Kirs (Qafan)
Tarixi Zəngəzur mahalı əraziləri | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
Ölkə | Ermənistan | |||||
Bölgə | Mərz: Sünik mərzi Rayon: Qafan rayonu (1930-1995) | |||||
İnzibati mərkəz | Qafan | |||||
İndiki adı | Kitsk (erm. Կիցք) | |||||
Əhali | 0 nəfər (2001) |
Kirs (erm. Քիրս; hal-hazırkı adı: Kitsk erm. Կիցք) — Ermənistan Respublikasının cənubunda Sünik mərzində yerləşən kənd.
1930-1995-ci illər aralığında Qafan rayonu inzibati-ərazi vahidinin tərkibinə daxil olan kənd Qafan şəhərindən 36 km şimal-qərbdə Kurud çayının (Qəhhar çayı) yuxarı axarında, Kurud kəndindən 3 km şimalda, Kirsdağın ətəyində yerləşir.
Ümumi məlumat
1905-1906-cı illərdə erməni hücumuna məruz qalan kənd sakinləri, 1918-ci ildə yenidən ermənilərin hücumuna məruz qalırlar. Bu dəfə də kəndi tərk etmək məcburiyyətində qalan kirislilər Ordubada pənah aparırlar. 1922-ci ildə Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kirslilərin təqribən yarısı geri qayıdaraq öz doğma kəndlərini təkrarən bərpa edirlər.
1933-cü ildə qonşu Kurud kəndi ilə birlikdə yaradılan Çirişin də daxil olduğu Kurud kolxozu 1965-ci ildə ləğv edilərək zorla Gığı heyvandarlıq sovxozuna birləşdirildi.
Kənddəki qədim dövrə aid olan qəbirstanlıq, qazıntı zamanı tapılmış 3ədəd daş qoç və çoxlu zinyət əşyaları kəndin qədimliyini göstərir.
Əhalisi
Kənddə 1886-cı ildə 130 nəfər, 1897-ci ildə 56 nəfər, 1922-ci ildə 78 nəfər, 1926-cı ildə 77 nəfər, 1931-ci ildə 104 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır.
1988-ci ilin noyabr ayında bölgənin digər azərbaycanlı sakinləri kimi kirslilər də Ermənistan dövləti tərəfindən tarixi-etnik torpaqlarından qovulmuşdur.
Ermənistan Respublikası Milli Statistika Xidmətinin 2001-ci il məlumatlarına görə Gığı kənd icmasına daxil olan Kirs kəndində yaşayış yoxdur, kənd tərk edilib.
Rəsmi siyahıyaalınma ili və müvafiq sayımların yekunlarına əsasən əhalinin sayı | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1886-ci il | 1897-ci il | 1922-ci il | 1926-cı il | 1931-ci il | 2001-ci il | |||||||
Kirs | 130 | 56 | 78 | 77 | 104 | 0 |
Adı
Toponim türk dilində «çöl», «sərhəd», «yayla», «dağ» mənasında işlənən kır (-kir) sözündən əmələ gəlmişdir. Toponimin sonundakı «s» topoformantdır. Kəndin adı ilə onun yerləşdiyi relyef uyğundur. Belə ki, kənd dağ ətəyində, çəmənlik yerdə yerləşir. Relyeflə bağlı yaranan sadə quruluşlu toponimdir.
Kəndin adının «qar uçqunu» yaradan «kirs» sözü ilə əlaqəli olması da ehtimallardan biridir.
Kəndin toponimləri
- Çəmənyurd
- Tatar yurdu
- Kürd yurdu
- Əyridağ
- Soğanlıq
- Ağgədik
- Göygədik
- Çiçəkliqaya
- Molla qayası
- Azman dərəsi
- Qaramalıq və s.
Xarici keçidlər
- Wikimapia.org: Kirs (Kirskənd)
İstinadlar
- Musa Urud: «Zəngəzur», Bakı, "Nurlar", 2005.: «Düzəliş-Əlavə» hissəsi
- ↑ İbrahim Bayramov: «Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri», Bakı, "Elm", 2002.
- Ermənistan Respublikası Milli Statistika Xidməti: 2001-ci il Ermənistan siyahıyaalınmasının yekunlarına dair hesabat
- Vilayət Əliyev: «Zəngəzurda qalan izimiz», Bakı, "Prezident Kitabxanası", 2004