| İnformasiya elmi |
|---|
| Əlaqədar sahələr və alt sahələr |
İnformasiya arxitekturası (ing. Information architecture) — məlumatların effektiv şəkildə təşkil edilməsi, strukturlaşdırılması və idarə edilməsi ilə bağlı olan bir sahədir. İnformasiya arxitekturasının əsas məqsədi, istifadəçilərin lazım olan məlumatları asanlıqla tapa bilməsi və onları düzgün başa düşməsidir. Qeyd olunan anlayış xüsusilə veb saytların, mobil tətbiqlərin və digər rəqəmsal məhsulların dizaynında mühüm rol oynayır.
Sahələri
| ]Məlumatların təşkili
| ]Məlumatların necə qruplaşdırılacağına, təsnif ediləcəyinə və təqdim ediləcəyinə dair qərarlar verir. Məsələn, bir veb saytda məhsullar kateqoriyalar üzrə qruplaşdırılır: “elektronika,” “paltar,” “kitablar” və s. Təşkil sistemləri iki əsas növdə ola bilər:
- Qəti təşkilat — məlumatlar müəyyən bir sıra və ya təsnifata uyğun qruplaşdırılır, məsələn əlifba sırası və ya tarixi ardıcıllıq.
- Fərzi təşkilat — mövzular və ya məzmunlar bir-birinə bağlı ola bilər, məsələn, oxşar məzmunlar və əlaqəli məqalələr kimi.
Navigasiya sistemi
| ]İstifadəçilərin sayt və ya tətbiq daxilində hərəkət etməsini təmin edir. Bu sistem vasitəsilə istifadəçilər məlumatları axtarıb tapa bilirlər. Navigasiya sistemlərinə menyular, düymələr, linklər və xəritələr daxildir.
Etiketləmə sistemi
| ]Məlumatların necə adlandırıldığını və istifadəçilərə necə təqdim edildiyini müəyyən edir. Etiketləmə düzgün olmalıdır ki, istifadəçilər nəyin harada olduğunu asanlıqla başa düşsünlər. Məsələn, bir saytda “məhsullar” və ya “xidmətlər” bölmələri istifadəçilərin axtardıqları məlumatı tapmalarını asanlaşdırır.
Axtarış sistemi
| ]İstifadəçilərin konkret məlumatları tapmaq üçün axtarış funksiyasından necə istifadə edəcəyini tənzimləyir. Axtarış sistemi istifadəçilərə müəyyən söz və ya ifadələr daxil edərək, lazımi məlumatlara sürətli çıxış imkanı verir.
Məlumatın təsnifatı və iyerarxiyası
| ]İnformasiya arxitekturasında məlumatlar çox vaxt iyerarxik bir şəkildə təşkil edilir, yəni əsas bölmələr və alt bölmələr vasitəsilə qruplaşdırılır. Məsələn, elektron ticarət saytında "Elektronika" əsas bölmə ola bilər və bu bölmə daxilində “Telefonlar,” “Noutbuklar,” və “Aksessuarlar” kimi alt kateqoriyalar ola bilər.
İstifadəçi təcrübəsi ilə əlaqə
| ]İnformasiya arxitekturası, istifadəçi təcrübəsinin (UX) əsas komponentlərindən biridir. Düzgün təşkil olunmuş məlumatlar istifadəçilərə daha müsbət və asan istifadə təcrübəsi təqdim edir. Pis təşkil olunmuş məlumatlar isə istifadəçilərin məzmunu tapmasını çətinləşdirir və nəticədə sayt və ya tətbiqdən istifadəni azalda bilər.
İnformasiya arxitekturasının əhəmiyyəti
| ]- İstifadəçi təcrübəsinin təkmilləşdirilməsi — informasiya yaxşı təşkil edildikdə istifadəçilər öz hədəflərinə tez və rahat çatır.
- Məlumatın tapılmasını asanlaşdırır — müxtəlif axtarış və təşkilat üsulları ilə məlumatlara daha rahat çıxış təmin edilir.
- Səmərəli iş prosesi — təşkil edilmiş və sistemləşdirilmiş məlumatlar inkişaf etdiricilər və dizaynerlər üçün daha rahat işləmək imkanı yaradır.
İnformasiya arxitekturası, mürəkkəb məlumat sistemlərini daha effektiv və istifadəçi dostu bir şəkildə strukturlaşdırmaq üçün vacibdir. Bu, rəqəmsal məhsulun uğurlu istifadəsini təmin edən mühüm amillərdən biridir.
İnformasiya memarlığı sahəsində məşhur insanlar
| ]- — informasiya dizaynı ilə əlaqədar "informasiya arxitekturası" terminini icad etməklə tanınır.
