Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Kot-d'İvuar (Fil Dişi Sahili və ya Fil Dişi Sahili Respublikası) (Fransız : Côte d' Ivoire [kot diˈvwaʀ]) — Afrika qitəsində dövlət. Ölkənin sərhəd qonşularını (şimaldan saat istiqamətində) Mali, Burkina-Faso, Qana, Liberiya və Qvineyadır. Bundan başqa ölkənin cənubunda Atlantik okeanı yerləşir. Ölkənin paytaxtı Yamusukrodur.
| Kot-d'İvuar | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| République de Côte d'Ivoire | |||||
| |||||
| "Union - Discipline - Travail" "Birlik, İntizam və çalışqanlıq" | |||||
| Himn: L'Abidjanaise | |||||
 | |||||
| Tarixi | |||||
| • Müstəqillik | 7 Avqust 1960 | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Yamusukro (de-yure) Abican (de-fakto) | ||||
| İdarəetmə forması | Respublika | ||||
| Alassan Uattara[ 4.XII.2010 ~] | |||||
| Sahəsi | Dünyada 69-cu | ||||
| • Ümumi | 322463 km² | ||||
| • Su sahəsi (%) | 1,4 | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 23,5 milyon nəfər (56-cı) | ||||
| • Siyahıyaalma (15.V.2014) | 22.261.331 nəf. | ||||
| • Sıxlıq | 72 nəf./km² | ||||
| ÜDM (AQP) | |||||
| • Ümumi | 78,6 milyard $ dollar (92-ci) | ||||
| • Adambaşına | 3 300 $ dollar () | ||||
| ÜDM (nominal) | |||||
| • Ümumi (2008) | 23,508 milyard $ dollar (98-ci) | ||||
| • Adambaşına | 1.132 $ dollar (89-cu) | ||||
| İnternet domeni | .ci | ||||
| CI | |||||
| BOK kodu | CIV | ||||
| Telefon kodu | +225 | ||||
| Saat qurşaqları | |||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Ölkə adı
Ölkənin yerləşdiyi bölgələrdə sahib olduğu çox sayda fil səbəbiylə xvı əsrdə Portuqaliyalılar tərəfindən fil dişi əldə edə bilmək və ticarətini reallaşdırmaq adına fil ovlanmış və bir çox fil ovçular tərəfindən öldürülmüşdür. Bu hadisə səbəbi ilə ölkənin adı Fransızca Fil Dişi Sahili mənasını verən Côte d' Ivoire olaraq müəyən olunmuş, fil dişi uzun illər ölkənin ən əhəmiyyətli ixracat qaynaqlarından birini təşkil etmişdir. Ancaq ölkə adının hər bir dildə fərqli versiyalarda deyilməsi (Fil Dişi Sahili, Elfenbeinküste, Ivory Coast, Costa de Marfil və s.) və beynəlxalq sahələrdə qarışıqlıqlara səbəb olması ilə əlaqədar 1985-ci ildə dövrün dövlət başçısı aldığı qərar ilə ölkə adının bundan sonra yalnız Fransız halı ilə istifadə ediləcəyini və digər dillərə də çevrilməyəcəyini ifadə etmişdir.
Coğrafiya
Ölkənin cəmdə sahib olduğu 3.458 km sərhədin 545 km-i Burkina Faso, 720 km-i Qana, 816 km-i Qvineya, 778 km-i Liberiya və 599 km-i Mali ilə olduğu halda, ölkənin həm də Qvineya Körfəzinin qərbində Atlantik okeanına 515 km-lik sahil çıxışı var.
Ölkənin səth şəkilləri ümumi etibarilə yastı bir görünüşə sahib olmaqla birlikdə ölkənin səthi əksəriyyətlə yayla və düzənliklərdən ibarətdir. Ölkənin yalnız qərb hissələri dəniz səviyyəsindən orta hesabla 1.000 m daha yüksəkdə yerləşir. Ölkənin ən yüksək nöqtəsi Qvineya sərhədinin yaxınlığında yerləşən 1.752 m yüksəkliyə sahib olan Nimba Dağıdır. Ölkənin şimal bölgəsinin bir hissəsi Yuxarı Qvineya Yaylaları olaraq adlandırılan bölgədə yerləşir. Bundan başqa qalan bölgələrdə orta yüksəklik 200 m-dən 350 m arasında dəyişir.
