fbpx
Wikipedia

II Karl (İngiltərə kralı)

II Karl (ing. Charles II of England) (d. 29 may 1630 – ö. 6 fevral 1685) — İngiltərə, Şotlandiyaİrlandiya kralı. Stüart ailəsinə mənsub olub, I Karlın oğlu olaraq Sent-Ceyms sarayında dünyaya gəldi. Atasının edamından bir neçə gün sonra 5 fevral 1649-cu ildə Şotlandiya parlamenti tərəfindən Şotlandiya kralı elan olundu. Buna baxmayaraq İngiltərə artıq Kromvel tərəfindən respublika olaraq idarə edilirdi və bu səbəblə taxta çıxdıqdan sonra atasının parlamentlə olan mübarizəsini davam etdirdi. 3 sentyabr 1651-ci ildə baş tutan son döyüşdə məğlub olan II Karl Avropaya qaçdı və növbəti 9 ili FransaHollandiyada keçirdi. Şotlandiya isə Kromvelin diktaturası altına keçdi. 1658-ci ildə Kromvelin ölümünün ardından başlayan siyasi qarışıqlıq İngiltərədə monarxiyanın bərpası ilə nəticələndi və II Karl vətənə dəvət olundu. 29 may 1660-cı ildə doğum günündə Londonda möhtəşəm bir mərasimlə İngiltərə taxtına əyləşdi.

II Karl
ing. Charles II
Sələfi İngiltərə parlamenti
Xələfi II Ceyms
Sələfi I Karl
Xələfi işğal dövrü
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 29 may (8 iyun) 1630[…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 6 (16) fevral 1685[…] (54 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi insult
Dəfn yeri
Atası I Karl
Anası Henretta Mariya
Həyat yoldaşı Braqanzalı Ketrin

 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

II Karlın çağırdığı parlament İngiltərə Anqlikan kilsəsini yenidən bərpa etdi. Yenidən alovlanan İngilis-Alman müharibəsində II Karl dayısı oğlu olan Fransa kralı XIV Lüdoviq1670-ci ildə ittifaq qurdu. Parlamentlə girişdiyi kəskin mübarizədə qalib gəldi və 1681-ci ildə parlament ləğv edilərək mütləq monarxiya bərpa edildi. 1685-ci ildə vəfat etdi və ölüm döşəyində ikən katolik məzhəbinə qəbul edildi.

Portuqaliya kralı IV Conun qızı Ketrinlə evləndi ancaq bu nigahdan doğulan övladları çox yaşamadı. Bununla yanaşı sarayda saxladığı məşuqələrindən dünyaya gələn ən azı 12 övladı var idi. Vəfatının ardından rəsmi varisi olmadığı üçün taxta qardaşı II Ceyms çıxdı.

Həyatının erkən dövrü

Londonda Saint Ceyms sarayında anadan olmuşdur. Təhsili 1642-ci ildə İngiltərə vətəndaş müharibəsinə görə yarıda qalmışdır.

Vətəndaş müharibəsi dövrü

Vətəndaş müharibəsi dövründə İngiltərənin qərbində döyüşmüşdür amma royalistlərin məğlub olmasından sonra Fransaya - anasının yanına qaçmışdır. Bu dövrdə anasının və bacısının bütün israrlarına baxmayaraq katolik olmağı rədd edərək protestant məzhəbinə qaldı.

Kral olmaq uğrunda mübarizəsi

I Karlın 1649-cu ildə edam edilməsindən sonra Oliver Kromvelə qarşı çıxan Şotlandiya, onun oğlu Karlı kral elan etdilər. Şotlandiyaya gedən Karl qarşılığında Şotlandların məzhəbi olan presviteriyanlığı qoruyacağına söz verdi. Lakin Şotland ordusu 1650-ci ildə Dunbar döyüşündə Kromvelə məğlub oldu. Ardıyca 1651-ci ildə Vorçesterdə mütləq məğlubiyyətə məruz qalan Karl yenidən Fransaya qaçdı.

Çətin şəraitdə Fransada yaşayan Karlın vəziyyəti Kromvel öldükdən sonra da dəyişmədi.

Kral olması

Kromvelin ardıcıllarının ölkəni parçalayacağını düşünən Şotlandiya valisi general Corc Monk ordusu ilə çevriliş etdi və Karlı 1660-cı ildə taxta çıxartdı.

