Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
| HTTP | |
| Hypertext Transfer Protocol | |
|---|---|
| ƏS mərhələsi | Tətbiqi |
| Ailə | (TCP/IP) |
| Yaradılma tarixi | 1990 |
| Port/ID | 80/TCP |
| Protokolun məqsədi | hipermətnə girişin universallaşması |
| Spesifikasiya | RFC 124, RFC 1945, RFC 2616, RFC 2617, RFC 6266, RFC 7230, RFC 7240, RFC 8446, RFC 9110. |
| Əsas realizasiyalar (kliyentlər) | Veb-brauzerlər, məsələn Mozilla Firefox, Chrome, Opera, Internet Explorer və b. |
| Əsas realizasiyalar (serverlər) | Apache, , , və b. |
| Əsas yayılmalar | Tim Berners-Li |
| HTTP |
|---|
 |
| Sorğu metodları |
| HTTP başlıqları |
| Status kodları |
| |
| Təhlükəsizlik girişinə nəzarət üsulları |
| |
| Təhlükəsizlik boşluqları |
| |
| İnternet |
|---|
 |
| |
| İnternet protokol dəsti |
|---|
| Kanal səviyyəsi |
HTTP (ing. HyperText Transfer Protocol) – İnternet şəbəkəsində istifadə olunan protokoldur. HTTP veb-səhifələri İnternetdən çağırmaq üçün bir mexanizmdir.
HTTP-nin əsasını URL ünvanı təşkil edir. Ünvanın əvvəlində yazılmış http:// prefiksi müraciət olunan sənədin ümumdünya hörümçək torunun bir hissəsi olduğunu göstərir. Daha sonra əlaqənin tipi göstərilir. Ən çox yayılmış tip World Wide Web (WWW)-dir. Lakin İnternetdə digər əlaqə tiplərindən də istifadə edilir: File Transfer Protocol (FTP) və ya . Tiplərin ardınca serverin
HTTP-nin əsasını URL ünvanı təşkil edir. Ünvanın əvvəlində yazılmış http:// prefiksi müraciət olunan sənədin ümumdünya hörümçək torunun bir hissəsi olduğunu göstərir. Daha sonra əlaqənin tipi göstərilir. Ən çox yayılmış tip World Wide Web (WWW)-dir. Lakin İnternetdə digər əlaqə tiplərindən də istifadə edilir: Tiplərin ardınca serverin ünvanı yazılır. Bu ünvanı domen ünvanı da adlandırırlar. Domen ünvanına domenin özü (serverin aid olduğu təşkilatın tipi) və qovşağın adı daxildir. 2006-cı ildə, HTTP-trafikin Şimali Amerikada P2P-şəbəkələrində payı artaraq 46%-ə çatmışdır və onun da demək olar ki, yarısı "video və audio axın"-ların payına düşmüşdür. HTTP həmçinin SOAP, XML-RPC, WebDAV kimi digər proqram protokolları üçün "nəqliyyat vasitə" rolunda çıxış edir.
Protokolun strukturu
| ]Metodlar
| ]GET
| ]GET metodu ilə hər hansı prosesi başlatmaq olar. İstifadəçi URL-də "?" işarəsindən sonra parametrlər ötürə bilər.
GET /test/demo_form.jsp?name1=value1&name2=value2
HTTP standartlarına görə GET metodu idempotent sayılır.
GET sorğusunun xsusiyyətləri:
- GET sorğusu brauzerin keşində saxlana bilir.
- GET sorğusu gizli məlumatlarla işləyəndə isitfadə olunmur.
- GET sorğusunun URL sorğusunun uzunluq məhdudiyyəti var(maksimum uzunluğu 2083 və ya 2048 simsoldur).
- GET sorğusu yalnız məlumat almaq üçün istifadə olunmalıdır.
- GET sorğusu kodlaşma növü application/x-www-form-urlencoded.
- GET sorğusunda verilənlər tipindən yalnız ASCII simvollarını dəstəkləyir.
- GET sorğusunda göndərilən məlumat URL-də görsənir.
POST
| ]POST metodu veb serverin məlumatı alıb saxlaması üçün nəzərdə tutulub. Məlumatlar POST metodunun bədənində göndərilir. Post metodu daha çox faylların göndərilməsində həmçinin veb formlardan məlumat alınmasında istifadə olunur.