- — Semantic Studios-un prezidenti və World Wide Web üçün İnformasiya Arxitekturasının həmmüəllifi (1998, 2002, 2006, 2015)
- — Rosenfeld Media-nın təsisçisi və Ümumdünya Şəbəkə üçün İnformasiya Arxitekturasının həmmüəllifi (1998, 2002, 2006, 2015)
- — Adaptive Path-ın həmtəsisçisi və İstifadəçi Təcrübəsinin Elementləri (2002) kitabının müəllifi
- — İnformasiya Arxitekturası: İnternet üçün planlar kitabının müəllifi (2003)
İstinadlar
| ]- "What is IA?" (PDF). Information Architecture Institute. 28 iyul 2021 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- Morville & Rosenfeld (2000). p. 4. "The art and science of shaping information products and experienced to support usability and findability."
- Resmini, A. & Rosati, L. (2012). A Brief History of Information Architecture. Journal of Information Architecture. Vol. 3, No. 2. [Available at http://journalofia.org/volume3/issue2/03-resmini/ Arxiv surəti 31 oktyabr 2019 tarixindən (Wayback Machine) saytında]. Originally published in Resmini, A. & Rosati L. (2011). Pervasive Information Architecture. . (Edited by the authors).
- . "Information interaction: Providing a framework for information architecture". Journal of the American Society for Information Science and Technology. 53 (10.1002/asi.10094). 17 may 2012: 855–862. doi:10.1002/asi.10094.
- Dillon, A. "Information Architecture in JASIST: Just where did we come from?". Journal of the American Society for Information Science and Technology. 53 (10). 2002: 821–23. doi:10.1002/asi.10090..
Biblioqrafiya
| ]- Wurman, Richard Saul. Information Architects (1st). Graphis Inc. 1997. ISBN .
- ; . Information architecture for the World Wide Web (3rd). Sebastopol, CA: O'Reilly & Associates. 2007. ISBN .
information architecture.
- . Information Architecture - Blueprints for the Web (2nd). New Riders. 2009. ISBN .
- Resmini, Andrea; Rosati, Luca. Pervasive Information Architecture - Designing Cross-channel User Experiences (1st). . 2011. ISBN .
- Van Dijck, Peter. Information Architecture for Designers: Structuring Websites for Business Success. Rotovision. 1 avqust 2003. ISBN .
Ədəbiyyat
| ]- Sue Batley. Information Architecture for Information Professionals. Woodhead Publishing. yanvar 2007. ISBN .
- Wei Ding; Xia Lin. Information Architecture: The Design and Integration of Information Spaces. Morgan & Claypool. 15 may 2009. ISBN .
- Earl Morrogh. Information Architecture: An Emerging 21st Century Profession. Prentice Hall. 2003. ISBN .
- Alan Gilchrist; Barry Mahon. Information Architecture: Designing Information Environments for Purpose. Facet. 2004. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Informasiya elmiArxitektura Davranis Menecment Axtarisi Cemiyyet Bilik teskilati Ontologiya Felsefe Elm ve texnologiya tedqiqatlari TaksonomiyaElaqedar saheler ve alt sahelerBibliometriya Senzura Komputer melumatlarinin saxlanmasi Data modelleme Informatika Informasiya texnologiyalari Intellektual azadliq Eqli mulkiyyet Yaddas Qoruma Gizlilik Kvant informasiya elmibr Informasiya arxitekturasi ing Information architecture melumatlarin effektiv sekilde teskil edilmesi strukturlasdirilmasi ve idare edilmesi ile bagli olan bir sahedir Informasiya arxitekturasinin esas meqsedi istifadecilerin lazim olan melumatlari asanliqla tapa bilmesi ve onlari duzgun basa dusmesidir Qeyd olunan anlayis xususile veb saytlarin mobil tetbiqlerin ve diger reqemsal mehsullarin dizayninda muhum rol oynayir Saheleri span Melumatlarin teskili span Melumatlarin nece qruplasdirilacagina tesnif edileceyine ve teqdim edileceyine dair qerarlar verir Meselen bir veb saytda mehsullar kateqoriyalar uzre qruplasdirilir elektronika paltar kitablar ve s Teskil sistemleri iki esas novde ola biler Qeti teskilat melumatlar mueyyen bir sira ve ya tesnifata uygun qruplasdirilir meselen elifba sirasi ve ya tarixi ardicilliq Ferzi teskilat movzular ve ya mezmunlar bir birine bagli ola biler meselen oxsar mezmunlar ve elaqeli meqaleler kimi Navigasiya sistemi span Istifadecilerin sayt ve ya tetbiq daxilinde hereket etmesini temin edir Bu sistem vasitesile istifadeciler melumatlari axtarib tapa bilirler Navigasiya sistemlerine menyular duymeler linkler ve xeriteler daxildir Etiketleme sistemi span Melumatlarin nece adlandirildigini ve istifadecilere nece teqdim edildiyini mueyyen edir Etiketleme duzgun olmalidir ki istifadeciler neyin harada oldugunu asanliqla basa dussunler Meselen