Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Protektorat (latınca protector — himayədar) — dövlətlərarası münasibətlərin forması, hansında ki bir dövlət digər dövlətin müdafiəsi altında (ilk növbədə hərbi cəhətdən) yerləşir. Qorunan dövlətə də həmçinin protektorat deyilir. Protektoratı həyata keçirən dövlət protektor adlanır. Qorunan ölkənin suverenliyi qismən protektora buraxılır, Qorunan dövlət xarici siyasi işlərdə tam müstəqil olmur, lakin daxili işlərdə, demək olar ki tam müstəqil qalır (xüsusilə idarə forması və hakimiyyətdə olan sülalə əvvəl olduğu kimi qalır). Protektorat vassal dövləti və ilə ümumi cəhətləri var, amma onlardan fərqlənir.
Protektorat nümunələri:
- Osmanlı İmperiyasının XVI–XIX əsrlərdə:protektoratları: Krım xanlığı, Əlcəzair, Tripolitaniya;
- 1786–1801-ci illərdə Kartli-Kaxeti çarlığı Rusiya protektoratı sayılmağa başladı;
- Böyük Moğolların Hindistanı 1803–1858-də Böyük Britaniyanın protektoratı oldu;
- Qazax xanlığının Kiçik juzu Rusiya İmperiyasının protektoratı hesab edilirdi
Bəhreyn, (indiki Botsvana), Ədən, Uqanda və s. Britaniya protektoratları idilər.
Birinci Dünya müharibəsindən sonra protektoratın Millətlər İttifaqının mandat ərazisi adlı xüsusi növü yarandı.
1939–1945-ci illərdə Üçüncü Reyxdən asıllı olan Bohemiya və Moraviya protektoratlığı de-fakto statusuna baxmayaraq, klassik kukla dövləti idi. Protektorat dövlətdən fərqli olaraq, mandat verilən ölkə Millətlər Liqasına bağlılığı ilə məhdudlaşmışdı. Mandat verilmiş ərazilərin bir hissəsi daxili işlərdə əslində suverenliyə sahib deyildi və mandatı alan dövlət tərəfindən tamamilə nəzarət altına alınmışdı. Bura Suriya, Livan, Fələstin Dövləti, , İraq, Toqo, Kamerun, , , Tanqanika, Marşall adaları, Qərbi Samoa və Nauru.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Protektorat latinca protector himayedar dovletlerarasi munasibetlerin formasi hansinda ki bir dovlet diger dovletin mudafiesi altinda ilk novbede herbi cehetden yerlesir Qorunan dovlete de hemcinin protektorat deyilir Protektorati heyata keciren dovlet protektor adlanir Qorunan olkenin suverenliyi qismen protektora buraxilir Qorunan dovlet xarici siyasi islerde tam musteqil olmur lakin daxili islerde demek olar ki tam musteqil qalir xususile idare formasi ve hakimiyyetde olan sulale evvel oldugu kimi qalir Protektorat vassal dovleti ve ile umumi cehetleri var amma onlardan ferqlenir Protektorat numuneleri Osmanli Imperiyasinin XVI XIX esrlerde protektoratlari Krim xanligi Elcezair Tripolitaniya 1786 1801 ci illerde Kartli Kaxeti carligi Rusiya protektorati sayilmaga basladi Boyuk Mogollarin Hindistani 1803 1858 de Boyuk Britaniyanin protektorati oldu Qazax xanliginin Kicik juzu Rusiya Imperiyasinin protektorati hesab edilirdiBehreyn indiki Botsvana Eden Uqanda ve s Britaniya protektorati olmusdular Behreyn indiki Botsvana Eden Uqanda ve s Britaniya protektoratlari idiler Birinci Dunya muharibesinden sonra protektoratin Milletler Ittifaqinin mandat erazisi adli xususi novu yarandi 1939 1945 ci illerde Ucuncu Reyxden asilli olan Bohemiya ve Moraviya protektoratligi de fakto statusuna baxmayaraq klassik kukla dovleti idi Protektorat dovletden ferqli olaraq mandat verilen olke Milletler Liqasina bagliligi ile mehdudlasmisdi Mandat verilmis erazilerin bir hissesi daxili islerde eslinde suverenliye sahib deyildi ve mandati alan dovlet terefinden tamamile nezaret altina alinmisdi Bura Suriya Livan Felestin Dovleti Iraq Toqo Kamerun Tanqanika Marsall adalari Qerbi Samoa ve Nauru Istinadlar