subyekt, şimali, qafqaz, federal, dairəsinin, tərkibinə, daxildir, qaraç, balk, Къарачай, Черкес, Республика, çərk, Къэрэ. Qaracay Cerkez Respublikasi Karachaj Cherkes Respublika Kereshej Sherdzhes Respublike Rusiya Federasiyasinin terkibinde inzibati subyekt Simali Qafqaz Federal dairesinin terkibine daxildir Qaracay Cerkez Respublikasiqarac balk Karachaj Cherkes Respublika kab cerk Kereshej Sherdzhes RespublikeBayraq d Gerb d 43 55 sm e 41 47 s u Olke RusiyaInzibati merkez CerkesskIcra bascisi Resid TemrezovTarixi ve cografiyasiYaradilib 16 may 1992Sahesi 14 100 km Saat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 465 357 nef 1 yanvar 2021 Reqemsal identifikatorlarISO kodu RU KCAvtomobil nomresi 09Resmi sayt rus Vikianbarda elaqeli mediafayllarQaracay Cerkesiya Respublikasi Mundericat 1 Tarix 2 Siyasi qurulusu 3 Cografiya 4 Ehali 4 1 Etnik terkib 5 Iqtisadiyyat 6 Rayonlar 7 Seherler 8 Xarici kecidler 9 IstinadlarTarix RedakteQaracay Cerkez muxtar vilayeti 12 yanvar 1922 ci ilde teskil edilmisdir Muxtar vilayet kimi 12 yanvar 1922 ci il 26 aprel 1926 ci il ve 9 yanvar 1957 ci il 30 yanvar 1990 ci il tarixlerinde movcud olmusdur 30 noyabr 1990 ci il tarixinden 1991 ci il iyul tarixinedek Rusiya SFSR terkibinde Qaracay Cerkez SSR adi ile movcud olmus 3 iyul 1991 ci il tarixinden beri ise Rusiya FR terkibinde Qaracay Cerkez Respublikasi adi ile movcuddur Siyasi qurulusu RedakteQanunvericilik orqani Xalq Yigincagi adlanir Uzvlerinin sayi 73 neferdir 1 Xalq Yigincaginin uzvleri 4 ilden bir respublika ehalisinin 18 yas ve daha yuxari qisminin umumi beraber birbasa ve gizli sesvermesi ile secilir 1 Cografiya RedakteRespublikanin erazisi 14 277 km dir 2 Respublika erazisinin 80 i dagliq erazidir Burada yerlesen Elbrus Qafqazin en hundur dagidir Respublika su ehtiyati ile zengindir Beleki respublika erazisinde buz menseli 130 dag golu yerlesir ve irili xirdali 172 cay axir 1 Caylardan en irileri Kuban Urup Laba KIcik ve Boyuk Zelencuq caylaridir 1 Respublika erazisinin 416 201 hektari meselerle ortuludur 1 Ehali Redakte2002 ci ilde aparilmis resmi siyahiya almaya esasen respublikada 439 470 nefer ehali yasayir 3 Etnik terkib Redakte Dovlet Siyahiyaalinmalara esasen Qaracay Cerkez Respublikasi ehalisinin etnik terkibi2002 ci il 2010 ci ilToplam 439 470 478 517Qaracaylilar 169 198 194 324Ruslar ve Kazaklar 147 878 150 025Cerkezler 49 591 56 466Abazinler 32 346 36 919Noqaylar 14 873 15 654Osetinler 3 333 3 142Ermeniler 3 197 2 737Ukraynalilar 3 331 1 990Tatarlar 2 021 1 696Yunanlar 1 349 1 276Tesniflenmemis 88 3 499Iqtisadiyyat RedakteQaracay Cerkez respublikasi aqrar olkesidir Tesrrufatinin esas kimya ve neft kimya yeyinti ve yungul senaye saheleri teskil edir Bununla yanasi Qaracay Cerkez respublikasinda masinqayirma ve metal emali o cumleden elekrotexnika radiotexnika tikinti materiallari agac emali komur ve dag meden senayesi inkisaf etmisdir Onun energetikasi Kuban cayinin hidroenerji ehtiyatlarina esaslanir Senayesi esasen Cerkesk seherinde merkezlesmisdir En iri muessiseleri texniki rezin memulatlari alcaq gerginlikli aparatlar soyuducular istehsal eden muessiseler kimya sement sud zavodlari mebel ayaqqabi tikis fabrikleri et kombinatlaridir Ekincilik ve heyvandarliq Qaracay Cerkez respublikasinin kend teserrufatinin aparici saheleridir Denli bitkiler bugda qargidali texniki bitkilerden gunebaxan seker cugundur kartof terevez ve yem bitkileri ekilir KubanKalauz suvarma sistemi kend teserrufatinin inkisafinda muhum rol oynayir Dag rayonlarinda kend teserrufatinin esasene iri buynuzlu mal qara saxlanmasi ve qoyunculuq teskiil edir Bununla yanasi burada qusculuq ve ariciliq da inkisaf etmisdir Neqliyyatin inkisafi ucun daglar boyuk maneeler toredir Ona gore de yollar adeten cay vadileri boyu uzanir Neqliyyat hovzelerinden en inkisaf etmis avtomobil neqliyyatidir Demir yollarinin uzunlugu 70 km e qederdir Qaracay Cerkez respublikasinin dagliq olmasi tebietinin fusunkar olmasi burada turizm ve istirahet zonalrinin inkisafina elverisli serait yaradir Teberde ve Dombay beynelxalq ehemiyyetli kurort seheridir Faydali qazintilarindan das komur qurgusun sink mis surme ehengdasi mermer ve s cixarilir Respublika iqtisadi elaqelerinin terkibine daxil oldugu Simali Qafqaz iqtisadi rayonunun respublikalari ve vilayetleri ile heyata kecirir Rayonlar RedakteQaracay Cerkez Respublikasi erazisinde 144 yasayis menteqesi vardir Onlardan 4 u seher 140 i isekendler ve qesebelerden ibaretdir Butun yasayis menteqeleri inzibati baximdan iki seher dairesinin ve inzibati rayonun terkibine daxil olurlar Cerkessk seher dairesi Qaracayevsk seher dairesi Abazin rayonu Adiq Xabal rayonu Zelencuq rayonu Qaracayev rayonu Maloqaracayev rayonu Noqay rayonu Prikuban rayonu Urup rayonu Ust Cequtin rayonu Xabez rayonuSeherler RedakteQaracayevsk 22 113 nefer 2002 ci il siyahiya almasina esasen 4 Xarici kecidler RedakteOficialnyj sajt Glavy i Pravitelstva Karachaevo Cherkesskoj RespublikiIstinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir 1 2 3 4 5 Oficialnyj sajt Glavy i Pravitelstva Karachaevo Cherkesskoj Respubliki Obshie dannye o Karachaevo Cherkesii Arxivlesdirilib 2009 08 19 at the Wayback Machine Administrativno territorialnoe delenie po subektam Rossijskoj Federacii na 1 yanvarya 2010 goda Naselenie po nacionalnosti po subektam Rossijskoj Federacii XLS Provereno 4 maya 2009 RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii Vikianbarda Qaracay Cerkez Respublikasi ile elaqeli mediafayllar var Menbe https az wikipedia org w index php title Qaracay Cerkez Respublikasi amp oldid 6044078, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.