POST metoduna nümunə:POST /test/demo_form.jsp HTTP/1.1Host: w3schools.comname1=value1&name2=value2
POST metodu idempotent sayılmır.
POST sorğusunun xsusiyyətləri:
- POST sorğusunda sorğu uzunluğunda məhdudiyyət yoxdu.
- POST sorğusu brauzerin keşində saxlana bilmir.
- POST sorğusunun kodlaşma növü application/x-www-form-urlencoded və ya multipart/form-data.
- POST sorğusu bütün simvollu kodları dəstəkləyir.
- POST sorğusunda məlumatlar URL-də görsənmir.
İstinadlar
| ]- Berners-Li T. HyperText Transfer Protocol.
- "Method Definitions". 25 iyun 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 avqust 2015.
- "The GET,POST Method — Some other notes on GET,POST requests". 6 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 avqust 2015.
- "Maximum URL length is 2,083 characters in Internet Explorer". 12 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 avqust 2015.
Xarici keçidlər
| ] | İnternet haqqında olan bu məqalə . Məqaləni Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya sehifesinden yonlendirilmisdir HTTPHypertext Transfer ProtocolES merhelesi TetbiqiAile TCP IPYaradilma tarixi 1990Port ID 80 TCPProtokolun meqsedi hipermetne girisin universallasmasiSpesifikasiya RFC 124 RFC 1945 RFC 2616 RFC 2617 RFC 6266 RFC 7230 RFC 7240 RFC 8446 RFC 9110 Esas realizasiyalar kliyentler Veb brauzerler meselen Mozilla Firefox Chrome Opera Internet Explorer ve b Esas realizasiyalar serverler Apache ve b Esas yayilmalar Tim Berners LiHTTPHTTPSSorgu metodlariOPTIONS GET HEAD PUT DELETE TRACE CONNECTHTTP basliqlariCookieStatus kodlariTehlukesizlik girisine nezaret usullariTehlukesizlik bosluqlaribrInternetInternetin bir hissesindeki rutinq yollarinin Opte Layihesi zamani vizuallasdirilmasiEsasCixis Aktivizm Senzura Demokratiya Informasiya berabersizliyi Reqemsal huquqlar Melumat azadligi Internete cixis huququ Virtual cemiyyetIGF IANA ICANN IETFDomain Name System Hypertext Transfer Protocol Internet mubadilesi noqtesi TCP IP Internet protokolu TCP protokolu Internet xidmet provayderi IP unvani Internet Message Access Protocol SMTPXidmetlerBloqlar Elektron poct Faylin birge istifadesi Oyunlar Ani mesajlasma Podkastlar Alis veris VoIP World Wide Web axtarisTarixiInternetin tarixiTelimatlar brInternet protokol destiDHCP DNS FTP HTTP HTTPS IMAP IRC NTP RIP SIP SMTP SSH Telnet daha cox TCPIP v4 v6 IP tehlukesizliyi daha cox Kanal seviyyesiMAC daha cox br HTTP ing HyperText Transfer Protocol Internet sebekesinde istifade olunan protokoldur HTTP veb sehifeleri Internetden cagirmaq ucun bir mexanizmdir HTTP nin esasini URL unvani teskil edir Unvanin evvelinde yazilmis http prefiksi muraciet olunan senedin umumdunya horumcek torunun bir hissesi oldugunu gosterir Daha sonra elaqenin tipi gosterilir En cox yayilmis tip World Wide Web WWW dir Lakin Internetde diger elaqe tiplerinden de istifade edilir File Transfer Protocol FTP ve ya Tiplerin ardinca serverin HTTP nin esasini URL unvani teskil edir Unvanin evvelinde yazilmis http prefiksi muraciet olunan senedin umumdunya horumcek torunun bir hissesi oldugunu gosterir Daha sonra elaqenin tipi gosterilir En cox yayilmis tip World Wide Web WWW dir Lakin Internetde diger elaqe tiplerinden de istifade edilir Tiplerin ardinca serverin unvani yazilir Bu unvani domen unvani da adlandirirlar Domen unvanina domenin ozu serverin aid oldugu teskilatin tipi ve qovsagin adi daxildir 2006 ci ilde HTTP trafikin Simali Amerikada P2P sebekelerinde payi artaraq 46 e