fbpx
Wikipedia

Balıqlar

Noyabr 09, 2021

Balıqlar (lat. Pisces) – Orqanizminin bütün mərhələsində qəlsəmə ilə tənəffüs etmək xüsusiyyətinə malik olan çənəağızlı onurğalı su heyvan qruplarının sinifüstü.[mənbə göstərin]

?Balıqlar
Pisces

Cənnət balığı (Macropodus opercularis)
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:Sonağızlılar
Tip:Xordalılar
Yarımtip:Onurğalılar
Sinifüstü:Balıqlar
Elmi adı
Pisces
Siniflər

Vikinövlərdə
sistematika
Şəkil
axtarışı

Balıqların əksəriyyəti bütün ömrü boyu qəlsəmələrlə, az qismi isə həm də atmosfer havası ilə tənəffüs edir. Bəzi növlərdə əlavə tənəffüs orqanları inkişaf etmişdir. Balıqlarda hərəkətli çənələr, tək və cüt üzgəclər əmələ gəlmişdir. Tək üzgəclərə bel, quyruq və anal üzgəcləri, cüt üzgəclərə isə döş və qarın üzgəcləri aiddir. Başın üstündə öndə bir cüt qoxu dəliyi yerləşir. Dərinin üzəri, adətən, pulcuqlarla örtülü olur. Bədən forması çox müxtəlifdir.

Təsnifatı

tənəffüs sistemi su ilə qan damarları arasındakı xarici tənəffüs, qan ilə toxumalar arasındakı daxili tənəffüs olmaqla 2 hissədən ibarətdir. Balıqlarda tənəffüs orqanı əvəzinə, xüsusi inkişaf etmiş qəlsəmələr mövcuddur. Bu qəlsəmələr sümüklü balıqlarda bütün bədəni əhatə edən 4 qəlsəmə qövsü üzərində, lampiridlərdə isə 7 qəlsəmə qövsü üzərində yerləşir. Qəlsəmə boşluğunda yerləşən qəlsəmələr, adətən, operkulum adlı bir örtüklə qorunur. Qəlsəmə yarığında böyüklüyünə və saylarına görə bir-birindən fərqlənən qəlsəmə dişcikləri (branchiospin), əks tərəfdə isə kapilyar qan damarlarından ibarət qəlsəmə üzgəcləri mövcuddur.[mənbə göstərin]

Balıqlar suda həll olmuş oksigenlə tənəffüs edirlər. Bir litr səthə yaxın dəniz suyunda təxminən 5 ml oksigen olur. Havanın 1 litrində isə 210 ml oksigen olur. Beləliklə, əgər insan su altında tənəffüs edə bilsə idi, lazımi oksigeni əldə etmək üçün dəqiqədə 450 dəfə nəfəs almalı idi.[mənbə göstərin]

Qəlsəmələr minlərlə qəlsəmə lifindən ibarətdir.Hər bir qəlsəmə yarığı nazik qan damarları ilə örtülüdür. Bu damarlar özlüyündə daha kiçik damarlara ayrılaraq damar toru meydana gətirir. Qəlsəmələrin ikiqat lövhələrdən ibarət quruluşu oksigen daşıyan damar torunun sahəsini daha da genişləndirir. Belə ki, qəlsəmələrin səthinin sahəsi normal heyvanlarınkından on qat daha böyükdür. Sudan çıxan balığın boğulması havadakı oksigenlə tənəffüs edə bilmək rolunu oynayır==

Qəlsəmələr ağciyər rolunu oynayır

Balıqlarda oksigen məməlilərdəki kimi birbaşa ağciyərlərə daxil olmur. Qəlsəmələrə daxil olan sulardakı oksigen buradakı nazik damarlardan qana keçir. Balıqların qan dövranı da məməlilərinkindən çox fərqlənir. Məsələn, insanda ürək 4 kameralı olduğu halda, balıqlarda iki kameralıdır. Bunun səbəbi balıqlarda qanın bir istiqamətli hərəkətidir. Qan ürəyə bir damardan daxil olur və qəlsəmə istiqamətində ürəkdən çıxır. Qəlsəmələr qanın ətrafındakı sudan oksigeni toplayır və bütün vücuda daşıyır. İstifadə olunmuş oksigen ürəyə qayıdır. Qan qəlsəmə liflərinin arasında suyun əksi istiqamətində hərəkət edir. Bu, sudakı bütün oksigenin qana keçməsi üçün çox əhəmiyyətlidir. Əgər qan su ilə eyni istiqamətdə hərəkət etsə idi, sudakı oksigenin yalnız yarısı qana keçərdi. Qan və sudakı oksigen eyni səviyyəyə çatdıqda qan oksigen qəbulunu dayandırardı. Ancaq suyun əksi istiqamətində hərəkət sayəsində oksigenin qəbulunda heç bir problem yaşanmır: suda qandakından daha çox oksigen var və sudakı oksigenin 50%-dən çoxu qana qarışdıqdan sonra belə oksigen ötürülməsi davam edir. Bu sistem sayəsində balıq 80-90% daha çox oksigenlə təmin olunur.

Qəlsəmələrdəki kapilyarların funksiyası

Xarici tənəffüs, yəni suda həll olmuş oksigenin qana keçməsi və qandakı karbondioksidin (CO2) suya keçməsi (qazlar mübadiləsi) qəlsəmə lövhələrindəki kapilyarlar vasitəsilə həyata keçir. Hər qəlsəmə qövsündə lamellər (incə lövhələr) cüt şəkildə sıra ilə düzülüdür. Qəlsəmələr funksiyalarını yerinə yetirmək üçün daima su ilə təmasda olmalıdırlar. Buna görə də balıqlar tez-tez ağızlarını açıb-bağlayırlar. Bu zaman qəlsəmə qapaqları da su sirkulyasiyasını təmin etmək üçün mütəmadi olaraq açılıb-bağlanır.

Hava kisələri balıqların yaşaması üçün lazımi orqanlardır

Yalnız onurğasının xüsusi formada olması bir balığın üzə bilməsi üçün kifayət deyil. Çünki balığın sudakı hərəkəti yalnız irəli-geri getməkdən ibarət deyil. Balıq suda aşağı-yuxarı hərəkət edə bilməsə, yaşaya bilməz. Balığın daxili təzyiqi ilə sudakı təzyiq tarazlıq təşkil edərsə, balıq suda rahat hərəkət edə bilər. Lakin sudakı təzyiq az olarsa, balıq suyun səthinə doğru qalxacaq; çox olarsa, bu zaman da dərinliyə doğru enəcək. Bir çox balıq növündə bu tarazlığı tənzimləyən hava kisələri mövcuddur. Kisələri hava ilə doldurduqda asanlıqla suyun dərinliklərinə enir, boşaltdıqda isə suyun səthinə doğru hərəkət edə bilirlər. Balıq dərinliyə endikdə suyun balıq üzərindəki fiziki təsirləri də dəyişir və hava kisələrinin ikinci həyati əhəmiyyəti ortaya çıxır: balıq hava kisəsindəki qazı doldurub boşaltmaqla sudakı tarazlığını tənzimləyə bilir.

