Qara Sentyabr (ərəb.أيلول الأسود) və ya İordaniya vətəndaş müharibəsi - İordaniya Haşimi Krallığında Kral Hüseynin rəhbərliyindəki İordaniya Silahlı Qüvvələri ilə Yasir Arafatın rəhbərliyindəki Fələstin Azadlıq Təşkilatı arasında 1970-ci il 16 sentyabrdan27 sentyabra qədər pik həddini yaşamış və müəyyən aspektləri ilə 17 iyul 1971-ci ilə qədər davam etmiş silahlı münaqişə.
Qara Sentyabr أيلول الأسود
Əsas münaqişə: Ərəb soyuq müharibəsi
1 oktyabr 1970-ci il İordaniya ordusu ilə Fələstin Azadlıq Təşkilatının fədailəri arasında baş verən toqquşmalar zamanı Amman üzərində yaranan tüstü
15 000-40 000 10 000 300 tank (iki zirehli, bir mexanikləşdirilmiş piyada briqadası)
65 000-74 000
Ölənlər və yaralananlar
Fələstin: 3400 ölü
Suriya: 600 ölü və yaralı 120 tank və zirehli transportyor itkisi
İordaniya: 537 ölü
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
İordaniya 1967-ci ildə İordan çayının qərb sahilindəki ərazilərin nəzarətini İsrailə uduzduqdan sonra fədailər olaraq bilinən fələstinli döyüşçülər öz bazalarını İordaniyaya köçürdü və İsrailə və onun işğal etdiyi ərazilərə olan hücumları artırdı. İsrailin İordan çayının qərb sahili boyunca yerləşən Kəraməh şəhərindəki Fələstin Azadlıq Təşkilatı bazasına etdiyi hücum böyük miqyaslı döyüşə gətirib çıxardı. İordaniya-Fələstin birləşmiş qüvvələrinin 1968-ci ildəki Kəraməh döyüşündə İsrailə qarşı qazandığı qələbə İordaniyadakı fədailərə ərəblərin həm resurs, həm də maliyyə dəstəyini artırdı. FAT-ın İordaniyadakı gücü artdı və 1970-ci illərin əvvəlində qruplar açıq şəkildə Haşimi monarxiyasını devirmək çağırışı etməyə başladılar.
Dövlət içində dövlət kimi davranan fədailər yerli qanun-qaydalara məhəl qoymurdular və hətta Kral Hüseynə iki dəfə sui-qəsd cəhdi etdilər-bu cəhdlər 1970-ci ilin iyununda İordaniya ordusu və onlar arasında qanlı toqquşmalara səbəb olmuşdu. Hüseyn onları ölkədən qovmaq istəsə də, o, düşmənlərinin fədailəri fələstinli sivillərlə eyni tutaraq bundan ona qarşı istifadə ediləcəyini düşünərək fədailərə hücum etməyə tərəddüd edirdi. FAT-ın İordaniyadakı fəaliyyəti 6 sentyabrda Davson sahəsindəki 3 sivil təyyarəni qaçırması və fərqli millətlərdən olan sərnişinləri əsir kimi götürərək təyyarələri Zarqaya enməyə məcbur etməsi və daha sonra beynəlxalq medianın qarşısında təyyarələri partlatması ilə kulminasiya nöqtəsinə çatdı. Hüseyn bunu son damla kimi gördü və orduya hərəkətə keçməyi əmr etdi.