catmisdir ve onun da demek olar ki yarisi video ve audio axin larin payina dusmusdur HTTP hemcinin SOAP XML RPC WebDAV kimi diger proqram protokollari ucun neqliyyat vasite rolunda cixis edir Protokolun strukturu span Metodlar span GET span GET metodu ile her hansi prosesi baslatmaq olar Istifadeci URL de isaresinden sonra parametrler oture biler GET test demo form jsp name1 value1 amp name2 value2 HTTP standartlarina gore GET metodu idempotent sayilir GET sorgusunun xsusiyyetleri GET sorgusu brauzerin kesinde saxlana bilir GET sorgusu gizli melumatlarla isleyende isitfade olunmur GET sorgusunun URL sorgusunun uzunluq mehdudiyyeti var maksimum uzunlugu 2083 ve ya 2048 simsoldur GET sorgusu yalniz melumat almaq ucun istifade olunmalidir GET sorgusu kodlasma novu application x www form urlencoded GET sorgusunda verilenler tipinden yalniz ASCII simvollarini destekleyir GET sorgusunda gonderilen melumat URL de gorsenir POST span POST metodu veb serverin melumati alib saxlamasi ucun nezerde tutulub Melumatlar POST metodunun bedeninde gonderilir Post metodu daha cox fayllarin gonderilmesinde hemcinin veb formlardan melumat alinmasinda istifade olunur POST metoduna numune POST test demo form jsp HTTP 1 1 Host w3schools com name1 value1 amp name2 value2 POST metodu idempotent sayilmir POST sorgusunun xsusiyyetleri POST sorgusunda sorgu uzunlugunda mehdudiyyet yoxdu POST sorgusu brauzerin kesinde saxlana bilmir POST sorgusunun kodlasma novu application x www form urlencoded ve ya multipart form data POST sorgusu butun simvollu kodlari destekleyir POST sorgusunda melumatlar URL de gorsenmir Istinadlar span Berners Li T HyperText Transfer Protocol Method Definitions 25 iyun 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 avqust 2015 The GET POST Method Some other notes on GET POST requests 6 sentyabr 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 avqust 2015 Maximum URL length is 2 083 characters in Internet Explorer 12 oktyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 avqust 2015 Xarici kecidler span Semantik vebArxa planMelumat bazasi Hipermetn Internet Ontologiya Semantika World Wide WebAlt movzularTetbiqlerSemantik vikiElaqeli movzularInformasiya arxitekturasi Kitabxana 2 0 Reqemsal kitabxana Reqemsal humanitar elmler Metamelumatlar Veb 2 0StandartlarSintaksis ve destekleyici texnologiyalarHTTP URI W3C standardi deyil XMLSxemler ontologiyalar ve qaydalarSemantik annotasiyaUmumi lugetlerMikroformat lugetleri BrauzerlerXususiyyetler Standartlar ProtokollarXususiyyetleriUzanti GizliVeb standartlarHTML v5 CSS JavaScript WebAssemblyProtokollarHTTP Cookies Encryption WebRTCAktivesasliAvast Secure Browser Beaker Brave Chrome Chromium Edge Maxthon Opera Puffin Samsung Internet Supermium Vivaldi YandexesasliFirefox TorWebKit esasliDolphin Konqueror SafariDigerInternet ExplorerQeyri aktivesasliGaleonesasliWebKit esasliDigerDillo HotJava Netscape WorldWideWeb Lugetler ve ensiklopediyalarBoyuk norvec Britannica onlayn Brockhaus TreccaniNormativ yoxlamaBNF 12556450f GND 4479982 2 LCCN sh97000529 Microsoft 149672775 Internet haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kateqoriyalar Internet qaralamalariKomputerTexnologiyaInternetInformatikaHTTPInternet protokollariTetbiqi proqram seviyyesi protokollariGizli kateqoriyalar Cagirilan sablonun tekrar arqumentlerinden istifade eden sehifelerVikipediya Vikidatada menbeleri olan meqalelerRFC sehrli kecidlerinden istifade eden sehifeler