Kral olaraq fəaliyyəti

II karl 1661-ci ildə royalistlərin çoxluq təşkil etdiyi parlament çağırdı. 1679-cu ilə qədər mövcud olan bu parlament bir çox repressiv qanun qəbul etdi. Ordunun komandanlığını krala verən, müxalif şəxslərin partiyalarını ləğv etdirdi, mətbuata senzura tədbiq edildi. Lakin kralın katoliklərə xoş münasibət göstərilməsi yönündəki cəhdləri uğursuzluğa məruz qaldı və bu cəhdi İcmaalar Palatasında rədd edildi. Maliyyə cəhətdən də sərbəst ola bilməyən kral pul sıxıntısının öhtəsindən gələ bilmədi. II İngiltərə - Hollandiya müharibəsinin (1665 - 1667) uğursuzluqla nəticələnməsi cəmiyyətdə olan nüfuzunu zədələdi. Bundan əlavə bu dövrdə Londonda dəhşətli dərəcədə vəba xəstəliyi yayıldı və Böyük London yanğını (2 sentyabr 1666) meydana gəldi. II Karl bu yanğında Londonu qorumaq üçün xeyli cəhdlər etdi.

II Karl öz qaynı olan Orlean hersoqu Flippin böyük qardaşı Fransa kralı XIV Lüdoviq ilə gizli müqavilə imzaladı (1670). Hollandiyaya qarşı Fransanın İngiltərəni dəstəkləyəcəyini nəzərdə tutan bu müqaviləyə görə Karl Katolik olacaqdı. Ancaq gizli maddənin qatı protestant olan ingilis xalqına elan ediləcəyi qorxusu ilə II Karl Fransadan asılı vəziyyətə gəldi.

1678-ci ildə Titus Oates adlı köhnə anqlikan keşişin katoliklərin kralı öldürərək yerinə katolik olan qardaşı II Ceymsi gətirəcəyini iddia etməsi ilə parlament ikiyə bölündü. Ceymsin taxta çıxmasını istəməyənlər Tori, istəyənlər isə Viqlər olaraq ikiyə ayrıldılar.

Torilərin təzyiqlərinə görə II Karl qardaşını İngiltərədən uzaqlaşdırmağa məcbur oldu. Sonunda parlamenti qovan (1681) kral, Fransa ilə razılığa gələrək, böyük həcmdə maliyyə dəstəyi aldı.

Dövründə elm və incəsənət

Elmə önəm verən II Karl dövründə əsas elm qurumu olan London Kral Cəmiyyəti qurulmuş, İngiltərədə elmdə böyük irəliləyişlər olmuşdu. Bundan əlavə dəniz nəqliyyatı və gəmi düzəldilməsi sahələri də onun dövründə xeyli inkişaf etmişdi. İngilis ədəbiyyatı və teatr sənədi xeyli inkişaf etmişdi. II Karl sənət sevər olaraq və xüsusilə də ədəbiyyatda "Restavrasiya komediyası" sahəsində teatr sevər kral olaraq məşhurlaşmışdır.

Ölümü

Kral 1679-cu ildə ağır formada xəstələndi və xəstəliy ucbatından 6 fevral 1685-ci ildə 54 yaşında öldü. Öldüyündə qanuni övladı olmadığına görə yerinə qardaşı Ceyms gəldi. Karl öldüyü zaman 14 ədəd qeyri-qanuni övladı var idi. Oğullarının ən böyüyü olan Monmous hersoqu Ceyms, hələ atasının sağlığında Torilər tərəfindən varis olaraq qəbul edilmişdi. Kral olan II Ceyms qardaşı oğlu Ceymsin üsyan etdiyini iddia edərək edam etdirdi.

Xarici keçidlər

[1] Birləşmiş Krallıq Kraliyyət İdarəsi tərəfindən rəsmi olaraq 2004-cü ildə hazırlanmış British Monarchy saytında II Karl maddəsi.

İstinadlar

  1. Encyclopædia Britannica
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1417"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2450"></a>
  2. Discogs — 2000.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6079"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P9219"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6080"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2206"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1955"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P9218"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1954"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1953"></a>
  3. Lundy D. R. The Peerage
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P4638"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>
  4. Schedule of Listed Buildings by Grading
  5. Pearson, Hesketh (1960), Charles II: His Life and Likeness, London: Heinemann