Bəzi balıqlarda bu kisələr başqa funksiyalar da yerinə yetirir: balığın çıxardığı səsi artırır, qulağın eşitmə qabiliyyətini gücləndirir. Qulağa bağlanan üzmə kisəsi həkimlərin istifadə etdiyi stetoskop kimi mexaniki səs yüksəldici funksiyasını yerinə yetirir.

Balığın insan orqanizminə xeyri

"Archives of Neurology" tibb jurnalının dərc edilən bir tədqiqata görə çox balıq yeyən insanlar qocalan zaman digərlərinə nisbətən daha cox yaddaşa malik olurlar. Bundan əvvəlki tədqiqatlarda balığın alsheymer və ürək tutması kimi xəstəliklərin qarşısını aldığı məlum olmuşdur. Bu tədqiqatlarda tərkibində omeqa-3 yağı olan balıqların ürək xəstəliklərinin qarşısını almaqda böyük əhəmiyyətə malik olduğu vurğulanmışdır.

Son tədqiqatı aparan Rush Tibbi Tədqiqat Universitetinin epidemioloqu Martha Callare Morris "3178 insan üzərində aparılan tədqiqatlar nəticəsində həftədə bir dəfə balıq yeyənlərin düşünmə qabiliyyətindəki zəifləmənin digərlərinə nisbətən 10% az olduğunu müəyyən etdik" demişdir.

Böyük yaradılış möcüzəsi olan Balta balığı, okeanların 1000 m dərinliklərində yaşayır. Okean dərinliklərində yaşayan balıqların çoxunda olduğu kimi bu balıq da yaxşı görməsini təmin edən iri gözlərə malikdir və bu gözlər yuxarı baxan şəkildə yerləşdirilmişdir. Bunun səbəbi bu dərinlikdə yaşayan balıqların ümumiyyətlə, üstlərindən keçən balıqları ovlamalarıdır.Amma bu canlılar bir tərəfdən də yuxarıdan gələ biləcək təhlükələrə qarşı görünməz olmaq məcburiyyətindədirlər. Sahib olduqları bədənin üstün dizaynı canlıya təhlükələrdən qorunma xüsusiyyəti verir. Kəsər balığının bədəni yastıdır. Bədəninin rəngi isə gümüş rəngidir. Buna görə də qaranlıqda rahatlıqla kamuflyaj ola bilir. Yaxşı, bu canlı aşağıdan gələ biləcək təhlükələrə qarşı necə qorunur? Əlbəttə, ondan daha dərinlərdə yaşayan balıqlar da iri gözləri sayəsində onun üçün ovçudurlar. Ancaq Balta balığı qarınında olan və “fotofor” deyilən hüceyrələr sayəsində ovçulara qarşı müdhiş yanıltma xüsusiyyətinə malikdir. Bu hüceyrələr işıq istehsal edirlər. Bu, bioloji işıqdır. İki fərqli kimyəvi maddə birləşir və kimyəvi reaksiyaya girərək bu işığı meydana gətirirlər. Bu fövqəladə hüceyrələr yuxarıdan süzülən işığın dəyişən rəngini olduğu kimi təqlid edir və tamamilə eyni rəngdə işıq meydana gətirirlər. Bu mükəmməl mexanizm sayəsində Balta balığının kölgəsinin aşağıdakı ovçular tərəfindən fərq edilməsinə maneə törədilmiş olur. Bu xüsusiyyətin təsadüfən ortaya çıxmadığı, üstün bir güc tərəfindən var edildiyi aydındır. Bu bənzərsiz güc balığa və ya başqa hər hansı bir varlığa deyil, bütün bunları yaradıb nizama salan Allaha aiddir.

Maraqlı məlumatlar

  • Kütləsi 15 qr–dan 1400 kq-dək, uzunluğu 1 sm-dən 25 m-dək olan balıqlar vardır. Köpəkbalığının uzunluğu 20 m, kütləsi 20 tona çatır. Ən kiçik balıq isə Sakit Okeanda yaşayan mistixsis adlı balıqdır. Onun uzunluğu 12–14 mm-dən çox olmur.
  • Balıqlar saatda 2 km-dən 130 km-ə kimi (qılıncbalıq)üzə bilir.
  • Bəzi balıqlar (qızıl balıq, çay ilanbalığı və s.) həyatında bir dəfə nəsil verir, kürü tökdükdən sonra ölür. Bəzi balıqlar isə (sultan balığı, korifen adlı balıq) ölümqabağı rəngini dəyişir.
  • Ən böyük nərə balığı Volqa çayından tutulmuşdur, bu balığın uzunluğu 7,8 m, ağırlığı isə 1440 kq olmuşdur.
  • Bəzi balıqların xüsusi həyat mərhələsi vardır. Belə balıqlar çoxalma üçün uzaq məsafələr gedir və bəziləri kürü qoyduqdan sonra ölür. Avropanın və Şimalı Afrikanın müxtəlif su hövzələrində yaşayan çay ilanbalığı (ankvillər) kürü tökmək üçün dənizdən çaylara keçənə qədər 8 min km yol gedir. Kürüdəm çıxmış balıqlar çay axarı dənizə, oradan Atlantik okeanının qərb sahillərinə gedir. Atlant siyənəyi, treska və bəzi başqa balıqlar da belədir. Uzaq Şərq qızıl balığı Aleut silsiləsində yetişir, kürü qoymaq üçün Amur çaylarının yuxarı hissələrinə keçir.
  • Qvineya və Braziliyanın çay və dəniz sahillərində dördgözlü balıq yaşayır. Bu balığın əslində iki gözü vardır. Lakin hər göz iki yerə ayrıldığından adama elə gəlir ki, bu balıqlar dördgözlüdür. Görmə aparatının bu xüsusiyyəti balığa imkan verir ki, hətta dənizin üstündə uçan quşları belə ovlaya bilsin, həmin balıqlar suyun dərin qatlarını da yaxşı görür.
  • Qərbi Avropanın çaylarında, göllərində və müxtəlif su mənbələrində qəribə balıqlar yaşayır. Sudan çıxan balıq havaya atılıb quş kimi uçur, yanlarda olan süzgəclər qanadı əvəz edir. Həmin balıq suyun üstündə üzür, havada həşərat görən kimi yuxarı sıçrayıb uçur və onu tutub yeyir.Alimlər belə güman edirlər ki, bəzən də bu balıq suda ona hücum edən yırtıcıdan özunu qorumaq üçün havaya atılır. Uçan balıqlar 200-400, bəzən isə 800 m uzununa və 6–8 m yüksəkliyə tullanır. Bu balıqlar qüvvətli quyruqlarını suya bərk vurmaqla uça bilirlər.
  • Qılınc balığın uzunluğu 3 m-ə, bəzən 5,28 m-ə, çəkisi 600 kq-a çatır. Atlantik okeanında yaşayır. Balığın üst çənəsi 600 kq –a çatır. Atlantik okeanında yaşayır. Balığın üst çənəsi uzanaraq qılınc şəklində çıxıntıya çevrilmişdir. Tarixdə qilinc balığın balinaya, qayıqlara və gəmilərə hücümu az qeyd olunmamışdır. O, 1,5 m uzunluğu olan qılıncı ilə 8 sm qalınlığında gəmilərin taxta və dəmir gövdəsini dələrək zədələyə bilir. Bu qəribə balıq bəzən müasir gəmilərə də hücuma keçir, onların möhkəm zehnini zədələməyə çalışır. İngilis tankeri "Barbara" Atlantik okeanını keçdiyi zaman qılınc balıq onun möhkəm gövdəsini dəlmişdir. Çox vaxt belə hücumlardan sonra qılınc balıq özü də tələf olur.
  • Mişardiş balığın uzunluğu 30 m-ə çatır. Suya girmiş və özündən dəfələrlə böyük (pələng, qaramal, davar və s. ) heyvanlara hücum edir, bir anda heyvanın dərisini və ətini yeyir.

