fbpx
Wikipedia

Musa Qasımlı

May 19, 2023

Qasımlı Musa Cəfər oğlu (28 oktyabr 1957, Hamarkənd, Yardımlı rayonu) — Görkəmli Azərbaycan tarixçisi, tarix elmləri doktoru, professor (1992), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru (2016), AMEA-nın müxbir üzvü (2017),Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin IV, V, VI çağırış deputatı. "Şöhrət" ordeni (2017).

Musa Qasımlı
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 28 oktyabr 1957(1957-10-28) (65 yaş)
Doğum yeri
Partiya
Təhsili
Elmi fəaliyyəti
Elmi dərəcəsi
Elmi adı professor
Təltifləri
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Musa Qasımlı 1957-ci il 28 oktyabrda Yardımlı rayonunun Hamarkənd kəndində anadan olmuşdur. 1974-cü ildə orta məktəbi tərifnamə ilə bitirmişdir. Həmin il Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) tarix fakültəsinə daxil olmuş, 1979-cu ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Təyinatla Yardımlı rayonunda işləmişdir.1982–1985-ci illərdə BDU-nun Avropa və Amerika ölkələrinin yeni və müasir tarixi kafedrasının əyani aspiranturasında təhsil almışdır. Beynəlxalq münasibətlər tarixi üzrə ixtisaslaşmışdır. 1986-cı ildə namizədlik, 35 yaşında isə doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. Ölkədə ən gənc tarix elmləri doktoru olmuşdur. Yardımlı rayonundan çıxan ilk tarix elmləri doktoru, professordur. 1986–1992-ci illərdə BDU-nun Avropa və Amerika ölkələrinin yeni və müasir tarixi kafedrasında müəllim, baş müəllim, dosent, tarix fakültəsinin dekan müavini vəzifələrində çalışmışdır. BDU-nun Avropa və Amerika ölkələrinin yeni və müasir tarixi kafedrasının professorudur. AMEA-nın müxbir üzvü olan ilk yardımlılıdır.

AMEA Rəyasət Heyətinin 27 yanvar 2016-cı il tarixli qərarı ilə Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru vəzifəsini icra edən təyin edilmişdir. AMEA İctimai Elmlər bölməsinin 24 iyun tarixli iclasında səsvermə yolu ilə direktor seçilmiş, 29 iyun tarixində isə AMEA Rəyasət Heyətinin iclasında həmin qərar təsdiq edilmişdir.

1992–1997-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin beynəlxalq əlaqələr şöbəsində işləmişdir.

IV çağırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə 2010-cu il 7 noyabrda keçirilən seçkilərdə 42 saylı Sumqayıt ikinci seçki dairəsindən, 2015-ci il 1 noyabrda keçirilən V çağırış, 2020-ci il 9 fevralda keçirilən VI çağırış seçkilərində 72 saylı Yardımlı-Masallı seçki dairəsindən millət vəkili seçilmişdir. Milli Məclisin Elm və Təhsil Komitəsinin sədr müavinidir. Azərbaycan-Əfqanıstan parlamentlərarası işçi qrupunun sədri, Türkiyə, Kanada, Braziliya, Peru, Meksika, Argentina, Danimarka, Malta, Estoniya, Bosniya və Herseqovina parlamentləri ilə dostluq qrupunun üzvüdür. Azərbaycan Mətbuat Şurası İdarə Heyətinin və Dünya Azərbaycanlılarını Əlaqələndirmə Şurasının üzvü olmuşdur.

Ölkənin ictimai-siyasi həyatında fəal iştirakına görə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilmişdir (28.10.2017).

Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin "Qabaqcıl təhsil işçisi" döş nişanı (2009), Qazaxıstan Respublikası Elmlər Akademiyasının xatirə medalı (10.11.2017), Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2008)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı (27.05.2018), Azərbaycan parlamentinin 100 illiyi münasibətilə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin "Parlament" medalı (2018), Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyinin sərəncamı ilə " Azərbaycan Respublikası diplomatik xidmət orqanlarının 100 illiyi (1919–2019)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı (09.07.2019), Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti rəisinin əmri ilə "Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 100 illiyi (1919–2019)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı ilə təltif edilmişdir (14.08.2019).