Əhali
Fil dişi Sahilində son olaraq 2014-cü ildə həyata keçirilən rəsmi əhalinin siyahıyaalınma nəticələrinə görə 22.671.331 əhali müəyyən edilmişdir. Bu son rəsmi siyahıyaalınma nəticəsi olub, 2015 təxmini sayma nəticələrinə görə ölkədə 23.295.302 əhali yaşadığı təxmin edilmişdir.
Fil Dişi Sahili gənc bir əhaliyə sahib olub, 2015 təxmini məlumatlarına görə əhalinin 58,89%-i 0–24 yaş aralığındadır. Ölkənin yalnız 3,34%-i 65 yaş və yuxarıdır.
0–14 yaş : 37,94% (kişi 4,456,646 / qadın 4,381,907)
15 −24 Yaş : 20,95% (kişi 2,459,156 / qadın 2,420,284)
25 −54 Yaş : 33,53% (kişi 3,997,615 / qadın 3,812,563)
55 −64 Yaş : 4,25% (kişi 495,177 / qadın 493,854)
65 Yaş və üzəri : 3,34% (kişi 375,276 / qadın 402,824)
Dil
Ölkənin tək rəsmi dili Fransızcadır. Bu dilidən başqa ölkə daxilində 77 fərqli dil danışılmaqdadır. Bu dillər arasında baule və diula ən geniş istifadə edilən dillərdir. Bundan başqa yerli etnik əsaslı Senufoca, Yacoubaca, Anyice, Attiece, Kulangoca, Tagwanaca və Lobice kimi fərqli dillərdən də istifadə edilir. Rəsmi dilidən başqa açıq ara danışıq dili Dioulacadır. Ölkə əhalisinin 61%-i bu dili bilir və danışır. Xüsusilə ölkənin şimal hissəsində geniş yayılan dil, eyni zamanda ticarət dili olaraq da istifadə edilir. Ancaq ölkənin Fransa koloniyası olmasından sonra ölkədə rəsmi olaraq istifadə dil Fransızcadır.
Din
Ölkə daxilində İslam ən geniş yayılmış din mövqeyində olub, əhalinin 40,2%-i bu dinə inanır. Ölkənin ən geniş yayılmış ikinci din isə 38,7% ilə Xristianlıq dinidir. Bunun içərisində katolik məzhəbinə mənsub xristianların nisbəti 19,3%, protestant məzhəbinə mənsubları 19,3% səviyyəsindədir. Bu iki dindən başqa 2011–2012 məlumatlarına görə yerli Afrika dinlərinə inananlarıdan başqa hər hansı bir dinə mənsub olmadığını bəyan edən kiçik bir qrupda mövcuddur.
- Ethnologue (ing.). 25, 19 Dallas, Texas: SIL International, 1951. ISSN 1946-9675
- .
 | Kot-d'İvuar ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Kot d Ivuar Fil Disi Sahilive ya Fil Disi Sahili Respublikasi Fransiz Cote d Ivoire kot diˈvwaʀ Afrika qitesinde dovlet Olkenin serhed qonsularini simaldan saat istiqametinde Mali Burkina Faso Qana Liberiya ve Qvineyadir Bundan basqa olkenin cenubunda Atlantik okeani yerlesir Olkenin paytaxti Yamusukrodur Kot d IvuarRepublique de Cote d IvoireBayraq d Gerb d Union Discipline Travail Birlik Intizam ve calisqanliq Himn L AbidjanaiseTarixi Musteqillik 7 Avqust 1960Resmi dilleri fransiz diliPaytaxt Yamusukro de yure Abican de fakto Idareetme formasi RespublikaAlassan Uattara 4 XII 2010 Sahesi Dunyada 69 cu Umumi 322463 km Su sahesi 1 4Ehalisi Ehali 23 5 milyon nefer 56 ci Siyahiyaalma 15 V 2014 22 261 331 nef Sixliq 72 nef km UDM AQP Umumi 78 6 milyard dollar 92 ci Adambasina 3 300 dollar UDM nominal Umumi 2008 23 508 milyard dollar 98 ci Adambasina 1 132 dollar 89 cu Internet domeni ciCIBOK kodu CIVTelefon kodu 225Saat qursaqlari UTC 0Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllarKot d Ivuar dovletinin regionlariOlke adiOlkenin yerlesdiyi bolgelerde sahib oldugu cox sayda fil sebebiyle xvi esrde Portuqaliyalilar terefinden fil disi elde ede bilmek ve ticaretini reallasdirmaq adina fil ovlanmis ve bir cox fil ovcular terefinden oldurulmusdur