Bəzi növləri çayda çimən adamları həmin dəqiqə öldürür.

  • Kirpi balığı Hind okeanında və Araliq dənizində yaşayır. Bədəni xaricdən tikanla örtülüdür. Sakit vəziyyətdə tikanlar bədənə yapışmış olur. Təhlükə olduqda isə tikanlar qabarır. Üzə bilmir, külək vasitəsilə bir yerdən başqa yerə keçir.
  • Püskürən balığın uzunluğu 20 sm-dək olur. Hind okeanının və Sakit okeanının tropik hissəsində yaşayır. O öz ovunu ağzına doldurduğu su ilə vurub öldürür və yeyir. Buna görə də bu balığı "atıcı balıq " da adlandırırlar.
  • Bələdçi balıq tropik və subtropik sularda yayılmışdır, yırtıcıdır, uzunluğu 70 sm-ə qədərdir. Onların qəribə həyat tərzi vardır. Belə ki, bu balıqlar köpək balıqlarının yanında olur və onlar öz hərəkəti ilə gah köpək balığına, gah başqa balıqlara tərəf hərəkət edərək ovun olduğu yeri xəbər verir. Köpək balıqları, habelə başqa balıqlar onlara toxuna bilmir.
  • Hamıya məlumdur ki, balıqlar kürü qoymaqla çoxalır. Lakin bala doğan balıqlar da vardır. Belə balıqlara çəkic balıq, buynuzlu skat, qambuziya, mişar balığı, belyuqa, dördgözlü balıq, yarpaq balıq, dəniz ayğırı, köpək balığının bəzi növləri aiddir.
  • Bəzi balıqlar zəhərlidir. Belə balıqlar cərrah balıq, ziyilli balıq, qızıl makrel, muren, sandıq, katran, buynuzbel, əjdaha balıq, əqrəb və dəniz pişiyi balıqları aıddir.
  • Amazonka çayının sularında yaşayan elektrik ankvil balığının bədənində 650 volt gərginlik vardır. Bəzi balıqlar, məsələn, skat balıqları, naqqa, siyənək balığı və başqa balıqlar elektrik cərəyanından silah kimi istifadə edir. Onların batareyaları çox iri balıqları key edən və hətta öldürən elektrik cərəyanı buraxır.
  • Maraqlıdır ki, köpəkbalığının sümüyü yoxdur. Onun bədənində sümükləri qığırdağlar əvəz edir. Elə buna görədir ki, sahilə çıxarılmış köpək balığı tanınmaz dərəcədə öz şəklini dəyişmiş olur.
  • Durna balığı uzun ömrə malik olan balıq növüdür. Tarixdə 267 yaşı olan belə balığın ovlandığı qeyd olunmuşdur. Ağ balıq, durna balığı, karp 300 il yaşayır.
  • Dünyanın ən şirin su balığı Filippin adalarında yaşayır. Pandaka piqmeya adlı həmin balığın boyu 11 mm-dən artıq olmur.
  • Alyaska və Çukotkanın dibinə qədər donan su hövzələrində qəribə balıqlar yaşayır. Onlar qışda su ilə birlikdə donub buzun arasında qalır, yayda isə donu açılır. Belə balıqlara dabanbalığı, xanı balığı aiddir.
  • Çox kürü buraxan balıq merina balığıdır. O, ildə 9 milyon kürü buraxır.
  • Akula qana qarşı çox həssasdır və qan qoxusunu 100 metr uzaqdan hiss edə bilir.

Balıqların azalmasi

Balıqların çoxu kürü tökməklə çoxalır. Kürü xaricdə-suda mayalanır. Bəzi növlər diri balıq doğur. Deməli, bunların yumurta hüceyrəsi daxildə mayalanır. Çoxalmalarına görə balıqlar 2 qrupa ayrılır. Ömründə bir neçə dəfə nəsil verənər və ömründə bir dəfə nəsil verənlər.

Balıqlar müxtəlif yaşlarda nəsil verir. Məsələn,qambuziya 1-2 aylığında bala doğur; Xəzər kilkələri, şəmayı, Xəzər siyənəklərinin çoxu 1-5 yaşlarında kürü tökür. Xəzər nərələri 10-20 ildən sonra nəsil verməyə başlayır. Cinsiyyət dimorfizmi(erkəklə dişinin bir-birindən fərqlənməsi) balıqlarda da var. Bir qayda olaraq dişilər erkəklərdən iri olur,erkəklərin isə rəngi əlvandır. Sakit okeanda qızıl balıqların cırtdanerkəkləri var. Balıqlarda yalnız nəsilvermə zamanıəmələ gələn Cinsiyyət dimorfizmi qərni törəmələri əmələ gəlir. Atlantik və Sakit okeanda qızıl balıqların nəsilvermə dövründə qozbellik, alt çənənin uzanması olur. Çoxalma hadisəsi balıqların həyatında müxtəlif vaxtda olur. Durna baliğı həşəm, külmə yazda kürü tökür. Şəmayı, nərələrin bir qismi bu işi yayda yerinə yetirir.Qızıl balıq və qızılxallı payızın axırlarında, qışda kürüləyirlər.