Elmi fəaliyyəti

Azərbaycan tarixinin öyrənilməmiş bir sıra aktual problemlərinin — Azərbaycanın beynəlxalq mədəni əlaqələri (1946–1991), Ceyid Cəfər Pişəvəri hərəkatınından sonra Cənubi Azərbaycanda yaranmış şəraitin Birləşmiş Millətlər Təşkilatında müzakirəsi, Azərbaycan-Türkiyə diplomatik-siyasi münasibətləri (1920–1922), xarici dövlətlər və Azərbaycan (1920–1922), Birinci dünya müharibəsi illərində "könüllü" adı altında erməni silahlı bandalarının hazırlanması və fəaliyyətləri, Birinci dünya müharibəsi illərində böyük dövlətlərin Azərbaycan siyasəti (1914–1918), SSRİ-Türkiyə diplomatik-siyasi münasibətləri (1960–1991), Azərbaycan istiqlal mübarizəsi və xarici dövlətlər (1920–1945), "Erməni məsələsi"ndən "erməni soyqırımı"na (1724–1920), Cənubi Qafqaz Antanta ölkələri, Rusiya və Türkiyə arasında (1920–1923) və b. araşdırılması onun adı ilə bağlıdır. Musa Qasımlı Azərbaycan, Rusiya, Türkiyə, ABŞ, Gürcüstan, Avstriyada BMT, Çexiyada ATƏT, Böyük Britaniya arxivlərində çalışmış və dəyərli əsərlər yazmışdır. Onun ilk böyük tədqiqat işi İkinci dünya müharibəsindən sonra SSRİ dağılanadək olan dövrdə Azərbaycanın beynəlxalq mədəni əlaqələri olmuşdur. Sovet hakimiyyəti illərində Mərkəzin nəzarəti altında həyata keçirilən Azərbaycanın beynəlxalq mədəni əlaqələrinin inkişaf dinamikasının və nəticələrinin zəngin arxiv materialları əsasında tədqiq edilməsi uğurlu başlanğıc olmuşdur. Bakıda nəşr edilən bu monoqrafiya sonralar Gürcüstanda "Artanudci" nəşriyyatında da çap edilmişdir. 1992–1993-cü illərdə Musa Qasımlı Seyid Cəfər Pişəvəri hərəkatından sonra Cənubi Azərbaycanda yaranmış şəraitin yenicə qurulmuş BMT Baş Məclisinin ilk iclasında müzakirəsini araşdırmış və 1993-cü ildə "Azərnəşr"də "Beynəlxalq münasibətlərdə Azərbaycan məsələsi" adlı əsərini nəşr etdirmişdir. Bu, Azərbaycan tarixşünaslığında ilk addım olmuşdur. Professor BMT Baş Məclisində əslən Azərbaycandan olan iki nəfərin — SSRİ-nin BMT-dəki nümayəndəsi A. Vışınskinin və İranın nümayəndəsi, əslən Ordubaddan olan Seyid Həsən Tağızadənin İranda sovet qoşunlarının olmasına dair mübahisələrinin, Cənubi Azərbaycanda ABŞ və sovet siyasətinin mahiyyətini açmışdır. Müəllif əsərində yazır ki, Qərbdə belə hesab edirlər ki, soyuq müharibə ilk dəfə Avropada başlamışdır, lakin belə deyildir, soyuq müharibənin ilk anı, ilk böhranı Cənubi Azərbaycan məsələsi olmuşdur. Əsərdə M. Qasımlı yazır: "…uzun illər boyu tarix elmində belə bir qeyri-elmi tezis hakim olub ki, guya beynəlxalq münasibətlərdə "soyuq müharibə"nin başlanmasının təqsirkarı ABŞ və Qərbi digər dövlətləridir. İndi "soyuq müharibə" başa çatıb. Onun başlıca təqsirkarı olan sovet imperiyası çöküb və bu müharibədə Qərb dövlətləri qalib gəliblər…Azərbaycan məsələsi 1946-cı il martın 5-də Böyük Britaniyanın keçmiş baş naziri U. Çörçillin ABŞ-nin Fulton şəhərindəki çıxışı ilə əsası qoyulan "soyuq müharibə"nin ilk toxumlarının səpildiyi və cücərdiyi kəskin beynəlxalq münasibətlərin ən mübahisəli məsələlərindən biri oldu" (səh.24–25). Bu, professor Musa Qasımlının Azərbaycan və dünya tarix elminə gətirdiyi yenilik olmuşdur. Sonralar digər Azərbaycan tarixçiləri Musa Qasımlının işığında bu problemə dair tədqiqatlar aparmış və soyuq müharibənin ilk anının, ilk böhranının Cənubi Azərbaycanda olmasına dair onun konsepsiyasını inkişaf etdirmişlər. Professor Cəmil Həsənli 1998-ci ildə nəşr etdirdiyi "Güney Azərbaycan:Tehran-Bakı-Moskva arasında (1939–1945)" adlı əsərində yazır: "Professor M. Qasımovun "Beynəlxalq münasibətlərdə Azərbaycan məsələsi" kitabı son dövrün uğurlu addımlarından hesab edilə bilər" (səh.12–13). Daha sonra professor Musa Qasımlı, işğal edilib bolşevikləşdirildikdən sonra SSRİ-nin yaradılmasına qədərki dövrdə Azərbaycanın xarici dövlətlərlə, o cümlədən Türkiyə ilə diplomatik-siyasi münasibətlərini tədqiq etmişdir. Bu illər nisbi müstəqillik illəri