bir saytda mehsullar ve ya xidmetler bolmeleri istifadecilerin axtardiqlari melumati tapmalarini asanlasdirir Axtaris sistemi span Istifadecilerin konkret melumatlari tapmaq ucun axtaris funksiyasindan nece istifade edeceyini tenzimleyir Axtaris sistemi istifadecilere mueyyen soz ve ya ifadeler daxil ederek lazimi melumatlara suretli cixis imkani verir Melumatin tesnifati ve iyerarxiyasi span Informasiya arxitekturasinda melumatlar cox vaxt iyerarxik bir sekilde teskil edilir yeni esas bolmeler ve alt bolmeler vasitesile qruplasdirilir Meselen elektron ticaret saytinda Elektronika esas bolme ola biler ve bu bolme daxilinde Telefonlar Noutbuklar ve Aksessuarlar kimi alt kateqoriyalar ola biler Istifadeci tecrubesi ile elaqe span Informasiya arxitekturasi istifadeci tecrubesinin UX esas komponentlerinden biridir Duzgun teskil olunmus melumatlar istifadecilere daha musbet ve asan istifade tecrubesi teqdim edir Pis teskil olunmus melumatlar ise istifadecilerin mezmunu tapmasini cetinlesdirir ve neticede sayt ve ya tetbiqden istifadeni azalda biler Informasiya arxitekturasinin ehemiyyeti span Istifadeci tecrubesinin tekmillesdirilmesi informasiya yaxsi teskil edildikde istifadeciler oz hedeflerine tez ve rahat catir Melumatin tapilmasini asanlasdirir muxtelif axtaris ve teskilat usullari ile melumatlara daha rahat cixis temin edilir Semereli is prosesi teskil edilmis ve sistemlesdirilmis melumatlar inkisaf etdiriciler ve dizaynerler ucun daha rahat islemek imkani yaradir Informasiya arxitekturasi murekkeb melumat sistemlerini daha effektiv ve istifadeci dostu bir sekilde strukturlasdirmaq ucun vacibdir Bu reqemsal mehsulun ugurlu istifadesini temin eden muhum amillerden biridir Informasiya memarligi sahesinde meshur insanlar span informasiya dizayni ile elaqedar informasiya arxitekturasi terminini icad etmekle taninir Semantic Studios un prezidenti ve World Wide Web ucun Informasiya Arxitekturasinin hemmuellifi 1998 2002 2006 2015 Rosenfeld Media nin tesiscisi ve Umumdunya Sebeke ucun Informasiya Arxitekturasinin hemmuellifi 1998 2002 2006 2015 Adaptive Path in hemtesiscisi ve Istifadeci Tecrubesinin Elementleri 2002 kitabinin muellifi Informasiya Arxitekturasi Internet ucun planlar kitabinin muellifi 2003 Istinadlar span What is IA PDF Information Architecture Institute 28 iyul 2021 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Morville amp Rosenfeld 2000 p 4 The art and science of shaping information products and experienced to support usability and findability Resmini A amp Rosati L 2012 A Brief History of Information Architecture Journal of Information Architecture Vol 3 No 2 Available at http journalofia org volume3 issue2 03 resmini Arxiv sureti 31 oktyabr 2019 tarixinden Wayback Machine saytinda Originally published in Resmini A amp Rosati L 2011 Pervasive Information Architecture Edited by the authors Information interaction Providing a framework for information architecture Journal of the American Society for Information Science and Technology 53 10 1002 asi 10094 17 may 2012 855 862 doi 10 1002 asi 10094 Dillon A Information Architecture in JASIST Just where did we come from Journal of the American Society for Information Science and Technology 53 10 2002 821 23 doi 10 1002 asi 10090 Biblioqrafiya span Wurman Richard Saul Information Architects 1st Graphis Inc 1997 ISBN 1 888 00138 0 Information architecture for the World Wide Web 3rd Sebastopol CA O Reilly amp Associates 2007 ISBN 978 0 596 52734 1 information architecture Information Architecture Blueprints for the Web 2nd New Riders 2009 ISBN 978 0 321 60080 6 Resmini Andrea Rosati Luca Pervasive Information Architecture Designing Cross channel User Experiences 1st 2011 ISBN 978 0 123 82094 5 Van Dijck Peter Information Architecture for Designers Structuring Websites for Business Success Rotovision 1 avqust 2003 ISBN 9782880467319 Edebiyyat span Sue Batley Information Architecture for Information Professionals Woodhead Publishing yanvar 2007 ISBN 978 1 84334 233 5 Wei Ding Xia Lin Information Architecture The Design and Integration of Information Spaces Morgan amp Claypool 15 may 2009 ISBN 978 1 59829 959 5 Earl Morrogh Information Architecture An Emerging 21st Century Profession Prentice Hall 2003 ISBN 9780130967466 Alan Gilchrist Barry Mahon Information Architecture Designing Information Environments for Purpose Facet 2004 ISBN 9781856044875 Kateqoriya Informasiya elmi