Kürünü xaricdən nazik pərdə əhatə edir. Bu pərdədə çox kiçik dəlik var. Spermatozoid bu dəlikdən kürüyə daxil olub onu mayalayır. Mayalanmış kürü şişir və həmin dəlik bağlanır. Mayalanmadan az sonra kürünün bölünməsi başlayır, çoxhüceyrəli rüşeym əmələ gəlir.Rüşeymin qarın tərəfindən sarılıq kisəsi yerləşir.Rüşeym sarılıq hesabına qidalanır.Müəyyən vaxtdan sonra kürüdən çıxır.Mayalanmadan sürfələr çıxana qədər keçən vaxta inkubasiya müddəti deyilir.Bu müddət yayda və yazda 1 həftəyə qədər, payızda-qışda isə 2 ay davəm edir. Kürüdən çıxmış sürfələr 2-3 gün sarılıq hesabına qidalanır. Buna daxili qidalanma deyilir. Tədricən körpələr yaşlı fərdə oxşayır.[mənbə göstərin]

Balıqların ekologiyası

Balıqların hamısı su heyvanlarıdır və buna görə də su onların əsas mühitidir. Onlar müxtəlif olaraq, dənizlərdə, okeanlarda, çaylarda, və s. kimi u mühitlərində yaşıyırlar. Balıqların yaşayış şəraitləri: şirin və ya duzlu suların dərinliyi, temperaturu, düşmənlarin az və ya çoxluğu və s. aslıdır. Onlar müxtəlif ekoloji qruplara bölünürlər: dəniz balıqları, şirin su balıqları, keçici balıqlar və yarımkeçici balıqlar.Hər bir balıq növünün istifadə etdiyi müəyyən qida mənbəyi vardır. Bu baxımdan balıqlar: yırtıcalara və dinclərə ayrılırlar. Və bununla yanaşı onlar: tək halda və sürü halda qidalanan hissələrə bölünür.Və həmdə balıqlar miqrasiyaya malikdirlər. Balıqlar qidalanmaq,çoxalmaq və qışlamaq üçün bəzən uzaq məsafələrə köç edir. Balıqların çoxalma miqrasiyası iki mühüm səəbəbdən baş verir. Miqrasiyaya səbəb balıq növünün mənşəyi və yem ehtiyatının azlığı ile bağlıdır. Əcdadı şırın sularda yaşamış balıqların sürfələri duzlu sularda yaşaya bimirlər.

Balıq haqqında maraqlı məlumatlar

1)Ən böyük dəniz balığı Bir balinanın uzunluğu təxminən 15 m.dır. Balina köpəkbalığının uzunluğu isə 12 m.dır.

2)Ən kiçik balıq Filipin adalarında yaşayan bir qaya balığı 1 sm boyundadır.

3)Ən çox yaşayan balıq Qaradənizdə yaşayan Mersinmorinaların 120 il qədər yaşadığı görülmüşdür. Bu balıqların ağırlıqları bir tondan çoxdur.

4)Ən az yaşayan balıq Afrika və Cənub Amerika çaylarında ən çox bir il yaşayan 26 cins balıq vardır. Yağışlı mövsüm sonunda çaylar quruduğu zaman ölərlər. Ölmədən əvvəl, quraqlığa dayanıqlı yumurtalarını yumurtlayarlar. Yağışlı mövsüm başladığı zaman yumurtalardan balalar çıxar. Bu balıqlar bir ildən daha az yaşayarlar.

5)Ən sürətli balıq Yelkən balığının saatda 68 mil (109 km) sürətlə üzdüyü bilinməkdədir.

6)Ən zəhərli balıq Hind Okeanında və Böyük Okeanda yaşayan taşbalıkları ən zəhərli balıqlardır. Son dərəcə acılıq verən zəhərləri altı saat içində ölümə səbəb olar. Lakin bütün soxmalar öldürücü deyil.

7)Ən çox gərginliyi olan balıq Elektrikli ilanbalığında 550 voltluq elektrik vardır.

8)Ən yüksəyə sıçrayan balıq Bir Tarponun 5 m yüksəyə sıçradığı və 9 m yay etdiyi bilinməkdədir.

9)Ən bəzəkli balıq Ən bəzəkli balıq hind toyuğu balığıdır.

10)Ən çirkin balıq Ən çirkin balığın Taşbalığı olduğu deyilər.

11)Ən böyük balıq sürüsü Siyənək balığı sürüsündə 300 milyon balıq tapılar.

12)Ən uzun adlı balıq adı? Çütrə balığı Havayda humuhumunukunuku-apuaa adıyla tanınar.

13)Balıq yağışı nədir? Qasırğa və xortumlarla dənizdən daşınan balıqlar, səmadan yağış kimi yağarlar. Bu vəziyyətə, balıq yağışı deyilir. 1806-da Almaniyanın Əssən şəhərində böyük bir dolu dənəsi tapıldı. Dolunun içində 4 sm uzunluğunda bir Sazan vardı. 2.7 kq. ağırlığında bir başqa balıq göydən, Hindistandakı Jelapura düşdü.

14)Kılıçbalığını tanıyırsınızmı? Bir kılıçbalığı qılıncının; mis zirehi 10 sm lövhəni, 30 sm ağ palıd taxta-şalbanını, 65 sm sərt palıdı deşib keçdiyi bilinməkdədir.

15)Qarmaqla tutulan ən böyük balıq 1959-da Cənub Avstraliya açıqlarında 1.208 kq. ağırlığında bir böyük ağ köpəkbalığı tutuldu

17)Qəlsəmə nədir? Balıqların tənəffüs orqanıdır. Qəlsəmələrdəki incə dəri təbəqəsinin altında qan damarları tapılar. Qan ətrafındakı sudan oksigen götürər, artıq olan karbon 4 oksidi çölə verər.

18)Balıqlar suda necə hərəkət edir? Sandıkbalığı və Dənizatlarının xaricində bütün balıqlar bədənlərini və quyruqlarını yelləyərək üzərlər. Balığın bu hərəkəti, ilanın qurudakı hərəkətinə bənzər. Onun üçün buna ilanvari hərəkət deyilir. İlan, yerdə hərəkət edərkən bədəninin fərqli qisimlərini yeyər üzərindəki kiçik çıxıntıları basdıraraq bədənini önə itələyər. Balıqlar da bədənini qıvırarkən suyu basdırar və beləcə özünü önə aparar.