olmuşdur. Müəllif bolşevik Rusiyasının Azərbaycanın xarici siyasətinə hansı metodlarla son qoyduğunu, nümayəndəliklərini bağladığını tədqiq etmişdir. Bakı ilə yanaşı bu araşdırma kitab olaraq Türkiyə və İranda da işıq üzü görmüşdür. Professor Musa Qasımlı ölkədə ilk dəfə olaraq Birinci dünya müharibəsi illərində böyük dövlətlərin Azərbaycan siyasətini tədqiq etmiş və üç cildlik monoqrafiya yazmışdır. O, Azərbaycanda ilk dəfə olaraq Qafqaz cəbhəsində "könüllü" adı altında erməni silahlı bandalarının hazırlanması və fəaliyyəltərini tədqiq etmişdir. Bu mövzuya dair bir sıra beynəlxalq elmi simpoziumlarda məruzə etmiş və həmin məruzələr nəşr edilmişdir. Musa Qasımlı 1920–1945-ci illərdə Azərbayca istiqlal mübarizəsi və xarici dövlətlər problemini də araşdırmış, iri həcmli monoqrafiya yazmış və bu əsər 2006-cı ildə İstanbulda "Kaknüs" nəşriyyatında nəşr edilmişdir. Həmin kitab Almaniyanın Frankfurt şəhərində keçirilən kitab sərgi-yarmarkasında ən çox satılan kitablardan biri olmuşdur. Musa Qasımlı 1920–1923-cü illərdə Cənubi Qafqazda Rusiya, Türkiyə və Antanta ölkələri arasında nüfuz uğrunda gedən diplomatik-siyasi mübarizəni də tədqiq etmişdir. Professor Musa Qasımlı Rusiya imperatoru I Pyotrun məlum fərmanından başlayaraq 1920-ci ildə Ermənistan sovetləşdirilənədək olan dövrdə ermənilərin Azərbaycan ərazilərinə yerləşdirilməsini, torpaqlar ələ keçirmələrini, silahlı bandalar yaratmalarını, böhranlı anlarda mülki türk, müsəlman əhaliyə qarşı törətdikləri qırğınları ən mötəbər arxiv materialları əsasında tədqiq etmiş və iri həcmi monoqrafiya yazmışdır. Monoqrafiya Azərbaycan, rus, türk və ingilis dillərində bir neçə ölkədə nəşr edilmişdir. Musa Qasımlının ABŞ, Argentina, Türkiyə, Böyük Britaniya, Almaniya, Rusiya, Ukrayna, Polşa, Rumıniya, Qazaxıstan, Şimali Makedoniya, Moldova, Gürcüstan, İran, Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti, Çexiya Respublikası və b. ölkələrdə Azərbaycan tarixinin indiyədək araşdırılmayan problemlərinə həsr olunmuş irihəcmli 17 kitabı və nüfuzlu jurnallarda 100-dən çox elmi məqaləsi ingilis, ispan, türk, rus, ukrayn, polyak, rumın, fars və b. dillərdə nəşr edilmişdir. Monoqrafiyaları haqqında xaricdə müsbət rəylər dərc olunmuşdur. Əsərlərinə Amerika, Avropa, Asiya və Afrika qitəsi ölkələrinin alimləri maraq göstərmişlər. Musa Qasımlının və əsərlərinin adı 53 ölkədə nəşr edilən kitab və məqalələrdə çəkilmişdir. Əsərlərinə ABŞ, Çili, Böyük Britaniya, Fransa, İspaniya, Avstriya, İsveçrə, Macarıstan, Polşa ,Rumıniya, Litva, Estoniya , Rusiya, Belarus, Moldova, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Ukrayna, Gürcüstan, Türkiyə, İraq, Hindistan, Keniya və b. ölkələrdə istinad etmişlər. Azərbaycanda və xarici ölkələrdə nəşr edilən və maraqla qarşılanan əsərləri ona dünya beynəlxalq münasibətlər tarixi elmi dairələrində şöhrət gətirmiş və görkəmli tarixçi alim olaraq tanıtmışdır. 1983–2022-ci illərdə Azərbaycanda keçirilən 50-dən çox elmi konfransda məruzələr etmişdir. 1985–2022-ci illərdə 50-dən çox beynəlxalq elmi konfransda – Orlando, San-Fransisko, Los-Ancelos (ABŞ), Plovdiv (Bolqarıstan), Krakov, Varşava (Polşa), Bilkent, İstanbul, Ankara, Elazığ, Ərzurum, İqdır, Ardahan, Trabzon, İzmir, Ədirnə, Bandırma, Əskişəhər, Uşak, Bitlis, Malatya, Kayseri, Kahramanmaraş, Giresun, Bayburt, Antalya, Alanya (Türkiyə), Moskva, Yekaterinburq, Nijni Novqorod, Rostov-Don, Qroznı, Mahaçqala (Rusiya), Tiflis, Batum (Gürcüstan), Qazimaqosa, Lefkoşa, Girne (Kipr), Tehran, Təbriz (İran), Vilnüs (Litva), Odessa, Kiyev (Ukrayna), Türküstan, Astana (Qazaxıstan), Tallin (Estoniya), Amsterdam (Hollandiya), Frankfurt, Köln, Berlin, Dortmund, Bielefald, Hamburq (Almaniya), Skopye (Şimali Makedoniya), Vyana (Avstriya), Budapeşt (Macarıstan) və b. ölkələrdə dəfələrlə etdiyi məruzələrlə Azərbaycan tarix elmini layiqincə təmsil etmişdir.