17 sentyabrda İordaniya ordusu Amman və İrbidin də daxil olmalaq, FAT-ın yerləşdiyi şəhərləri mühasirəyə aldı və fədailərin qurduğu Fələstin qaçqın düşərgələrinə atəş açmağa başladı. Növbəti gün Fələstin Azadlıq Ordusunun köməyi ilə Suriya ordusunun qüvvələri fədailərə dəstək olmaq üçün münaqişəyə müdaxilə edərək, fədailərin azad etdiyi və "azad edilmiş" şəhər olaraq elan etdiyi İbridə doğru irəliləməyə başladı. İordaniya 22 sentyabrda Suriya qüvvələrinə ağır itkilərə məruz qoyan hava hücumu etdikdən sonra Suriya ordusu İrbiddən çəkildi. İraq kimi ərəb ölkələrinin təzyiqi Kral Hüseynin döyüşləri dayandırmağına səbəb oldu. O, 13 oktyabrda fədailərin İordaniyadakı mövcudluğunu tənzimləmək üçün Arafatla müqavilə imzaladı. Ancaq İordaniya hərbi qüvvələri 1971-ci ilin yanvarında yenidən hücum etdi və fədailəri bir-bir bütün şəhərlərdən çıxartdı. Münaqişənin son günü olaraq qeyd edilən 17 iyulda Əclun yaxınlığındakı meşədə mühasirəyə düşən 2000 fədai də təslim oldu.
İordaniya fədailərə Suriyadan keçərək Livana getməyə icazə verdi və fədailər daha sonra, 1975-ci ildə Livan vətəndaş müharibəsində iştirak etdilər. Hadisələrdən sonra İordaniyanın yüksək vəzifəli şəxslərinə qarşı intiqam əməliyyatları həyata keçirmək üçün Qara Sentyabr Təşkilatı yaradıldı və 1971-ci ildə təşkilatın ilk böyük sui-qəsd hücumu fədailərin qovulma əməliyyatlarına komandanlıq etmiş İordaniya Baş naziri Vasfi Tala qarşı edildi. Təşkilat sonradan İsraili hədəf alaraq israilli atletlərə qarşı törədilən Münhen qətliamı kimi hücumlar başladı. Qara Sentyabr İordaniya və Fələstinin ayrılmağını göstərməsə də, çünki münaqişənin hər iki tərəfində həm fələstinlilər, həm də iordaniyalılar var idi, bu hadisələr gələcəkdə baş verəcək ayrılığı başlatdı.
İstinadlar
↑ Katz, Samuel M. (1995). Arab Armies of the Middle East Wars 2. New York: Osprey Publishing. səh. 10. ISBN0-85045-800-5.
Dunstan, Simon (2003). The Yom Kippur War 1973: Golan Heights Pt. 1. Elsm Court, Chapel Way, Botley, Oxford OX2 9LP, United Kingdom: Osprey Publishing Ltd. ISBN1-84176-220-2.
Massad, Joseph Andoni (2001). Colonial Effects: The Making of National Identity in Jordan. New York: Columbia University Press. səh. 342. ISBN0-231-12323-X.
Bailey, p. 59, The Making of a War, John Bulloch, p. 67
. JAF. 19 October 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 August 2017.
"Jordanian Civil War (1970–1971) | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. İstifadə tarixi: 2020-10-07.
Ali Kassay. "The Exclusion of Amman from Jordanian National Identity". Presses de l’Ifpo. 256–271. 15 July 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 1 December 2019. The composition of these two groups right up to September 1970 did not reflect a Jordanian-Palestinian divide. For instance, Nayef Hawatmeh, the head of the Democratic Front for the Liberation of Palestine (DFLP), one of the most radical Palestinian organizations, comes from Salt in the East Bank. On the other hand, General Mohammad Rasoul Al-Keilani, who headed Jordan's General Intelligence Directorate, came from a family that originates in Nablus in the West Bank. The point here is that the fighting of 1970 and the events that followed was the cause of a Jordanian-Palestinian divide, and not the result of one.
Mənbə
Shlaim, Avi (2008). Lion of Jordan: The Life of King Hussein in War and Peace. Vintage Books. ISBN9781400078288.