Mənbə

  1. . 2016-03-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-22.
  2. 8-ci sinif zoologiya kitabına əsasən.

Xarici keçidlər

   Balıq ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

belə məqalələr üçün Vikipediya ni ziyarət edin

Noyabr 09, 2021
balıqlar, pisces, orqanizminin, bütün, mərhələsində, qəlsəmə, ilə, tənəffüs, etmək, xüsusiyyətinə, malik, olan, çənəağızlı, onurğalı, heyvan, qruplarının, sinifüstü, mənbə, göstərin, piscescənnət, balığı, macropodus, opercularis, elmi, təsnifataləmi, heyvanlar. Baliqlar lat Pisces Orqanizminin butun merhelesinde qelseme ile teneffus etmek xususiyyetine malik olan ceneagizli onurgali su heyvan qruplarinin sinifustu menbe gosterin BaliqlarPiscesCennet baligi Macropodus opercularis Elmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinifustu BaliqlarElmi adiPiscesSiniflerSumuklu baliqlarQigirdaqli baliqlarAkantodlar Plakodermalar VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiBaliqlarin ekseriyyeti butun omru boyu qelsemelerle az qismi ise hem de atmosfer havasi ile teneffus edir Bezi novlerde elave teneffus orqanlari inkisaf etmisdir Baliqlarda hereketli ceneler tek ve cut uzgecler emele gelmisdir Tek uzgeclere bel quyruq ve anal uzgecleri cut uzgeclere ise dos ve qarin uzgecleri aiddir Basin ustunde onde bir cut qoxu deliyi yerlesir Derinin uzeri adeten pulcuqlarla ortulu olur Beden formasi cox muxtelifdir Mundericat 1 Tesnifati 2 Qelsemeler agciyer rolunu oynayir 3 Qelsemelerdeki kapilyarlarin funksiyasi 4 Hava kiseleri baliqlarin yasamasi ucun lazimi orqanlardir 5 Baligin insan orqanizmine xeyri 6 Maraqli melumatlar 7 Baliqlarin azalmasi 8 Baliqlarin ekologiyasi 9 Baliq haqqinda maraqli melumatlar 10 Menbe 11 Xarici kecidlerTesnifati RedakteSumuklu baliqlar sinfi Suauzgecli baliqlar Actinopterygii yarimsinfi Qanoid baliqlar Ganoidomorpha infrasinfi Sumuklu baliqlar Teleostei infrasinfi Xoanlar Sarcopterygii yarimsinfi Ikiteneffusluler Dipnoi desteustu Penceuzgecliler Crossopterygii desteustu Qigirdaqli baliqlar sinfi Yastiqelsemeliler Elasmobranchii Butovbaskimiler Holocephali Akantodlar sinfi nesli kesilib Plakodermalar sinfi nesli kesilib Antiarchi yarimsinfi Arthrodira yarimsinfi Petalichthyda yarimsinfi Phyllolepida yarimsinfi Ptyctodontida yarimsinfi Rhenanida yarimsinfiteneffus sistemi su ile qan damarlari arasindaki xarici teneffus qan ile toxumalar arasindaki daxili teneffus olmaqla 2 hisseden ibaretdir Baliqlarda teneffus orqani evezine xususi inkisaf etmis qelsemeler movcuddur Bu qelsemeler sumuklu baliqlarda butun bedeni ehate eden 4 qelseme qovsu uzerinde lampiridlerde ise 7 qelseme qovsu uzerinde yerlesir Qelseme boslugunda yerlesen qelsemeler adeten operkulum adli bir ortukle qorunur Qelseme yariginda boyukluyune ve saylarina gore bir birinden ferqlenen qelseme discikleri branchiospin eks terefde ise kapilyar qan damarlarindan ibaret qelseme uzgecleri movcuddur menbe gosterin Baliqlar suda hell olmus oksigenle teneffus edirler Bir litr sethe yaxin deniz suyunda texminen 5 ml oksigen olur Havanin 1 litrinde ise 210 ml oksigen olur Belelikle eger insan su altinda teneffus ede bilse idi lazimi oksigeni elde etmek ucun deqiqede 450 defe nefes almali idi menbe gosterin Qelsemeler minlerle qelseme lifinden ibaretdir Her bir qelseme yarigi nazik qan damarlari ile ortuludur Bu damarlar ozluyunde daha kicik damarlara ayrilaraq damar toru meydana getirir Qelsemelerin ikiqat lovhelerden ibaret qurulusu oksigen dasiyan damar torunun sahesini daha da genislendirir Bele ki qelsemelerin sethinin sahesi normal heyvanlarinkindan on qat daha boyukdur Sudan cixan baligin bogulmasi havadaki oksigenle teneffus ede bilmek rolunu oynayir Qelsemeler agciyer rolunu oynayir RedakteBaliqlarda oksigen memelilerdeki kimi birbasa agciyerlere daxil olmur Qelsemelere daxil olan sulardaki oksigen buradaki nazik damarlardan qana kecir Baliqlarin qan dovrani da memelilerinkinden cox ferqlenir Meselen insanda urek 4 kamerali oldugu halda baliqlarda iki kameralidir Bunun sebebi baliqlarda qanin bir istiqametli hereketidir Qan ureye bir damardan daxil olur ve qelseme istiqametinde urekden cixir Qelsemeler qanin etrafindaki sudan oksigeni toplayir ve butun vucuda dasiyir Istifade olunmus oksigen ureye qayidir Qan qelseme liflerinin arasinda suyun eksi istiqametinde hereket edir Bu sudaki butun oksigenin qana kecmesi ucun cox ehemiyyetlidir Eger qan su ile eyni istiqametde hereket etse idi sudaki oksigenin yalniz yarisi qana kecerdi Qan ve sudaki oksigen eyni seviyyeye catdiqda qan oksigen qebulunu dayandirardi Ancaq suyun eksi istiqametinde hereket sayesinde oksigenin qebulunda hec bir problem yasanmir suda qandakindan daha cox oksigen var ve sudaki oksigenin 50 den coxu qana qarisdiqdan sonra bele oksigen oturulmesi davam edir Bu sistem sayesinde baliq 80 90 daha cox oksigenle temin olunur Qelsemelerdeki kapilyarlarin funksiyasi RedakteXarici teneffus yeni suda hell olmus oksigenin qana kecmesi ve qandaki karbondioksidin CO2 suya kecmesi qazlar mubadilesi qelseme lovhelerindeki kapilyarlar vasitesile heyata kecir Her qelseme