Ali məktəblər üçün Beynəlxalq münasibətlər tarixi dərs vəsaitinin, iki hissədən ibarət Avropa və Amerika ölkələrinin müasir tarixi dərsliyinin və fənn proqramının müəllifidir.

ABŞ-də fəaliyyət göstərən Orta Şərq Araşdırmaları Assosiasiyasının (Arizona Universiteti), Mərkəzi Avrasiya Araşdırmaları Cəmiyyətinin (Harvard Universiteti), Orta Asiya və Qafqaz Araşdırmaları Mərkəzinin (Türkiyə) üzvüdür. "Romanian Euroasian Studies" (Rumıniya), "Qafqaz və Mərkəzi Asiya araşdırmaları", "Turan SAM", "Türk bilimi", "Atatürk yolu" (Türkiyə), "Qafqaz i mir" (Gürcüstan), "Evropeyski istoriçhı studii: naukoviy jurnal" və "Amerikanska istoria ta politika: naukoviy jurnal" (Kiyev, Ukrayna) elmi jurnallarının redaksiya heyətinin üzvüdür.

ABŞ-nin Vircinya ştatının Fairfax şəhərindəki George Mason Universitetində araşdırma proqramı üzrə çalışmışdır (2004).

SSRİ Siyasi Elmlər Assosiasiyasının, SSRI Elmlər Akademiyasının Beynəlxalq münasibətlər və xarici siyasət tarixi Elmi Şurasının üzvü (1987–1991), Azərbaycan EA Tarix İnstitutunda fəaliyyət göstərən ixtisaslaşdırılmış doktorluq Müdafiə Şurasının həmsədri (1997–1999), Təhsil Nazirliyi Elmi Metodik Şurası tarix bölməsinin (1997–1999), Dərslikləri Qiymətləndirmə Şuarsının (2009–2014), Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının tarix və siyasi elmlər ixtisası üzrə Ekspert Şurasının (2004–2007) üzvü olmuşdur. BDU-da fəaliyyət göstərən Müdafiə Şurasının üzvüdür.

Musa Qasımlının rəhbərliyi altında 24 nəfər namizədlik, 3 nəfər doktorluq dissertasiyası işini müdafiə etmişdir. Onların arasında xarici ölkə vətəndaşları da vardır.

Xarici ölkələrdə aşağıdakı kitabları nəşr edilmişdir:

  1. Uluslararası ilişkilerdə Güney Azerbaycan meselesi (40-lı yıllar). Ankara: Asena nəşriyyatı, 1997. — 80 s. (Türkiyə).
  2. Azərbaycan-Türkiyə diplomatik-siyasi münasibətləri (aprel 1920-ci il – dekabr 1922-ci il). Təbriz:Təbriz nəşriyyatı,1999 (fars dilinə çevirəni Əli Daşqın). 7,5 ç/v.(fars dilində). (İran).
  3. Азербайджан в международных культурных связях (1946–1990).Тбилиси: Изд.Артануджи, 2005.- 298 s. (Gürcüstan).
  4. Azerbaycan türklerinin milli mücadele tarihi. 1920–1940. İstanbul: Kaknüs nəşriyyatı, 2006. — 704 s. (Türkiyə).
  5. СССР-Турция: от нормализации отношений до новой холодной войны.1960–1979-е гг. Москва: ИНСАН, 2008. −576 с. (Rusiya).
  6. Турция-СССР: от переворота до распада. 1980–1991. Москва: ИНСАН, 2010. — 418 с. (Rusiya).
  7. SSCB-Türkiye ilişkileri. Türkiyede 1980 Darbesinden SSCB-nin Dagılmasına kadar. İstanbul: Kaknüs, 2012. — 464 s. (Türkiyə).
  8. Украинско-азербайджанские политические отношения: история и современность.Киев:Издательский дом Дмитрия Бураго,2012. −160 с. (О.Купчик, А. Дамиров). (Ukrayna).
  9. Türkiye-Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği ilişkileri. Ankara: Atatürk Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2013. — 599 s. (Türkiyə).
  10. Анатолия и Южный Кавказ в 1724–1920-е гг.: в поисках исторической истины. Москва: ИНСАН, 2014. — 550 с. (Rusiya).
  11. Kafkaslarda ermeni sorunu. 1724–1920. Ankara: İpek Universitesi yayınları, 2014. — 484 s. (Türkiyə).
  12. Азербайджан, Армения и Турция в 1920–1994 гг.: реальная история. Москва: ИНСАН, 2016. – 616 с. (Rusiya).
  13. . Внешняя политика Азербайджанской Республики (1991–2003 гг.). I часть. Москва: ИНСАН, 2016. – 704 с. (Rusiya).
  14. Внешняя политика Азербайджанской Республики (1991–2003 гг.). II часть. Москва: ИНСАН, 2016. – 724 с. (Rusiya).
  15. Ermeni sorunu ve büyük devletler. 1724–1920. Ankara: Astana yayınları, 2017. — 480 s. (Türkiyə).
  16. Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye: gerçek tarih arayışı. 1920–1994. Ankara: T. C. Atatürk Araştırma Merkezi, 2019. – 642 s. (Türkiyə).
  17. The Post-Soviet Conflicts: The Thirty Years’ Crisis. North Carolina-Greensboro: Lexington Books, 2020.- 398 p. (coaut.) (ABŞ).

İstinadlar

  1. "AMEA-nın həqiqi və müxbir üzvlüyünə keçirilən seçkilərin nəticələri açıqlanıb". 2020-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-02.
  2. "Qasımlı Musa Cəfər oğlu". Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin saytı (az.). meclis.gov.az. 2016-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-06.
  3. "Musa Qasımlı: "Əsl soyqırımı ermənilər dinc azərbaycanlılara qarşı törədiblər" (az.). Modern.az. 2015-01-27 tarixində .