Avqust 05, 2021
qara, sentyabr, ərəb, أيلول, الأسود, iordaniya, vətəndaş, müharibəsi, iordaniya, haşimi, krallığında, kral, hüseynin, rəhbərliyindəki, iordaniya, silahlı, qüvvələri, ilə, yasir, arafatın, rəhbərliyindəki, fələstin, azadlıq, təşkilatı, arasında, 1970, sentyabrd. Qara Sentyabr ereb أيلول الأسود ve ya Iordaniya vetendas muharibesi 8 Iordaniya Hasimi Kralliginda Kral Huseynin rehberliyindeki Iordaniya Silahli Quvveleri ile Yasir Arafatin rehberliyindeki Felestin Azadliq Teskilati arasinda 1970 ci il 16 sentyabrdan 27 sentyabra qeder pik heddini yasamis ve mueyyen aspektleri ile 17 iyul 1971 ci ile qeder davam etmis silahli munaqise Qara Sentyabrأيلول الأسود Esas munaqise Ereb soyuq muharibesi1 oktyabr 1970 ci il Iordaniya ordusu ile Felestin Azadliq Teskilatinin fedaileri arasinda bas veren toqqusmalar zamani Amman uzerinde yaranan tustuTarix 6 sentyabr 1970 17 iyul 1971 esas merhele 16 27 sentyabr 1970 Yeri IordaniyaNeticesi Iordaniya Silahli Quvvelerinin qelebesi Suriyanin isgalina son qoyuldu FAT Livana qovuldu Felestin Qara Sentyabr Teskilati yarandiMunaqise terefleriFelestin Azadliq Teskilati FETH FXAB FDACDestekleyenler IXFPT IXMTSuriya Suriya Felestin Azadliq Ordusu Suriya ordusu Iordaniya IordaniyaKomandan lar Yasir Erefat Xelil el Vezir Ebu Eli Iyad Corc Hebes Nayif Havatme Salah Cedid Kral Huseyn Hebis Meceli Zaib ibn Sakir Vasfi Tal Mehemmed ZiyaulhaqqTereflerin quvvesi15 000 40 000 1 10 000 2 300 tank 3 iki zirehli bir mexaniklesdirilmis piyada briqadasi 3 65 000 74 000 4 Olenler ve yaralananlarFelestin 3400 olu 5 6 Suriya 600 olu ve yarali 1 120 tank ve zirehli transportyor itkisi Iordaniya 537 olu 7 Vikianbarda elaqeli mediafayllarIordaniya 1967 ci ilde Iordan cayinin qerb sahilindeki erazilerin nezaretini Israile uduzduqdan sonra fedailer olaraq bilinen felestinli doyusculer oz bazalarini Iordaniyaya kocurdu ve Israile ve onun isgal etdiyi erazilere olan hucumlari artirdi Israilin Iordan cayinin qerb sahili boyunca yerlesen Kerameh seherindeki Felestin Azadliq Teskilati bazasina etdiyi hucum boyuk miqyasli doyuse getirib cixardi Iordaniya Felestin birlesmis quvvelerinin 1968 ci ildeki Kerameh doyusunde Israile qarsi qazandigi qelebe Iordaniyadaki fedailere ereblerin hem resurs hem de maliyye desteyini artirdi FAT in Iordaniyadaki gucu artdi ve 1970 ci illerin evvelinde qruplar aciq sekilde Hasimi monarxiyasini devirmek cagirisi etmeye basladilar Dovlet icinde dovlet kimi davranan fedailer yerli qanun qaydalara mehel qoymurdular ve hetta Kral Huseyne iki defe sui qesd cehdi etdiler bu cehdler 1970 ci ilin iyununda Iordaniya ordusu ve onlar arasinda qanli toqqusmalara sebeb olmusdu Huseyn onlari olkeden qovmaq istese de o dusmenlerinin fedaileri felestinli sivillerle eyni tutaraq bundan ona qarsi istifade edileceyini dusunerek fedailere hucum etmeye tereddud edirdi FAT in Iordaniyadaki fealiyyeti 6 sentyabrda Davson sahesindeki 3 sivil teyyareni qacirmasi ve ferqli milletlerden olan sernisinleri esir kimi goturerek teyyareleri Zarqaya enmeye mecbur etmesi ve daha sonra beynelxalq medianin qarsisinda teyyareleri partlatmasi ile kulminasiya noqtesine catdi Huseyn bunu son damla kimi gordu ve orduya herekete kecmeyi emr etdi 9 17 sentyabrda Iordaniya ordusu Amman ve Irbidin de daxil olmalaq FAT in yerlesdiyi seherleri muhasireye aldi ve fedailerin qurdugu Felestin qacqin dusergelerine