qovsunde lameller ince lovheler cut sekilde sira ile duzuludur Qelsemeler funksiyalarini yerine yetirmek ucun daima su ile temasda olmalidirlar Buna gore de baliqlar tez tez agizlarini acib baglayirlar Bu zaman qelseme qapaqlari da su sirkulyasiyasini temin etmek ucun mutemadi olaraq acilib baglanir Hava kiseleri baliqlarin yasamasi ucun lazimi orqanlardir RedakteMeqalenin bu bolmesinin neytralligi subhe dogurur Teref tutmaq ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirler oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar muzakirelerde istirak edesiniz Yalniz onurgasinin xususi formada olmasi bir baligin uze bilmesi ucun kifayet deyil Cunki baligin sudaki hereketi yalniz ireli geri getmekden ibaret deyil Baliq suda asagi yuxari hereket ede bilmese yasaya bilmez Baligin daxili tezyiqi ile sudaki tezyiq tarazliq teskil ederse baliq suda rahat hereket ede biler Lakin sudaki tezyiq az olarsa baliq suyun sethine dogru qalxacaq cox olarsa bu zaman da derinliye dogru enecek Bir cox baliq novunde bu tarazligi tenzimleyen hava kiseleri movcuddur Kiseleri hava ile doldurduqda asanliqla suyun derinliklerine enir bosaltdiqda ise suyun sethine dogru hereket ede bilirler Baliq derinliye endikde suyun baliq uzerindeki fiziki tesirleri de deyisir ve hava kiselerinin ikinci heyati ehemiyyeti ortaya cixir baliq hava kisesindeki qazi doldurub bosaltmaqla sudaki tarazligini tenzimleye bilir Bezi baliqlarda bu kiseler basqa funksiyalar da yerine yetirir baligin cixardigi sesi artirir qulagin esitme qabiliyyetini guclendirir Qulaga baglanan uzme kisesi hekimlerin istifade etdiyi stetoskop kimi mexaniki ses yukseldici funksiyasini yerine yetirir Baligin insan orqanizmine xeyri Redakte Archives of Neurology tibb jurnalinin derc edilen bir tedqiqata gore cox baliq yeyen insanlar qocalan zaman digerlerine nisbeten daha cox yaddasa malik olurlar Bundan evvelki tedqiqatlarda baligin alsheymer ve urek tutmasi kimi xesteliklerin qarsisini aldigi melum olmusdur Bu tedqiqatlarda terkibinde omeqa 3 yagi olan baliqlarin urek xesteliklerinin qarsisini almaqda boyuk ehemiyyete malik oldugu vurgulanmisdir Son tedqiqati aparan Rush Tibbi Tedqiqat Universitetinin epidemioloqu Martha Callare Morris 3178 insan uzerinde aparilan tedqiqatlar neticesinde heftede bir defe baliq yeyenlerin dusunme qabiliyyetindeki zeiflemenin digerlerine nisbeten 10 az oldugunu mueyyen etdik demisdir 1 Boyuk yaradilis mocuzesi olan Balta baligi okeanlarin 1000 m derinliklerinde yasayir Okean derinliklerinde yasayan baliqlarin coxunda oldugu kimi bu baliq da yaxsi gormesini temin eden iri gozlere malikdir ve bu gozler yuxari baxan sekilde yerlesdirilmisdir Bunun sebebi bu derinlikde yasayan baliqlarin umumiyyetle ustlerinden kecen baliqlari ovlamalaridir Amma bu canlilar bir terefden de yuxaridan gele bilecek tehlukelere qarsi gorunmez olmaq mecburiyyetindedirler Sahib olduqlari bedenin ustun dizayni canliya tehlukelerden qorunma xususiyyeti verir Keser baliginin bedeni yastidir Bedeninin rengi ise gumus rengidir Buna gore de qaranliqda rahatliqla kamuflyaj ola bilir Yaxsi bu canli asagidan gele bilecek tehlukelere qarsi nece qorunur Elbette ondan daha derinlerde yasayan baliqlar da iri gozleri sayesinde onun ucun ovcudurlar Ancaq Balta baligi qarininda olan ve fotofor deyilen huceyreler sayesinde ovculara qarsi mudhis yaniltma xususiyyetine malikdir Bu huceyreler isiq istehsal edirler Bu bioloji isiqdir Iki ferqli kimyevi madde birlesir ve kimyevi reaksiyaya girerek bu isigi meydana getirirler Bu fovqelade huceyreler yuxaridan suzulen isigin deyisen rengini oldugu kimi teqlid edir ve tamamile eyni rengde isiq meydana getirirler Bu mukemmel mexanizm sayesinde Balta baliginin kolgesinin asagidaki ovcular terefinden ferq edilmesine manee toredilmis olur Bu xususiyyetin tesadufen ortaya cixmadigi ustun bir guc terefinden var edildiyi aydindir Bu benzersiz guc baliga ve ya basqa her hansi bir varliga deyil butun bunlari yaradib nizama salan Allaha aiddir Maraqli melumatlar Redakte Simal denizinde baliq ovu Kutlesi 15 qr dan 1400 kq dek uzunlugu 1 sm den 25 m dek olan baliqlar vardir Kopekbaliginin uzunlugu 20 m kutlesi 20 tona catir En kicik baliq ise Sakit Okeanda yasayan mistixsis adli baliqdir Onun uzunlugu 12 14 mm den cox olmur Baliqlar saatda 2 km den 130 km e kimi qilincbaliq uze bilir Bezi baliqlar qizil baliq cay ilanbaligi ve s heyatinda bir defe nesil verir kuru tokdukden sonra olur Bezi baliqlar ise sultan baligi korifen adli baliq olumqabagi rengini deyisir En boyuk nere baligi Volqa cayindan tutulmusdur bu baligin uzunlugu 7 8 m agirligi ise 1440 kq olmusdur Bezi baliqlarin xususi heyat merhelesi vardir Bele baliqlar coxalma ucun uzaq mesafeler gedir ve bezileri kuru qoyduqdan sonra olur Avropanin ve Simali Afrikanin muxtelif su hovzelerinde yasayan cay ilanbaligi ankviller kuru tokmek ucun denizden caylara kecene qeder 8 min km yol gedir Kurudem cixmis baliqlar cay axari denize oradan Atlantik okeaninin qerb sahillerine gedir Atlant siyeneyi treska ve bezi basqa baliqlar da beledir Uzaq Serq qizil baligi Aleut