Xarici keçidlər

  Vikianbarda Musa Qasımlı ilə əlaqəli mediafayllar var.
  Vikikitabda Musa Qasımlı/Biblioqrafiya mövzusuna dair mətn var.
  • Professor Musa Qasımlının 55 yaşına düşüncələr..
  • AMEA-nın Dünya Siyasəti İnstitutunun direktoru təyin edilib
  • Bakı Dövlət Universitetinin Professoru

May 19, 2023
musa, qasımlı, qasımlı, musa, cəfər, oğlu, oktyabr, 1957, hamarkənd, yardımlı, rayonu, görkəmli, azərbaycan, tarixçisi, tarix, elmləri, doktoru, professor, 1992, azərbaycan, milli, elmlər, akademiyası, qafqazşünaslıq, institutunun, direktoru, 2016, amea, nın, . Qasimli Musa Cefer oglu 28 oktyabr 1957 Hamarkend Yardimli rayonu Gorkemli Azerbaycan tarixcisi tarix elmleri doktoru professor 1992 Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Qafqazsunasliq Institutunun direktoru 2016 AMEA nin muxbir uzvu 2017 1 Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin IV V VI cagiris deputati Sohret ordeni 2017 Musa QasimliSexsi melumatlarDogum tarixi 28 oktyabr 1957 1957 10 28 65 yas Dogum yeri Hamarkend Yardimli rayonu Azerbaycan SSR SSRIPartiya partiyasiz 2003 Tehsili Azerbaycan Dovlet Universiteti 1974 1979 Corc Meyson Universiteti ABS d Elmi fealiyyetiElmi derecesi tarix elmleri doktoruElmi adi professorTeltifleri 2017 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerHeyati RedakteMusa Qasimli 1957 ci il 28 oktyabrda Yardimli rayonunun Hamarkend kendinde anadan olmusdur 1974 cu ilde orta mektebi terifname ile bitirmisdir Hemin il Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki Baki Dovlet Universiteti tarix fakultesine daxil olmus 1979 cu ilde orani ferqlenme diplomu ile bitirmisdir Teyinatla Yardimli rayonunda islemisdir 1982 1985 ci illerde BDU nun Avropa ve Amerika olkelerinin yeni ve muasir tarixi kafedrasinin eyani aspiranturasinda tehsil almisdir Beynelxalq munasibetler tarixi uzre ixtisaslasmisdir 1986 ci ilde namizedlik 35 yasinda ise doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir Olkede en genc tarix elmleri doktoru olmusdur Yardimli rayonundan cixan ilk tarix elmleri doktoru professordur 1986 1992 ci illerde BDU nun Avropa ve Amerika olkelerinin yeni ve muasir tarixi kafedrasinda muellim bas muellim dosent tarix fakultesinin dekan muavini vezifelerinde calismisdir BDU nun Avropa ve Amerika olkelerinin yeni ve muasir tarixi kafedrasinin professorudur AMEA nin muxbir uzvu olan ilk yardimlilidir AMEA Reyaset Heyetinin 27 yanvar 2016 ci il tarixli qerari ile Qafqazsunasliq Institutunun direktoru vezifesini icra eden teyin edilmisdir AMEA Ictimai Elmler bolmesinin 24 iyun tarixli iclasinda sesverme yolu ile direktor secilmis 29 iyun tarixinde ise AMEA Reyaset Heyetinin iclasinda hemin qerar tesdiq edilmisdir 1992 1997 ci illerde Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin beynelxalq elaqeler sobesinde islemisdir IV cagiris Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisine 2010 cu il 7 noyabrda kecirilen seckilerde 42 sayli Sumqayit ikinci secki dairesinden 2015 ci il 1 noyabrda kecirilen V cagiris 2020 ci il 9 fevralda kecirilen VI cagiris seckilerinde 72 sayli Yardimli Masalli secki dairesinden millet vekili secilmisdir Milli Meclisin Elm ve Tehsil Komitesinin sedr muavinidir Azerbaycan Efqanistan parlamentlerarasi isci qrupunun sedri Turkiye Kanada Braziliya Peru Meksika Argentina Danimarka Malta Estoniya Bosniya ve Herseqovina parlamentleri ile dostluq qrupunun uzvudur Azerbaycan Metbuat Surasi Idare Heyetinin ve Dunya Azerbaycanlilarini Elaqelendirme Surasinin uzvu olmusdur 2 Olkenin ictimai siyasi heyatinda feal istirakina gore Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin serencami ile Sohret ordeni ile teltif edilmisdir 28 10 2017 Azerbaycan Respublikasi Tehsil Nazirliyinin Qabaqcil tehsil iscisi dos nisani 2009 Qazaxistan Respublikasi Elmler Akademiyasinin xatire medali 10 11 2017 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin serencami ile Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin 100 illiyi 1918 2008 Azerbaycan Respublikasinin yubiley medali 27 05 2018 Azerbaycan parlamentinin 100 illiyi