karl, ingiltərə, kralı, karl, charles, england, 1630, fevral, 1685, ingiltərə, şotlandiya, irlandiya, kralı, stüart, ailəsinə, mənsub, olub, karlın, oğlu, olaraq, sent, ceyms, sarayında, dünyaya, gəldi, atasının, edamından, neçə, gün, sonra, fevral, 1649, ildə. II Karl ing Charles II of England d 29 may 1630 o 6 fevral 1685 Ingiltere Sotlandiya ve Irlandiya krali Stuart ailesine mensub olub I Karlin oglu olaraq Sent Ceyms sarayinda dunyaya geldi Atasinin edamindan bir nece gun sonra 5 fevral 1649 cu ilde Sotlandiya parlamenti terefinden Sotlandiya krali elan olundu Buna baxmayaraq Ingiltere artiq Kromvel terefinden respublika olaraq idare edilirdi ve bu sebeble taxta cixdiqdan sonra atasinin parlamentle olan mubarizesini davam etdirdi 3 sentyabr 1651 ci ilde bas tutan son doyusde meglub olan II Karl Avropaya qacdi ve novbeti 9 ili Fransa ve Hollandiyada kecirdi Sotlandiya ise Kromvelin diktaturasi altina kecdi 1658 ci ilde Kromvelin olumunun ardindan baslayan siyasi qarisiqliq Ingilterede monarxiyanin berpasi ile neticelendi ve II Karl vetene devet olundu 29 may 1660 ci ilde dogum gununde Londonda mohtesem bir merasimle Ingiltere taxtina eylesdi II Karling Charles IIIngiltere Sotlandiya ve Irlandiyanin krali29 may 1660 6 fevral 1685Selefi Ingiltere parlamentiXelefi II CeymsSotlandiya krali30 yanvar 1649 3 sentyabr 1651Selefi I KarlXelefi isgal dovruSexsi melumatlarDogum tarixi 29 may 8 iyun 1630 1 2 3 Dogum yeri London Ingiltere kralligiVefat tarixi 6 16 fevral 1685 1 2 3 54 yasinda Vefat yeri London Ingiltere kralligiVefat sebebi insultDefn yeri Vestminster abbatligiAtasi I KarlAnasi Henretta MariyaHeyat yoldasi Braqanzali Ketrin Vikianbarda elaqeli mediafayllarII Karlin cagirdigi parlament Ingiltere Anqlikan kilsesini yeniden berpa etdi Yeniden alovlanan Ingilis Alman muharibesinde II Karl dayisi oglu olan Fransa krali XIV Ludoviqle 1670 ci ilde ittifaq qurdu Parlamentle girisdiyi keskin mubarizede qalib geldi ve 1681 ci ilde parlament legv edilerek mutleq monarxiya berpa edildi 1685 ci ilde vefat etdi ve olum doseyinde iken katolik mezhebine qebul edildi Portuqaliya krali IV Conun qizi Ketrinle evlendi ancaq bu nigahdan dogulan ovladlari cox yasamadi Bununla yanasi sarayda saxladigi mesuqelerinden dunyaya gelen en azi 12 ovladi var idi Vefatinin ardindan resmi varisi olmadigi ucun taxta qardasi II Ceyms cixdi Mundericat 1 Heyatinin erken dovru 2 Vetendas muharibesi dovru 3 Kral olmaq ugrunda mubarizesi 4 Kral olmasi 5 Kral olaraq fealiyyeti 6 Dovrunde elm ve incesenet 7 Olumu 8 Xarici kecidler 9 IstinadlarHeyatinin erken dovru RedakteLondonda Saint Ceyms sarayinda anadan olmusdur 4 Tehsili 1642 ci ilde Ingiltere vetendas muharibesine gore yarida qalmisdir Vetendas muharibesi dovru RedakteVetendas muharibesi dovrunde Ingilterenin qerbinde doyusmusdur amma royalistlerin meglub olmasindan sonra Fransaya anasinin yanina qacmisdir Bu dovrde anasinin ve bacisinin butun israrlarina baxmayaraq katolik olmagi redd ederek protestant mezhebine qaldi Kral olmaq ugrunda mubarizesi RedakteI Karlin 1649 cu ilde edam edilmesinden sonra Oliver Kromvele qarsi cixan Sotlandiya onun oglu Karli kral elan etdiler Sotlandiyaya geden Karl qarsiliginda Sotlandlarin mezhebi olan presviteriyanligi qoruyacagina soz verdi Lakin Sotland ordusu 1650 ci ilde Dunbar doyusunde Kromvele meglub oldu Ardiyca 1651 ci ilde Vorcesterde mutleq meglubiyyete meruz qalan Karl yeniden Fransaya qacdi Cetin seraitde Fransada yasayan Karlin veziyyeti Kromvel oldukden sonra da deyismedi Kral olmasi RedakteKromvelin ardicillarinin olkeni parcalayacagini dusunen Sotlandiya valisi general Corc Monk ordusu ile cevrilis etdi ve Karli 1660 ci ilde taxta cixartdi Kral olaraq fealiyyeti RedakteII karl 1661 