silsilesinde yetisir kuru qoymaq ucun Amur caylarinin yuxari hisselerine kecir Qvineya ve Braziliyanin cay ve deniz sahillerinde dordgozlu baliq yasayir Bu baligin eslinde iki gozu vardir Lakin her goz iki yere ayrildigindan adama ele gelir ki bu baliqlar dordgozludur Gorme aparatinin bu xususiyyeti baliga imkan verir ki hetta denizin ustunde ucan quslari bele ovlaya bilsin hemin baliqlar suyun derin qatlarini da yaxsi gorur Qerbi Avropanin caylarinda gollerinde ve muxtelif su menbelerinde qeribe baliqlar yasayir Sudan cixan baliq havaya atilib qus kimi ucur yanlarda olan suzgecler qanadi evez edir Hemin baliq suyun ustunde uzur havada heserat goren kimi yuxari sicrayib ucur ve onu tutub yeyir Alimler bele guman edirler ki bezen de bu baliq suda ona hucum eden yirticidan ozunu qorumaq ucun havaya atilir Ucan baliqlar 200 400 bezen ise 800 m uzununa ve 6 8 m yuksekliye tullanir Bu baliqlar quvvetli quyruqlarini suya berk vurmaqla uca bilirler Qilinc baligin uzunlugu 3 m e bezen 5 28 m e cekisi 600 kq a catir Atlantik okeaninda yasayir Baligin ust cenesi 600 kq a catir Atlantik okeaninda yasayir Baligin ust cenesi uzanaraq qilinc seklinde cixintiya cevrilmisdir Tarixde qilinc baligin balinaya qayiqlara ve gemilere hucumu az qeyd olunmamisdir O 1 5 m uzunlugu olan qilinci ile 8 sm qalinliginda gemilerin taxta ve demir govdesini delerek zedeleye bilir Bu qeribe baliq bezen muasir gemilere de hucuma kecir onlarin mohkem zehnini zedelemeye calisir Ingilis tankeri Barbara Atlantik okeanini kecdiyi zaman qilinc baliq onun mohkem govdesini delmisdir Cox vaxt bele hucumlardan sonra qilinc baliq ozu de telef olur Misardis baligin uzunlugu 30 m e catir Suya girmis ve ozunden defelerle boyuk peleng qaramal davar ve s heyvanlara hucum edir bir anda heyvanin derisini ve etini yeyir Bezi novleri cayda cimen adamlari hemin deqiqe oldurur Kirpi baligi Hind okeaninda ve Araliq denizinde yasayir Bedeni xaricden tikanla ortuludur Sakit veziyyetde tikanlar bedene yapismis olur Tehluke olduqda ise tikanlar qabarir Uze bilmir kulek vasitesile bir yerden basqa yere kecir Puskuren baligin uzunlugu 20 sm dek olur Hind okeaninin ve Sakit okeaninin tropik hissesinde yasayir O oz ovunu agzina doldurdugu su ile vurub oldurur ve yeyir Buna gore de bu baligi atici baliq da adlandirirlar Beledci baliq tropik ve subtropik sularda yayilmisdir yirticidir uzunlugu 70 sm e qederdir Onlarin qeribe heyat terzi vardir Bele ki bu baliqlar kopek baliqlarinin yaninda olur ve onlar oz hereketi ile gah kopek baligina gah basqa baliqlara teref hereket ederek ovun oldugu yeri xeber verir Kopek baliqlari habele basqa baliqlar onlara toxuna bilmir Hamiya melumdur ki baliqlar kuru qoymaqla coxalir Lakin bala dogan baliqlar da vardir Bele baliqlara cekic baliq buynuzlu skat qambuziya misar baligi belyuqa dordgozlu baliq yarpaq baliq deniz aygiri kopek baliginin bezi novleri aiddir Bezi baliqlar zeherlidir Bele baliqlar cerrah baliq ziyilli baliq qizil makrel muren sandiq katran buynuzbel ejdaha baliq eqreb ve deniz pisiyi baliqlari aiddir Amazonka cayinin sularinda yasayan elektrik ankvil baliginin bedeninde 650 volt gerginlik vardir Bezi baliqlar meselen skat baliqlari naqqa siyenek baligi ve basqa baliqlar elektrik cereyanindan silah kimi istifade edir Onlarin batareyalari cox iri baliqlari key eden ve hetta olduren elektrik cereyani buraxir Maraqlidir ki kopekbaliginin sumuyu yoxdur Onun bedeninde sumukleri qigirdaglar evez edir Ele buna goredir ki sahile cixarilmis kopek baligi taninmaz derecede oz seklini deyismis olur Durna baligi uzun omre malik olan baliq novudur Tarixde 267 yasi olan bele baligin ovlandigi qeyd olunmusdur Ag baliq durna baligi karp 300 il yasayir Dunyanin en sirin su baligi Filippin adalarinda yasayir Pandaka piqmeya adli hemin baligin boyu 11 mm den artiq olmur Alyaska ve Cukotkanin dibine qeder donan su hovzelerinde qeribe baliqlar yasayir Onlar qisda su ile birlikde donub buzun arasinda qalir yayda ise donu acilir Bele baliqlara dabanbaligi xani baligi aiddir Cox kuru buraxan baliq merina baligidir O ilde 9 milyon kuru buraxir Akula qana qarsi cox hessasdir ve qan qoxusunu 100 metr uzaqdan hiss ede bilir Baliqlarin azalmasi RedakteBaliqlarin coxu kuru tokmekle coxalir Kuru xaricde suda mayalanir Bezi novler diri baliq dogur Demeli bunlarin yumurta huceyresi daxilde mayalanir Coxalmalarina gore baliqlar 2 qrupa ayrilir Omrunde bir nece defe nesil verener ve omrunde bir defe nesil verenler Baliqlar muxtelif yaslarda nesil verir Meselen qambuziya 1 2 ayliginda bala dogur Xezer kilkeleri semayi Xezer siyeneklerinin coxu 1 5 yaslarinda kuru tokur Xezer nereleri 10 20 ilden sonra nesil vermeye baslayir Cinsiyyet dimorfizmi erkekle disinin bir birinden ferqlenmesi baliqlarda da var Bir qayda olaraq disiler erkeklerden iri olur erkeklerin ise rengi elvandir Sakit okeanda qizil baliqlarin cirtdanerkekleri var Baliqlarda yalniz nesilverme zamaniemele gelen Cinsiyyet dimorfizmi qerni toremeleri emele gelir Atlantik ve Sakit okeanda qizil baliqlarin nesilverme dovrunde qozbellik alt cenenin uzanmasi olur Coxalma