munasibetile Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin Parlament medali 2018 Azerbaycan Respublikasi Xarici Isler Nazirliyinin serencami ile Azerbaycan Respublikasi diplomatik xidmet orqanlarinin 100 illiyi 1919 2019 Azerbaycan Respublikasinin yubiley medali 09 07 2019 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Serhed Xidmeti reisinin emri ile Azerbaycan Serhed Muhafizesinin 100 illiyi 1919 2019 Azerbaycan Respublikasinin yubiley medali ile teltif edilmisdir 14 08 2019 Elmi fealiyyeti RedakteAzerbaycan tarixinin oyrenilmemis bir sira aktual problemlerinin Azerbaycanin beynelxalq medeni elaqeleri 1946 1991 Ceyid Cefer Piseveri herekatinindan sonra Cenubi Azerbaycanda yaranmis seraitin Birlesmis Milletler Teskilatinda muzakiresi Azerbaycan Turkiye diplomatik siyasi munasibetleri 1920 1922 xarici dovletler ve Azerbaycan 1920 1922 Birinci dunya muharibesi illerinde konullu adi altinda ermeni silahli bandalarinin hazirlanmasi ve fealiyyetleri Birinci dunya muharibesi illerinde boyuk dovletlerin Azerbaycan siyaseti 1914 1918 SSRI Turkiye diplomatik siyasi munasibetleri 1960 1991 Azerbaycan istiqlal mubarizesi ve xarici dovletler 1920 1945 Ermeni meselesi nden ermeni soyqirimi na 1724 1920 Cenubi Qafqaz Antanta olkeleri Rusiya ve Turkiye arasinda 1920 1923 ve b arasdirilmasi onun adi ile baglidir 3 Musa Qasimli Azerbaycan Rusiya Turkiye ABS Gurcustan Avstriyada BMT Cexiyada ATET Boyuk Britaniya arxivlerinde calismis ve deyerli eserler yazmisdir Onun ilk boyuk tedqiqat isi Ikinci dunya muharibesinden sonra SSRI dagilanadek olan dovrde Azerbaycanin beynelxalq medeni elaqeleri olmusdur Sovet hakimiyyeti illerinde Merkezin nezareti altinda heyata kecirilen Azerbaycanin beynelxalq medeni elaqelerinin inkisaf dinamikasinin ve neticelerinin zengin arxiv materiallari esasinda tedqiq edilmesi ugurlu baslangic olmusdur Bakida nesr edilen bu monoqrafiya sonralar Gurcustanda Artanudci nesriyyatinda da cap edilmisdir 1992 1993 cu illerde Musa Qasimli Seyid Cefer Piseveri herekatindan sonra Cenubi Azerbaycanda yaranmis seraitin yenice qurulmus BMT Bas Meclisinin ilk iclasinda muzakiresini arasdirmis ve 1993 cu ilde Azernesr de Beynelxalq munasibetlerde Azerbaycan meselesi adli eserini nesr etdirmisdir Bu Azerbaycan tarixsunasliginda ilk addim olmusdur Professor BMT Bas Meclisinde eslen Azerbaycandan olan iki neferin SSRI nin BMT deki numayendesi A Visinskinin ve Iranin numayendesi eslen Ordubaddan olan Seyid Hesen Tagizadenin Iranda sovet qosunlarinin olmasina dair mubahiselerinin Cenubi Azerbaycanda ABS ve sovet siyasetinin mahiyyetini acmisdir Muellif eserinde yazir ki Qerbde bele hesab edirler ki soyuq muharibe ilk defe Avropada baslamisdir lakin bele deyildir soyuq muharibenin ilk ani ilk bohrani Cenubi Azerbaycan meselesi olmusdur Eserde M Qasimli yazir uzun iller boyu tarix elminde bele bir qeyri elmi tezis hakim olub ki guya beynelxalq munasibetlerde soyuq muharibe nin baslanmasinin teqsirkari ABS ve Qerbi diger dovletleridir Indi soyuq muharibe basa catib Onun baslica teqsirkari olan sovet imperiyasi cokub ve bu muharibede Qerb dovletleri qalib gelibler Azerbaycan meselesi 1946 ci il martin 5 de Boyuk Britaniyanin kecmis bas naziri U Corcillin ABS nin Fulton seherindeki cixisi ile esasi qoyulan soyuq muharibe nin ilk toxumlarinin sepildiyi ve cucerdiyi keskin beynelxalq munasibetlerin en mubahiseli meselelerinden biri oldu seh 24 25 Bu professor Musa Qasimlinin Azerbaycan ve dunya tarix elmine getirdiyi yenilik olmusdur Sonralar diger Azerbaycan tarixcileri Musa Qasimlinin isiginda bu probleme dair tedqiqatlar aparmis ve soyuq muharibenin ilk aninin ilk bohraninin Cenubi Azerbaycanda olmasina dair onun konsepsiyasini inkisaf etdirmisler Professor Cemil Hesenli 1998 ci ilde nesr etdirdiyi Guney Azerbaycan Tehran Baki Moskva arasinda 1939 1945 adli eserinde yazir Professor M Qasimovun Beynelxalq munasibetlerde Azerbaycan meselesi kitabi son dovrun ugurlu addimlarindan hesab edile biler seh 12 13 Daha sonra professor Musa Qasimli isgal edilib bolseviklesdirildikden sonra SSRI nin yaradilmasina