Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
I Böyük Simeon (bolq. Симеон I Велики təq. 864, Pliska, Birinci Bulqar dövləti – 27 may 927, Preslav, Birinci Bulqar dövləti) — Birinci Bulqar dövlətinin XIX imperatoru
| Çar I Böyük Simeon | |
|---|---|
| bolq. Симеон I Велики | |
 | |
 | |
| 893 – 27 may, 927 | |
| Əvvəlki | Vladimir-Rasate |
| Sonrakı | I Pyotr |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Preslav |
| Vəfat səbəbi | ürək çatışmazlığı |
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Atası | I Boris |
| Anası | Mariya |
| Həyat yoldaşları | 2 nəfər, adları bilinmir. |
| Uşağı | Aşağıda |
| Dini | Xristian |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | siyasətçi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Simeon 893-cü ildə doğulmuşdu. Vladimir-Rasatedən fərqli olaraq bütün ömrü boyu xristian olmuşdur. 14 yaşında getmişdi və arxiyepiskop olmaq istəyirdi. Lakin Vladimirin devrilməsi nəticəsində taxta çıxmalı oldu. Qavrilin yerinə niyə Simeonun seçildiyi məlum deyil.
Hakimiyyəti
Bizans və Macarlarla əlaqələr
Simeonun taxta çıxdığı dövr Bizansla əlaqələrin pisləşdiyi dövr idi. bolqar tacirlərin ticarət mərkəzini Konstantinopoldan Salonikiyə dəyişmiş, ağır vergilər qoymuşdu.Onlar Simeona, Simeon da Leoya şikayət etmişdi. İmperator bu şikayətləri qulaqardına vurdu. Qəzəblənən Simeon Bizansı işğal etdi və kiçik mübarizəylə rastlaşdı Xəzər muzdlu əsgərlərini əsir alan Simeon Macar işğalının qarşısını almaq üçün şimala dönməli oldu. Arpadın oğlu başçılığı ilə gələn bir ordu artıq Dunayı keçmişdi. Simeon 896-cı ildə Peçeneqlər ilə birlikdə Macarlara hücum edərək onları darmadağın etdi. Bundan sonra Konstantinopola dəfələrlə hücum edən knyaz çətinliklə də olsa saxlanıldı. İmperator sülh müqaviləsi imzalamağa məcbur oldu. də Serbiya knyazı kimi tanıyaraq Simeonun öz vassalı halına gətirdi.
904-cü ildə imperator Makedoniyanın və Albaniyanın şimalını da güzəştə getməyə məcbur oldu.
Çarlığı
Leonun ölümündən sonra taxta keçən hökuməti Simeona vergi verməkdən imtina etdikdə bu bəhanə Simeona yeni bir müharibə başlamağa imkan verdi. Ara müharibələrlə qızışan Bizansı işğal edən Simeon üçün 913-cü ilin avqustunda Konstantinopola çatmaq çətin olmadı. Çətin vəziyyətdə qalan Bizans, Simeonun qızlarından birinin imperator ilə evliliyinə Simeonun çar kimi qəbul olunmasına, yəni imperatora bərabər olmasına razı oldu.
20 avqust 917-ci ildə müharibəyə başlayan Bizans ordusu ağır məğlubiyyətə uğradıldı. kimi tarixə düşən savaşda Bizans çox ağır itki verdi. Daha sonra üzünü Serbiyaya çevirən çar 924-cü ildə və başçılığı ilə işğala başlamışdı. Simeon sonra dəfələrlə Bizansı işğala hazırlaşdı, hətta Fatimilər xilafəti ilə müqavilə imzaladı. 924-cü ildə Serbiya bir dövlət kimi
ləğv olunaraq Bolqarıstana birləşdirildi. 9 sentyabr 924-cü ildə Bizansla yenidən sülh müqaviləsi imzalandı.
Xorvatlarla müharibə
Simeon 925-ci ildə səviyyəsini patriarxlığa yüksəltdi. 926-cı ildə isə sərkərdə başçılığı ilə Xorvatiyaya hücum edən Simeon 27 mayda Çar məğlub olsa da onun Bizansla əlaqəsini kəsə bildi.
Ölümü
Həyatının son illərində yenidən Bizansı işğal etməyi planlayırdı. 27 may, 927-ci ildə ürək çatışmazlığından vəfat etdi.
Ailəsi
Simeon iki dəfə evlənmişdi. Birinci həyat yoldaşından Mixail adlı övladı, ikincisindən isə I Pyotr, İvan və Bayan adlı övladları olmuşdu.
İstinadlar
- http://www.promacedonia.org/en/sr/sr_3_1.htm#176_3..
- Zlatarski, Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo, səh. 280
- Skylitzes–Kedrenos, II, p. 254.4–16
- Runciman, A history of the First Bulgarian Empire, pp. 144–145.
- Zlatarski, Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo, s. 289.
- Canev, Bǎlgarski hroniki, s. 198.
- Zlatarski, Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo, p. 297.
- Runciman, A history of the First Bulgarian Empire, p. 147.
- Bakalov, Istorija na Bǎlgarija, "Simeon I Veliki"
- Todt, Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon.
* Runciman, A history of the First Bulgarian Empire, p. 155.
* Zlatarski, Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo, p. 352.
* Bǎlgarite i Bǎlgarija, 1.2. - Ostrogorsky, George (1935). "Avtokrator i samodržac". Glas Srpske kraljevske akademije (Serbcə) (CLXIV): 95–187.
- Zlatarski, Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo, s. 459.
- Runciman, A history of the First Bulgarian Empire, səh. 169–172.
- Ailəsi:
- Cawley, 2011
- Zlatarski, Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo, s. 280, p. 495.