ates acmaga basladi Novbeti gun Felestin Azadliq Ordusunun komeyi ile Suriya ordusunun quvveleri fedailere destek olmaq ucun munaqiseye mudaxile ederek fedailerin azad etdiyi ve azad edilmis seher olaraq elan etdiyi Ibride dogru irelilemeye basladi Iordaniya 22 sentyabrda Suriya quvvelerine agir itkilere meruz qoyan hava hucumu etdikden sonra Suriya ordusu Irbidden cekildi Iraq kimi ereb olkelerinin tezyiqi Kral Huseynin doyusleri dayandirmagina sebeb oldu O 13 oktyabrda fedailerin Iordaniyadaki movcudlugunu tenzimlemek ucun Arafatla muqavile imzaladi Ancaq Iordaniya herbi quvveleri 1971 ci ilin yanvarinda yeniden hucum etdi ve fedaileri bir bir butun seherlerden cixartdi Munaqisenin son gunu olaraq qeyd edilen 17 iyulda Eclun yaxinligindaki mesede muhasireye dusen 2000 fedai de teslim oldu 10 Iordaniya fedailere Suriyadan kecerek Livana getmeye icaze verdi ve fedailer daha sonra 1975 ci ilde Livan vetendas muharibesinde istirak etdiler Hadiselerden sonra Iordaniyanin yuksek vezifeli sexslerine qarsi intiqam emeliyyatlari heyata kecirmek ucun Qara Sentyabr Teskilati yaradildi ve 1971 ci ilde teskilatin ilk boyuk sui qesd hucumu fedailerin qovulma emeliyyatlarina komandanliq etmis Iordaniya Bas naziri Vasfi Tala qarsi edildi Teskilat sonradan Israili hedef alaraq israilli atletlere qarsi toredilen Munhen qetliami kimi hucumlar basladi Qara Sentyabr Iordaniya ve Felestinin ayrilmagini gostermese de cunki munaqisenin her iki terefinde hem felestinliler hem de iordaniyalilar var idi bu hadiseler gelecekde bas verecek ayriligi baslatdi 11 Istinadlar Redakte 1 2 Katz Samuel M 1995 Arab Armies of the Middle East Wars 2 New York Osprey Publishing seh 10 ISBN 0 85045 800 5 Dunstan Simon 2003 The Yom Kippur War 1973 Golan Heights Pt 1 Elsm Court Chapel Way Botley Oxford OX2 9LP United Kingdom Osprey Publishing Ltd ISBN 1 84176 220 2 1 2 Shlaim 2008 seh 326 Shlaim 2008 seh 321 Massad Joseph Andoni 2001 Colonial Effects The Making of National Identity in Jordan New York Columbia University Press seh 342 ISBN 0 231 12323 X Bailey p 59 The Making of a War John Bulloch p 67 Duty Martyrs JAF 19 October 2017 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 August 2017 Jordanian Civil War 1970 1971 Encyclopedia com www encyclopedia com Istifade tarixi 2020 10 07 Shlaim 2008 seh 311 340 Shlaim 2008 seh 311 340 Ali Kassay The Exclusion of Amman from Jordanian National Identity Presses de l Ifpo 256 271 15 July 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 December 2019 The composition of these two groups right up to September 1970 did not reflect a Jordanian Palestinian divide For instance Nayef Hawatmeh the head of the Democratic Front for the Liberation of Palestine DFLP one of the most radical Palestinian organizations comes from Salt in the East Bank On the other hand General Mohammad Rasoul Al Keilani who headed Jordan s General Intelligence Directorate came from a family that originates in Nablus in the West Bank The point here is that the fighting of 1970 and the events that followed was the cause of a Jordanian Palestinian divide and not the result of one Menbe RedakteShlaim Avi 2008 Lion of Jordan The Life of King Hussein in War and Peace Vintage Books ISBN 9781400078288 Menbe https az wikipedia org w index php title Qara Sentyabr amp oldid 5668865, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