qederki dovrde Azerbaycanin xarici dovletlerle o cumleden Turkiye ile diplomatik siyasi munasibetlerini tedqiq etmisdir Bu iller nisbi musteqillik illeri olmusdur Muellif bolsevik Rusiyasinin Azerbaycanin xarici siyasetine hansi metodlarla son qoydugunu numayendeliklerini bagladigini tedqiq etmisdir Baki ile yanasi bu arasdirma kitab olaraq Turkiye ve Iranda da isiq uzu gormusdur Professor Musa Qasimli olkede ilk defe olaraq Birinci dunya muharibesi illerinde boyuk dovletlerin Azerbaycan siyasetini tedqiq etmis ve uc cildlik monoqrafiya yazmisdir O Azerbaycanda ilk defe olaraq Qafqaz cebhesinde konullu adi altinda ermeni silahli bandalarinin hazirlanmasi ve fealiyyelterini tedqiq etmisdir Bu movzuya dair bir sira beynelxalq elmi simpoziumlarda meruze etmis ve hemin meruzeler nesr edilmisdir Musa Qasimli 1920 1945 ci illerde Azerbayca istiqlal mubarizesi ve xarici dovletler problemini de arasdirmis iri hecmli monoqrafiya yazmis ve bu eser 2006 ci ilde Istanbulda Kaknus nesriyyatinda nesr edilmisdir Hemin kitab Almaniyanin Frankfurt seherinde kecirilen kitab sergi yarmarkasinda en cox satilan kitablardan biri olmusdur Musa Qasimli 1920 1923 cu illerde Cenubi Qafqazda Rusiya Turkiye ve Antanta olkeleri arasinda nufuz ugrunda geden diplomatik siyasi mubarizeni de tedqiq etmisdir Professor Musa Qasimli Rusiya imperatoru I Pyotrun melum fermanindan baslayaraq 1920 ci ilde Ermenistan sovetlesdirilenedek olan dovrde ermenilerin Azerbaycan erazilerine yerlesdirilmesini torpaqlar ele kecirmelerini silahli bandalar yaratmalarini bohranli anlarda mulki turk muselman ehaliye qarsi toretdikleri qirginlari en moteber arxiv materiallari esasinda tedqiq etmis ve iri hecmi monoqrafiya yazmisdir Monoqrafiya Azerbaycan rus turk ve ingilis dillerinde bir nece olkede nesr edilmisdir Musa Qasimlinin ABS Argentina Turkiye Boyuk Britaniya Almaniya Rusiya Ukrayna Polsa Ruminiya Qazaxistan Simali Makedoniya Moldova Gurcustan Iran Simali Kipr Turk Cumhuriyyeti Cexiya Respublikasi ve b olkelerde Azerbaycan tarixinin indiyedek arasdirilmayan problemlerine hesr olunmus irihecmli 17 kitabi ve nufuzlu jurnallarda 100 den cox elmi meqalesi ingilis ispan turk rus ukrayn polyak rumin fars ve b dillerde nesr edilmisdir Monoqrafiyalari haqqinda xaricde musbet reyler derc olunmusdur Eserlerine Amerika Avropa Asiya ve Afrika qitesi olkelerinin alimleri maraq gostermisler Musa Qasimlinin ve eserlerinin adi 53 olkede nesr edilen kitab ve meqalelerde cekilmisdir Eserlerine ABS Cili Boyuk Britaniya Fransa Ispaniya Avstriya Isvecre Macaristan Polsa Ruminiya Litva Estoniya Rusiya Belarus Moldova Qazaxistan Qirgizistan Ukrayna Gurcustan Turkiye Iraq Hindistan Keniya ve b olkelerde istinad etmisler Azerbaycanda ve xarici olkelerde nesr edilen ve maraqla qarsilanan eserleri ona dunya beynelxalq munasibetler tarixi elmi dairelerinde sohret getirmis ve gorkemli tarixci alim olaraq tanitmisdir 1983 2022 ci illerde Azerbaycanda kecirilen 50 den cox elmi konfransda meruzeler etmisdir 1985 2022 ci illerde 50 den cox beynelxalq elmi konfransda Orlando San Fransisko Los Ancelos ABS Plovdiv Bolqaristan Krakov Varsava Polsa Bilkent Istanbul Ankara Elazig Erzurum Iqdir Ardahan Trabzon Izmir Edirne Bandirma Eskiseher Usak Bitlis Malatya Kayseri Kahramanmaras Giresun Bayburt Antalya Alanya Turkiye Moskva Yekaterinburq Nijni Novqorod Rostov Don Qrozni Mahacqala Rusiya Tiflis Batum Gurcustan Qazimaqosa Lefkosa Girne Kipr Tehran Tebriz Iran Vilnus Litva Odessa Kiyev Ukrayna Turkustan Astana Qazaxistan Tallin Estoniya Amsterdam Hollandiya Frankfurt Koln Berlin Dortmund Bielefald Hamburq Almaniya Skopye Simali Makedoniya Vyana Avstriya Budapest Macaristan ve b olkelerde defelerle etdiyi meruzelerle Azerbaycan tarix elmini layiqince temsil etmisdir Ali mektebler ucun Beynelxalq munasibetler tarixi ders vesaitinin iki hisseden ibaret Avropa ve Amerika olkelerinin muasir tarixi dersliyinin ve fenn proqraminin muellifidir ABS de fealiyyet gosteren Orta Serq Arasdirmalari Assosiasiyasinin Arizona Universiteti Merkezi Avrasiya Arasdirmalari Cemiyyetinin Harvard