ci ilde royalistlerin coxluq teskil etdiyi parlament cagirdi 1679 cu ile qeder movcud olan bu parlament bir cox repressiv qanun qebul etdi Ordunun komandanligini krala veren muxalif sexslerin partiyalarini legv etdirdi metbuata senzura tedbiq edildi Lakin kralin katoliklere xos munasibet gosterilmesi yonundeki cehdleri ugursuzluga meruz qaldi ve bu cehdi Icmaalar Palatasinda redd edildi Maliyye cehetden de serbest ola bilmeyen kral pul sixintisinin ohtesinden gele bilmedi II Ingiltere Hollandiya muharibesinin 1665 1667 ugursuzluqla neticelenmesi cemiyyetde olan nufuzunu zedeledi Bundan elave bu dovrde Londonda dehsetli derecede veba xesteliyi yayildi ve Boyuk London yangini 2 sentyabr 1666 meydana geldi II Karl bu yanginda Londonu qorumaq ucun xeyli cehdler etdi 5 II Karl oz qayni olan Orlean hersoqu Flippin boyuk qardasi Fransa krali XIV Ludoviq ile gizli muqavile imzaladi 1670 Hollandiyaya qarsi Fransanin Ingiltereni destekleyeceyini nezerde tutan bu muqavileye gore Karl Katolik olacaqdi Ancaq gizli maddenin qati protestant olan ingilis xalqina elan edileceyi qorxusu ile II Karl Fransadan asili veziyyete geldi 1678 ci ilde Titus Oates adli kohne anqlikan kesisin katoliklerin krali oldurerek yerine katolik olan qardasi II Ceymsi getireceyini iddia etmesi ile parlament ikiye bolundu Ceymsin taxta cixmasini istemeyenler Tori isteyenler ise Viqler olaraq ikiye ayrildilar Torilerin tezyiqlerine gore II Karl qardasini Ingiltereden uzaqlasdirmaga mecbur oldu Sonunda parlamenti qovan 1681 kral Fransa ile raziliga gelerek boyuk hecmde maliyye desteyi aldi 5 Dovrunde elm ve incesenet RedakteElme onem veren II Karl dovrunde esas elm qurumu olan London Kral Cemiyyeti qurulmus Ingilterede elmde boyuk irelileyisler olmusdu Bundan elave deniz neqliyyati ve gemi duzeldilmesi saheleri de onun dovrunde xeyli inkisaf etmisdi Ingilis edebiyyati ve teatr senedi xeyli inkisaf etmisdi II Karl senet sever olaraq ve xususile de edebiyyatda Restavrasiya komediyasi sahesinde teatr sever kral olaraq meshurlasmisdir Olumu RedakteKral 1679 cu ilde agir formada xestelendi ve xesteliy ucbatindan 6 fevral 1685 ci ilde 54 yasinda oldu Olduyunde qanuni ovladi olmadigina gore yerine qardasi Ceyms geldi Karl olduyu zaman 14 eded qeyri qanuni ovladi var idi Ogullarinin en boyuyu olan Monmous hersoqu Ceyms hele atasinin sagliginda Toriler terefinden varis olaraq qebul edilmisdi Kral olan II Ceyms qardasi oglu Ceymsin usyan etdiyini iddia ederek edam etdirdi Xarici kecidler Redakte 1 Birlesmis Kralliq Kraliyyet Idaresi terefinden resmi olaraq 2004 cu ilde hazirlanmis British Monarchy saytinda II Karl maddesi Istinadlar Redakte 1 2 Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2450 gt lt a gt 1 2 Discogs 2000 lt a href https wikidata org wiki Track P6079 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P9219 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P6080 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2206 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1955 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P9218 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1954 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q504063 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1953 gt lt a gt 1 2 Lundy D R The Peerage lt a href https wikidata org wiki Track P4638 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q67129259 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q21401824 gt lt a gt Schedule of Listed Buildings by Grading 1 2 Pearson Hesketh 1960 Charles II His Life and Likeness London HeinemannMenbe https az wikipedia org w index php title II Karl Ingiltere krali amp oldid 5516589, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.