- Runciman, A history of the First Bulgarian Empire, s. 133, p. 177.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
I Boyuk Simeon bolq Simeon I Veliki teq 864 Pliska Birinci Bulqar dovleti 27 may 927 Preslav Birinci Bulqar dovleti Birinci Bulqar dovletinin XIX imperatoruCar I Boyuk Simeonbolq Simeon I VelikiBirinci Bulqar dovletinin XIX imperatoru Bolqarlarin ve Romalilarin cari893 27 may 927EvvelkiVladimir RasateSonrakiI PyotrSexsi melumatlarDogum tarixi 864Dogum yeri Pliska Birinci Bulqar dovletiVefat tarixi 27 may 927Vefat yeri PreslavVefat sebebi urek catismazligiFealiyyeti suveren d Atasi I BorisAnasi MariyaHeyat yoldaslari 2 nefer adlari bilinmir Usagi AsagidaDini XristianElmi fealiyyetiElm sahesi siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSimeon 893 cu ilde dogulmusdu Vladimir Rasateden ferqli olaraq butun omru boyu xristian olmusdur 14 yasinda getmisdi ve arxiyepiskop olmaq isteyirdi Lakin Vladimirin devrilmesi neticesinde taxta cixmali oldu Qavrilin yerine niye Simeonun secildiyi melum deyil HakimiyyetiBizans ve Macarlarla elaqeler Simeonun taxta cixdigi dovr Bizansla elaqelerin pislesdiyi dovr idi bolqar tacirlerin ticaret merkezini Konstantinopoldan Salonikiye deyismis agir vergiler qoymusdu Onlar Simeona Simeon da Leoya sikayet etmisdi Imperator bu sikayetleri qulaqardina vurdu Qezeblenen Simeon Bizansi isgal etdi ve kicik mubarizeyle rastlasdi Xezer muzdlu esgerlerini esir alan Simeon Macar isgalinin qarsisini almaq ucun simala donmeli oldu Arpadin oglu basciligi ile gelen bir ordu artiq Dunayi kecmisdi Simeon 896 ci ilde Peceneqler ile birlikde Macarlara hucum ederek onlari darmadagin etdi Bundan sonra Konstantinopola defelerle hucum eden knyaz cetinlikle de olsa saxlanildi Imperator sulh muqavilesi imzalamaga mecbur oldu de Serbiya knyazi kimi taniyaraq Simeonun oz vassali halina getirdi Simeon dovrunde Bolqaristan serhedleri 904 cu ilde imperator Makedoniyanin ve Albaniyanin simalini da guzeste getmeye mecbur oldu Carligi Leonun olumunden sonra taxta kecen hokumeti Simeona vergi vermekden imtina etdikde bu behane Simeona yeni bir muharibe baslamaga imkan verdi Ara muharibelerle qizisan Bizansi isgal eden Simeon ucun 913 cu ilin avqustunda Konstantinopola catmaq cetin olmadi Cetin veziyyetde qalan Bizans Simeonun qizlarindan birinin imperator ile evliliyine Simeonun car kimi qebul olunmasina yeni imperatora beraber olmasina razi oldu 20 avqust 917 ci ilde muharibeye baslayan Bizans ordusu agir meglubiyyete ugradildi kimi tarixe dusen savasda Bizans cox agir itki verdi Daha sonra uzunu Serbiyaya ceviren car 924 cu ilde ve basciligi ile isgala baslamisdi Simeon sonra defelerle Bizansi isgala hazirlasdi hetta Fatimiler xilafeti ile muqavile imzaladi 924 cu ilde Serbiya bir dovlet kimi legv olunaraq Bolqaristana birlesdirildi 9 sentyabr 924 cu ilde Bizansla yeniden sulh muqavilesi imzalandi Xorvatlarla muharibe Simeon 925 ci ilde seviyyesini patriarxliga yukseltdi 926 ci ilde ise serkerde basciligi ile Xorvatiyaya hucum eden Simeon 27 mayda Car meglub olsa da onun Bizansla elaqesini kese bildi OlumuHeyatinin son illerinde yeniden Bizansi isgal etmeyi planlayirdi 27 may 927 ci ilde urek catismazligindan vefat etdi AilesiSimeon iki defe evlenmisdi Birinci heyat yoldasindan Mixail adli ovladi ikincisinden ise I Pyotr Ivan ve Bayan adli ovladlari olmusdu Ailesi I Boris o 907 h 852 889 Mariya Vladimir Rasate h 889 893 Qavrail Iakov Yevpraksiya Anna 1 bilinmeyen qadin I Simeon d 863 o 927 h 893 927 2 Georgi Sursuvulun qizi 1 2 2 2 Mixail o 931 I Pyotr d 912 o 970 h 927 969 Ivan Bayan qizlariIstinadlarhttp www promacedonia org en sr sr 3 1 htm 176 3 Zlatarski Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo seh 280 Skylitzes Kedrenos II p 254 4 16 Runciman A history of the First Bulgarian Empire pp 144 145 Zlatarski Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo s 289 Canev Bǎlgarski hroniki s 198 Zlatarski Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo p 297 Runciman A history of the First Bulgarian Empire p 147 Bakalov Istorija na Bǎlgarija Simeon I Veliki Todt Biographisch Bibliographisches Kirchenlexikon Runciman A history of the First Bulgarian Empire p 155 Zlatarski Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo p 352 Bǎlgarite i Bǎlgarija 1 2 Ostrogorsky George 1935 Avtokrator i samodrzac Glas Srpske kraljevske akademije Serbce CLXIV 95 187 Zlatarski Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo s 459 Runciman A history of the First Bulgarian Empire seh 169 172 Ailesi Cawley 2011 Zlatarski Istorija na Pǎrvoto bǎlgarsko carstvo s 280 p 495 Runciman A history of the First Bulgarian Empire s 133 p 177