Universiteti Orta Asiya ve Qafqaz Arasdirmalari Merkezinin Turkiye uzvudur Romanian Euroasian Studies Ruminiya Qafqaz ve Merkezi Asiya arasdirmalari Turan SAM Turk bilimi Ataturk yolu Turkiye Qafqaz i mir Gurcustan Evropeyski istorichi studii naukoviy jurnal ve Amerikanska istoria ta politika naukoviy jurnal Kiyev Ukrayna elmi jurnallarinin redaksiya heyetinin uzvudur ABS nin Vircinya statinin Fairfax seherindeki George Mason Universitetinde arasdirma proqrami uzre calismisdir 2004 SSRI Siyasi Elmler Assosiasiyasinin SSRI Elmler Akademiyasinin Beynelxalq munasibetler ve xarici siyaset tarixi Elmi Surasinin uzvu 1987 1991 Azerbaycan EA Tarix Institutunda fealiyyet gosteren ixtisaslasdirilmis doktorluq Mudafie Surasinin hemsedri 1997 1999 Tehsil Nazirliyi Elmi Metodik Surasi tarix bolmesinin 1997 1999 Derslikleri Qiymetlendirme Suarsinin 2009 2014 Azerbaycan Respublikasi Prezidenti yaninda Ali Attestasiya Komissiyasinin tarix ve siyasi elmler ixtisasi uzre Ekspert Surasinin 2004 2007 uzvu olmusdur BDU da fealiyyet gosteren Mudafie Surasinin uzvudur Musa Qasimlinin rehberliyi altinda 24 nefer namizedlik 3 nefer doktorluq dissertasiyasi isini mudafie etmisdir Onlarin arasinda xarici olke vetendaslari da vardir Xarici olkelerde asagidaki kitablari nesr edilmisdir Uluslararasi iliskilerde Guney Azerbaycan meselesi 40 li yillar Ankara Asena nesriyyati 1997 80 s Turkiye Azerbaycan Turkiye diplomatik siyasi munasibetleri aprel 1920 ci il dekabr 1922 ci il Tebriz Tebriz nesriyyati 1999 fars diline cevireni Eli Dasqin 7 5 c v fars dilinde Iran Azerbajdzhan v mezhdunarodnyh kulturnyh svyazyah 1946 1990 Tbilisi Izd Artanudzhi 2005 298 s Gurcustan Azerbaycan turklerinin milli mucadele tarihi 1920 1940 Istanbul Kaknus nesriyyati 2006 704 s Turkiye SSSR Turciya ot normalizacii otnoshenij do novoj holodnoj vojny 1960 1979 e gg Moskva INSAN 2008 576 s Rusiya Turciya SSSR ot perevorota do raspada 1980 1991 Moskva INSAN 2010 418 s Rusiya SSCB Turkiye iliskileri Turkiyede 1980 Darbesinden SSCB nin Dagilmasina kadar Istanbul Kaknus 2012 464 s Turkiye Ukrainsko azerbajdzhanskie politicheskie otnosheniya istoriya i sovremennost Kiev Izdatelskij dom Dmitriya Burago 2012 160 s O Kupchik A Damirov Ukrayna Turkiye Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birligi iliskileri Ankara Ataturk Arastirmalari Merkezi Yayinlari 2013 599 s Turkiye Anatoliya i Yuzhnyj Kavkaz v 1724 1920 e gg v poiskah istoricheskoj istiny Moskva INSAN 2014 550 s Rusiya Kafkaslarda ermeni sorunu 1724 1920 Ankara Ipek Universitesi yayinlari 2014 484 s Turkiye Azerbajdzhan Armeniya i Turciya v 1920 1994 gg realnaya istoriya Moskva INSAN 2016 616 s Rusiya Vneshnyaya politika Azerbajdzhanskoj Respubliki 1991 2003 gg I chast Moskva INSAN 2016 704 s Rusiya Vneshnyaya politika Azerbajdzhanskoj Respubliki 1991 2003 gg II chast Moskva INSAN 2016 724 s Rusiya Ermeni sorunu ve buyuk devletler 1724 1920 Ankara Astana yayinlari 2017 480 s Turkiye Azerbaycan Ermenistan ve Turkiye gercek tarih arayisi 1920 1994 Ankara T C Ataturk Arastirma Merkezi 2019 642 s Turkiye The Post Soviet Conflicts The Thirty Years Crisis North Carolina Greensboro Lexington Books 2020 398 p coaut ABS Istinadlar Redakte AMEA nin heqiqi ve muxbir uzvluyune kecirilen seckilerin neticeleri aciqlanib 2020 10 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 02 Qasimli Musa Cefer oglu Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin sayti az meclis gov az 2016 04 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 02 06 Musa Qasimli Esl soyqirimi ermeniler dinc azerbaycanlilara qarsi toredibler az Modern az 2015 01 27 tarixinde arxivlesdirilib Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Musa Qasimli ile elaqeli mediafayllar var Vikikitabda Musa Qasimli Biblioqrafiya movzusuna dair metn var Professor Musa Qasimlinin 55 yasina dusunceler AMEA nin Dunya Siyaseti Institutunun direktoru teyin edilib Baki Dovlet Universitetinin Professoru Menbe https az wikipedia org w index php title Musa Qasimli amp oldid 7030863, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.