hadisesi baliqlarin heyatinda muxtelif vaxtda olur Durna baligi hesem kulme yazda kuru tokur Semayi nerelerin bir qismi bu isi yayda yerine yetirir Qizil baliq ve qizilxalli payizin axirlarinda qisda kuruleyirler Kurunu xaricden nazik perde ehate edir Bu perdede cox kicik delik var Spermatozoid bu delikden kuruye daxil olub onu mayalayir Mayalanmis kuru sisir ve hemin delik baglanir Mayalanmadan az sonra kurunun bolunmesi baslayir coxhuceyreli ruseym emele gelir Ruseymin qarin terefinden sariliq kisesi yerlesir Ruseym sariliq hesabina qidalanir Mueyyen vaxtdan sonra kuruden cixir Mayalanmadan surfeler cixana qeder kecen vaxta inkubasiya muddeti deyilir Bu muddet yayda ve yazda 1 hefteye qeder payizda qisda ise 2 ay davem edir Kuruden cixmis surfeler 2 3 gun sariliq hesabina qidalanir Buna daxili qidalanma deyilir Tedricen korpeler yasli ferde oxsayir menbe gosterin Baliqlarin ekologiyasi RedakteBaliqlarin hamisi su heyvanlaridir ve buna gore de su onlarin esas muhitidir Onlar muxtelif olaraq denizlerde okeanlarda caylarda ve s kimi u muhitlerinde yasiyirlar Baliqlarin yasayis seraitleri sirin ve ya duzlu sularin derinliyi temperaturu dusmenlarin az ve ya coxlugu ve s aslidir Onlar muxtelif ekoloji qruplara bolunurler deniz baliqlari sirin su baliqlari kecici baliqlar ve yarimkecici baliqlar Her bir baliq novunun istifade etdiyi mueyyen qida menbeyi vardir Bu baximdan baliqlar yirticalara ve dinclere ayrilirlar Ve bununla yanasi onlar tek halda ve suru halda qidalanan hisselere bolunur Ve hemde baliqlar miqrasiyaya malikdirler Baliqlar qidalanmaq coxalmaq ve qislamaq ucun bezen uzaq mesafelere koc edir Baliqlarin coxalma miqrasiyasi iki muhum seebebden bas verir Miqrasiyaya sebeb baliq novunun menseyi ve yem ehtiyatinin azligi ile baglidir Ecdadi sirin sularda yasamis baliqlarin surfeleri duzlu sularda yasaya bimirler 2 Baliq haqqinda maraqli melumatlar Redakte1 En boyuk deniz baligi Bir balinanin uzunlugu texminen 15 m dir Balina kopekbaliginin uzunlugu ise 12 m dir 2 En kicik baliq Filipin adalarinda yasayan bir qaya baligi 1 sm boyundadir 3 En cox yasayan baliq Qaradenizde yasayan Mersinmorinalarin 120 il qeder yasadigi gorulmusdur Bu baliqlarin agirliqlari bir tondan coxdur 4 En az yasayan baliq Afrika ve Cenub Amerika caylarinda en cox bir il yasayan 26 cins baliq vardir Yagisli movsum sonunda caylar qurudugu zaman olerler Olmeden evvel quraqliga dayaniqli yumurtalarini yumurtlayarlar Yagisli movsum basladigi zaman yumurtalardan balalar cixar Bu baliqlar bir ilden daha az yasayarlar 5 En suretli baliq Yelken baliginin saatda 68 mil 109 km suretle uzduyu bilinmekdedir 6 En zeherli baliq Hind Okeaninda ve Boyuk Okeanda yasayan tasbaliklari en zeherli baliqlardir Son derece aciliq veren zeherleri alti saat icinde olume sebeb olar Lakin butun soxmalar oldurucu deyil 7 En cox gerginliyi olan baliq Elektrikli ilanbaliginda 550 voltluq elektrik vardir 8 En yukseye sicrayan baliq Bir Tarponun 5 m yukseye sicradigi ve 9 m yay etdiyi bilinmekdedir 9 En bezekli baliq En bezekli baliq hind toyugu baligidir 10 En cirkin baliq En cirkin baligin Tasbaligi oldugu deyiler 11 En boyuk baliq surusu Siyenek baligi surusunde 300 milyon baliq tapilar 12 En uzun adli baliq adi Cutre baligi Havayda humuhumunukunuku apuaa adiyla taninar 13 Baliq yagisi nedir Qasirga ve xortumlarla denizden dasinan baliqlar semadan yagis kimi yagarlar Bu veziyyete baliq yagisi deyilir 1806 da Almaniyanin Essen seherinde boyuk bir dolu denesi tapildi Dolunun icinde 4 sm uzunlugunda bir Sazan vardi 2 7 kq agirliginda bir basqa baliq goyden Hindistandaki Jelapura dusdu 14 Kilicbaligini taniyirsinizmi Bir kilicbaligi qilincinin mis zirehi 10 sm lovheni 30 sm ag palid taxta salbanini 65 sm sert palidi desib kecdiyi bilinmekdedir 15 Qarmaqla tutulan en boyuk baliq 1959 da Cenub Avstraliya aciqlarinda 1 208 kq agirliginda bir boyuk ag kopekbaligi tutuldu17 Qelseme nedir Baliqlarin teneffus orqanidir Qelsemelerdeki ince deri tebeqesinin altinda qan damarlari tapilar Qan etrafindaki sudan oksigen goturer artiq olan karbon 4 oksidi cole verer 18 Baliqlar suda nece hereket edir Sandikbaligi ve Denizatlarinin xaricinde butun baliqlar bedenlerini ve quyruqlarini yelleyerek uzerler Baligin bu hereketi ilanin qurudaki hereketine benzer Onun ucun buna ilanvari hereket deyilir Ilan yerde hereket ederken bedeninin ferqli qisimlerini yeyer uzerindeki kicik cixintilari basdiraraq bedenini one iteleyer Baliqlar da bedenini qivirarken suyu basdirar ve belece ozunu one aparar Menbe Redakte Baliq beyinin inkisafini guclendirir 2016 03 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 05 22 8 ci sinif zoologiya kitabina esasen Xarici kecidler RedakteAzerbaycan baliqlari haqqinda melumatlar Arxivlesdirilib 2017 01 10 at the Wayback Machine Baliqlar haqqinda Arxivlesdirilib 2017 01 10 at the Wayback Machine Baliq ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin bele meqaleler ucun Vikipediya ni ziyaret edin Menbe https az wikipedia org w index php title Baliqlar amp oldid 6198927, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.