Bu hadise sebebi ile olkenin adi Fransizca Fil Disi Sahili menasini veren Cote d Ivoire olaraq mueyen olunmus fil disi uzun iller olkenin en ehemiyyetli ixracat qaynaqlarindan birini teskil etmisdir Ancaq olke adinin her bir dilde ferqli versiyalarda deyilmesi Fil Disi Sahili Elfenbeinkuste Ivory Coast Costa de Marfil ve s ve beynelxalq sahelerde qarisiqliqlara sebeb olmasi ile elaqedar 1985 ci ilde dovrun dovlet bascisi aldigi qerar ile olke adinin bundan sonra yalniz Fransiz hali ile istifade edileceyini ve diger dillere de cevrilmeyeceyini ifade etmisdir CografiyaKot d Ivuarin xeritesi Olkenin cemde sahib oldugu 3 458 km serhedin 545 km i Burkina Faso 720 km i Qana 816 km i Qvineya 778 km i Liberiya ve 599 km i Mali ile oldugu halda olkenin hem de Qvineya Korfezinin qerbinde Atlantik okeanina 515 km lik sahil cixisi var Olkenin seth sekilleri umumi etibarile yasti bir gorunuse sahib olmaqla birlikde olkenin sethi ekseriyyetle yayla ve duzenliklerden ibaretdir Olkenin yalniz qerb hisseleri deniz seviyyesinden orta hesabla 1 000 m daha yuksekde yerlesir Olkenin en yuksek noqtesi Qvineya serhedinin yaxinliginda yerlesen 1 752 m yuksekliye sahib olan Nimba Dagidir Olkenin simal bolgesinin bir hissesi Yuxari Qvineya Yaylalari olaraq adlandirilan bolgede yerlesir Bundan basqa qalan bolgelerde orta yukseklik 200 m den 350 m arasinda deyisir EhaliFil disi Sahilinde son olaraq 2014 cu ilde heyata kecirilen resmi ehalinin siyahiyaalinma neticelerine gore 22 671 331 ehali mueyyen edilmisdir Bu son resmi siyahiyaalinma neticesi olub 2015 texmini sayma neticelerine gore olkede 23 295 302 ehali yasadigi texmin edilmisdir Fil Disi Sahili genc bir ehaliye sahib olub 2015 texmini melumatlarina gore ehalinin 58 89 i 0 24 yas araligindadir Olkenin yalniz 3 34 i 65 yas ve yuxaridir 0 14 yas 37 94 kisi 4 456 646 qadin 4 381 907 15 24 Yas 20 95 kisi 2 459 156 qadin 2 420 284 25 54 Yas 33 53 kisi 3 997 615 qadin 3 812 563 55 64 Yas 4 25 kisi 495 177 qadin 493 854 65 Yas ve uzeri 3 34 kisi 375 276 qadin 402 824 DilOlkenin tek resmi dili Fransizcadir Bu diliden basqa olke daxilinde 77 ferqli dil danisilmaqdadir Bu diller arasinda baule ve diula en genis istifade edilen dillerdir Bundan basqa yerli etnik esasli Senufoca Yacoubaca Anyice Attiece Kulangoca Tagwanaca ve Lobice kimi ferqli dillerden de istifade edilir Resmi diliden basqa aciq ara danisiq dili Dioulacadir Olke ehalisinin 61 i bu dili bilir ve danisir Xususile olkenin simal hissesinde genis yayilan dil eyni zamanda ticaret dili olaraq da istifade edilir Ancaq olkenin Fransa koloniyasi olmasindan sonra olkede resmi olaraq istifade dil Fransizcadir DinOlke daxilinde Islam en genis yayilmis din movqeyinde olub ehalinin 40 2 i bu dine inanir Olkenin en genis yayilmis ikinci din ise 38 7 ile Xristianliq dinidir Bunun icerisinde katolik mezhebine mensub xristianlarin nisbeti 19 3 protestant mezhebine mensublari 19 3 seviyyesindedir Bu iki dinden basqa 2011 2012 melumatlarina gore yerli Afrika dinlerine inananlaridan basqa her hansi bir dine mensub olmadigini beyan eden kicik bir qrupda movcuddur Ethnologue ing 25 19 Dallas Texas SIL International 1951 ISSN 1946 9675 Kot d Ivuar ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin